657SayiliDevletMemurlariKa - İzmir Bölge İdare Mahkemesi

'-
/
.-
T.C
c
~'.
.
. -. ,
KONYA
IDARE MAHKEMESI
ESAS NO:200211574
K gMESt
i
DA V ACi
: Mehmet
DA VALI
:Yunak Kaymakamligi - YunaklKONY
ITIRAZ
: Konya Idare Mahkemesi
EDEN
ITIRAZ KONUSU:
657
USLU
- Selçuk
Mah. Aydin Menderes Cad. No:8- Yunak/KONY
A
A
SayiliDevletMemurlariKanunu'nun 135.maddesinin2.
fikrasi ile.
136. maddesinin 3. fikrasinin Anayasanin 2. 10. lL. 125 ve 129. maddelerine aykirilik teskil ettigi
gerekçesiyle iptali talebidir.
Konya- Yunak Ilçesi InönÜ Ilkögretim Okulu mÜdÜrvekili olan davaciya
657 Sayil Devlet Memurlari Kanununun 125/B-a Maddesi uyarinca KINAMA cezasi verilmesine
iliski.' f).11.2002 gÜn ve 3694 sayili Ilçe Milli Egitim MÜdÜrlÜgÜ isleminin,hukuka aykirioldugu
ileri s:\rÜlerek iptali istemiyle dava açilmis olup, 2577 sayili yasanin 14. Maddesi uyarinca yapilan
ilk incelcme sonucu 657 sayili yasanin 135 ve 136. Maddeleri sebebiyle anilan cezaya karsi yargi
MADDI OLAY:
,,.o-.
yolumm kapali
oldugu
ve anilan maddelerin Anayasanin yukarida sayilan maddelerine
oldugu sonuç ve kanaatine varilarak Anayasa Mahkemesine basvurulmasina karar verilmistir.
,
ILGili KANUNMADDELERI:
aykiri
.
657 Sayili
DevletMemurlariKanununun135.Maddesi"Disiplin
amirleri tarafindan verilen uyarma ve kihama cezalarina karsi itiraz, varsa bir Üst disiplin amirine
yoksa disiplin kurullarina yapilabilir.
Ayliktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulmasi ve Devlet memurlugundan çikarma
cezalarina karsi idari yargi yoluna basvurulabilir. " hÜkmÜnü,136. Maddesi ise "Disiplin amirieri
\il' disiplin kurullari tarafindan verilen disiplin cezalarina karsi yapilacak itirazlarda sÜre, kararin
ilgiliye tebligi tarihinden itibaren 7 gÜndür.
Bu sÜre içinde itiraz edilmeyen disiplin cezalari kesinlesir. Itiraz halinde, itiraz mercileri
karari gözden geçirerek verilen cezayi aynen kabul edebilecekleri gibi cezayi hatinetebilir veya
tamamen kaldirabilirler.
Itiraz edilmeyen kararlar ile itiraz üzerine verilen kararlar kesin olup, bu kararlar aleyhine
idari~_!!g~.y.Ql\~1}~J2~SY.H{Hlli!i(aj-=:-"-'
_. .
Itiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin, kendilerine intikalinden itibaren 30
gün içinde kararlarini vermek zorundadirlar.
Kaldirilancezalarsicildensilinir."hÜkmünÜdüzenlemektedir.
Yukarida belirtilen 135. Madde ile uyarma ve kinama cezalarina karsi idari itiraz yolu
öngörülmÜs
olup, sadece Ayliktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulmasi ve Devlet
Mel11llrlugundançikarma cezalarina karsi idari yargi yoluna basvurulabilecegi irade edilerek
uyarma ve kinama cezalarina karsi idari yargi yoluna basvurulamayacagi hÜkmÜ vazedilmistir.
Yine 136.Maddenin3. Fikrasiile de, bir nevi 135. Maddedeuyarmave kinamacezalarina karsi
öngörÜlenidari itiraz yoluna gönderme yapilarak; itiraz edilmeyen kararlarla itiraz üzerine verilen
kararlarin kesin olup, bu kararlara karsi idari yargi yoluna basvurulamayacagiifade edilerek.
uyarimi ve kinama cezalarina karsi yargi yolunun kapali oldugu hÜkmÜ ortayakonulmustur.Öte
yandan, anilan cezalara karsi açilan davalarda yargi yerlerince 657 sayili yasanin 135/2 ve 136/J.
