13328_Dna İle İlgili Hesaplama Soruları.docx

██ DNA İLE İLGİLİ HESAPLAMA SORULARI
**Örnek 1: Bir DNA molekülünde 3000 nükleotid bulunmaktadır. DNA’ daki adenin sayısı: 400 ise;
a) Sitozin sayısı kaçtır?
b) Toplam hidrojen bağı sayısı kaçtır?
***Çözümü:
a) →Öncelikle, DNA molekülü çizilir ve verilen değerler yerlerine yazılır.
b) →Nükleotid sayılarını, DNA molekülü üzerinde yazdığımızda; toplam nükleotid sayısını: 5600 buluruz.
→ Nükleotit sayısı = Deoksiriboz şeker sayısı = 5600
**Örnek 3:
Bir DNA molekülünde 4300 hidrojen bağı vardır. DNA' daki timin sayısı: 800 ise;
a) Sitozin sayısı kaçtır?
b) Toplam fosfat sayısı kaçtır?
→ A = T = 400
→Her bir zincirde 1500 nükleotid bulunur.
***Çözümü:
a) →Öncelikle, DNA molekülü çizilir ve verilen değerler yerlerine yazılır.
→1500 nükleotidten, timin sayısını çıkardığımızda; sitozin sayısı bulunur.
1500 – 400 = 1100 Sitozin
→Adenin ile timin arasında: 2 hidrojen bağı bulunduğundan;
b) →Adenin ile Timin arasında: 2, Guanin ile Sitozin arasında: 3 hidrojen bağı bulunur.
**Örnek 2:
Bir DNA molekülünde 6800 hidrojen bağı vardır. DNA' daki sitozin sayısı: 1200 ise
a) Adenin sayısı kaçtır?
b) Toplam deoksiriboz şeker sayısı kaçtır?
***Çözümü:
a)→Öncelikle, DNA molekülü çizilir ve verilen değerler yerlerine yazılır.
→Guanin ile sitozin arasında: 3 hidrojen bağı bulunur.
→Toplam hidrojen bağından, 3600’ ü çıkardığımızda;
adenin ve timin arasındaki toplam hidrojen bağı sayısını: 3200 buluruz.
→Adenin ile timin arasında: 2 hidrojen bağı bulunduğundan;
→Toplam hidrojen bağından, 1600’ ü çıkardığımızda; guanin ile sitozin arasındaki toplam hidrojen bağı sayısını: 2700 buluruz.
→Guanin ile Sitozin arasında: 3 hidrojen bağı bulunduğundan;
b) →Nükleotid sayılarını, DNA molekülü üzerinde yazıldığımızda; toplam nükleotid sayısını: 3400 buluruz.
→Nükleotit sayısı = Fosfat sayısı = 3400
**Örnek 4:
Bir DNA molekülün birinci zincirinde, adenin sayısı: 400, guanin sayısı: 600’ dür.
DNA molekülünün ikinci zincirinde ise adenin sayısı: 500, guanin sayısı: 100’ dür.
a) Toplam sitozin kaçtır?
b) Toplam hidrojen bağı sayısı kaçtır?
***Çözümü:
a) →Öncelikle, DNA molekülü çizilir ve verilen değerler yerlerine yazılır.
→DNA molekülünün birinci ve ikinci zincirindeki nükleotidler ayrı ayrı verildiğinden; her bir DNA zincirinin nükleotidleri ayrı ayrı gösterilir.
→Daha sonra, karşılıklı nükleotidler arasındaki eşitlikler yerlerine yazılır.
→Sitozin sayısı: 4X olduğundan;
4 x 800 = 3200 sitozin **Örnek 6:
Bir DNA molekülünde toplam: 1000 nükleotid vardır. DNA' nın kendini 3 kez eşleyebilmesi için, ortamdan kaç nükleotid alması gerekir?
***Çözümü:
formülünü kullandığımızda;
→Birinci ve ikinci DNA zincirlerindeki sitozin toplamı: 100 + 600 = 700
b) →Toplam hidrojen bağ sayısını bulmak için, öncelikle DNA molekülündeki toplam nükleotid sayısı yazılır.
→Adenin ile timin arasında: 2 hidrojen bağı bulunur.
