Gaziantep ve Çevresinde Yaşayan Ailesel

Gaziantep ve Çevresinde Yaşayan Ailesel Hiperkolesterolemi Hastalarında
LDLR ve APOB Genlerinin Moleküler Analizi
Murat Korkmaz1, Serdar Öztuzcu1, Mesut Özkaya2, Zeynel Abidin Sayer2, Mustafa Ulaşlı1, Ebru Temiz1,
Ayten Eraydın2 Gülper Nacarkahya1, Ahmet Arslan1
1
Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji ABD
Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Endokrinoloji ve Metabolizma BD
2
Sorumlu Yazar
Murat Korkmaz, Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji ABD
[email protected]
0541 5483268
Yazarların Son Akademik Durumları
Murat Korkmaz, Yüksek Lisans Öğrencisi
Serdar Öztuzcu, Doç. Dr.
Mesut Özkaya, Prof. Dr.
Zeynel Abidin Sayer, Uzm. Dr.
Mustafa Ulaşlı, Doç. Dr.
Ebru Temiz, Yüksek Lisans Öğrencisi
Ayten Eraydın, Uzm. Dr.
Gülper Nacarkahya, Uzman
Ahmet Arslan, Prof. Dr.
ABSTRACT
Familial Hypercholesterolemia (FH) is one of the most common genetic disorders worldwide. One in
500 people is affected by this disease. FH is an autosomal dominant genetic disorder leads to
elevation of plasma level of low-density lipoprotein-cholesterol (LDL-C) and increment in the risk of
early coronary artery disease and other cardiovascular diseases in the early stages of life. The
majority of FH patients have mutations in their gene encoding low-density lipoprotein receptor
(LDLR). The other common cause of this disease is APOB gene mutation encoding mutant
apolipoprotein B (APOB). Early diagnosis of FH allows chance for early treatments and reduces the
risk of death by both coroner artery and other cardiovascular diseases. Molecular methods are
considered as a significant diagnostic approach for early diagnosis of the disease. In the present
study, we aimed to sequence of genes LDLR and APOB that are considered significantly related with
the disease by using Next Generation Sequencing method in 10 patient with FH. We found two
pathogenic mutations in LDLR gene in two patients, one homozygote and one heterozygote. We also
detected a novel deletion in exon 4, common of four family members. We found pathogenic
mutations in APOB gene of five patients, three heterozygote and two homozygote. We also detected
mutations which cause hypertriglyceridemia and other apolipoprotein B injuries in this gene. In
addition to this, we determined the alternations may affect the course of disease in two genes. Early
diagnosis and treatment of hypercholesterolemia are very important and revealing of all mutation in
disease-associated genes by Next Generation Sequencing method has great importance for seity
diagnosis and determining the course of disease.
Keywords: Familial Hypercholesterolemia, LDLR, APOB, Next Generation Sequencing
ÖZET
Ailesel Hiperkolesterolemi dünyada en sık görülen genetik hastalıklardandır. Öyle ki, 500 kişiden biri
bu hastalıktan etkilenmektedir. Bu hastalık, plazma düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol (LDL-K)
seviyelerinde artışa sebebiyet veren ve hayatın erken dönemlerinde erken koroner arter hastalığı ve
diğer kardiyovasküler hastalıkların riskini artıran, otozomal dominant geçiş gösteren bir genetik
bozukluktur. Hastaların büyük çoğunluğunda düşük yoğunluklu lipoprotein reseptör (LDLR) geninde
mutasyon bulunmaktadır. Hastalığın ortaya çıkmasının diğer bir yaygın sebebi ise Apolipoprotein B
proteinini
kodlayan
APOB
genindeki
mutasyonlardan
kaynaklanmaktadır.
Ailesel
Hiperkolesteroleminin erken tanısı, hastalıktan uygun korunma ve erken tedavilere olanak sağlayarak
erken koroner arter hastalığı ve diğer kardiyovasküler hastalıklardan kaynaklı erken ölüm risklerini
azaltır. Hastalığın erken tanısında moleküler tanı önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, Ailesel
Hiperkolesterolemi hastası 10 bireyde bu hastalık ile ilişkili iki önemli gen olan LDLR ve APOB
genlerinin, Yeni Nesil Dizileme yöntemi kullanarak tüm gen dizilemesini gerçekleştirmeyi amaçladık.
