Enver Paşa`nm Anılan

Enver
Paşa’nm
Anılan
1
8
8
1
YAYINA
HALİL
-
1
0
HAZIRLAYAN
ERDOĞAN
İ l e t i ş i m
9
CENGİZ
Y a y ı n l a r ı
8
Enver Paşa’nm Anılan
( 1881- 1908)
ENVER PAŞA (1881-1922) ittihat ve Terakki'nin önderlerinden olan Enver Paşa, İstanbul'da
doğdu. Manastır Askeri Rüşdiyesi'nden sonra Mekteb-i Harbiye'yi bitirdi (1899). Kurmay Yüzbaşı
iken Makedonya'da görev yaptı. Bu yıllarda İttihat ve Terakki'ye katıldı. Meşrutiyetin ilanından
sonra 23 Temmuz 1908 de İstanbul'a geldi. Bir süre sonra Berlin'e askeri ataşe olarak atandı. 31
Mart Olayı üzerine Hareket Ordusu ile birlikte yeniden İstanbul’a gelen Enver Bey 1911'de Trablusgarb Savaşı'na katıldı. 23 Ocak 19131e ittihat ve Terakki'nin iktidarda mutlak egemenliğini sağiayan Bab'aü Baskını'nada öncülük eden Enver Bey, 1914’te Harbiye Nazırlığı ve başkumandan
vekilliğine getirildi. OsmanlI Devleti’nin I. Dünya Savaşı'na Almanya'nın müttefiki olarak girmesin­
de etkili olan Enver Paşa, savaştan sonra Almanya'ya kaçtı. Daha sonra Moskova'ya, ardından da
Bakû'ya giden Enver Paşa, burada Doğu Halkları Kurultayı'na katıldı. 1921'de Türkistan'da Kızıl
Ordu birliklerine karşı çarpışırken can verdi.
HALİL ERDOĞAN CENGİZ. 1934 te Araç/Kastamonu’da doğdu, ilkokulu Tosya'da, ortaokul ve li­
seyi Kastamonu’da bitirdi. 1952'de Ankara'da memuriyete başladı, bu arada Dil ve Tarih ve Coğ­
rafya Fakültesi'nin Türk Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve
Edebiyatı Bölümü ile Devlet Konservatuarı Müzikoloji Bölümü'nde Eski Türk Edebiyatı, OsmanlIca,
OsmanlI Paleografyası ve Türk Edebiyatı dersleri verdi. Eserleri: Açıklamalı Notlu Divan Şiiri Anto­
lojisi (1982), Divan Şiiri Antolojisi (1983), Ermeni Komitelerinin A'mâl ve Hareket-ı ihtilâliyyesi
(1983). Halen Ruhî Tarihi üzerinde çalışmalarınısürdürmektedir.
İletişim Yayıncılık A.Ş. • Anı Dizisi 6 • ISBN 9 7 5 -4 7 0 -1 1 8 -0
1. BASKI © İletişim Yayınlan, İst. 1991
KAPAK
Ümit Kıvanç
DİZGİ Maraton Dizgievi
DÜZELTİ Sezar Atmaca - Fatih M. Öztan
KAPAK BASKISI Ayhan Matbaası
İÇ BASKI ve CİLT Şefik Matbaası
İletişim Yayınlan
Klodfarer Cad. İletişim Han No.7 Cağaloğlu-İSTANBUL Tel: 516 22 60-61-62
Enver Paşa’nm Anılan
(1881-1908)
HAZIRLAYAN
Halil Erdoğan Cengiz
ı
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
Geleceğin Enver Paşa’sı İsmâil Enver’in Doğumu
Ailesi, Okula Başlayışı
İbtidâî Tahsili
Askerî Rüşdiyye
Mekteb-i İ’dâdî
Mekteb-i Harbiyye
Erkân-ı Harb Nâmzed Sınıflarında
Yıldız’da Sorgulanma
Son Sınıfta
Kurmay Yüzbaşılık
Manastır’da
Koçana’da
Üsküb’de
Müfettişliğe Atanma ve Kolağalığına Terfi
Çetelerle Çarpışmalar
Osmanlı Hürriyyet Cem’iyyet’ne Giriş
Yemin Töreni
Manastır’da Örgütlenme
Dağa Çıkışa Doğru
Dağa Çıkış
Köylülerin Örgütlenmesi
Gazetedeki Ölüm Haberi
Dâimi Çete’nin Oluşturulması
Kuvve-i Müsellaha Nizâm-nâmesi
Diğer Faâliyetler
Meşrûtiyyet’in İ’lânı
Selânik’de
• '
YARARLANILAN BAZI KAYNAKLAR
9
29
33
34
34
34
36
38
39
43
44
44
48
49
51
52
57
60
61
86
90
105
108
110
111
113
121
125
130
Enver Paşa’nın Anıları, gerçi doğum undan 1908’e
kadar olan yaşantısını kapsıyor, ama Türkiye’nin
yakın tarihine yön vermiş kişiler arasında yeralan
bu İttihat ve Terakki önderinden kalma, “hatırat”
niteliğinde tek metin bu. Anılarda, gündelik ha­
yatın bir parçası haline gelmiş çete takipleriyle Ma­
kedonya’yı, kendisinin de katıldığı müsademeleri
oldukça sade bir dille ve abartmadan anlatan En­
ver Paşa’nm ilk gençlik yıllarım bulacaksınız. En­
ver Paşa’nın anlattıkları, ayrıca, onun çok sözü edi­
len cesareti, örgütçülüğü, askerî yeteneği, sonraki
dönemlerde her olayda bir “fedai gibi” öne atılma­
sına yolaçacak gözüpekliği hakkında da ipuçları
veriyor. Enver Paşa’nm bir deftere yazdığı, halen to­
rununda bulunan bu anılar ilk kez yayımlanıyor.
İLETİŞİM
YAYINLARI
131
•
ANI
DİZİSİ
6
•
ISBN
975-470-118-0
ı ana ı oros Arşın