KAVUN YETİŞTİRİCİLİĞİ Türkiye kavun üretimiyle Dünyada Çin`den

KAVUN YETİŞTİRİCİLİĞİ
Türkiye kavun üretimiyle Dünyada Çin’den sonra en
büyük üretici ülkedir. Kavun tek yıllık bir bitkidir.
Yerde sürünerek gelişen bir türdür.
Kavunun çiçek tozlarının taşınmasında bal arıları
önemli rol oynarlar. Kavunun tüketim ve işleme
şekilleri; taze olarak, taze salata olarak (Acur), kavun
reçeli, pasta yapımında, Dondurma yapımında, Meyve
suyu olarak, Meyveli yoğurt yapımında, Meyve
salatası olarak, Turşu yapımında (Acur ve ham
kavun), Çorba yapımında ve Parfümeri olarak
kullanılmaktadır. Kavun besin içeriği bakımından az
enerji veren bir sebzedir, ayrıca protein içeriği de çok
yüksek değildir.
A-İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ
Kavun, sıcak ve ılık bir iklim bitkisidir. Uzun yetişme
süresi boyunca güneşli, sıcak ve kuru bir hava ile
yeterli toprak nemi ister. Bu nedenle diğer yazlık
sebzelerde olduğu gibi ilkbaharda soğuk tehlikesi
kalktıktan sonra toprak ısısının 15°C'nin üzerine
çıktığı zaman tohum ekimi yapılmalıdır. Yüksek
nemden hoşlanmaz (Optimum %60-70). Aşırı nemde
fungal (Mildiyö) ve bakteriyel hastalıklar başlar.
Ayrıca aşırı nem vegetatif gelişmeyi hızlandırır ve
daha fazla yaprak oluşur. Derin, iyi havalanan, besin
maddelerince zengin, su tutma yeteneği yüksek, hafif
asidik, tuzluluğu düşük ve PH= 6-7,5 olan toprak
koşullarından hoşlanır. Sıcaklıktan oldukça hoşlanır.
Tohumların çimlenebilmesi için minimum sıcaklığın
15 oC olması gerekir. Sıcaklık 40 oC olursa çimlenme
olmaz.
B-TOPRAK HAZIRLIĞI
Kavun yetiştiriciliğinde toprak hazırlığı sonbaharda
ilk yağışlardan sonra başlamalıdır. İlk yağışlarda
toprak tavda iken sürüm yapılabilir. İkinci toprak
işleme dönemi ise Şubat-Mart ayları olup toprak
tavında kültivatör ile toprak işlenerek arazi ekim ve
dikime hazır hale getirilir. Ekim veya dikimden önce
tarlada otlanma görülürse tekrar kültivatör ile toprak
işlemesi yapılabilir.
Tohumlar 15 oC nin üzerindeki sıcaklıklarda ortalama
8-10 günde çimlenir ve ilk başta bitki kazık kök
oluşturur, ondan sonra yan kökler gelişir. Köklerin ; %
80’lik kısmı 30-40 cm de bulunur. Vejetasyon süresi
ortalama 100 gündür, kışlık kavunlarda ise bu süre
150 güne kadar çıkabilir.
C-EKİM VE GÜBRELEME
Ekim: Ekim-dikimden önce toprakta derin bir sürüm
yapılır, dönümde 4-5 ton çiftlik gübresi uygulanır.
Ardından toprak orta-derin bir işleme yapılır. Açıkta
tohum ekimi veya zamandan kazanmak amacıyla
fideyle yetiştiricilik yapılabilir.
A
çıkta yetiştiricilikte dekara 150-205 gr tohum atılır.
Bitki sıklığı yetiştirme ortamına göre değişir. Açıkta
yetiştiricilikte 1,5-3 x 0,4-0,8 m kuru ve sulu
yetiştiriciliğe göre değişir. En uygun aralık ve mesafe
1,6-2 m x 50-60 cm’dir. Bu mesafeler çeşidin geçci
veya erkenci olmasına göre değişir. Dikimden sonra
can suyu verilir.
Kavunlarda ekimden ilk çiçeklenmeye ve meyvenin
irileşmesine kadar fazla su ihtiyacı vardır. Bu
safhadan olgunlaşmaya kadar git gide azalır. Mutlaka
olarak damla sulama yapılmalıdır.
Gübreleme: Çiftlik gübresi açıkta 4-5 ton/da serada 510 ton/da verilmelidir. Çiftlik gübresi toprağın
mikrobiyolojik aktivitesini arttırır, mineral beslemeyi
düzenler, toprak nemindeki değişmeleri dengeler,
toprak sıcaklığını arttırır. Bunun yanında saf gübrede
kullanılabilir. Ama bunun için mutlaka toprak tahlili
yaptırılmalıdır.
Fertigasyonda gübreler, haftalık olarak verilir. Fakat
genelde P taban gübresi olarak verilir. N ve K’un 1/3
ü taban, 1/3 ü ilk dişi çiçek oluşumunda (ilk çapada
yani dikimden 3-4 hafta sonra), 1/3’ ü 2. çapalamadan
hemen önce (meyveler ceviz büyüklüğünde iken)
verilir.
