FEVZİ PAŞA — (Kavaklı - Çakmakoğlu/"2* [Doğuşu: 1876] Yeni Türk

F E V Z İ P A Ş A — (Kavaklı - Çakmakoğlu/"2*
[Doğuşu: 1876] Yeni Türk devletinin ilk iki
Müşüründen biri olan [Büyük Erkânıharbiye
Reisi Fevzi Paşa Türkün kurtuluş mücadele-
77
Fevzi Paşa
Meşhur Adamlar
Miişür Fevzi Paşa
sinde Gazi Mustafa Kemale en yakından ve
en faydalı bir surette yardım etmiş olanların
ilk safındadır. Millî tarihimizin mühim ve
yüksek bir siması olan Fevzi paşa 1876 da
İstanbulda doğmuştur.
Çakmakoğullarından Topçu Miralayı Ali
beyin oğludur. Merhume annesinin adı Hesna
Kanımrlıt*
îl b-
4- o Vi p i I i m i
Pıımolılrîurairı
m n lın lİA
Fevzi Paşa
ve bir müddet sonra yani 1910 da bu Kolor­
dunun Erkânıharbiye
Reisliğinde
bulundu.
İtalyanların Trablusa hücumu üzerine Adriya­
tik denizi tarafından Rumeliye asker çıkarma­
ları ihtimaline karşı teşkil olunan Garp Kol­
ordusu Erkânıharbiye Reisliğine tayin olundu.
1912 de Balkan harbi seferberliğinin ba­
şında Vardar ordusu Erkânıharbiyesi Harekât
Şubesi müdürlüğünde bulunarak bu harpten
sonra Anadoluya, Ankara Fırkası Kumandan­
lığına memur edildi. Üç ay sonra merkezi
Ankarada bulunan Peşinci Kolordu Kuman­
danlığına geçirildi ve 1914 martında ve Kol­
ordu kumandanlığında iken rütbesi mirlivalığa
çıkarıldı.
Cihan harbi başladıktan sonra Mirliva
Fevzi paşa kolordusu ile Çanakkale müdafaa­
sına iştirak etmiş ve A nafartalar muharebele­
rinin nihayetinde, tahliyeden bir az evvel bir
ay kadar A nafartalar grupu kumandanlığı ve­
kâletinde bulunmuştur ki bu tarih 1°1‘' tirinci
kânununa tesadüf eder. Oradan Peşinci Kol­
ordu Kumandanlığına geçmiş ve 1916 senesi
eylülünde Kafkas cephesinde bulunan 7 inci
Kafkas Kolordusu Kumandanlığına, bir sene
sonra da yani 1917 temmuzunda ayni cephe­
de harp eden 11 inci Ordu Kumandanlığına
tayin edilmişti.
O sıralarda Suriyenin vaziyeti ehemmiyet
kesbediyordu. Galiçyadan dönen askerlerden
Suriyede Yedinci Ordu
teşkil olunmuştu.
Fevzi Paşa 11 inci Ordudan alınarak bu Y e­
dinci ordunun başına geçirildi ve c uriyedeM
hizmetlerine karşılık olarak 1918 temmuzunda
Ferikliğe terfi edildi.
Cihan harbi Mütarekesinden sonra 1018
senesi sonlarile 1919 başlarında bir müddet
İstanbulda Erkânıharbiye Reisliğinde ve 1Q70
senesi başlarında da bir zaman Harbiye Na­
zırlığında bulundu. Fevzi Paşa bu makamlarda
bulunduğu sıralarda A nadoluya levazım ve teç­
hizat şevki ile millî müdafaaya mühim hizmet­
ler görmüştür. Türk Millî hareketi aleyhine
şiddetli bir vaziyet almak için tekrar iktidar
mevkiine getirilen Damat Ferit Paşa Kabine­
sinin tekrar teşekkülünden evvel Harl iye Na­
zırlığından çekildi ve artık millî vazifenin an­
cak Anadoluda yapılabileceği kanaatile 8 nisan
1920 de Anadoluya geçti.
Millet mümessili Mustafa Kemal ve Büyük
Fevzi Paşa
Feyhaman bey
Meşhur Adamlar
Millet Meclisi, Ferik Fevzi Paşanın askerî ik­
tidarını, ve milli hizmetlerini takdir etmekte
olduklarından o Ankaraya gelince 3 Mayıs
1920 de Büyük Millet Meclisi tarafından Millî
Müdafaa Vekilliğine ve Vekiller Heyeti Reis­
liğine intihap olundu.
ikinci İnönü Zaferi üzerine Fevzi Paşaya
Büyük Millet Meclisi 3 Nisan 1291 de birinci
Feriklik rütbesi vermişti.
