www.calisma-kitabi

Açıklama
26
Boşaltım sistemi organlarının araştırıldığı etkinlik
Vücudumuzdaki Sistemler
Vücudumuzdaki boşaltımda görevli organlarımız; akciğer, deri, böbrek, karaciğer ve kalın
sonrası öğrencilere “vücudumuzda oluşan boşaltım
bağırsaktır. Etkinliğimizde bu organların hangi atık maddeleri vücudumuzdan uzaklaştırdığını
belirledik.
atıklarının neler olduğu ve bu maddelerin hangi or-
Vücudumuzdaki yapım ve yıkım olayları sonucu oluşan zararlı ve atık maddelerin vücut
ganlar yardımıyla, vücuttan nasıl atıldığı” sorusu yö-
dışına atılmasına boşaltım denir.
neltilerek öğrencilerin konuya olan ilgilerinin artması
olan üre, solunum ürünleri olan su ve karbon dioksit, tuzun fazlası, dışkıya renk veren safra
sağlanır. Dışkının yapısında sindirilmemiş besin atıkları, su ve safra olduğu söylenir. Safra ve su boşaltım atı-
Vücudumuzdaki boşaltım atıkları; proteinlerin sindirilmesi sonucu oluşan zehirli bir madde
salgısı olarak sıralanabilir. Aşağıdaki tabloyu inceleyerek bu atık maddelerin hangi organlarla
vücuttan uzaklaştırıldığını daha yakından inceleyelim.
ATIK MADDELERİ UZAKLAŞTIRAN
YAPI ve ORGANLAR
ğı olmasına rağmen sindirilmeyen besinlerin hücreler
tarafından kullanılmadığı için bunlardan farklı olarak
sindirim atığı olduğu belirtilir.
Üre, karbon dioksit, suyun fazlası ve tuz ile safra
Akciğer
Deri
Solunum sonucu oluşan kandaki
karbon
dioksit ve suyu
soluk verme ile dışarı atar.
Vücuttaki fazla
su ve tuzu terleme yoluyla
dışarı atar.
salgısının boşaltım atığı olduğu ve böbrekler, akciğerlerimiz, deri, kalın bağırsak, karaciğerin de boşaltımda
Böbrekler
kler
Karaciğer
görevli organlarımız olduğu söylenir. Ders kitabının 26.
sayfasındaki konuyla ilgili şema öğrencilere inceletilir.
Hücrelerde oluşan ve kana
geçen zararlı atık maddeler
ve üreyi süzerek idrar şeklinde vücuttan atar.
Proteinlerin
sindirilmesi
sonucu oluşan ve çok zehirli
olan bir maddenin (amonyak)
daha az zehirli olan üreye dönüşmesini sağlar.
Kalın bağırsak
k
Su, safra ve sindirim atıklarının
dışkı şeklinde
vücuttan atılmasını sağlar.
Atık maddeler vücuttan uzaklaştılmadığı takdirde
vücudumuz için ne gibi zararlarının olabileceği sorusu
öğrencilere yöneltilerek cevaplar tartışılır.
Vücudumuzda oluşan atık ve zararlı maddelerin neler olduğunun ve bunların vücudumuzdan hangi organ-
Kalın bağırsaktan dışkı olarak atılan sindirilmemiş besinler boşaltım değil sindirim atığıdır.
Yukarıda bahsedilen atık maddeler vücuttan uzaklaştırılmadıkları takdirde zehir etkisi yapar. Bunun sonucu olarak organlarımız görevlerini yerine getiremez.
E.12
s.19
larla uzaklaştırıldığının öğrenciler tarafından pekiştirilmesi amacıyla çalışma kitabındaki “Atık Maddelerden
19
Kurtulmak İstiyorum” adlı 12. etkinlik yaptırılır.
Vücudumuzdaki Sistemler
12. Etkinlik :
12. Etkinlik: Atık Maddelerden
Kurtulmak İstiyorum
Bu etkinlikte öğrencilerin vücudumuzda oluşan atık
maddelerin (sindirim ve boşaltım atıkları) neler olduğunu ve bu atık maddelerin hangi organlar yardımıyla
vücuttan nasıl uzaklaştırıldığını öğrenmeleri amaçlan-
Atık Maddelerden Kurtulmak İstiyorum
Aşağıdaki şekiller, atık maddeleri vücudumuzdan uzaklaştıran organları göstermektedir.
Her bir organın yanındaki noktalı yerlere bu organın atık maddeleri vücuttan nasıl uzaklaştırdığını yazalım.
Üre,
tuz ve fazla suyu idrar şeklinde vücuttan atar.
.....................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
Terleme
sonucu vücuttaki suyun ve tuzun fazlasını
.....................................................................................................
dışarı atar.
..........................................................................................................
mıştır.
..........................................................................................................
Öğrencilerin etkinlik sonunda; böbreklerin atık
..........................................................................................................
madde olarak üre, tuz ve suyun fazlası idrar şeklinde;
Soluk
verirken karbondioksit ve suyu vücuttan
.....................................................................................................
derinin fazla su ve tuzu terleme yoluyla; akciğerlerin
uzaklaştırır.
..........................................................................................................
solunum sonucu oluşan karbon dioksit ve suyu soluk
..........................................................................................................
..........................................................................................................
verme yoluyla; karaciğerin oluşan üreyi kan yoluyla
böbreklere iletmesiyle ve kalın bağırsağın sindirim atığı olan besin atıklarını ve boşaltım atığı olan safra ve
Proteinlerin
sindirilmesi sonucu oluşan zehirli bir
.....................................................................................................
madde olan amonyağın üreye dönüşmesini sağlar.
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
fazla suyu dışkı yoluyla vücuttan uzaklaştırdığını söyleyebilmeleri beklenir.
Su,
safra ve besin atıklarının vücuttan atılmasını
.....................................................................................................
sağlar.
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
26
www.calisma-kitabi-cevaplari.com