Milletlerarası Hukuk Dersi Çift Numaralı Öğrenciler 26.05.2014 Final

Milletlerarası Hukuk Dersi
Çift Numaralı Öğrenciler
26.05.2014 Final Sınavı Cevap Anahtarı
1.
(15 puan) 1969 Viyana Andlaşmalar Hukuku Konvansiyonu’nun 60. maddesine göre bir
andlaşmanın esaslı bir şekilde ihlâlini şunlar oluşturur:
•
Andlaşmanın, bu Sözleşmenin tasvip etmediği bir şekilde inkâr edilmesi veya
•
Andlaşmanın konu ve amacının gerçekleşmesi için elzem olan bir hükmün ihlâl
edilmesi.
Rusya Statü Andlaşmasının hükümlerinden biri olan izin koşulunu ihlâl etmiştir. İhlâlin
esaslı olup olmadığına her devlet kendi başına karar verir. Bunun esaslı olmadığı anlaşılırsa
bu durum ileri süren tarafın sorumluluğu sonucunu doğurur.
Andlaşma iki taraflı bir andlaşmadır. Ukrayna, Rusya’nın esaslı ihlâline karşı andlaşmayı
sona erdirebilir, andlaşmanın yürürlüğünü tamamen veya kısmen askıya alabilir.
2.
(15 puan)
Onaylamayı Uygun Bulma Kanunu (Anayasa Madde 90)
Bakanlar Kurulu Kararnamesi, Cumhurbaşkanının imzası, Resmi Gazetede yayım (244
Sayılı Kanun)
İstisna grubuna giren bir andlaşma değildir.
3.
A. (5 puan)Tavsiye niteliğindedir.
B. (10 puan) Bu kararın devletler için bağlayıcı olabilmesi için örf ve âdet hukuku
normu/teamül/yapılageliş hâline gelmesi gerekir.
Örf ve âdet hukuku normu olması için:
- Genel, tutarlı ve sürekli bir devlet uygulaması: Çıkarları özel olarak etkilenen devletler
dâhil temsil edici bir çoğunluğun tutarlı ve sürekli uygulaması: Maddî Unsur/objektif
öğe
- Devletlerin hukuk normu olduğu inancı ile hareket etmesi gerekir: Manevî
unsur/sübjektif (psikolojik) öğe – opinio juris
C. (15 puan) BM Şartı m. 51’de meşru müdafaa hakkı düzenlenmiştir.
Unsurları:
•
Silâhlı saldırının vukuu
•
Saldırıya verilen gerekli, derhal, orantılı olması gereklidir.
4.
(20 puan)
Güvenlik Konseyi’nin yetkileri:
- BM Şartı 6. Bölüm: Uzaması uluslararası barış ve güvenliği tehlikeye düşürebilecek
nitelikteki uyuşmazlıklar: uyuşmazlıkların barışçı yollarla çözülmesi, tavsiye
niteliğinde karar alabilir.
- BM Şartı 7. Bölüm: Barışın tehdidi, bozulması, saldırı fiilinin vukuu hâlinde
bağlayıcı kararlar alabilir.
Madde 39: Durum tespiti, önlemlere ilişkin tavsiyeler
Madde 40: Geçici önlemler
Madde 41: Silahlı kuvvet kullanımını gerektirmeyen önlemler
Madde 42: Silahlı kuvvet kullanımını gerektiren önlemler
Bu durum Güvenlik Konseyi’nin esasa ilişkin bir karar vermesini gerektirir. Bu kararlar 5
daimî üyenin uyumlu oyu dâhil 9 üyenin olumlu oyu ile alınır (Uygulama bu yöndedir).
Rusya Güvenlik Konseyi’nin daimî üyelerinden biridir. Güvenlik Konseyi’nin 7. Bölüm
çerçevesinde karar alamamasının nedeni Rusya’nın veto kullanmasıdır.
5.
(10 puan) Türkiye’nin kıyı şeridinin 60 mil açığı kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik
bölgedir. Türkiye Karadeniz’de 200 mil münhasır ekonomik bölge ilân etmiştir.
1982 BM Deniz Hukuku Konvansiyonu madde 79: Kıta sahanlığında tüm devletlerin su
altı kablo ve boru hatları döşeme yetkisi bulunmaktadır. İzlenecek güzargâh kıyı
devletinin iznine tâbidir. Rusya burada boru döşeyebilir. Ama güzergâh konusunda
Türkiye’nin rızasını almalıdır.
6.
(10 puan) Deniz ataşesi diplomatik ajan, diplomatik statüyü haiz personeldir.
Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesine göre ataşenin kişisel dokunulmazlığı
bulunmaktadır. Dolayısıyla gözaltına alamaz. Ukrayna bu ataşeyi istenmeyen kişi ilân
edebilir.
Divan’ın yargı yetkisi ihtiyarîdir. Taraflar anlaşarak Divan’a gidebilir.
Milletlerarası Hukuk Dersi
II. Öğretim Öğrencileri
26.06.2014 Final Sınavı Cevap Anahtarı
1.
(15 puan) Ukrayna egemenliğindeki Kırım'da meydana gelen siyasi değişiklik ile söz
konusu bölge andlaşmanın karşı tarafının yetki alanının dışına çıkmıştır.