D-TÜRKİYEDE KAVUN ÇEŞİTLERİ
Ülkemizde çok geniş çapta yapılan kavun
yetiştiriciliğinde yöresel olarak çok geniş çeşitlere
rastlanmakta ve form zenginliği görülmektedir. Kavun
çeşitlerini yazlık ve kışlık olarak 2 gruba ayırabiliriz.
1-Hasanbey: Orta büyüklükteki meyveleri yuvarlak,
sap kısımları hafif sivricedir.
Kabuk rengi yeşil, üzeri kırışık ve kalındır. Et rengi
beyaz olup kabuğa yakın kısmı açık yeşildir. Et rengi
turuncu olan tipleri de vardır. Lezzetli, tatlı ve sulu bir
çeşittir. Kışlık kavunlardandır.
2-Kırkağaç (Altınbaş): Yetiştirildiği yöre isimleri ile
anılır. Meyveleri genelde yuvarlak olup oval ve uzun
tipleri de vardır. Kabuk rengi sarı, üzeri yeşil benekli,
kırışık ve kalındır.
Kırkağaç
Kabuğu düz ve dilimli olan tipleri de bulunmaktadır.
Et rengi beyaz olan lezzetli, tatlı ve sulu bir çeşittir.
Kışlık kavunlardandır.
3-Yuva: Koyu yeşil renkli ve ince kabukludur.
Meyveleri yuvarlak olup lezzetli, sulu ve yenen kısmı
kalındır.
Yuva
Serin yerlerde bekletilerek uzun süre tüketim için
saklanabilme özelliğine sahip bir çeşittir.
4-Van (Kantalup): Kabuğu ağsı yapıdadır. Ağsı
yapının arkasında sarı ya da krem rengi kabuğa
sahiptir. Meyveleri yuvarlak şekilde alt ve üstten
basık, dilimli bir yapıdadır. Dünyada en çok tüketilen
kavun çeşididir. Meyve eti turuncu-sarı, meyve eti
yumuşak ve suludur. Tatlı ve olgun olduğunda güzel
kokulu aroması olan bir çeşittir.
olup tatlı ve güzel kokuludur. Taşınmaya dayanıklı
olmayan erkenci bir çeşittir.
6-Sarı dilimli: Meyveleri yuvarlak ve oval şekillidir.
Kabuk rengi sarı, üzeri kırışık ve kalındır. Dilimli ve
dilimsiz tipleri de vardır. Et rengi yeşilimsi beyaz, tatlı
ve suludur.
7-Çitili kavun: En önemli yazlık kavunlardan birisidir.
İri meyveleri basık, yuvarlak ve dilimlidir. Kabuk
rengi sarı, üzeri çitilidir. Et rengi beyaz, lezzetli ve
keskin kokuludur. Kabuk kalınlığı ince olduğundan
taşınmaya dayanıklı değildir.
8-Mollaköy kavunu: Uzun oval şekilli meyvelerinin
kabuk rengi sarımtırak kurşuni ve üzeri hafif çitilidir.
Et rengi yeşil, tatlı ve kokuludur. İnce kabukludur.
9-Honeydew: Hafifçe oval yapıda yaklaşık 20 cm
uzunluğundadır. Erken dönemlerde kabuk yüzeyi
üzerinde yumuşak tüyler bulunur. Kabuk rengi
başlangıçta yeşilimsi beyaz renkte iken daha sonra
kremsi sarı renktedir. Meyve eti kalın, açık yeşil
renkte olup sulu ve tatlı bir çeşittir.
E-HASAD
Hasat: Meyveler tam olgunlaşma devresinde hasat
edilmelidir. Olgunluğa gelmiş kavunlar saplarında elle
koparılmak veya bıçakla kesilmek suretiyle hasat
edilirler.
Depolama: Kavunlar hemen pazara veya depoya sevk
edilmelidir. Eğer kavunlar depoda uzun süre
saklanacaksa zaman zaman ters çevrilmelidir.
Kavunlar 4-6 oC sıcaklıkta %85-90 oransal nemde 1015 gün muhafaza edilir.
Adres
: Gayret Mahallesi Çınardibi Sokak
Santral
Belgegeçer
e-mail
web
: 0312 344 59 50
: 0312 315 60 07
: [email protected]
: http://ankara.tarim.gov.tr/
No: 12
Van (Kantalup)
5-Topatan: İnce ve sarı kabuklu olup dayanıksızdır.
Uzun oval şekilli, üzeri düz parlak, bazıları hafif ağ
şeklinde çitilidir. Kabuğu başlangıçta yeşil renkli olup
olgunlaştıkça sararır. Meyve et rengi beyaz, lezzetli
T.C.
ANKARA VALİLİĞİ
İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
KAVUN
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Yenimahalle/ANKARA
2015