b kitapçığı

KİTAPÇIK
TÜRÜ
B
T.C.
GRUP KODU
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
YENİLİK VE EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
S102
Ölçme, Değerlendirme ve Yerleştirme Grup Başkanlığı
SERMAYE PİYASASI KURULU LİSANSLAMA SINAVLARI
TÜREV ARAÇLAR (TA)
1 EYLÜL 2012 Saat: 09.30
CUMARTESİ 1. OTURUM
Adayın Adı ve Soyadı
:
Aday Numarası (T.C. Kimlik No) :
Sınav Salon No
:
Sıra No:
SORU
SAYISI
SAYFA
NO
SÜRE
(DAKİKA)
3560- Türev Araçlar
25
2
45
3580- Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasalarının İşleyişi
25
6
45
3600- Türev Araçlarla Arbitraj ve Korunma
25
10
45
3620- Muhasebe, Takas ve Operasyon İşlemleri
20
14
45
MODÜL KODU VE ADI
ADAYLARIN DİKKATİNE!
1.Sınav süreniz, sorumlu olduğunuz modül sayısına ait toplam süre kadardır.
2.Sınav başladıktan sonra ilk 30 dakika dolmadan dışarı çıkmayınız.
3.Sınavda hesap makinesi kullanabilirsiniz. Ancak cep telefonu, telsiz, çağrı cihazı vb. iletişim araçları, alfabetik
tuş takımına sahip olan hesap makineleri, databank, el bilgisayarı vb. özel elektronik donanımların kullanılması ve bulundurulması yasaktır. Bu cihazları yanında bulunduran adayların sınavları geçersiz sayılacaktır.
4.Soruları ve sorulara verdiğiniz cevapları, yanınızda götürmek amacıyla kaydetmeyiniz; hiçbir şekilde dışarı
çıkarmayınız.
5.Sınavın değerlendirilmesi aşamasında, bilgisayar ortamında yapılan kopya analizinde, herhangi bir testten
ikili veya toplu kopya tespiti hâlinde ilgili testiniz geçersiz sayılacaktır.
6.Kopya çekmeniz, başka adayın sınav evrakını kullanmanız ve geçerli kimlik belgenizi ibraz edemediğiniz
durumlarda sınavınız geçersiz sayılacaktır.
CEVAP KÂĞIDI VE SORU KİTAPÇIĞI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
1.Cevap kâğıdınızdaki bilgilerin doğruluğunu kontrol ediniz ve cevap kâğıdınızı mürekkepli kalemle imzalayınız.
2.Cevap kâğıdındaki bilgiler size ait değilse veya cevap kâğıdı kullanılmayacak durumdaysa salon görevli-
lerinin temin edeceği yedek cevap kâğıdına kimliğinizle ilgili bilgileri, açıklamalar doğrultusunda yazınız ve
kodlayınız.
3.Cevap kâğıdı üzerindeki kodlamaları kurşun kalemle yapınız.
4.Cevap kâğıdında yukarıdaki tabloda adı ve kodu yazılı modüllere ait sütunlar bulunmaktadır. Cevaplarınızı,
cevap kâğıdındaki ilgili sütunlara yuvarlağın dışına taşırmadan kodlayınız.
5.Soru kitapçığının sayfalarını kontrol ediniz, baskı hatası var ise değiştirilmesini sağlayınız.
6.Kitapçık türünü cevap kâğıdınızdaki ilgili alana kodlayınız. Bu kodlamayı yapmadığınız veya yanlış yaptığınız takdirde sınavınızın değerlendirilmesi doğru yapılamayacaktır.
7.Soruların çözümü için size ayrıca boş kâğıt verilmeyecektir. Soru kitapçığınızın içindeki boş alanları çözümleriniz için kullanabilirsiniz.
8.Cevaplamaya istediğiniz modülün testinden başlayabilirsiniz. Cevabını bilmediğiniz sorular üzerinde fazla
zaman kaybetmeden diğer sorulara geçiniz. Zamanınız kalırsa bu sorulara daha sonra dönebilirsiniz.
9.Soru kitapçığı üzerinde yapılan cevaplandırmalar dikkate alınmayacaktır.