→Guanin ile sitozin arasında: 3 hidrojen bağı bulunur.
eşleme sonunda ortamda bulunur.
→Başlangıçta elimizde; 1 DNA molekülü vardı.
→DNA eşlemesi ile 7 yeni DNA molekülü ürettik.
→Her bir DNA molekülünde 1000 nükleotid bulunduğuna göre;
7 x 1000 = 7000 nükleotidin ortamdan alınması gerekir. **Örnek 7:
Bir DNA molekülünde 3600 nükleotid vardır. DNA’ daki toplam hidrojen bağı sayısı: 4800 ise;
a) Sitozin sayısı kaçtır?
b) Toplam ikili hidrojen bağı sayısı kaçtır?
***Çözümü:
a)→Öncelikle DNA molekülü çizilir ve verilen değerler yerlerine yazılır.
**Örnek 5:
Bir DNA molekülünde toplam: 8000 nükleotid vardır. ***Çözümü:
→Öncelikle, DNA molekülü çizilir ve verilen değerler yerlerine yazılır.
→Bu değerleri, DNA molekülü üzerine yazdığımızda; DNA’ nın bir zincirinde toplam: 5X nükleotid olduğunu görürüz.
→Eşitlikleri yerine yazdığımızda X = 800 buluruz. →Timine: x ve sitozine: y değerleri verilir.
→ x + y = 1800 olur.
→Adenin ile timin arasında ikili, guanin ile sitozin arasında üçlü hidrojen bağı bulunduğundan;
2x + 3y = 4800 olur.
→Daha sonra iki denklem alt alta yazılır.
→Birinci denklemde eşitliğin iki tarafı (‐2) ile çarpılır. →Daha sonra denklem çözülerek, x ve y değerleri hesaplanır.
bulunur.
→Sitozin = y olduğundan; sitozin sayısı: 1200 bulunur.
b)→Adenin ve timin arasında ikili hidrojen bağı bulunur.
→Bu nedenle ikili hidrojen bağı sayısı; adenin ya da timin sayısına eşittir.
→Adenin ve min sayısı: x değerine eşittir.
→Az önce y değeri: 1200 bulunmuştu.
→Denklemde y değeri yerine yazılarak, x değeri hesaplanır.
bulunur.
→İkili hidrojen bağı sayısı = 600
**Örnek 8:
Bir hücrede 100 baz, 100 şeker ve 100 fosfat vardır. Hücre bu molekülleri kullanarak;
a) Nükleotid sentezlerse kaç su açığa çıkar?
b) Tek zincirli DNA sentezlerse kaç su açığa çıkar?
c) Çift zincirli DNA sentezlerde kaç su açığa çıkar?
***Çözümü:
a) →Öncelikle baz, şeker ve fosfattan nükleotid sentezleme denklemi yazılır.
Baz + Şeker + Fosfat ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐> Nükleotid + 2 H2O
→Denkleme göre; bir baz, bir şeker ve bir fosfat kullanılarak nükleotid sentezlendiğinde; 2 su açığa çıkar.
→100 baz, 100 şeker ve 100 fosfat kullanılarak nükleotid sentezlendiğinde; 200 su açığa çıkar.
b) →Öncelikle baz, şeker ve fosfattan tek zincirli DNA sentezleme denklemi yazılır.
n(Baz + Şeker + Fosfat) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐> DNA + (3n‐1)H2O (tek zincirli DNA)
→Denkleme göre; n sayıda baz, şeker ve fosfat kullanılarak DNA sentezlendiğinde; (3n ‐1) su açığa çıkar.
→100 baz, 100 şeker ve 100 fosfat kullanılarak tek zincirli DNA sentezlendiğinde, 299 su açığa çıkar.
c) →Öncelikle baz, şeker ve fosfattan çift zincirli DNA sentezleme denklemi yazılır.
n(Baz + Şeker + Fosfat) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐> DNA + (3n‐2)H2O (çift zincirli DNA)
→Denkleme göre; n sayıda baz, şeker ve fosfat kullanılarak DNA sentezlendiğinde; (3n ‐2) su açığa çıkar.
→100 baz, 100 şeker ve 100 fosfat kullanılarak DNA sentezlendiğinde; 298 su açığa çıkar.
