Atçekenler - WordPress.com

Atçekenler
Atçekenler (Asıl isim : Tanrıdağı Türkmenleri / Tanrıdağı Erleri / Tanrıdağı Yörükleri, Osmanlıca: Esb-Keşan),
Türkler'in Oğuz Boyu'nun, Bozoklar kolundan Gün Han
oğlu Kayı Han neslinden topluluktur. Bu topluluğun onkunları Şahin'dir. Taifesi: Atçeken Yörükleri. Sembol:
T(Türkmen). Resmi kayıtlarda Tanrıdağı Türkmenleri
veya Tanrıdağı Yörükleri olarak bilinir.
1
Soyağacı
2
Bilgiler
etkilenen halk surları Osmanlı'ya açtı ve Osmanlı safına geçti. Önceleri Osmanlıyı devşirme askerlerle Türk ve
Müslüman topraklara girdikleri için çok eleştiren bu aşiret Konya'nın tamamen Osmanlı egemenliğine girmesine
neden olmuştur. Fatih Sultan Mehmet tarafından Atçeken
statüsü verilen bu aşiret Osmanlı İmparatorluğuna vergi
yerine yetiştirdikleri atlardan vermişlerdir.
Karamanoğlu Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde her türlü vergiden muaf tutulmuşlardır hatta Cumhuriyet dönemine kadar vergi toplamışlardır. Bu hanedan
ordunun ihtiyacı olan atları yetiştirirdi.
Bir rivayete göre ise Atçeken ismi bu yörüklere şu şekilde veriliyor; Tanrıdağı Türkmenlerinin başında İshak
Bey vardı. Yavuz Sultan Selim Mısır Seferine giderken İshak Bey'in otağına gider. İshak Bey Yavuz Sultan Selime
gereken izzet ve ikramda bulunur. Yavuz Sultan Selim: “
İshak Bey, seninle bir at yarışı yapalım” diyor. Yarışa başlıyorlar, İshak Bey'in atı padişahın atını geçmek istiyor.
İshak Bey Padişaha karşı ayıp olmasın diye atın dizginlerini çekiyor. Bunu gören Yavuz Sultan Selim; “İshak Bey
ne yapıyorsun atı serbest bırak diyor.” Bu destur üzerine İshak Bey atın gemini serbest bırakıyor ve padişahın
atını geçerek yarışı kazanıyor. Otağa tekrar dönüldüğünde İshak bey seyisine gizlice padişahın eğerini al, benim
atın sırtına vur” diyor. İzzet-i ikramdan sonra padişah sefere devam edecekken kendi eğerinin İshak Bey'in atının
üzerinde olduğunu görüyor. “ Bu nice haldir İshak Bey ?”
diye soruyor. Bunun üzerine İshak Bey; “Bir at değil mi
padişahım, kabul buyurursanız benim size hediyem olsun
” der. Yavuz Sultan Selim de” Bundan sonra sizin adınız
Atçeken Beyleri olsun” der. Atçeken Beyleri, Cumhuriyetin kuruluşuna kadar bulundukları bölgedeki vergileri
devlet adına tahsil etmişlerdir.
Konya bozkırları ve çevresinde yaşayan Tanrıdağı Türkmenlerine zamanla Atçeken denilmiştir. Atçeken ismi
çok iyi ve cins atlar yetiştirdiklerinden dolayı verilmiştir.
Büyük Selçuklu Devleti, Karamanoğulları Beyliği ordularında görev almışlardır. Selçuklu ve Osmanlı ordularına
at yetiştirmişlerdir. Malazgirt zaferinden sonra Süleyman
Şah komutasında Anadolu'ya girmişler ve Konya'ya gelmişlerdir. Konya'nın fethi ile Konya bozkırlarına yerleşen
ilk Türk yörükleridir. Çoğunlukla Konya bozkırlarında
konar-göçer yaşam sürdürmekteydiler.
Kesin olarak Kayı boyu'ndan olsalarda Atçeken aşiretlerine zamanla birçok cemaat ve boy dahil olmuştur.
Atçekenler’in yaşadıkları coğrafya genel olarak, doğubatı doğrultusunda Aksaray - Akşehir, kuzey-güney doğrultusunda Ankara - Konya - Karaman arasında kalan
Konya ovası, diğer bir ifade ile Konya bozkırları ve
çevresidir. Bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu döneminde
Balkanlar'a iskan edilmiştir.
Osmanlının, anadoluda hakimiyetini engelleyen Karaman Beyliğinin ordu gücünü oluşturup ayakta kalmasını
sağlamışlar ve Osmanlının himayesini kabullenmeleriyle
Karaman Beyliğinin Osmanlı himayesine girmesinde rol
oynamışlardır.
İslam dinine ve Türk milliyetçiliğine aşırı bağlıdırlar. Tarımdan çok hayvancılıkla ilgilendikleri ve Konya bozkırlarında konar-göçer oldukları için Konya'ya getirilen
eker-biçer kişiler nedeniyle topraklarının azalması ile ihtilafa düşmüşler ve bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu taO dönemlerde Karamanoğlu Beyliğini oluşturan 5 temel rafından Avrupa'ya birçok kez iskan edilmişlerdir.
büyük aşiret vardı. Atçekenler yani Tanrıdağı Türkmen- II.Mahmut döneminde vergi vermeme hakları kaldırılleride bunlardan birisiydi merkez olarak Konya bozkırla- mak istendiysede başarılı olunamamıştır bu nedenle birrının kuzeyinde bulunuyorlardı. Fatih Sultan Mehmet'in çok kez Balkanlar'a iskan edilmişlerdir.
Karamanoğlu Beyliği üzerine yaptığı sefer sırasında surGünümüzde bu aşirete mensup olup Atçeken sıfatını soların önüne kadar gelen Osmanlı ordusunu gören Karayisim olarak kullanan ailelerde vardır.
manlılar Konya içlerine girdiler ve surları kapattılar. Bütün tarım ürünleri ise dışarıda kalmıştı. Osmanlı askerleri Sultan'dan aldıkları izinle Konya surlarına yaklaştılar
ve dışarda kalan tarım ürünlerinden satmalarını istediler.
Osmanlıların yağma yerine bu hoşgörülü davranışından
1
2
3 METİN VE GÖRÜNTÜ KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LİSANS
3
Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans
3.1
Metin
• Atçekenler Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A7ekenler?oldid=16141271 Katkıda bulunanlar: İncelemeelemani, Eddie Guerrero, Rapsar, Kmoksy, Esc2003, Peykbot, SiLveRLeaD Bot, Milli Kurtuluş, Ayrıntılı Bilgi ve Anonim: 22
3.2
Resimler
• Dosya:Kashgari_map.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/Kashgari_map.jpg Lisans: Public domain
Katkıda bulunanlar: ? Özgün yazarı: ?
• Dosya:Question_book-4.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/64/Question_book-4.svg Lisans: CC-BYSA-3.0 Katkıda bulunanlar: Created from scratch in Adobe Illustrator. Originally based on Image:Question book.png created by User:
Equazcion. Özgün yazarı: Tkgd2007
3.3
İçerik lisans
• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0