İlgili Kanun/md - çalışma ve toplum

Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2016/3
İlgili Kanun / Madde
4857 S. İşK. /22,32
T.C
YARGITAY
22. HUKUK DAİRESİ
Esas No. 2015/18595
Karar No. 2015/24348
Tarihi: 08.09.2015
TARAFLARIN
ANLAŞARAK
ÜCRETİN ALTINDA KALMAMAK
ÜCRETİ DÜŞÜREBİLECEKLERİ
ASGARİ
ÜZERE
ÖZETİ: 4857 sayılı Kanun'un 22. maddesinin birinci
fıkrasının asıl konuluş amacı işverenin tek taraflı
değişiklik işlemlerine karşı işçiyi korumak; işçinin
isteği dışında işini, işyerini ve diğer çalışma şartları
değiştirecek işveren davranışlarına engel olmaktır. Öte
yandan 4857 sayılı Kanunu'nun 62. maddesinde, her
türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin
kanun olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya
işverene düşen kanuni bir yükümlülüğün yerine
getirilmesi sebebiyle ya da bu Kanun hükümlerinden
herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak
işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme
yapılamayacağı belirtilmiştir. 4857 sayılı Kanunu'nun
62. maddesinde düzenlenen ücretlerde indirim
yapılamayacağı yasağı, işverenin tek taraflı indirim
yapamaması ile ilgilidir. Taraflar karşılıklı anlaşarak ve
ileriye dönük her zaman asgari ücretin altına inmemek
şartıyla ücrette indirim yapabilirler. Zira işyerinin
ekonomik şartları bunu zorunlu kılabilir ve işçi işsiz
kalmamak için bunu kabul edebilir 
Somut uyuşmazlıkta, asıl işveren Sağlık Bakanlığına
ait işyerinde, alt işveren işçisi olarak çalışan davacı
işçi, 2010 yılının Ocak ayından itibaren ücretinin rızası
olmadan düşürüldüğünü ileri sürerek, eksik ödenen
ücret alacağının hüküm altına alınmasını talep
1663
Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2016/3
etmiştir. Dosya kapsamına göre, davacı işçinin aylık
ücret miktarında 2010 yılının Ocak ayından itibaren
azalma olduğu anlaşılmakta ise de, Dairemizin
12.12.2014 tarihli geri çevirme kararı üzerine, altişveren
şirket tarafından dosyaya sunulan 01.01.2010 tarihli iş
sözleşmesinde işçiye ödenecek aylık ücret miktarına
yönelik düzenleme olduğu görülmektedir. Yukarıda
ayrıntısıyla açıklandığı üzere, tarafların karşılıklı
anlaşarak ve ileriye dönük her zaman asgari ücretin
altına inmemek şartlarıyla ücrette indirim yapabilmesi
mümkündür. Bu halde, anılan sözleşmeye karşı davacı
taraftan beyanları sorulmalı ve sözleşmeyle birlikte
dosya kapsamı yeniden değerlendirmeye tabi tutularak
uyuşmazlık çözümlenmelidir.
DAVA: Davacı, fark ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini
istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava
dosyası için Tetkik Hakimi N. Özdamar Karakülah tarafından düzenlenen rapor
dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili işçinin davalı asıl işveren Sağlık Bakanlığına bağlı
işyerinde, alt işveren şirket işçisi olarak çalıştığını, 2009 yılının Aralık ayı itibariyle
almakta olduğu aylık ücret miktarının 2010 yılının Ocak ayından itibaren rızası
olmadan düşürüldüğünü ileri sürerek fark ücret alacağının hüküm altına alınmasını
talep etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı
gerekçeyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 22. maddesinde yer alan “İşveren, iş sözleşmesiyle
veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya
da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak
durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak
yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen
değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse,
işveren değişikliğin geçerli bir sebebe dayandığını veya fesih için başka bir geçerli
sebebinin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle
iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21. madde hükümlerine göre
dava açabilir. Taraflar aralarında anlaşarak çalışma şartları her zaman değiştirebilir.
Çalışma şartları da değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz.” şeklindeki
düzenleme, çalışma şartlarındaki değişikliğin kanuni dayanağını oluşturur.
1664
Yargıtay Kararları – Çalışma ve Toplum, 2016/3
4857 sayılı Kanun'un 22. maddesinin birinci fıkrasının asıl konuluş amacı
işverenin tek taraflı değişiklik işlemlerine karşı işçiyi korumak; işçinin isteği dışında
işini, işyerini ve diğer çalışma şartları değiştirecek işveren davranışlarına engel
olmaktır. Öte yandan 4857 sayılı Kanunu'nun 62. maddesinde, her türlü işte
uygulanmakta olan çalışma sürelerinin kanun olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi
veya işverene düşen kanuni bir yükümlülüğün yerine getirilmesi sebebiyle ya da bu
Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi
ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamayacağı belirtilmiştir.
4857 sayılı Kanunu'nun 62. maddesinde düzenlenen ücretlerde indirim
yapılamayacağı yasağı, işverenin tek taraflı indirim yapamaması ile ilgilidir. Taraflar
karşılıklı anlaşarak ve ileriye dönük her zaman asgari ücretin altına inmemek şartıyla
ücrette indirim yapabilirler. Zira işyerinin ekonomik şartları bunu zorunlu kılabilir
ve işçi işsiz kalmamak için bunu kabul edebilir
Somut uyuşmazlıkta, asıl işveren Sağlık Bakanlığına ait işyerinde, alt işveren
işçisi olarak çalışan davacı işçi, 2010 yılının Ocak ayından itibaren ücretinin rızası
olmadan düşürüldüğünü ileri sürerek, eksik ödenen ücret alacağının hüküm altına
alınmasını talep etmiştir. Dosya kapsamına göre, davacı işçinin aylık ücret
miktarında 2010 yılının Ocak ayından itibaren azalma olduğu anlaşılmakta ise de,
Dairemizin 12.12.2014 tarihli geri çevirme kararı üzerine, altişveren şirket
tarafından dosyaya sunulan 01.01.2010 tarihli iş sözleşmesinde işçiye ödenecek aylık
ücret miktarına yönelik düzenleme olduğu görülmektedir. Yukarıda ayrıntısıyla
açıklandığı üzere, tarafların karşılıklı anlaşarak ve ileriye dönük her zaman asgari
ücretin altına inmemek şartlarıyla ücrette indirim yapabilmesi mümkündür. Bu
halde, anılan sözleşmeye karşı davacı taraftan beyanları sorulmalı ve sözleşmeyle
birlikte dosya kapsamı yeniden değerlendirmeye tabi tutularak uyuşmazlık
çözümlenmelidir.
Kabule göre de, davacı işçinin düşürülmeden önceki son ücreti esas alınarak
bu ücret ile ödenenler arasında tespit edilecek fark tutarların hesaplanması
gerekirken, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, uyuşmazlık konusu dönem
ücretlerinin asgari ücretin 1,7 katı olması gerektiğinin kabul edilerek fark ücret
hesaplanması hatalı olmuştur. Diğer taraftan, gerek 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununun mülga 77. maddesi, gerekse 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu'nun 80. maddesi uygulaması açısından, aylık ücret, prime
esas kazançlar içerisinde olup, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, alacağın net
miktarının hesaplanmasında, işçi payına düşen sigorta prim kesintilerinin nazara
alınmaması da hatalıdır.
Yukarıda yazılı sebeplerden kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden
BOZULMASINA, 08.09.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi
1665