10.Puanlamada her doğru cevaba eşit puan verilecek, yanlış cevaplarınız dikkate alınmayacaktır.
11.Sınavlarda başarılı sayılmak için her modülden alınan notun en az 60 ve aritmetik ortalamanın en az 70
olması zorunludur.
12.Sınav bitiminde, soru kitapçığı ve cevap kâğıdını salon görevlilerine teslim ediniz.
Arka kapağa geçiniz.
DİKKAT:
Testteki sorular 28.06.2012 tarihi itibarıyla hazırlanmıştır. Bu tarihten sonra sınav konuları ile ilgili
yasa değişiklikleri yapılmış olsa bile, soruları cevaplandırırken bu değişiklikleri dikkate almayınız.
B
3560- TÜREV ARAÇLAR
1. Aşağıdakilerden hangisi “VOB-İMKB 30”
4. Aşağıdaki durumların hangisinde dayanağı
Vadeli İşlem Sözleşmesinin özelliklerinden biri
değildir?
ABC hisse senedi olan Avrupa tipi satım opsiyonunun kullanılması hâlinde kâr elde edilir?
(Opsiyonun kullanım fiyatı 16,50 TL, opsiyon
primi 0,20 TL’dir.)
A) Vade ayları Şubat ve Nisandır.
B) Uzlaşma şekli nakdi uzlaşmadır.
C) Günlük fiyat hareket sınırı baz fiyatın +/- %
15’idir.
D) Sözleşme büyüklüğü İMKB-30 ulusal hisse
senedi fiyat endeksinin 1000’e bölünmesinden sonra 10 TL ile çarpılması ile hesaplanan
değerdir.
A) Vade sonunda ABC hisse senedi fiyatı
16.30 TL ise
B) Vade sonunda ABC hisse senedi fiyatı
16.25 TL ise
C) Vade sonunda ABC hisse senedi fiyatı
16.40 TL ise
D) Vade sonunda ABC hisse senedi fiyatı
16.60 TL ise
2. Elinde İMKB-30 endeksini birebir temsil eden
hisse senedi portföyü bulunan bir yatırımcı
için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
5. Tarım ürünlerine dayalı vadeli işlem (futures)
sözleşmeleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks
sözleşmesi alarak arbitraj işlemi yapabilir.
B) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks
sözleşmesi satarak korunma işlemi yapabilir.
C) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks
sözleşmesi alarak korunma işlemi yapabilir.
D) Vadeli işlem piyasasında İMKB-30 endeks
sözleşmesi satarak toplam kârını maksimize
edebilir.
A) İlk pozisyona sadece alım yönünde başlanabilmesi mümkündür.
B) Üreticiler tarafından fiyatların düşme riskinden
korunmak amacıyla kullanılabilirler.
C) Organize piyasalarda genellikle vadeye kadar
ters işlem yaparak pozisyondan çıkmak mümkündür.
D) Fiziki teslimat gerektiren ürünlerde piyasanın
sıkıştırılması yönünde yapılan girişimlere karşı
borsalar tarafından özel önlemler alınmıştır.
3. Aşağıdakilerden hangisi hisse senedine dayalı
bir opsiyonun fiyatını etkileyen faktörlerden
değildir?
6. Çiftlik AŞ, pamuk fiyatlarındaki muhtemel
düşüşe karşı korunmak için satım opsiyonu
satın almak istemektedir. Şu an kilosu 800 TL
olan pamuk fiyatın % 25 yükselebileceği veya
% 20 düşebileceği tahmin edilmektedir. Piyasa
faiz oranı yıllık % 11 ise kullanım fiyatı 810 TL
olan bir yıl vadeli satım opsiyonunun teorik
fiyatı ne olmalıdır?
A) Opsiyonun kullanım fiyatı
B) Hisse senedinin spot piyasa fiyatı
C) Şirketin dağıtacağı temettü miktarı
D) Şirketin çıkardığı tahvilin faiz oranı
A) 35,65
C) 43,65
2
B) 39,65
D) 47,65
B
3560- TÜREV ARAÇLAR
7. Gelecekte yapacağı pamuk alımının maliyetini
10. Bir kredi temerrüt takası (credit default swap)
bugünden belirlemek isteyen iplik üreticisi pamuk alım opsiyonu satın almıştır. Opsiyonun
satın alınması sonrasında pamuk fiyatlarındaki değişime bağlı olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisinin gerçekleşmesi beklenir?
sözleşmesinde aşağıdaki durumların hangisinde kredi riski ortaya çıkmış sayılmaz?