1969 Viyana Andlaşmalar Hukuku Konvansiyonu
Madde 62: Şartların esaslı şekilde değişmesi: Bir andlaşmanın akdedilmesi sırasında
mevcut olan şartlarda meydana gelen taraflarca öngörülmeyen esaslı bir değişiklik.
Gerekçe olarak başvurulabilmesi için:
a. Bu şartların mevcudiyeti, tarafların andlaşma ile bağlanma rızasının esaslı bir
temelini teşkil etmeli ve
b. Değişiklik andlaşmaya göre hâlâ icra edilebilecek yükümlülüklerin kapsamını
köklü bir şekilde değiştirme etkisini haiz olmalı.
Bu gerekçeye andlaşmayı sona erdirmek için şu durumlarda başvurulamaz:
a. Andlaşma bir sınırı tesis ediyorsa,
b. Esaslı değişiklik ona başvuran tarafın ya andlaşmadan doğan bir yükümlülüğünü ihlâl
etmesinin ya da andlaşmanın diğer herhangi bir tarafına karşı herhangi bir
milletlerarası yükümlülüğünü ihlâl etmesinin neticesi ise.
2. (10 puan) 1978 Viyana Devletlerin Andlaşmalara Ardıl Olması Sözleşmesi
Kırım’ın Ukrayna’dan ayrılması durumunda, ülkenin bir parçası el değiştirmiş olacaktır.
Temel ilke, önceki devletlerin taraf olduğu andlaşmalar sonraki devleti de bağlar. Askerî üs
verilmesi gibi siyasi anlaşmalar bunun dışındadır. 1997 Andlaşması da bu doğrultuda
Kırım’ı bağlamaz.
3.
(15 puan) Anayasa m. 90: Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası
andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa
Mahkemesine başvurulamaz. (Ek: 7.5.2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş
temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı
hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri
esas alınır. 1997 Andlaşması temel hak ve özgürlüklerle ilgili değildir. Dolayısıyla kanun
hükmündedir. Diğer kanunlarla çatışması hâlinde çatışma kurallarına göre çözülür.
4. (15 puan) Tanıma niyet meselesidir. [ya da tanıma bir devletin başka bir siyasi varlığın
milletlerarası hukuki kişiliğini kabulüdür/kendisi ile aynı hak ve borçlara sahip olunduğunun
kabulüdür vb. diyenlere de puan verilebilir] Ancak devletlerin uluslararası hukuka aykırı
olarak yapılan bağımsızlık ilânını tanımama yükümlülüğü bulunmaktadır. Şekil şartı yok
açık/zımni olabilir ya da etkinliğe bakılarak de facto/de jure olabilir.
5. (10 puan) Self-determinasyon bütün halkların dış müdahale olmaksızın kendi siyasi,
ekonomik, sosyal ve kültürel statülerini belirleme ve geliştirme hakkı demektir. Sömürge
halkları dışında kalan halkların bir işgal yönetimi, ırkçı yönetim veya insan haklarını ciddi ve
sistematik biçimde ihlâl eden bir yönetim altında bulunmadıkları sürece self-determinasyona
dayalı bir devletten ayrılma haklarının bulunmadığı kabul edilmektedir.
6. (10 puan) Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi madde 31: Konsolosluk
Binalarının Dokunulmazlığı bulunmaktadır. Konsolosluk binalarına müsaadesiz girilmesine
veya binalarının tahrip edilmesine engel olmak amacıyla gerekli her türlü tedbirleri almak gibi
özel bir yükümlülüğü vardır.
Binanın boşaltılmış olması durumu değiştirmez.
7. (15 puan) Uluslararası Hukuka Aykırı Eylemlerden Dolayı Devletin Sorumluluğuna ilişkin
Taslak Andlaşmaya göre:
Devletin uluslararası sorumluluğunun doğabilmesi için, devletin uluslararası
yükümlülüğünün ihlali sonucunu doğuran hukuka aykırı bir eyleminin olması gereklidir:
bir
Rusya Federasyonu’na bağlanmak isteyen kişilerin eylemlerinin Rusya’ya yüklenebilmesi
için bu kişiler ya devlet organı olmalı (m. 4) ya kamu gücü unsurlarını kullanan kişiler
olmalıdır (m. 5) veya bu kişiler tasarrufta bulunurken Rusya’nın talimatı, yönlendirmesi veya
kontrolü altında hareket etmişlerse (m. 8), eylemler Rusya’nın eylemi olarak nitelendirilir.
Madde 11 Rusya bu eylemleri kendisinin olarak onaylayabilir veya kabul edebilir.
Rusya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraftır. Başvuru şartları oluşursa, Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesine gidilebilir.
8. (10 puan) Karasuları devletin deniz ülkesidir, egemenlik alanıdır. Diğer devletlerin ticaret
gemilerinin karasularından zararsız geçiş hakkı bulunmaktadır. Ukrayna ile Rusya savaş
durumunda değildir. Barış döneminde Rus ticaret gemileri Ukrayna karasularından zararsız
geçiş yapabilirler. Ukrayna ayrımcı bir biçimde sadece Rus ticaret gemilerinin geçişine
karasularını kapatamaz. Zararlı geçişlerini engelleyebilir.
1982 BM Deniz Hukuku Konvansiyonu m. 19: Zararsız geçiş kıyı devletinin barışına,
düzenine veya düzenine zarar vermeyen geçiştir. Madde 19/2’deki eylemlerden birini yaparsa
geçişi zararlı hâle gelir.