I. Abdülhamid - WordPress.com

I. Abdülhamid
I. Abdülhamid (Osmanlı Türkçesi: ‫عبد الحميد اول‬
Abdü’l-Ḥamīd-i evvel) (20 Mart 1725 – 7 Nisan 1789),
27. Osmanlı padişahı ve 106. İslam halifesidir. III. Ahmet'in oğlu ve III. Mustafa'nın kardeşidir.[1][2]
savaş tazminatı verecek; ancak Rusya; Eflak, Boğdan,
Besarabya ve Akdeniz'de işgal ettiği adaları Osmanlı
Devletine geri verecekti. Fakat bu bölgelerde Osmanlı
Devleti genel af ilan edecek, halka din ve mezhep özgürlüğü verecek, halktan vergi almayacak, isteyen isteSultan I. Abdülhamid, siyasi ve askeri ıslahatlara girişti.
Bugün İstanbul Teknik Üniversitesi olarak bilinen okulu, diği yere göç edebilecekti.
Yeniçeri ocağına ve donanmaya yeni bir çehre kazandırmaya çalıştı. Yeniçerilerin sayımını yaptırdı ve gereksiz 1.2 1775-1779 Osmanlı-İran Savaşı
yere fazla para alanları tespit ettirdi. Bu faaliyetleri yürüten Sadrazam Halil Hamit Paşa, menfaati bozulanlar tarafından padişaha şikayet edildi. Sultan Abdülhamid'i devirerek onun yerine Selim'i tahta çıkarmak istediği suçlamasıyla, yaptığı tüm olumlu çalışmalara rağmen Halil Hamit Paşa, Sultan I. Abdülhamid'in emriyle idam edildi.[3]
1782 İstanbul yangınında itfaiye çalışmalarına katılmasından dolayı halkın sevgi ve takdirini kazanmıştı.[4]
Sultan I. Abdülhamid, bütün başarısızlıklara rağmen
Osmanlı padişahları arasında iyi niyeti ve gayreti ile
anıldı. Merhametli, nazik ve şefkatli kişiliğiyle takdir
topladı.[4] 1782 yılı yazında İstanbul'da çıkan yangında itfaiye işlerini bizzat kendisi yürütmesi sonucu halkın
sevgisini de kazanmıştı. Padişah olduktan sonra, 49 yıllık saray hayatının ardından İstanbul'da sık sık dolaşmış,
değişik semtleri ziyaret etmiş, farklı kıyafetlerle tebdil
çıkarmıştır.[5] Bunun yanında esnaf ve halkın derdini de 1780'li yıllara ait bir karikatürde, Osmanlı Padişahı I. Abdülhamit Kutsal Roma İmparatoru ve Avusturya Arşidükü II. Joseph ve
dinlerdi.[2]
Çariçe II. Katerina ile kumar oynuyorlar.
Tahta geçtikten 6 ay sonra Kaynarca Muâhedesini imzalayan Padişah, birkaç ay sonra da İran ile yüz yüze
geldi. Kaçarlar'ın rakibi olan Kerim Han Zend, 1775'de
Basra'yı muhasara altına alınca, Mayıs 1776’da İran'a
harb ilan edildi. 1776'da İranlıların eline geçen Basra, anİstihkam okulu açılmıştır. Yeniçeri sayımı yapılmış ve
cak üç yıl sonra geri alınabildi.
ulufe alım-satımı yasaklanmıştır. Sürat topçuları ocağı
genişletilmiş, lağımcı ve humbaracı ocakları ıslah edilmiştir.
1.3 Aynalıkavak Tenkihnamesi ve Rus-
1
Saltanatı dönemindeki önemli
olaylar
ya'nın Kırım'ı İşgali
1.1
Küçük Kaynarca Antlaşması
Küçük Kaynarca Antlaşması sonucunda Osmanlı Devleti
ile Rusya arasında kalıcı bir barış sağlanamamıştı. Çünkü Rusya Kırım'ı tamamen kendisine bağlamak istiyordu.
Kırım'da Osmanlı hükümetinin atadığı III. Selim Giray
Han ile Rusların Kırım'a Han olarak seçtikleri Şahin Giray arasında bir iç savaş çıktı.