Elde ettiğimiz bulgulara göre, LDLR geninde, 1 hastada homozigot, 1 hastada heterozigot patojenik
mutasyon saptadık. Ayrıca aynı aileden 4 bireyde ortak ekzonik bölgede literatürde tanımlı olmayan
yeni bir delesyon saptadık. APOB geninde ise, 3 hastada heterozigot, 2 hastada homozigot patojenik
mutasyon saptadık. Ayrıca bu gende Hipertrigliseridemi ve diğer Apolipoprotein B hasarlarına yol
açan mutasyonlar saptadık. Ek olarak, iki gende de hastalığın seyrini etkileyebilecek dönüşümler
belirledik. Hiperkolesteroleminin erken tanı ve tedavisi oldukça önemlidir ve Yeni Nesil Dizileme
yöntemi ile bu hastalıkla ilişkili genlerdeki mutasyonların tamamının ortaya çıkarılması, kişiye özgü
hastalığın tanısı ve hastalığın seyrinin belirlenmesi açısından büyük öneme sahiptir.
Anahtar Kelimeler: Ailesel Hiperkolesterolemi, LDLR, APOB, Yeni Nesil Dizileme
GİRİŞ
Ailesel Hiperkolesterolemi en sık görülen genetik bozukluklardan biridir. Yaklaşık her 500 kişiden biri
bu hastalıktan etkilenmektedir (1). Hastalığın daha şiddetli olan homozigot formu ise 1.000.000
doğumda 1 görülmektedir (2). Ailesel Hiperkolesterolemi, plazma düşük yoğunluklu lipoprotein
kolesterol (LDL-K) düzeylerinde önemli derecede artışa sebep olan, hayatın erken dönemlerinde
kardiyovasküler hastalık riskini artıran otozomal dominant bir genetik hastalıktır (3). Hastalığın en
büyük fenotipik belirteçleri; yüksek LDL-K düzeylerinin yanında, tendon ksantomaları, ksantelazma ve
korneal arkus olarak bildirilmektedir (Şekil 1) (4, 5).
Ailesel Hiperkolesterolemi bulgularının büyük bir kısmı (yaklaşık %79) LDL Reseptör (LDLR) genindeki
kalıtsal mutasyonların sonucu meydana gelmektedir(3). LDL Reseptör geni 19. kromozomun kısa kolu
üzerinde bulunur (19p13.1-13.3) ve 839 aminoasit barındırmaktadır. LDLR geninde AH’ye yol açan
1700’ün üzerinde mutasyon tanımlanmıştır. Ek olarak Apoliprotein B (APOB) genindeki mutasyonların
da bu hastalığa yol açtığı gösterilmiştir. Apo B mutasyonuna bağlı hiperkolesterolemi, aynı zamanda
Ailesel Defektif Apo B olarak isimlendirilir. Bu, otozomal dominant hiperkolesterolemiden ayırt
edilemeyen bir genetik bozukluktur. Apo B lipoproteinini kodlayan gen 2. kromozomun kısa kolunda
yer alır (2p24-p23) ve 4563 aminoasit içermektedir. (6) Bu hastalık literatürde
Hipobetalipoproteinemi olarak da bilinir.
Birçok insanda teşhisi konmamış Ailesel Hiperkolesterolemi bulunmaktadır. Hastalığın erken yaşta
teşhisi, tedavi edilebilmesi adına oldukça önemlidir. Hastalığın moleküler tespiti için gerekli
çalışmaların ülkemizde oldukça az sayıda olmasının yanında, bu çalışmalara olan ihtiyacın önemi daha
önce yapılan çalışmalarda da belirtilmiştir (1).
