LİTTERA 27.indd - LİTTERA Edebiyat Yazıları

Littera
Devrim Kılıçer *
Toplum ve Yazın İlişkisi
Summary
This study discusses the ways in which literary works affect societies and how social
changes influence literary forms. It examines, first of all, how a fictional work can be a
subject of inquiry for sociology, the study of society based on factual data. Also the relations
between literature and social developments, the act of literary criticism, and social dynamics
affecting literary works are among the subjects of this study. Within this context, the study
of sociology through the lens of literature and literary criticism through the lens of sociology
provide a powerful tool to get alternative ways for analyses of societies and their literatures.
Keywords: Literature, Society, Sociology, Sociology of Literature, Literary Criticism.
Anahtar Sözcükler: Yazın, Toplum, Toplum Bilim, Edebiyat Sosyolojisi, Yazın Eleştirisi.
B
u çalışmada yazın ürünlerinin toplumu ne şekilde etkilediği, buna
karşılık toplumsal değişimlerin de yazınsal biçemler üzerinde ne gibi
etkileri olduğu genel hatlarıyla ortaya konmaktadır. Değerlendirmede
öncelikle yazın ürünlerinin toplumbilim açısından nasıl incelenebileceği, yazın ile
toplumsal değişim arasındaki ilişkinin metin düzeyinde irdelenmesi, yorumlama
eylemi ve toplum dinamikleri ele alınacaktır. Bu bağlamda yazın ışığında toplum
bilim, “edebiyat sosyolojisi” tarafından ortaya atılan kavramların ve kuramların
örneklenmesine yönelik işlevsel bir araç sağlamaktadır.
Yazın ile toplum arasında yakın ancak bir o kadar da karmaşık bir ilişki
bulunduğu yadsınamaz. Bu konuyla ilgili pek çok farklı görüş bulunmaktadır ve
yazın ürünlerinin toplum içinde üstlendiği roller ile yazın ürünlerinde yansıtılan
şekliyle toplum arasındaki ilişki zengin tartışmalara yol açmıştır. Bunlardan bir
kısmı yazının toplumun yansıması olduğunu, toplum içinde itici bir güç olduğunu,
hatta toplumsal yaşamın bizzat parçası olduğunu öne sürmektedir. Öte yandan
Öğrt. Gör. Dr. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Amerikan Kültürü ve Edebiyatı
Anabilim Dalı.
*
199