Sultan I. Abdülhamid, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının kötü şekilde devam ettiği bir dönemde tahta geçti.[6]
Ruslara karşı konulamayacağını anlayan Osmanlı Devleti, 21 Temmuz 1774 tarihinde Küçük Kaynarca Antlaşması'na imza attı. Bu antlaşmaya göre Kırım'a bağımsızlık verildi. Ruslar Karadeniz'de ticaret yapıp, donanma Yeni bir Osmanlı-Rus savaşı ihtimali belirmesi üzeribulundurabilecekler, Balkanlarda Ortodoks toplulukla- ne, Aynalıkavak Tenkihnamesi imzalandı. Küçük Kayrın haklarını koruyacaklardı. Osmanlı Devleti, Rusya'ya narca Antlaşmasının bazı maddeleri değiştirildi. Ruslar
1
2
4 AİLESİ
Kırım'dan askerlerini çekecek, Osmanlı Devleti ise
Rusların istediği Şahin Giray'ın hanlığını kabul edecekti. Tamamen Rus taraftarı olan Şahin Giray'ı Kırım halkı istemedi. Çıkan ayaklanmayı bahane eden Şahin Giray, Rus kuvvetlerini Kırım'a çağırdı. Kırım Hanlığı,
Rusya'nın Kırım'ı ani işgali sonucu 9 Temmuz 1783 tarihinde Rusya'ya bağlı bir eyalet haline geldi.[7]
1.4
3 Mimari çalışmalar
Sultan I. Abdülhamit, mimari alanda birçok eser yaptırdı. Kendi adını verdiği Sultan I. Abdülhamit Külliyesi, İstanbul Beylerbeyi Camii, Emirgan Çeşmesi, Hasköy
Silahdar Yahya Efendi Çeşmesi, Gülşehir Kurşunlu Camii, Yozgat Ulu Camii, Unkapanı Şebsafa Camii ve
Karavezir Medresesi bunların arasında en önemlileridir.
Rusya ve Avusturya Savaşı
4 Ailesi
4.1 Eşleri
1. Ayşe Seniyeperver Valide Sultan
Osmanlı ordusu, Temeşvar eyaletinde stratejik bir
konumda bulunan Muhadiye Boğazı'nı ele geçirdi.
Avusturyalıların toparlanmasına fırsat vermeden onların
üzerine yürüdü. Bu sırada Avusturya İmparatoru II. Joseph 80.000 kişilik bir ordu ve 500 topla Sebeş Boğazı'na
geldi. 21 Eylül 1788 tarihinde yapılan Sebeş Muharebesi'nde Koca Yusuf Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu
büyük bir zafer kazandı. İki ayrı cephede hem Avusturya,
hem de Rusya ile savaşmak zorunda kalan Osmanlılar orduyu ikiye ayırmıştı. Bu durum Osmanlı Devletini zor
durumda bıraktı. Saldırıya geçen Ruslar, Özi kalesini kuşatarak 20-25 bin kişiyi katlettiler.[8] (17 Aralık 1788).
Bu haberin İstanbul'a ulaşması üzerine, Sultan I. Abdülhamid kederinden hastalandı ve felç geçirdi.[5] Ancak, 7
Nisan 1789'da vefat edene kadar devlet işleriyle ilgilenmeye devam etti. Dindarlığı ve iyiliği sebebiyle halkın
"veli" olarak gördüğü Sultan I. Abdülhamit, 15 yıl 2 ay 17
gün süren saltanattan sonra, 64 yaşında vefat etti. Cenazesi Bahçekapı'da kendi yaptırdığı türbesine defnedildi.
2. Nakş-i Dil Valide Sultan
3. Hatice Ruhşah Sultan
4. Hüma Şah Sultan
5. Ayşe Sultan
6. Binnaz Sultan
7. Dilpezir Sultan
8. Mehtabe Sultan
9. Misl-i Na-yab Sultan
10. Mu'teber Sultan
11. Nevres Sultan
12. Mihriban Sultan
1.5
Yangınlar
13. Baş İkbal Nükhet-Sedâ Hanımefendi
I. Abdülhamid döneminin en akılda kalıcı olaylarından
biri de büyük İstanbul yangınlarıdır. Bu yangınların çoğu
kundaklama sonucu çıkmıştır. 9 Temmuz 1780 Samatya 4.2 Erkek çocukları
da çıkan yangında binden fazla ev ve dükkan yok oldu.
24 Temmuz 1782 Balat yangınında ise yedi bine yakın
1. IV. Mustafa
bina yok oldu. 1780 Cibali yangını ise İstanbul'un karşılaştığı en büyük yangınlardan biriydi, 50 saat devam eden
2. II. Mahmud
yangında 20.000 bina kül oldu.
3. Şehzade Murad
2
Ölümü
4. Şehzade Nusret
5. Şehzade Mehmed
1787-1792 Osmanlı-Rus savaşında Özi Kalesi'nin Rusların eline geçtiği kale içindeki halkın Ruslar tarafından
katledildiği haberini duyunca felç geçirerek 1789'da öldü.