A) Moratoryum
C) Borç inkarı
A) Pamuk fiyatlarında düşüş yaşanırsa üretici
pamuk alımından kâr ederken, satın aldığı
opsiyondan zarar eder.
B) Pamuk fiyatları sabit kalırsa üretici hem pamuk
alımından hem de satın aldığı opsiyondan
zarar eder.
C) Pamuk fiyatlarında yükseliş yaşanırsa pamuk
alımından kâr ederken, satın aldığı opsiyondan zarar eder.
D) Pamuk fiyatlarında yükseliş yaşanırsa üretici
hem pamuk alımından hem de satın aldığı
opsiyondan zarar eder.
8.
11. Aşağıdakilerden hangisi gökkuşağı opsiyonlarını tanımlamaktadır?
A) Birden çok hisse senedine veya borsa endeksine dayalı opsiyon
B) Kazançlı olsun ya da olmasın opsiyonun priminin vade sonunda ödendiği opsiyon
C) Alım opsiyonuna dayalı bir opsiyona bir diğer
alım opsiyonunu satın alma hakkı veren alım
opsiyonu
D) Yatırımcısına belirli bir varlığı vade boyunca
en düşük fiyat ile satın alma ya da en yüksek
fiyat ile satma olanağı veren opsiyon
I- Buğday fiyatlarının düşmesinden endişe
eden bir üretici, toplam üretim tutarını karşılayacak sayıda vadeli işlem sözleşmesinde kısa pozisyon alır.
II- Buğday fiyatlarının yükselmesinden endişe
eden bir un fabrikası sahibi, toplam hammadde ihtiyacını karşılayacak sayıda vadeli
işlem sözleşmesinde kısa pozisyon alır.
III- Genellikle fiziki teslimat gerektiren vadeli
işlem sözleşmelerinde piyasanın sıkıştırılması, hem vadeli hem de spot piyasada
alım satıma konu olan üründe uzun pozisyon alınarak yapılır.
12. Aşağıdakilerden hangisi sıra dışı (egzotik)
opsiyon olarak değerlendirilmez?
A) Kısmi Ödemeli Opsiyon (Installment Option)
B) Tercihli Opsiyon (Chooser Option)
C) Takas (Swap) Sözleşmesi
D) Özsermaye Varantı
Tarımsal ürünlere dayalı vadeli işlem sözleşmeleriyle ilgili olarak yukarıdaki bilgilerden
doğru olan/olanlar aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Yalnız I
C) I ve III
B) Ödeme güçlüğü
D) Borç devri (temlik)
13. Dolar/TL kurunun düşeceğini bekleyen Elif
Hanım ile 3 ay sonra dolar ödemesi bulunan
ve şimdiden söz konusu ödeme tutarını sabitlemek isteyen Hasan Bey aşağıdaki döviz
vadeli işlem sözleşmelerinden hangisine taraf
olurlar?
B) Yalnız II
D) II ve III
Elif Hanım
A) Uzun Pozisyon
B) Uzun Pozisyon
C) Kısa Pozisyon
D) Kısa Pozisyon
9. Aşağıdaki yeni nesil türev araçlardan hangisi
T zamanında hisse fiyatı kullanım fiyatının altındaysa sıfır, üstündeyse önceden belirlenmiş
sabit bir kazanç sağlayan opsiyon çeşididir?
A) Shout opsiyonları
B) Binary opsiyonları
C) Engelli opsiyonlar
D) Min – Max opsiyonları
3
Hasan Bey
Uzun Pozisyon
Kısa Pozisyon
Uzun Pozisyon
Kısa Pozisyon
B
3560- TÜREV ARAÇLAR
14. Bir vadeli işlem borsasında işlem gören döviz
17. Aşağıdakilerden hangisi standart bir faiz oranı
sözleşmesinde 1.000 ABD Doları tutarında
pozisyon alabilmek için yatırılması gereken
başlangıç teminatı tutarı 100 ABD Doları ise
kaldıraç oranı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 10
C) 1.100
takası (swap) sözleşmesinin zorunlu asgari
unsurlarındandır?