Maddeleri gerekçe gösterilerek anilan cezalara karsi yargi yolul.lUn kapali oldugu gerekçesiyk
"incel"'nmeksizin ret" kararlari verilmektedir. (Danistay 1O.Daire K: 198611328 sayili karari)
Bu açiklamalar isiginda 657 sayili yasanin 135/2 ve 136/3. Maddeleri sebebiyle uyarma ve
kinama cezalarina karsi yargi yolunun kapali oldugu ve bakilan dava kinama cezasiyla ilgili olup.
uyusmazligin daha ilk incelemesinde olaya uygulanacak maddeler oldugu sabit hale gelmektedir.
.
i
T.C
KONYA
IDARE MAHKEMESI
ESAS NO:2002/1574
-2-
ANA~ASA MADDELERI VE ANAYASAYA AYKILIK NEDENLERI:
1-)ANAYASANiN 2. MADDESI YÖNÜNDEN:
Anayasanin 2. Maddesinde; Türkiye Cumhuriyeti "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru,
milli dayanisma ve adalet anlayisi içinde, insan haklarina saygili, Atatürk milliyetçiligine bagli.
baslangiçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir."
seklinde nitelendirilmistir. Hukuk Devletinin unsurlari Doktirinde ayrintili olarak sayilmis olup
bunlardan bir tanesi de "idarenin yargisal denetimi" dir. Öyle ki anilan unsur bazi durumlarda,
Hukuk Devletinin unsurlarindan bir tanesi olarak.degil, esanlamlisi olarak ifade edilmektedir. Hatta;
bu özdesligin "tipki dinlerdeki gibi bunu bir "dogma" seklinde kabul etmenin zorunlu oldugu" ifade.
edilmektedir. (Ilhan Özay, OÜnisiginda Yönetim sayfa:17) Hal böyle olunca, idarenin bazi
islemlerinin idari yargi denetimi disinda birakilmasinin Hukuk Devleti ilkesiyle bagdasma olanagi
bulunmamaktadir.
r-
i
2-) ANAYASININ iO.MADDESI YÖNÜNDEN:
Anayasanin i O.Maddesi "Herkes, dil, irk, renk, cinsiyet, siyasi düsünce, felsefi inanç. din,
mezhep ve benzeri sebeplerle ayirim gözetilmeksizin kanun önünde esittir.
;-iiçbirkisiye aileye, zÜmreyeveya sinifa imtiyaz taninamaz.
Devlet organlari ve idare makamlari bütün islemlerinde kanun önünde esitlik ilkesine uygun
olarak hareket etmek zorundadirlar." hükmünü düzenlemektedir.
Anilan maddenin 3. Fikrasinin baslangici, "Devlet organlari"nin esitlik ilkesine uygun
hareket etme zorunlulugunu ifade ederek bu madde kapsamina sadece idari birimleri degil yasama
organini da dahil etmistir. Bunagöre;
yasama organinin çikardigi kanunlarla yapilan
dÜzenlemelerde,tüm kamu personelinin ayni hak ve müeyyidelere muhatap olmasi saglanmalidir.
Oysa 657 sayiliyasanin135ve 136.Maddelerisebebiyle657 sayiliyasayatabi personeluyariiiave
kinama cezalarina karsi yargi yoluna basvuramazken, 2547 ve 2914 sayili yasalara tabi Üniversite
Personeli, 320 i sayili kanuna tabi Emniyet Personeli ve dahasi 657 sayili yasaya tabi olmayan tüm
kamu personeli uyarma ve kinama cezalarina karsi yargi yoluna basvurabilmektedirler. Bu da kamu
personeli arasinda kanun önünde esitlik ilkesine'aykirilik olusturmaktadir.
-3-)ANAYASANiN IL. MADDESI YÖNÜNDEN:
Anayasanin ll. Maddesi "Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargi organlarini, idare
makai~larini ve diger kurulus ve kisileri baglayan temel hukuk kurallaridir.
Kanunlar Anayasaya aykiri olamaz." hükmünü düzenlemektedir. Anayasanin 2.
Maddesinde, Devlet niteligi Hukuk Devleti olarak belirtilmisken 125. Maddesinde; idarinin her
türlÜ eylem ve islemlerine karsi yargi yolu açik birakilip ayni maddede uyarma ve kinama
cezalariyla ilgili açik bir istisnaya yer verilmemisken ve 129. Maddede de, açik ve amir bir
hükÜmleuyarma ve kinama cezalarina karsi yargi yolu kapali tutulmamisken, kanun hükmÜylebu
sinirlamanin getirilmesi, Anayasanin üstünlügü ilkesiyle bagdasmamaktadir.
