1. Dünya Savaşı`nın ilk kurşunu bugün sıkıldı

On5yirmi5.com
1. Dünya Savaşı'nın ilk kurşunu bugün sıkıldı
20. yüzyılın ilk büyük felaketi olarak kabul edilen Birinci Dünya Savaşı'nın
başlamasına neden olan suikastin üzerinden tam bir asır geçti.
Yayın Tarihi : 28 Haziran 2014 Cumartesi (oluşturma : 10/10/2017)
Bosnalı Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip'in, Saraybosna'yı ziyareti sırasında Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu Veliahtı Franz Ferdinand ve eşi Sophie'yi öldürdüğü ve akabinde Birinci Dünya
Savaşı'nın başladığı ''Saraybosna Suikasti''nin üzerinden tam bir asır geçti.
Bosna Hersek'in Berlin Kongresi'yle (1878), Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun idaresine
bırakılması özellikle bu ülkede ilk başlarda Müslüman ve Ortodoks kesimce kabul görmedi. ''Büyük
Sırbistan'' ideali uğruna mücadele veren milliyetçi Sırp örgüt ''Kara El'' ile bağlantılı olan ''Genç
Bosna'' (Mlada Bosna) örgütü de Avusturya Macaristan yönetimine karşı gizli bir şekilde çalışma
yürütmeye başladı. Belgrad merkezli ''Kara El'' örgütünün başında ise aynı zamanda Sırbistan İstihbarat Servisi Şefi olan
Dragutin Dimitriyeviç bulunuyordu. Dimitriyeviç'in başında bulunduğu örgüt, Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu Veliahtı Ferdinand'ı öldürecek olan Genç Bosna örgütüne planlama ve lojistik destek
sağlıyordu.
Çeşitli askeri tatbikatlara katılmak üzere hamile olan eşi Sophie ile birlikte Saraybosna'da bulunan
Ferdinand'ın, Sırplar'ın en büyük dini bayramlarından biri olan Vidovdan'da (28 Haziran 1914)
Viyeçnitsa'da bir konuşma yapması planlandı. O gün Ilıca semtinden tren ile Marindvor semtine
gelen Ferdinand ve eşi, buradan altı araçlık bir konvoyla Viyeçtnitsa'ya hareket etti.
Şehir merkezindeki Milyatska Nehri boyunca ilerleyen konvoya, Saraybosnalılar büyük sevigi
gösterisinde bulunuyordu. Ancak, bu güzel atmosfer, ''Genç Bosna'' örgütü üyelerince bozulacaktı.
Örgüt üyesi olan altı suikastçi, konvoyun geçiş güzergahı boyunca konuşlandı. Ferdinand'ın
öldürülmesini öngören terör eylemi Danilo İviç, Gavrilo Princip ve Trifko Grabej tarafından planlandı.
Suikastçilerin bir kısmı ise Drveniya diğer kısmı ise Latin köprüsünde yerlerini aldı.
Ferdinand'a yönelik ilk suikast girişimini, Drveniya Köprüsü'ndeki gruptan Nedeljko Çubrinoviç yaptı.
Çubrinoviç'in attığı el bombası, Ferdinand'ı taşıyan araçtan sekerek, bir arkasındaki aracın altında
patladı. Patlamada araçta bulunan bir kişi yaralanırken, konvoy hızlıca Viyeçnitsa'ya hareket etti.
Ferdinand, suikast girişiminin ardından, askeri hastaneye kaldırılan yaralıyı ziyaret etmek istese de
dönemin Bosna Valisi Potiorek buna karşı çıktı. Kararında ısrarlı olan Ferdinand'ın protokol olmadan
yaralıyı ziyaret etmesine karar verildi.
Hastaneye doğru hareket eden Ferdinand ve eşini taşıyan araç, yol üzerindeki Latin Köprüsü'nün
yanında duraklayınca, fırsatı kaçırmayan Princip, silahını ateşleyerek Ferdinand ve hamile olan eşi
Sophie'yi öldürdü.