Bu hastalıkla ilişkili genlerin yeni nesil dizileme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecek tüm gen
moleküler analizi ile mutasyonlarının tespitinin, hastalığın erken teşhisinin, hastalığın erken tedavisi
açısından öneminin ortaya konması oldukça önemli olduğu gösterilmiştir (7). Buna bağlı olarak başta
erken koroner arter hastalığı olmak üzere diğer erken evre kardiyovasküler hastalıkların erken teşhisi,
tedavisi ve kişiye özgü tedavi seyrinin belirlenmesi önemlidir (8). Tüm bunlara ek olarak Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nde izlenen Ailesel Hiperkolesterolemi hastalığının moleküler tanısının daha önemli
hale getirilebileceği düşünülmektedir ve Yeni Nesil Dizileme yönteminin bu hastalığın tanısında
klinikte kullanımının uygun hale getirilmesi amaçlanmaktadır.
GEREÇ VE YÖNTEMLER
Örneklerin Toplanması ve DNA Eldesi
Bu çalışmada kullanılacak örnekler, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Endokrinoloji ve
Metabolizma BD’na Ailesel Hiperkolesterolemi teşhisi ile gelen ve LDL-K seviyeleri 300mg/dL üzerinde
olan, 10 hastadan EDTA’lı tüplere 50 cc kan alındı. Hastalardan alınan kanlardan Gaziantep
Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Moleküler Genetik Tanı Laboratuvarında PureLink® Genomic DNA
Mini Kit (Thermo Scientific, Waltham, USA) ile DNA eldesi gerçekleştirildi. Elde edilen DNA’ların
konsantrasyonları Qubit Fluorocymeter 2.0 cihazı ile tespit edilerek, DNA yoğunlukları 2 ng/µl olacak
şekilde dilüe edildi. Bu çalışma Gaziantep Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurul’u tarafından
onaylandı.
Yeni Nesil Dizileme
Ailesel Hiperkolesterolemi ile ilişkili bulunan en önemli iki gen olan LDLR ve APOB genlerine özgü tüm
ekzonları, ekzon - ekzon bağlantı noktalarını, bu bölgelerde önemli olabilecek intronları ve 5’ ve 3’ uç
bölgelerini de kapsayan primer panel tasarımları IonAmpliseq Designer sistemi ve USCS veritabanı
yardımlarıyla oluşturuldu. Bu tasarımlar Hg19 (Human reference 19) genom versiyonu temel alınarak,
400 baz çifti amplikonlar şeklinde meydana getirildi. Oluşturulan bu primer havuzları ve dilüe edilen
hasta DNA’larını da içeren karışım, Ion Ampliseq Library Kit 2.0 kullanılarak, thermal cycler cihazında
polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemi ile farklı kromozom bölgelerinde bulunan ve istenilen gen
bölgeleri çoğaltılarak kütüphane hazırlama işlemi gerçekleştirildi.
Her hasta için ayrı ayrı gerçekleştirilen ve hepsi aynı konsantrasyona ayarlanmış olan kütüphane
hazırlama işleminin ardından, çoğaltılan gen bölgelerinin tekrar saflaştırılıp zenginleştirilmesi
amacıyla, Ion PGM™ Hi-Q™ OT2 Kit (Thermo Scientific, Waltham, USA) ile üretici firmanın yönergeleri
izlenerek Ion OneTouch2 cihazında Template adı verilen Emülsiyon PCR aşaması gerçekleştirildi. Bu
aşama sonrasında elde edilen örnekler Ion OneTouch ES cihazında zenginleştirme aşamasından
geçirilerek, örneklerin tüm gen dizilemesinin yapılması için çipe yüklenmeden önce gereken aşamalar
tamamlandı.
Zenginleştirme aşaması tamamlanan örnekler, Ion PGM™ Hi-Q™ Sequencing Kit (Thermo Scientific,
Waltham, USA) ile üretici firmanın yönergeleri doğrultusunda muamele edilerek, ardından Ion 316™
Chip Kit v2‘e aktarılmasının ardından, Ion PGM Yeni Nesil Dizileme cihazına yüklenerek istenilen
bölgelerin tüm gen dizilemesi gerçekleştirildi.
Verilerin Analizi
Yeni nesil dizileme ile tamamlanan tüm gen dizileme aşamasının ardından sunucularımızda toplanan
ham veriler; Ion Reporter web tabanlı analiz sistemi, IGV (Interactive Genomics Viewer) programı ve
çeşitli genom veritabanları kullanılarak analiz edidi. Mutasyonların kliniğe etkilerinin tespiti HGMD
veri tabanı üzerinden tespit edildi. Mutasyonlar, toplumsal varyantlar, varsa yeni mutasyonların
tespiti ve bunların kliniğe etkilerinin olup olmadığına bağlı olarak değerlendirildi. LDLR ve APOB
genlerine ait olan tüm ekzonlar, ekzon - ekzon bağlantı noktaları, bu bölgelerde önemli olan intronlar
ve 5’ ve 3’ uç bölgelerinin tamamı tarandı.