4-) ANA YASANIN 125. MADDESI YÖNÜNDEN:
Anayasanin 125. Maddesinin i. Fikrasinda "idarenin her türlü eylem ve islemlere karsi yargi
yolu açiktir." hÜkmÜne yer verilmis olup, ayni maddede bu ilkenin istisnalarina da yer verilmistir.
Bu istisnalar arasinda uyarma ve kinama cezalari bulunmamakta olup, Anayasanin amir hÜkmÜ
karsisinda ve bu hÜkÜm hilafina yasa ile sinirlama getirilmesi normlar hiyerarsisi yönünden
Anayasaya aykirilik olusturmaktadir.
/
T.C
KONYA
-3-
IDARE MAHKEMESI
ESAS NO:20021l574
5-) ANA YASANiN 129. MADDESI YÖNÜNDEN:
Anayasanin ]29. Maddesinin 3. Fikrasinda "ilgili olanlar hariç, disiplin kararlari yargi
denetimi disinda birakilamaz" hükmünü düzenlemektedir. Öncelikle anilan hüküm uyarma ve
kinama cezalarina karsi yargi yolunu kapali tutan amir bir hüküm olmadigini belirtmek gerekir.
Maddenin mefhumu muhalifinden; uyarma ve kinama cezalarinin yargi denetimi disind~..
birakil:.ibilecegi sonucu çikmaktadir. Ancak bu sonuç, sinirsiz bir takdir anlamina gelmeyip.
Anayasanin diger ilkeleri ve hükümleri ile bagdastigi ölçüde kullanilabilecek bir takdirdir. Nitekim
Anayasanin 2. Maddesi ve 125. Maddesinde düzenlenen ve yukarida açiklanan hükümler, amir
hÜkÜmler olup, buna göre uyarina ve kinama cezalarini yargi denetimi disinda birakacak sekilde bir.
düzenleme yapilamaz. Baska bir ifade ile Anayasanin 129/3. Maddesi bile, anilan cezalara karsi
yargi yolunu kapatma olanagi vermemektedir.
ANAYASAYA
r-.
i
AYKiRiLIK
TESPITI:
Anayasamn 152/1. Maddesi "Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun
veya kanun hükmünde kararnamenin hükümlerini Anayasaya aykiri görürse veya taraflardan birinin
ileri sürdügü aykirilik iddiasinin ciddi oldugu kanisina varirsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda
verecegi karara kadar davayi geri birakir." hükmünü düzenlemektedir.
Dava,davaciya657sayili yasa uyarinca verilen kinama cezasi ile ilgili olup, uyusmazligin
çözümü için 657 sayili yasa hükümlerinin maddi olaya uygulanmasi gerekmektedir. Nitekim daha
ilk inceleme asamasinda 657 sayili yasanin 135/2 ve 136/3. Maddelerinin dikkate alinmasi
gerek ~kte olup anilan yasa hükümleri sebebiyle, sözkonusu ceza yargi denetimi disinda
birakll"igindan, davamn incelenmeksizin reddine karar vermek gerekmektedir. Ancak yukarida 5
madde halinde açiklanan sebeplerle 657 sayili yasanin 135/2 ve 13613.Maddelerinin Anayasamn 2.
lO. ] 1. 125. ve 129. Maddelerine aykiri oldugu sonuç ve kanaatine varilarak Anayasanin 152.
Maddesi uyarinca Anayasa Mahkemesine müracaat zorunlulugu dogmustur.
1"__
# --".
SONUC:
Açiklanan nedenlerle 657 Sayili Devlet Memurlari Kanununun 135. Maddesinin 2. Fikrasi
ile 136. Maddesinin 3. Fikrasinin Anayasanin 2. 10. ii. 125. ve 129. Maddelerine aykiri oldugu
düsüncesiyle ve iptali talebiyle Anayasa Mahkemesine gidilmesine, dava dosyasimn tüm
belgeleriyle onayli suretlerinin dosya olusturularak Anayasa Mahkemesine sunulmasina isbu karar
ile dosya suretinin yüksek mahkemeye tebliginden itibaren bes ay karar verilinceye kadar davanin
bcklctilmesine 13.11.2002 gününde oybirligi ile karar verildi.
BASKAN
OSM,.:,' ~ ERMUMCU
'32699
ÜYE
KAMBER
ÜYE
ÜNAL
37851
MUSTAFA
NA FiZACAR
37853
i
i
i
j
i
j
M.O.25.11.