A) Tüketici Güven Endeksi Değeri
B) Beklenen Enflasyon Oranı
C) Vade ve Ödeme Tarihleri
D) Risksiz Faiz Oranı
B) 100
D) 100.000
15. Aşağıdakilerden hangisi spot ve vadeli işlem
18. Vadeli kur hesaplamasında aşağıdaki unsur-
piyasalarını ayırıcı özelliklerden biri değildir?
lardan hangisi göz önünde bulundurulmaz?
A) Spot piyasalarda işlemler iki taraf arasında
yapılırken, vadeli işlem piyasalarında alıcı ve
satıcının muhatabı takas kurumudur.
B) Spot piyasalarda aracılar vasıtasıyla işlem yapılır, vadeli işlem piyasalarında aracıya gerek
yoktur.
C) Spot piyasalarda para ve mal takası aynı gün
veya birkaç gün içerisinde, vadeli işlem piyasalarında ileri bir tarihte yapılır.
D) Spot piyasalarda bir ürün belirli bir andaki geçerli fiyattan o anda alınmakta veya satılmaktadır, vadeli piyasalarda ise alıcı ve satıcılar bir
varlığı belirli bir fiyattan gelecekte teslim almak
veya teslim etmek üzere anlaşırlar.
A) Anlık (spot) kur
B) Sigorta maliyeti
C) TL cinsinden borçlanma maliyeti
D) Yabancı para cinsinden borçlanma maliyeti
19. Euro para birimi üzerinden vadeli mal satımı
yapan bir ihracatçının ödeme gününde kurda
meydana gelebilecek düşüş riskinden korunmak için aşağıdaki işlemlerden hangisini
yapması beklenebilir?
A) Euro vadeli işlem sözleşmesi satmak
B) Euro vadeli işlem sözleşmesi almak
C) Euro satım opsiyonu satmak
D) Euro alım opsiyonu almak
16. Aşağıdaki sentetik pozisyonlardan hangisi
bir hazine bonosunu taklit eder niteliktedir?
(HSE-VİS: Hisse Senedi Endeksine Dayalı
Vadeli İşlem Sözleşmesi, HSP: Hisse Senedi
Portföyü)
20. Almanya’da ihracat yapan XYZ AŞ 6 ay sonra
tahsil edeceği 100.000 Euro nedeniyle döviz kuru riskinden korunmak istemektedir.
Almanya’da yıllık faiz oranı % 7, Türkiye’de
yıllık faiz oranı % 13 ve spot piyasada 1 Euro=
2,5 TL ise 6 aylık alivre (forward) sözleşmesinde döviz kuru teklifi ne olmalıdır? (Sürekli
bileşik faiz kullanınız.)
A) HSE-VİS’de uzun pozisyon
B) HSP’de kısa pozisyon + HSE-VİS’de kısa
pozisyon
C) HSP’de uzun pozisyon + HSE-VİS’de uzun
pozisyon
D) HSP’de uzun pozisyon + HSE-VİS’de kısa
pozisyon
A) 2,526
C) 2,576
4
B) 2,546
D) 2,616
B
3560- TÜREV ARAÇLAR
21. Dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde
24. Faiz riskinden kurtulmak isteyen X Şirketi 6
alınan pozisyon için aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
ayda bir ödemeli ve 1 yıl vadeli takas (swap)
sözleşmesi ile sabit faiz ödemesi yapacaktır.
Aşağıda şimdiki zaman faktörlerine (ŞZF) yer
verilmiştir:
A) Kâr ve zararlar günlük olarak hesaplanır.
B) Teminat hesabından sözleşme vadesine kadar
para çekilemez.
C) Teminat bakiyesi belirli bir minimum seviyenin altına indiğinde ilave teminat yatırılması
gerekir.
D) Satın alınan sözleşmeye ilişkin pozisyon vade
sonuna kadar yatırımcı tarafından kapatılmazsa son işlem gününe ait uzlaşma fiyatı üzerinden hesaplanacak kâr ya da zarar ile pozisyon
kapatılmış olur.