**Örnek 9:
Bir hücrede 400 nükleotid bulunmaktadır. Hücre bu nükleotidleri kullanarak;
a) RNA sentezlerse kaç su açığa çıkar?
b) DNA molekülü (çift zincirli) sentezlerse kaç su açığa çıkar?
***Çözümü:
a) →Öncelikle nükleo dlerden RNA sentezleme denklemi yazılır.
n(Nükleotid) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐> RNA + (n‐1)H2O
→Denkleme göre; n sayıda nükleotid kullanılarak RNA sentezlendiğinde, (n‐1) su açığa çıkar.
→400 nükleotid kullanılarak RNA sentezlendiğinde, 399 su açığa çıkar.
b)→Öncelikle nükleo dlerden DNA sentezleme denklemi yazılır.
n(Nükleotid) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐> DNA + (n‐2) H2O (çift zincirli DNA)
→Denkleme göre; n sayıda nükleotid kullanılarak DNA sentezlendiğinde, (n‐2) su açığa çıkar.
→400 nükleotid kullanılarak DNA sentezlendiğinde, 398 su açığa çıkar.
**Örnek 10:
Bir hücrede normal azotlu bir DNA molekülü (
) bulunmaktadır.
Bu DNA molekülü, öncelikle ağır azotlu (
kendini bir kez eşliyor.
) bir ortamda Daha sonra DNA molekülü, hafif azotlu (
alınarak kendini bir kez daha eşliyor.
Oluşan eşlemeler sonunda;
) ortama ***Çözümü:
a)→Öncelikle DNA molekülünün iki ipliği birbirinden ayrılır.
→Daha sonra her bir iplik, ağır azotlu ortamda kendi eşleniğini oluşturur.
→Böylece; birinci eşleme sonunda iki melez DNA molekülü oluşur.
→Daha sonra; birinci eşleme sonucunda oluşan iki melez DNA molekülü, hafif azotlu ortama alınır.
→İkinci ortamda, öncelikle DNA moleküllerinin iki ipliği birbirinden ayrılır.
→Daha sonra her bir iplik, hafif azotlu ortamda kendi eşleniğini oluşturur.
→Böylece ikinci eşleme sonunda; 2 melez ve 2 hafif DNA molekülü oluşur.
***Çözümü:
→Soruda 6 DNA eşlemesi istendiğinden, sorunun pratik yoldan çözümü daha uygundur.
→Öncelikle DNA molekülün, hafif azot ortamındaki 3 eşlemesi yapılır.
→Birinci ortamda 3 DNA eşlemesi sonucunda: 8 DNA bulunur.
→Başlangıç DNA’ sının, her iki ipliği de ağır azotlu olduğundan; hafif azot ortamında 2 melez DNA molekülü oluşur.
→Geri kalan 6 DNA molekülü, ortam gibi normal azotlu olur.
→Daha sonra birinci eşleme sonunda oluşan; 8 DNA b)
molekülü, ağır azotlu (
) ortama alınır. →DNA molekülleri, ağır azot ortamında kendilerini 3 kez daha eşlediğinde; ortamda toplam: 64 DNA bulunur.
c) →Normal azotlu ve ağır azotlu nükleotidlerin oranları hesaplanırken, toplam DNA ipliklerinin sayıları oranlanır.
→Elimizde iki melez ve iki normal azotlu DNA vardı.
→Bu DNA moleküllerinde, 6 hafif azotlu ve 2 ağır azotlu DNA iplikleri bulunur.
→Ağır azot ortamında eşleme yapıldığından; 14 melez DNA molekülü oluşur.
→Geri kalan 50 DNA molekülü, ortam gibi ağır azotlu olur.
**Örnek 11: Bir hücrede ağır azotlu bir DNA molekülü (
) bulunmaktadır.
Bu DNA moleküllü, öncelikle hafif azotlu ( ) bir ortamda; kendini 3 kez eşliyor.
Daha sonra DNA molekülü ağır azotlu (
ortama alınarak 3 kez daha kendini eşliyor.
→İkinci ortama alınan DNA moleküllerinin, 2 tanesi melez ve 6 tanesi hafif azotluydu.
→Bu DNA moleküllerinde toplam: 14 DNA ipliği normal azotludur. (ortamdan farklı)
)