6. Şehzade Ahmed
7. Şehzade Süleyman[4]
3
4.3
Kız çocukları
1. Esma Sultan
2. Emine Sultan
3. Rabia Sultan
4. Saliha Sultan
5. Alimsah Sultan
6. Dürüşehvar Sultan
7. Fatma Sultan
8. Melikşah Sultan
9. Hibetullah Zekiye Sultan[4]
5
Kaynakça
[1] Sakaoğlu, 2005.s.417.
[2] T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Resmi Sitesi Sultan I.
Abdülhamid Sayfası Erişim tarihi:29.06.2011
[3] Finkel, 2007.s.339.
[4] Türk Tarih Kurumu Resmi Sitesi Osmanlı Padişahları
Sayfası Erişim tarihi:29.06.2011
[5] Sakaoğlu, 2005.s.423.
[6] Sakaoğlu, 2005.s.418.
[7] Sakaoğlu, 2005.s.422.
[8] Lamartine, 2005.s.371.
6
Ek okumalar
• Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları.
İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6.
say.374-384
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi
III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699
Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih
Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0013-8.
• Finkel, Caroline (2007). Rüyadan İmparatorluğa
Osmanlı. İstanbul: Timaş Yayınları. ISBN 978-975263-510-4.
• Lamartine, Alphonse De (2007). Sona Doğru. İstanbul: Bilgi Sanat Yapım Yayınları. ISBN 975-631653-5.
7
Dış bağlantılar
• Wikimedia Commons'ta I. Abdülhamid ile ilgili
çoklu ortam kategorisi bulunur.
4
8 METİN VE GÖRÜNTÜ KAYNAKLARI, YAZARLAR VE LİSANS
8
Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans
8.1
Metin
• I. Abdülhamid Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Abd%C3%BClhamid?oldid=17487663 Katkıda bulunanlar: Zwobot, Eşref,
Dbl2010bot, Yurik, Kürşat Can Çağlar, Katpatuka, YurikBot, Ugur Basak, İncelemeelemani, Doruksal, Memty, Fakara, Metal Militia,
Ugur Basak Bot, Vikiyazar, Khutuck, Dünya vatandaşı, Kibele, Thijs!bot, CommonsDelinker, Çağatay, Düşünenadam, Eldarion, VolkovBot, Rei-bot, TXiKiBoT, Levent, 2ulus, Sakhalinio, SieBot, Vikiçizer, Loveless, AlleborgoBot, Zenci fil, PipepBot, Noyder, Candaro,
Baronnet, Takabeg, Gundelia, BodhisattvaBot, Myrat, Alecs.bot, MelancholieBot, Théoden, Amirobot, Luckas-bot, Oğuzhan, Ptbotgourou, Abcd001, LaaknorBot, Khutuck Bot, Xqbot, SassoBot, RibotBOT, Kılıç46, Rapsar, Türk Süvarisi, D'ohBot, Dinamik-bot, Supermæn, Caracas, NKOzi, EmausBot, ZéroBot, Erasmus.new, YBot, Esc2003, KumulBot, WikitanvirBot, Meden agan, HaruNGs, Ullierlich,
MerlIwBot, SeyitA, Furkan12, Maurice Flesier, Muratero, Mj martı, Peykbot, OmerFarukDemir, Caglarctr, Addbot, Kırmızı renk, Endbahadır, Selwili, Ayrıntılı Bilgi, Oasistr, Okanfan, Canboray441, Umit18, Yaslient1, Mr rqasimzade ve Anonim: 69
8.2
Resimler
• Dosya:290713-0010AA.jpg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/290713-0010AA.jpg Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar: http://ahm-ahm4880.blogspot.com/2013/08/i-abdulhamid-ve-katerina-kumar-oynuyor.html Özgün yazarı: Joseph
Röm, Anne S. K. Brown Military Collection, Brown University Library
• Dosya:Osmanli-nisani.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Osmanli-nisani.svg Lisans: Public domain
Katkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: Juris Tiltins
• Dosya:Tughra_of_Abdülhamid_I.JPG Kaynak:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/27/Tughra_of_Abd%C3%
BClhamid_I.JPG Lisans: Public domain Katkıda bulunanlar:
• Egypt State Information Service: http://www.sis.gov.eg/PDF/Ar/History/0809000000000000210002.pdf Özgün yazarı: Unknown court
calligrapher.
8.3
İçerik lisans
• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0