Saraybosna'da ateşlenen silahın sesi, tüm dünyada duyulacaktı.
Savaş başlıyor
Saraybosna'daki suikastin akabinde, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan'a ultimaton
gönderdi. Ultimatomun tüm şartlarını kabul eden Sırbistan yönetimi, Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu'ndan bir araştırmacının Sırbistan'a gelerek suikastle ilgili incelemelerde bulunmasına
dair maddeyi kabul etmedi.
Suikastten tam bir ay sonra, 28 Temmuz 1914 tarihinde Avusturya-Macaristan, Sırbistan'a savaş
açtı. Bunun akabinde Rusya seferberlik ilan ederken, bunu fırsat bilen Almanya da Rusya'ya savaş
ilan etti. Ardından Fransa, tarafsız olan Belçika'ya savaş açarken, 4 Ağustos 1914'te de Birleşik
Krallık da Almanya'ya saldırdı. İttifak Devletleri safında yer alsa da savaşın hemen başında İtalya
tarafsızlığını ilan etti.
Birden fazla kıtada, ekonomik ve askeri anlamda güçlü ülkelerin dahil olduğu, milyonlarca insanın
öldüğü, milyonlarcasının yaralandığı, evsiz kaldığı, mülteci duruma düştüğü savaş tam dört yıl sürdü.
İmparatorluklar yıkıldı
Savaşın en görünür sonuçlarından biri, savaşa katılan dört büyük imparatorluğun yıkılmasıydı.
Savaşın ardından Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı
İmparatorluğu ve Rusya İmparatorluğu yıkıldı. Osmanlı'nın ardından Türkiye Cumhuriyeti,
Avusturya-Macaristan'ın ardından Avusruya, Macarisyan, Çekoslovakya, Sırp-Hırvat ve Sloven
Krallığı, batıdaki topraklarının büyük çoğunluğunu kaybeden Rusya'da ise Bolşevikler iktidara geçti.
Savaşın en büyük sorumlusu olarak gösterilen Alman İmparatorluğu ise büyük tazminatlar öderken,
sömürgelerinin de bir çoğunu kaybetti.
Princip'e ne oldu?
Suikasti işlediğinde reşit olmadığı gerekçesiyle idama mahkum edilemeyen Gavrilo Princip'e ömür
boyu hapis cezası verildi. Princip, cezaevinde geçirdiği dört yılın ardından yakalandığı verem
nedeniyle hayatını kaybetti.
Bu arada, Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip için dün Sırp nüfusun yoğun yaşadığı Doğu Saraybosna'da
anıt dikildi. Birinci Dünya Savaşı'nın 100'üncü yıl dönümü dolayısıyla Doğu Saraybosna'daki Kent
parkında yapılan anıtın açılışına, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Sırp Üyesi
Neboyşa Radmanoviç, Bosna Sırp Cumhuriyeti Başkanı Milorad Dodik, Doğu Saraybosna Belediye
Başkanı Lyubişa Çosiç ve vatandaşlar katıldı.
Anma etkinlikleri düzenleniyor
''Saray bosna Suikasti''nin 100. yıl dönümü nedeniyle, ''Avrupa'nın Kalbi Saraybosna''
oraganizasyonu çerçevesindeBosna Hersek'in başkenti Saraybosna'da çok sayıda anma etkinliği
düzenlenmeye başlandı.
Etkinlikler çerçevesinde, sergiler, konserler, müze günleri, konferanslar ve yarışmalar düzenleniyor.
Etkinliklerin en büyüğü ise Viyana Filarmoni Orkestrası'nın bu akşam, Bosna'daki savaşta Sırplar
tarafından yakılan ve geçen Mayıs ayında yeniden açılan ''Saraybosna'nın hafızası'' Viyeçnitsa
Kütüphanesi'nde vereceği konser olacak.
Bu dökümanı orjinal adreste göster
1. Dünya Savaşı'nın ilk kurşunu bugün sıkıldı