BULGULAR
Bu çalışmanın amacına uygun 10 hasta yüksek LDL-K seviyeleri ve aile öyküleri de göz önüne alınarak
çalışmaya dahil edildi. Yeni Nesil Dizileme aşamasının ardından yüksek baz okumaları elde edildi
(ortalama 1000x coverage). Az okunan veya polimerazyon hatası gibi düşük seviyeli veriler çalışmaya
dahil edilmedi. Neticede 10 hastada Ailesel Hiperkolesterolemi ile ilişkili olan LDLR ve APOB
genlerinde kliniğe etkisi bulunan önemli mutasyonlar tespit edildi. Bunların yanında diğer
metabolizma hastalıklarıyla ilişkilendirilmiş mutasyonlar da Yeni Nesil Dizileme yöntemiyle aynı
işlemler içerisinde tespit edilmiş oldu. Çalışma neticesinde elde edilen bulgularımıza göre; 6 hastada
LDLR ve APOB genlerinde Hiperkolesterolemi ile direk ilişki mutasyonlar tespit edildi. 10 hastanın
tamamında ise bu genlerde çeşitli ekzonik ve intronik dönüşümler ve farklı hastalıklara sebebiyet
veren mutasyonlar gözlemlendi. (Tablo: 1) Hiperkolesterolemiye yol açan p.Val426Met (9) dönüşümü
1 hastada heterozigot olarak, p.Trp577Arg (10) dönüşümü 1 hastada homozigot olarak tespit edildi.
APOB geninde Hiperkolesterolemi ile ilişkili, p.Pro2739Leu (11) dönüşümü 2 hastada homozigot, 2
hastada heterozigot; p.Ser3279Gly (12) dönüşümü 2 hastada heterozigot olarak saptanmıştır.
Bunlara ek olarak; Değişken APOB düzeylerinin meydana gelmesine yol açan p.Ala618Val (13)
dönüşümü 1 hastada heterozigot olarak; Hipobetalipoproteinemi ile ilişkilendirilmiş olan
p.Arg1128His (14) dönüşümü 1 hastada heterozigot olarak; Hipertrigliseridemiye yol açabilen
p.Thr4484Met (12) dönüşümü 2 hastada heterozigot olarak; Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein (HDL)
Kolesterol metabolizmasıyla ilişkilendirilmiş olan p.Ala4481Thr (15) dönüşümü ise 1 hastada
heterozigot şeklinde tespit edilmiştir. Literatürde tanımlı ve çeşitli metabolik bozukluklarla
ilişkilendirilmiş bu dönüşümlerin yanı sıra; aynı aileye mensup 4 hastada; daha önce literatürde
tanımlı olmadığını belirlediğimiz; LDLR geni, Ekzon 15, 766. Aminoasit üzerinde homozigot bir bazlık
delesyon saptadık. Bunun yanı sıra, Hiperkolesterolemi kliniğine etkisi bilinen LDLR genine ait
heterozigot bir mutasyon taşıdığını tespit ettiğimiz bir hastada, yine LDLR geni, bu kez Ekzon 10
üzerinde iki bazlık heterozigot bir delesyon tespit ettik.
TARTIŞMA
Ailesel Hiperkolesterolemi dünyada görülme sıklığı en yüksek seviyede olan genetik hastalıklardan
biridir (16). Ailesel Hiperkolesterolemi hastalığının tanısında DNA sekanslama tabanlı gen dizileme
yöntemi birincil önemli sayılabilecek bir yere sahiptir (2). Son yıllarda artan imkanlarla; Yeni Nesil
Dizileme tabanlı teknolojilerin gelişmesi, yaygınlaşması ve genetik tanı için uygun hale getiriliyor
olması da bu durumu daha önemli bir hale getirmiş durumdadır (2).