Sakarya muharebesinden bir müddet evvel
Mustafa Kemal Büyük Millet Meclisince Baş­
kumandan intihap edilince ismet Paşa Garp
Cephesi kumaudanlığma tayin olunmuş ve Frkânıharbiye Reisi Vekilliğine 3 Ağustos 1921
de Fevzi Paşa getirilmişti. 21 Temmuz 1922
tarihine
kadar
Erkânıharbiye
Reisi Ve­
killiğinde ve Vekiller Heyeti Reisliğinde kaldı.
Sakarya zaferi üzerine Büyük Millet Mec­
lisi 29 Eylül 1921 de Fevzi Paşaya bir takdir­
name vermekle beraber bu zaferin hazırlan­
masındaki hizmetlerini takdiren kendisine Müşürlük lütbesi tevcih etti.
Müşür Fevzi Paşa büyük bir asker olduğu
kadar büyük bir insandır. İçtimaî ve askerî
ilimlerde derin bir vukuf sabibi olduğu gibi fa­
zilet, çalışkanlık, tevazu gibi seciye noktala­
rından pek yüksek bir örnektir.
Mücadele yıllarındanfceri fasılasız olarak Türk
Ordusunun Erkânıharbiye Reisliğinde bulun­
makta, Türk Ordusuna, Türk Milletine büyük
hizmetler etmektedir.
Rumelinin nasıl kaybedildiğine dair Askeri
Akademide verilmiş meslekî konferansları hiz­
mete mahsus olmak üzere basılmıştır.
muş, Rueil’de
ölmüştür.
Tiyatro
muharrirliğine
monoloğlarla ve küçük pi­
yeslerle başlamış ve önce­
leri (Hanımlar terzisi) isimli
eserile büyük bir muvaffaki­
yet kazanmıştı. Ondan son­
ra gerek yalnız, gerek arkadaşlarile ve bilhassa DesFeydeau
vallière ile birlikte birçok
vodviller meydana getirmiştir ki hem çok
maharetli, hem pek tohaftırlar. (la Lycéenne,
Loches’un nişanlıları, Barillon’un evlenmesi,
Efendi avlıyor, Serbes mübadele oteli..) v.s..
isimli eserler bunlardandır.
Bu zatın la Maine passe, le Bourgeon gibi
ince komedileri de vardır. Ancak asıl muvaf­
fakiyeti vodvillerdedir. Hele sonraları yazdığı
bir perdeli küçük piyesler dayanılamıyacak de­
recede güldürücüdürler.
F E Y E R A B E N D - (Sigmund) [1527 - 1586]
Alman ressamı ve resimcisidir. Dedesinin ba­
bası, dedesi ve babası da Frankfurt’da tanınmış ve on altıncı
asırda resimcilik, kitapçılık saha­
larında hizmet ve muvaffakiyet
görmüş adamlardı. Bu Feyerabend
ailesinin en meşhuru ressam (SigFeyerabend
mund) dur. Ayni zamanda kitap
resimciliği ve kitapçılık da yapmış ve gayet ne­
fis resimli eserler neşretmişti.
F E Y D E A U — (Feydo okunur) (Ernest)
[1821 - 1873] Fransız muharriri ve romancısı
Pariste doğmuş, Pariste ölmüştür, (les Natio­
nales) isimli bir şiir mecmuasile yazıcılık ha­
yatına girmiş, bir aralık Borsa muamelâtıyla
uğraşarak sonra gene edebiyat ile meşgul ol­
muştu. (Histore des usages) isimli eserinde es­
ki milletlerin âdetlerini tetkik eder. (Fanny)
isimli romanı bu sahada şöhretini temin et­
miştir. Başka romanları (1871 de Almanya)
isimli bir eserile (Théophile
Gautier) için
bir tetkiki vardır.
(Georges Feydeau) isimli aşağıya yazdığımız
tiyatro muharriri bu zatın oğludur.
F E Y D E A U — (Feydo okunur) (Georges)
[1862 • 1921] Fransız tiyatro muharriri. Bun­
dan evvel yazılan zatın oğludur. Pariste doğ-
Taha Toros Arşivi
*
0
0
1
5
1
6
7
7
0
0
0
6
*