180 günlük ŞZF = 0,97
360 günlük ŞZF = 0,94
Buna göre takasa konu 1 TL’lik borç için 6
aylık sabit faiz ödemesi kaç TL’dir? (1 yıl 360
gündür.)
A) 0,0254
C) 0,0314
25. Portföyünde Hazine bonoları taşıyan ve faizle-
22. Aşağıdakilerden hangisi “VOB-G-DİBS” Vadeli
rin bir sene içerisinde yükseleceğini öngören
bir portföy yöneticisinin faiz riskinden korunmak amacıyla yapması beklenen en uygun
işlem aşağıdakilerden hangisidir?
İşlem Sözleşmesinin özelliklerinden biri değildir?
A) Sözleşme büyüklüğü 100 TL nominal üzerinden 100 adet DİBS’dir.
B) Sürdürme teminatı başlangıç teminatının
% 75’idir.
C) Günlük fiyat hareket sınırı baz fiyatın
+/- % 5’idir.
D) Vade ayları Ocak ve Temmuzdur.
A) Portföyündeki Hazine bonolarının tutarında
üçer aylık dönemler itibarıyla yenilenmek
üzere Hazine bonosuna dayalı vadeli işlem
sözleşmesi alır.
B) Portföyündeki Hazine bonolarını satıp elde
ettiği fonu iki yıl vadeli mevduata yatırır.
C) Portföyündeki Hazine bonolarını satıp, enflasyona endeksli Hazine bonosu alır.
D) Portföyündeki Hazine bonolarının tutarında ve
aynı vadelerde Hazine bonosuna dayalı vadeli
işlem sözleşmesi satar.
23. 30.06.2012 tarihinde, itfa tarihi 16.04.2014 olan
DİBS cari piyasada 85,5 TL fiyatla işlem görmektedir. 30 günlük repo oranları yıllık basit
% 7 olduğuna göre arbitraj olanağının bulunmaması için aynı tarihte (30.06.2012) vadesi
30.07.2012 tarihinde dolacak ve dayanak varlığı 16.04.2014 itfa tarihli DİBS olan faiz vadeli
işlem sözleşmesinin işlem görmesi gereken
fiyat yaklaşık olarak ne olmalıdır?
A) 92
B) 86
C) 44
B) 0,0284
D) 0,0444
D) 15
5
3580- VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASALARININ İŞLEYİŞİ
1. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası düzenlemele-
4. Aşağıdakilerden hangisi VOB-TLEuro (nakdi
ri uyarınca, piyasa yapıcı, VOB-TLDolar (nakdi
uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde en yakın
iki vadede, seans süresince miktarı en az kaç
adet olan çift yönlü (alış/satış) emir bulundurmalıdır?
A) 250
B) 100
C) 50
B
uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa
yapıcı üyelerin piyasa yapıcılık faaliyetlerinde
sağlaması gereken koşullardan biri değildir?
A) En yakın iki vadede seans süresince en az
100 adetlik çift yönlü (alış/satış) emir bulundurmak
B) En yakın iki vadedeki aylık alış ve satış hacmi
toplamının en az %5’i kadar işlem hacmine
sahip olmak
C) En yakın iki vadede emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir
miktarı) en az %5 olması
D) En yakın iki vadede likiditeye en az %10 oranında katkı sağlandığının performans değerlendirmelerinde görülmesi
D) 10
2. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nın piyasa
yapıcılığına ilişkin düzenlemeleri uyarınca
aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla altın/
pamuk sözleşmeleri ve nakdi uzlaşmalı/fiziki
teslimatlı döviz sözleşmelerinde piyasa yapıcısı olabilmek için aranan asgari özkaynak şartı
sırasıyla doğru olarak verilmektedir?
A) 5 milyon TL - 5 milyon TL
B) 5 milyon TL - 300 milyon TL
C) 300 milyon TL - 5 milyon TL
D) 300 milyon TL - 300 milyon TL
5. Aşağıdakilerden hangisi opsiyon priminin
ana içeriğini oluşturan asli değer ve zaman
değerinden sadece zaman değerini oluşturan
faktörlerden biridir?
