Ders Adı 12.Sınıf – Mezun LYS MATEMATİK KONU ANLATIM FASİKÜLÜ TÜREV KAF 01 Konu Türeve Giriş Bir doğrunun eğimi dik koordinat sisteminde X ekseni ile yaptığı pozitif yönlü açının tanjantıdır. Örneğin, şekilde verilen d doğrusunun eğimi: md=tana dır. Bir eğriye bir noktada teğet olan doğrunun eğimi de aynı mantıkla bulunabilir. Doğrunun eğriye teğet olduğu a noktasında oluşan küçük üçgenden tana = f(x) − f(a) x−a dır. lim f(x) − f(a) x →a x−a = f '(a) Bu durumda, bir eğriye a gibi bir noktada teğet olan doğrunun eğimi, fonksiyonun a noktasındaki türevine eşittir diyebiliriz. d(f(x)) dy ı veya ile gösterilebilir. y = f(x) fonksiyonunun türevi f (x), dx dx mTeğet=f '(a) Türev tanımını aşağıdaki gibi de yapabiliriz. x – a = h olsun. x – a = h ⇒ x = a + h tır. x → a ⇔ (x – a) → 0 ⇔ h → 0 f (a + h) – f (a) f (x) – f (a) f′(a) = lim = lim bulunur. h x – a x"a h"0 ÖRNEK ÖRNEK Şekilde f(x) fonksiyonu ve bu fonksiyona x=6 apsisli noktada teğet olan d doğrusu verilmiştir. Buna göre f '(6) kaçtır? A) 0 D B) 1 C) ñ2 D) ñ3 Şekilde y=f(x) fonksiyonu ve bu fonksiyona x=–2 apsisli noktasında teğet olan d doğrusu verilmiştir. Buna göre, f '(–2) kaçtır? E) 2 A) C 1 3 B) 0 C) − 1 3 D) − 1 2 E) − 1 Türeve Giriş LYS MATEMATİK ÖRNEK ÖRNEK f(x) = 2x + 1 fý(5) in eþiti aþaðýdakilerden hangisidir? f(x) – f(5) f(x) + f(5) B) lim C) lim x →0 x→ 0 x–5 x +5 f(x) – f(5) f(x) + f(5) D) lim E) lim x→5 x→ 5 x–5 x+5 f(x) – f(5) A) x–5 oldu¤una göre, ri kaçt›r? A) 2 lim f(x) – f(1) x–1 ifadesinin de¤e- C) –1 D) 0 x→1 B) 1 E) –2 D ÖRNEK ÖRNEK Aşağıdaki ifadelerin eşitlerini yazınız. f(1 + h) – f(1) =.................... h→0 h lim f(x) = 3x + 5 oldu¤una göre, de¤eri kaçt›r? A) 1 lim x→1 f(x) – f(1) x–1 f (x ) – f π 4 lim x→π x –π 4 4 lim h→ 0 B) 2 lim h→0 f(2 + h) – f(2) h C) 3 D) 4 ifadesinin E) 8 =.................... =.................... f(x + 2h) – f(x ) =.................... h ÖRNEK f(1 + 3h) – f(1) =.................... lim h→0 h f : R → R her noktada türevli bir fonksiyon ve f'(1) = 3 oldu¤una göre, f(3 + 2h) – f(3 – 3h) lim h→0 h lim h→0 f(1 + 3h) – f(1 – 2h) h lim h→0 =.................... f(1 + 2h) – f(1 – 3h) h A) 15 B) 12 kaçt›r? C) 9 D) 6 E) 3 (2006 - ÖSS 2) =.................... A Türeve Giriş LYS MATEMATİK ÖRNEK Sağdan ve Soldan Türev f(x) = A ⊂ R ve f : A → R, y = f(x) fonksiyonu a ∈ A da sürekli olmak üzere; lim ® x " a+ x 2 – 2 , x < 1 ise olarak tan›mlan›yor. Buna göre, afla¤›dakilerden hangisi yanl›flt›r? sa, bu değere y = f(x) fonksiyonunun x = a daki A) f'(1+) = 2 B) f'(1–) = 2 sağdan türevi denir ve f′(a+) ile gösterilir. C) f'(1) = 2 D) lim f(x) = 2 lim ® f (x) – f (a) limitinin bir reel sayı değeri varx–a 2x – 3 , x ≥ 1 ise x " a– x→2 E) f fonksiyonu x = 1 de süreklidir. f (x) – f (a) limitinin bir reel sayı değeri varx–a sa, bu değere y = f(x) fonksiyonunun x = a daki soldan türevi denir ve f′(a–) ile gösterilir. Sağdan ve soldan türevler var ve eşitse fonksiyonun o noktada türevi vardır. + D – f′(a ) = f′(a ) = f′(a) dır. f′(a+) ≠ f′(a–) ise f′(a) yoktur. A ⊂ R, f : A → R ve a ∈ A olmak üzere, y = f(x) fonksiyonu x = a da türevli ise, bu noktada ÖRNEK süreklidir. 4x – 1 , x ≥ 1 ise Bir başka ifadeyle, y = f(x) fonksiyonu x = a da f(x) = sürekli değilse, fonksiyonun bu noktada türevi yoktur. 2 2x + 1 , x < 1 ise fonksiyonu için, f'(1) ifadesinin de¤eri kaçt›r? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) Türev yoktur. Bir noktada sürekli olan bir fonksiyon bu noktada türevli olmayabilir. Fonksiyonun sürekli olduğu fakat türevli olmadığı noktalara fonksiyonun kırılma noktaları adı verilir. Türev - Süreklilik İlişkisi B ÖRNEK f(x) = |x2 – 1| fonksiyonu veriliyor. Buna göre, f'(1–) + f'(1+) toplam› kaçt›r? A) –2 C B) –1 C) 0 D) 1 E) 2 Türeve Giriş LYS MATEMATİK ÖRNEK f(x) = x2 + 3 x2 – 1 fonksiyonunun türevinin olmadığı kaç farklı noktası vardır? ÖRNEK y a b c d e x f 2 y = f(x) fonksiyonunun grafi¤i verilmifltir. Buna göre, afla¤›dakilerden hangisi do¤rudur? A) f(x), x = a da türevli de¤ildir. ÖRNEK B) f(x), x = b de tan›ml› ve süreklidir. f(x) = * C) f(x), x = c de sürekli ve türevlidir. D) f(x) in x = f de limiti yoktur. E) f(x), x = e de sürekli ve türevlidir. y 4 –2 –1 1 2 3 5 6 x –1 (–4, 6] aral›¤›nda tan›ml› f fonksiyonunun grafi¤i verilmifltir. Buna göre, x in –3, –2, –1, 0, 1, 2, 3, 4, 5 de¤erlerinin kaç›nda f nin türevi vard›r? A) 0 B) 1 C) 2 x2 – 1 , x < 2 fonksiyonunun x0 = 2 apsisli noktasında türevi varsa kaçtır? ÖRNEK –4 4x + 1 , x ≥ 2 D) 3 E) 4 Türeve Giriş LYS MATEMATİK ÖRNEK y 3 2 y = f(x) 1 0 2 3 4 5 6 8 x Yukarıda grafiği verilen y = f(x) fonksiyonunun apsisi verilen noktalarındaki türev-süreklilik ilişkisini inceleyiniz. 0 noktası için L =.................... S =.................... T =.................... .......................................................................................... 2 noktası için L =.................... S =.................... T =.................... .......................................................................................... 3 noktası için L =.................... S =.................... T =.................... .......................................................................................... 4 noktası için L =.................... S =.................... T =.................... .......................................................................................... 5 noktası için L =.................... S =.................... T =.................... .......................................................................................... 6 noktası için L =.................... S =.................... T =.................... UYGULAMA LYS MATEMATİK ÖRNEK ÖRNEK y Türevlenebilir bir f : R → R fonksiyonu için f′(x) = 2x2 – 1 ve f(2) = 4 olduğuna göre, 1 f (x) – 4 limitinin değeri kaçtır? x–2 lim x"2 A) 3 B) 4 C) 5 y = f(x) 2 D) 6 0 E) 7 1 2 3 4 5 6 7 x f : [ 0, 7 ] A [ 0, 2 ] fonksiyonunun grafiԫi yukarԩda verilmiԭtir. f(x) fonksiyonu, ( 0, 7 ) aralԩԫԩnda kaç noktada türevsizdir? A) 2 ÖRNEK C) 4 D) 5 E) 6 ÖRNEK Gerçel say›lar kümesi üzerinde, tan›ml› ve türevlenebilir bir f fonksiyonu için, f(x + y) = f(x) + f(y) + xy , oldu¤una göre, f'(1) kaçt›r? A) 2 B) 3 B) 3 C) 4 lim h→0 f(h) =3 h D) 5 E) 6 (2007 - ÖSS 2) Z 2 ] kx + 2x ] f(x) = [ 3x + p ] 3 ] x +t \ fonksiyonunun x = 2 , x > 2 ise , x = 2 ise , x < 2 ise apsisli noktada türevi var- sa, k.t – p kaçtԩr? A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 10 ÖRNEK y y = f(x) ÖRNEK 2 f (2 + 2h) – f (2 – 2h) 3h ifadesininԭitie aԭaԫԩdakilerden hangisidir? lim 0 h" 0 4 B) f ԩ c m 3 A) 0 2 ԩ .f (2) 3 C) E) 1 ԩ .f (4) 3 4 ԩ .f (2) 3 4 x Yukarԩda grafiԫi verilen f(x) fonksiyonu için aԭaԫԩdakilerden hangisi yanlԩԭtԩr? A) lim f(x) = 2 x"4 B) lim f (x) – f (4) = f ԩ(4) x–4 C) lim f (x) – f (4) =0 x–4 x"4 x" 4– D) lim f(x) = f(4) x" 4 + E) lim x" 4 + f (x) – f (4) 1 = x–4 2