Lipidlerin ve lipoproteinlerin plazmada birikimi, aterosklerotik lezyonların gelişiminde birincil anahtar
süreçtir (17). Bu lezyonların artmasıyla da damarların lümeni tıkanmaya ve ardından normal kan
akımı engellenmeye başlar. Ateroskleroz, dünyada ölümlerin en sık sebebi olan koroner arter
hastalığı ve diğer kardiyovasküler hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur (1). Özellikle Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nde de yüksek kolesterol olguları oldukça geniş bir yaygınlık göstermektedir. Ailesel
Hiperkolesteroleminin erken tanısı, lipid miktarını düşürücü ajanlarla uygun tedavilerin başlanarak,
Ateroskleroza neden olan bu ciddi komplikasyonların gelişmesinden önce engellenmesi ve azaltılması
yönünde oldukça büyük öneme sahiptir (2).
Ailesel Hiperkolesteroleminin tanısı genellikle; 45 yaşlarından önce ortaya çıkan tendon ksantomaları
ya da korneal arkuslar gibi fiziksel belirtilerle, kandaki LDL-K düzeyi gibi laboratuvar bulgularıyla ve
hastanın yüksek LDL-K düzeyi ile birlikte kardiyovasküler hastalık geçmişi değerlendirilerek konulabilir
(7). Ancak bu fiziksel belirteçlerin yokluğu hastalığın tanısını göz ardı etmek anlamına gelmemektedir
(2). Çünkü Heterozigot Ailesel Hiperkolesterolemi hastalarının yaklaşık yarısında bu fiziksel belirtiler
gözlemlenmemektedir ve bunu takiben Heterozigot Ailesel Hiperkolesterolemi hastalarında genellikle
erken koroner arter hastalığına dair bulgular görülmez (18). Üstelik bazı monogenik
hiperkolesterolemilerde, lipid plazma düzeyleri normal aralıklara yakın seviyede seyretmektedir (18).
Bu gibi nedenlerle, Ailesel Hiperkolesteroleminin tanısının doğrulanmasında DNA tabanlı genetik
testlerin gerekliliği ortadadır.
Biz de bu çalışmamızda Gaziantep ve çevresindeki illerde yaşayan Ailesel Hiperkolesterolemi
hastalarında, bu hastalık ile ilişkili; LDLR ve APOB genlerinin Yeni Nesil Dizileme yöntemi kullanılarak
tüm gen dizilemesi, bu genlerdeki mutasyonların tespiti, daha önce bu genlerde tespit edilmemiş yeni
mutasyonların tespiti ve bu hastalığın teşhisinde Yeni Nesil Dizileme tabanlı genetik tanının öneminin
belirlenmesini amaçladık. LDL-K seviyesi yüksek seyreden (300mg/dl ve üzeri) 10 hastayı çalışmamıza
dahil ettik. Yeni Nesil Dizileme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen tüm gen dizilemesi sonucu her iki
gende de önemli mutasyonlar tespit ettik. (Tablo 1) Hiperkolesterolemi kliniği ile ilişkili 4 farklı
mutasyonu 6 hastada saptadık. LDLR genindeki p.(Val429Met) ve p.(Trp577Arg) mutasyonlarını
heterozigot olarak tespit ettik. Özellikle APOB genindeki p.(Pro2739Leu) dönüşümünü iki heterozigot,
iki homozigot olgusu olmak üzere 4 hastada tespit ettik. Bunların yanı sıra, Apolipoprotein B hasarı
sonucu ortaya çıkan ve Hipobetalipoproteinemi’ye yol açan p.(Arg1128His) mutasyonunu;
Hipertrigliseridemi’ye yol açan p.(Thr4484Met) ve p.(Ser3279Gly) mutasyonlarını ikişer hastada
heterozigot şeklinde gözlemledik. Tüm bunların yanı sıra, literatürde tanımlı olmayan ve kliniğe etkisi
bilinmeyen iki tane oldukça önemli olabileceğini düşündüğümüz ekzonik bölge delesyonları tespit
ettik. Bu yeni delesyonlar üzerinde, gerekli konfirmasyon ve validasyon çalışmalarımızı
gerçekleştirdikten sonra, bu yeni olguların literatüre kazandırılmasını sağlayacağız.