A) Vadeye kalan süre
B) Dayanak varlık fiyatı
C) Opsiyonun kullanım fiyatı
D) Opsiyonun türü (alım veya satım)
3. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası düzenleme-
leri uyarınca piyasa yapıcılığı genel esaslarına
ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) Piyasa yapıcı üyeler sorumlu oldukları her
sözleşme için tanımlanan pazarlarda işlem
yapabilirler.
B) Piyasa yapıcı üye, bildirimde bulunarak Takasbank nezdinde birden fazla portföy hesabı
açabilir.
C) Bir sözleşmede sadece bir piyasa yapıcı üye
işlem yapabilir.
D) Bir üye birden fazla sözleşmede piyasa yapıcısı olabilir.
6.
I- Opsiyon satın alan yatırımcılar, takas kurumunun belirlediği bir tutarı teminat olarak
yatırmak zorundadırlar.
II- Borsada gerçekleştirilen işlemler takas
kurumu tarafından garanti edilir.
III- Opsiyonun vadesine kalan gün sayısı opsiyon primini etkileyen faktörlerden birisidir.
Opsiyon piyasası işlemlerine ilişkin olarak
yukarıda yer alan ifadelerden doğru olanlar
aşağıdakilerin hangisinde birlikte yer almaktadır?
A) I ve II
C) II ve III
6
B) I ve III
D) I, II ve III
B
3580- VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASALARININ İŞLEYİŞİ
7. Kullanım fiyatı 20 TL olan 6 ay vadeli Avrupa
10. Opsiyon sözleşmelerine ilişkin olarak aşağıtipi alım (call) opsiyonu 3 TL; kullanım fiyatı
25 TL olan 6 ay vadeli Avrupa tipi satım (put)
opsiyonu ise 5 TL karşılığında satılmıştır. Bu
stratejinin kârlı olabilmesi için vade sonunda
dayanak varlığın fiyatı hangi aralıkta olmalıdır?
dakilerden hangisi yanlıştır?
A) Dayanak varlık fiyatındaki oynaklık (volatilite)
opsiyon primine etki eden faktörlerdendir.
B) Satım opsiyonu satıcısı, opsiyona dayanak
teşkil eden varlığı kullanım fiyatı karşılığında
satın almakla yükümlüdür.
C) Alım opsiyonu sözleşmesinin kullanım fiyatı,
opsiyona konu olan dayanak varlık fiyatından
düşükse, bu opsiyon asli değerli opsiyondur.
D) Amerikan tipi opsiyonlarda uzun pozisyon
sahibi hakkını (opsiyonu) sadece vade bitim
tarihinde ilgili borsa tarafından belirlenen zaman diliminde kullanabilir.
A) 15 TL – 22 TL
B) 17 TL – 28 TL
C) 15 TL – 33 TL
D) 23 TL – 33 TL
8.
I- Alım opsiyonunun fiyatı yükselir.
II- Satım opsiyonunun fiyatı yükselir.
III- Hem alım hem de satım opsiyonunun fiyatı
düşer.
11.
Diğer etkenler değişmemek kaydıyla, piyasalarda faiz oranlarının yükseldiği durumda,
dayanağı faiz oranı olan opsiyonlar için yukarıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
C) Yalnız III
B) Yalnız II
D) I ve II
I- Opsiyonun kullanım fiyatının, opsiyona
konu olan dayanak varlık fiyatından yüksek
olması
II- Opsiyonun kullanım fiyatının opsiyona
konu olan dayanak varlık fiyatından düşük
ve aradaki farkın opsiyonu satın almak için
ödenen primden daha fazla olması
III- Opsiyona ödenen primin opsiyonun asli
değerinden daha fazla olması
Alım opsiyonu alan bir yatırımcının vade sonunda bu haktan ekonomik bir avantaj elde edebilmesi için yukarıdaki şartlardan hangisinin/hangilerinin gerçekleşmiş olması yeterlidir?
9. Vadeli işlem sözleşmelerine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Yalnız I
C) I ve III
A) Sözleşme unsurları standart olarak tanımlanmıştır.
