Danışma Meclisi B : 46 sektör de bu konuda henüz organize bir

Danışma Meclisi
B : 46
sektör de bu konuda henüz organize bir tutuma gire­
memiştir. Sadece bazı bireysel teşebbüsler göze çarp­
maktadır.
Bilindiği üzere sosyalist ülkeler imalatta rasyonel
ve hızlı çalışmamakla beraber, dışsatımla, kurmuş ol­
dukları dış 'ticaret şirketleriyle Ibaşarıh olmaktadırlar.
Bu dış ticaret kurumlarını Çekoslovak'larda, Macar­
'larda, Polonyalılarda, Sovyetlerde, diğerlerinde görü­
yoruz. Bu ülkeler mallarını bu şirketleri vasıtasıyla
Türkiye'ye de satmaktadırlar. Uygulamada iyi olan
bazı metotları geliştirerek benimsemekte yarar var­
dır.
Bu nedenle özel sektörle karma ve ortak olarak ka­
munun da iştirak edeceği ortak bir dış ticaret kuru­
munun teşkili, ihraç mallarımızın çok daha iyi pazarlanmasını mümkün kılacak, kalite ve ihracat kontro­
lünü daha iyi sağlayacak ve uluslararası piyasada re­
kabet imkânını artıracaktır.
5. Standardizasyon ve spesifiıkasyon :
Bilindiği üzere standartları, Türk Standartlar Ens­
titüsü hazırlamaktadır. iBuna ait ıKanun, 1960'dan
sonra çıkmıştır, 1705 sayılı İKanuna dayalı Murakabe
Tüzükleri de vardır. 600 civarında Bakanlar Kurulu
kararı olan standartlar mevcuttur. Kalite 'kontrolü
için standart lazımdır, standart yoksa spesifikasyon
hazırlanır.
Kalite kontrolü kamu sektörünün daha ziyade laboratuvarlarından yararlanılarak yapılmaktadır. Özel­
likle gıda maddelerinde, kimyasal analizlerde ve bir
de patlayıcı maddelerde kamu laboratuvarlarına iş
düşmektedir.
Bugün, bir tesis kurulurken sadece çevre sağlığı
ve işçi sağlığı yönlerinden müsaade alınıyor. Burada
kaliteyle ilgili herhangi bir sorumluluk yoktur. Kali­
te kontrolü için bir kanun çıkması çok lüzumludur.
Danışma Meclisimize böyle bir kanun tasarısı yeni
gelmiştir.
6. Kodifikasyon :
Bu sistem, NATO ülkelerinde uygulanmaktadır.
NATO kanalıyla bize gelmiştir. NATO devletlerinin
imalatçı kodları vardır, bunlar mikrofilme alınmış­
tır, bantlarda hangi devletten ne malzeme aldığımız
bellidir. Mikrofişler bizde de muhafaza ediliyor,
IBM kartlarına da geçirilmiştir.
Milli Kodlandırma Bürosu, Milli Savunma Bakanlığındadır. ikinci büro Karayollarındadır. Kara­
yolları, Milli Savunma Bakanlığı dışındaki kodlan­
dırma işlerini üstlenmiştir. Hem imalatçıya hem de
mamulüne kod numarası verilmektedir.
— 243
27 , 1 , 1982
O : 1
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinatörlüğün­
de yapılacak işbirliği toplantılarında ve ithali gereken
sanayi ile ilgili malların değerlendirilmesinde kodlan­
dırmadan yararlanmak gerekir.
7. İhalelerin koordinasyon ve kontrolü :
Resmi Gazetede yayımlanan devlet ihalelerine 'bir
göz atıldığında, 'bunların bir kısmının zamanlama
bakımından çok uygunsuz olduğu, ithali gereken mal­
lar için bazan 15 gün gibi çok kısa teklif verme sü­
resi istenildiği görülmektedir. Bu davranışın dürüst­
lüğünden bazan şüpheye düşülmekte ve şartnamele­
rin belli firmaların mallarının spesifikasyonlarına uy­
gun olarak hazırlandığı; hatta bir kısım malın daha
önceden çeşitli şekillerde ithal edilmiş olarak elde
bulundurulduğu kanısı ortaya çıkmaktadır.
Çoğunlukla, satıcı firmalarla ihalelere 'katılan ya­
bancı imalatçıların isimleri ve mallarının kalitesi az
çok bellidir, Türkiye'de denenmiştir. Kalite ve fiyat
bakımından en uygun olan malzemeyi i'tlhal edebil­
mek için, açıklanacak ihaleleri, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığının incelemeleri sonunda Başbakanlıkça dü­
zenlenecek bir Bakanlıklararası Kurulda ihaleye za­
manında çıkılması ve firmalara eşit imkânlar sağla­
narak teklif vermelerine fırsat verilmesi yararlı ve
lüzumlu görülmektedir.
Böylece, istenilen malzeme hem daha ucuz sağla­
nır hem ide biraz kullandıktan sonra işlemez hale ge­
len makine ve cihazlara döviz harcanmamış olur.
8; Yedekparça sorunu :
Son 2 yılın yedekparça ithalat istatistiklerine ba­
kacak olursak, 800 milyon dolar civarında yedekpar­
ça ithal etmiş olduğumuzu görüyoruz. Bunların bir
kısmı otomotiv endüstrisinin girdisi olan parçaları
teşkil etmekte ise de büyük kısmı makine ve teçhiza­
ta aittir. Bu nedenle özel sektörle ortak olarak bir
yedek parça ajansı kurularak, birçok parçaların, yurt
içinde mevcut kapasitelerden yararlanarak sağlanması
hem döviz kaybını önleyecek hem kurulu kapasite­
lerden büyük ölçüde yararlanmayı ve verim artışını
sağlayacak hem de istihdama yardımcı olacaktır.
9. Reorganizasyon :
Burada kuşkusuz Sanayi ve [Teknoloji 'Bakanlığı­
nın reorganizasyonunu kasdetmiyorum; kanunen or­
ganizasyonu olmayan bir kuruluşun reorganizasyonu
söz konusu olamaz.
Burada, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin reorganizasyonuna bir iki cümleyle ben de değinmek istiyo­
rum. 'Belki 10 yıla yakın bir zamandan beri, o za­
manki adı İktisadi Devlet Teşekküllerinin Yeniden