Bu son verilerimizden de yola çıkarak, Ailesel Hiperkolesterolemi tanısında Yeni Nesil Dizileme
yöntemi tabanlı moleküler genetik tanının kliniğe uyarlanabilirliğinin hastalığın erken tanısı ve
tedavisi, aynı zamanda erken koroner kalp hastalığı ve diğer kardiyovasküler hastalıkların önceden
tespiti, tedavisi ve kişiye özgü tedavi seyrinin belirlenmesi açısından önemli olduğunu düşünmekteyiz.
Aynı zamanda bu hastalıkla ilişkili olabilecek diğer genlerin Yeni Nesil Dizileme yöntemi ile yeni
paneller oluşturularak aynı anda, aynı maliyetle birden fazla gen mutasyon taramasının yapılması
sağlanabilir. Ayrıca ortaya konacak bu yeni panel ve bu yolaklardaki aydınlatılacak yeni gen
mutasyonlarıyla, erken koroner arter hastalığı ve diğer kardiyovasküler hastalıkların erken teşhisine
bağlı olarak bu hastalıkların hasta için zorluklarının azaltılmasının ve tedavi maliyetlerinin de
düşürülmesi sağlanabilir.
KAYNAKLAR
1. Sözen MM, Whittall R, Öner C, Tokatlı A, Kalkanoğlu HS, Dursun A, Coşkun T, Öner R, Humphries
SE. The molecular basis of familial hypercholesterolaemia in Turkish patients. Atherosclerosis.
2005;180:63-71.
2. Radovica-Spalvina I, Latkovskis G, Silamikelis I, Fridmanis D, Elbere I, Ventins K, Ozola G, Erglis A,
Klovins J. Next-generation-sequencing-based identification of familial hypercholesterolemia-related
mutations in subjects with increased LDL–C levels in a latvian population. BMC medical genetics.
2015;16:1.
3. Henderson R, O’Kane M, McGilligan V, Watterson S. The genetics and screening of familial
hypercholesterolaemia. Journal of biomedical science. 2016;23:1.
4. Klose G, Laufs U, März W, Windler E. Familial hypercholesterolemia: developments in diagnosis
and treatment. Dtsch Arztebl Int. 2014;111:523-529.
5. Bell DA, Hooper AJ, Watts GF, Burnett JR. Mipomersen and other therapies for the treatment of
severe familial hypercholesterolemia. Vascular health and risk management. 2012;8:651.
6. Sinan Ü, Sansoy V. [Familial hypercholesterolemia: epidemiology, genetics, diagnosis, and
screening]. Turk Kardiyoloji Dernegi arsivi: Turk Kardiyoloji Derneginin yayin organidir. 2014;42:1-9.
7. Norsworthy PJ, Vandrovcova J, Thomas ER, Campbell A, Kerr SM, Biggs J, Game L, Soutar AK, Smith
BH, Dominiczak AF. Targeted genetic testing for familial hypercholesterolaemia using next generation
sequencing: a population-based study. BMC medical genetics. 2014;15:1.
8. Al-Allaf FA, Athar M, Abduljaleel Z, Taher MM, Khan W, Ba-Hammam FA, Abalkhail H, Alashwal A.
Next generation sequencing to identify novel genetic variants causative of autosomal dominant
familial hypercholesterolemia associated with increased risk of coronary heart disease. Gene.
2015;565:76-84.
9. Leitersdorf E, Van der Westhuyzen D, Coetzee G, Hobbs H. Two common low density lipoprotein
receptor gene mutations cause familial hypercholesterolemia in Afrikaners. Journal of Clinical
Investigation. 1989;84:954.
10. Widhalm K, Binder CB, Kreissl A, Aldover-Macasaet E, Fritsch M, Kroisboeck S, Geiger H. Sudden
death in a 4-year-old boy: a near-complete occlusion of the coronary artery caused by an aggressive
low-density lipoprotein receptor mutation (W556R) in homozygous familial hypercholesterolemia.
The Journal of pediatrics. 2011;158:167.
11. Leren TP, Bakken KS, Hoel V, Hjermann I, Berg K. Screening for mutations of the apolipoprotein B
gene causing hypocholesterolemia. Human genetics. 1998;102:44-49.
