SELÇUKLU HÜKÜMDARLARInIn TAHTA ÇIKIŞI VE

E T KİNLİK
1
SELÇUKLU HÜKÜMDARLARININ TAHTA ÇIKIŞI
VE HÜKÜMDARLARIN NİTELİĞİ
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I I
N İ L G Ü N
Y A M A N
K AY N A K 1 :
K AY N A K 3 :
Eski Türk kağanları hakkında
Yeni kağan seçilince, ileri gelenler onu keçeden bir örtüye koyup yakınlarından ayırırlar ve
yüzünü güneşe doğru çevirerek dokuz kez döndürürler. Her seferinde uyrukları onun önünde
eğilir…
Tuğrul Bey hakkında
(Veziri Kundurî anlatıyor)
“Ben [diyor Tuğrul Bey,] işlerimin
başlangıcında Horasan’da idim. Bir gün beni havaya kaldırdılar. Etrafımı sis kaplamıştı. Burnuma güzel bir koku geliyordu.
Onu ata bindirip dehlerler. Bu arada da boğazını ipek bir atkıyla öyle bir sıkarlar ki neredeyse boğulacak gibi olur.
Bana, gaipten biri, “Ne istersen iste olacaktır!” diye seslendi. Ben de uzun ömürden başka
bir şey istemem diye yanıtladım. Bunun üzerine
“Senin ömrün yetmiştir” dediler.
Sonra da dizginleri gevşetirler ve ona alelacele, “Kaç yıl bizim kağanımız olacaksın?” diye
sorarlar. Sersemlemiş olan kağan süreyi tam
olarak söyleyemeyeceği için, uyrukları onun gevelediklerine bakarak görevin uzunluğunu kestirmeye çalışırlar.
(Divitçioğlu, Sencer, Oğuz’dan Selçuklu’ya, 4. Bas., İmge
Kitabevi, 2005, s. 90)
(Divitçioğlu, Sencer, Oğuz’dan Selçuklu’ya, 4. Bas., İmge
Kitabevi, 2005, s. 90)
ÇALIŞMA SORULARI
I
II
III
Eski Türk
K AY N A K 2 :
Hazar kağanları hakkında
[Onların] başkanlarına Hazar Kağanı derler. Hazar Behi’nden daha uludur. Ne var ki
Beh, Kağanı atar. Kağan atayacağı zaman onun
önüne getirirler ve boğulana dek boğazını ipek
bir bezle sıkarlar. O da, “Şu kadar yıl” der. Eğer,
bu süreden önce ölürse ne âlâ. Yoksa söylediği
yıla erişince onu öldürürler.
(Divitçioğlu, Sencer, Oğuz’dan Selçuklu’ya, 4. Bas., İmge
Kitabevi, 2005, s. 90)
172
KAYNAK
Hazar
Selçuklu
1. Türk devletlerinde hükümdar
cülusuyla (tahta çıkmasıyla)
ilgili törenlerdeki benzerlikleri
saptayarak yukarıdaki tablo
üzerine yazınız.
2. Havaya kaldırma, boğaz sıkma,
hükümdarlık süresi uygulamalarına
dayalı ritüellerin ne anlamı olabilir?
3. Üç Türk kağanının hangi dini inançlara
sahip olduklarını araştırınız.
4. İslam uygarlığında adına hutbe
okutan Müslüman Tuğrul Bey (ve tabii
etrafındakilerin) İslam’la ilişkisi olmayan
bir ayin düzenlemeleri nasıl açıklanabilir?
Divitçioğlu, Sencer, Oğuz’dan Selçuklu’ya, 4. Bas., İmge Kitabevi,
2005
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 172
03.11.2014 13:06:43