12. Johansen CT, Wang J, Lanktree MB, Cao H, McIntyre AD, Ban MR, Martins RA, Kennedy BA,
Hassell RG, Visser ME. Excess of rare variants in genes identified by genome-wide association study
of hypertriglyceridemia. Nature genetics. 2010;42:684-687.
13. Ilmonen M, Knudsen P, Taskinen M-R, Tikkanen MJ. Genetic variation in the amino-terminal part
of apolipoprotein B: studies in hyperlipidemic patients. Atherosclerosis. 1998;138:367-374.
14. Lancellotti S, Di Leo E, Penacchioni JY, Balli F, Viola L, Bertolini S, Calandra S, Tarugi P.
Hypobetalipoproteinemia with an apparently recessive inheritance due to a “de novo” mutation of
apolipoprotein B. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-Molecular Basis of Disease. 2004;1688:61-67.
15. Edmondson AC, Braund PS, Stylianou IM, Khera AV, Nelson CP, Wolfe ML, DerOhannessian SL,
Keating BJ, Qu L, He J. Dense genotyping of candidate gene loci identifies variants associated with
high-density lipoprotein cholesterol. Circulation: Cardiovascular Genetics. 2011;4:145-155.
16. Youngblom E, Knowles JW. Familial hypercholesterolemia. GeneReviews®. Seattle (WA):
University of Washington, Seattle; 1993-2016. Jan 2. 2014.
17. El-Aziz TAA, Mohamed RH. LDLR, ApoB and ApoE genes polymorphisms and classical risk factors
in premature coronary artery disease. Gene. 2016;05:032.
18. Fahed AC, Nemer GM. Familial hypercholesterolemia: the lipids or the genes? Nutrition &
metabolism. 2011;8:1.
Hasta Sayısı
Heterozigot Homozigot
1
1
1
3
6
2
3
5
3
5
1
8
1
2
1
1
2
1
3
2
1
2
2
2
6
3
Gen
LDLR
LDLR
LDLR
LDLR
LDLR
LDLR
LDLR
LDLR
APOB
APOB
APOB
AA Dönüşümü
p.(Cys27=)
p.(Val429Met)
p.(Trp577Arg)
p.(Arg471=)
p.(Pro539=)
p.(Asn591=)
p.(Val653=)
p.(Arg744=)
p.(Ala618Val)
p.(Arg1128His)
p.(Leu1609=)
Baz Dönüşümü rs Numarası
c.81C>T
rs2228671
c.1285G>A
rs28942078
c.1413A>G
c.1617C>T
c.1773C>T
c.1959T>C
c.2232A>G
c.1853C>T
c.3383G>A
c.4825T>C
rs5930
rs5929
rs688
rs5925
rs5927
rs679899
rs12713843
rs72653083
APOB
APOB
APOB
APOB
APOB
APOB
p.(Pro2739Leu)
p.(Ser4338Asn)
p.(Thr2515=)
p.(Thr98Ile)
p.(Ala4481Thr)
p.(Thr4484Met)
c.8216C>T
c.13013G>A
c.7545C>T
c.293C>T
c.13441G>A
c.13451C>T
rs676210
rs1042034
rs693
rs1367117
rs1801695
rs12713450
APOB
p.(Ser3279Gly)
c.9835A>G
rs12720854
Klinik Etki
Etki bulunamadı
Hiperkolesterolemi
Hiperkolesterolemi
Muhtemel benign alel
Etki bulunamadı
Etki bulunamadı
Etki bulunamadı
Etki bulunamadı
Değişken APOB düzeyleri
Hipobetalipoproteinemi
Etki bulunamadı
Hiperkolesterolemi,
ilişkili
Muhtemel benign alel
Etki bulunamadı
Etki bulunamadı
HDL Kolesterol, ilişkili
Hipertrigliseridemi ?
Hipertrigliseridemi,
Hiperkolesterolemi
Tablo: 1 LDLR ve APOB genlerine ait tespit ettiğimiz mutasyonlar
LDLR: Low Density Lipoprotein Receptor – APOB: Apolipoprotein B – AA: Aminoasit – HDL: High
Density Lipoprotein