B) Sözleşme vade sonuna kadar tekrar alınıp
satılabilir.
C) Kâr veya zarar sadece vade sonunda hesaplanır ve hesaplara yansıtılır.
D) İşlem yapmak için belirli bir teminat yatırılması
zorunludur.
B) Yalnız II
D) II ve III
12. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Vadeli İşlem
Sözleşmeleri ve Opsiyon Sözleşmeleri için
ortak bir özellik değildir?
A) Standart sözleşmelerdir.
B) Kaldıraç etkisi geçerlidir.
C) Riskten korunma amaçlı kullanılabilirler.
D) Hem alıcı, hem de satıcı için teminat zorunluluğu vardır.
7
3580- VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASALARININ İŞLEYİŞİ
13. Aşağıdakilerden hangisi vadeli işlem ve opsi16. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nda Faiz
B
yon piyasalarında yayılma (fark) işlem türlerinden biri olarak kabul edilmez?
Vadeli İşlem Sözleşmelerinde dayanak varlık
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ters yayılma
B) Ürünler arası yayılma
C) Vadeler arası yayılma
D) Piyasalar arası yayılma
A) “Gösterge DİBS” olan ve spot piyasadaki mevcut ve potansiyel işlem hacmi ile diğer kriterler
göz önüne alınarak Borsa tarafından belirlenen iskontolu Devlet tahvili ve Hazine bonoları
B) Spot piyasadaki mevcut ve potansiyel işlem
hacmi ile diğer kriterler göz önüne alınarak
Borsa tarafından belirlenen iskontolu özel
sektör tahvil ve bonoları
C) İMKB-30 Ulusal Hisse Senedi Fiyat Endeksinin hesaplama yöntemi kullanılarak bu endekse dahil olan firmaların hisse senedi fiyatlarından oluşan değer
D) İMKB-100 Ulusal Hisse Senedi Fiyat Endeksinin hesaplama yöntemi kullanılarak bu endekse dahil olan firmaların hisse senedi fiyatlarından oluşan değer
14. Alivre (forward), vadeli işlem ve opsiyon
sözleşmelerine ilişkin aşağıdaki önermelerden
hangisi doğrudur?
A) Üçü de standart sözleşmelerdir.
B) Her üç sözleşmede de fiziki teslimat hiçbir
zaman yoktur.
C) Sadece alivre ve vadeli işlem sözleşmeleri
riskten korunma amaçlı olarak kullanılabilir.
D) Alivre sözleşmelerinde kredi riski söz konusu
iken, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde
kredi riski yoktur.
17. 06.10.2011 tarihinde fiyatı 69,625 TL olan Ekim
vadeli VOB-İMKB 30 Vadeli İşlem Sözleşmesinde 100 adet uzun pozisyon alan yatırımcı,
07.10.2011 tarihinde 70,585 TL’den pozisyonunu kapamıştır. Buna göre yatırımcının kâr
oranı yüzde kaçtır? (Sözleşme büyüklüğü:
İMKB-30 endeksinin 1.000’e bölünmesinden
sonra 100 TL ile çarpılması sonucu bulunan
değerdir. Sözleşme başına başlangıç teminatı:
800 TL)
15. Vadeli işlem sözleşmelerinde, sözleşmeye
konu dayanak varlığa ilişkin değişken unsur
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Miktar
C) Fiyat
B) Kalite
D) Teslim yeri
A) 9,6
B) 12
C) 16
D) 20
18. Ahmet Bey, 6 ay sonra tek seferde faiziyle
birlikte geri ödenmek üzere 5.000 ABD Doları
kredi almış ve bu paranın tamamını ihtiyaçları
için harcamıştır. Ahmet Bey’in TL/Dolar kuru ile
ilgili risklerden korunmak için uygulayabileceği
strateji aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Baz Korunma
B) Çapraz Korunma
C) Kısa Pozisyonlu Korunma
D) Uzun Pozisyonlu Korunma
8
B
3580- VADELİ İŞLEM VE OPSİYON PİYASALARININ İŞLEYİŞİ
19. 21.06.2012 tarihinde fiyatı 1.8335 TL olan
22. Aşağıdakilerden hangisi hisse senedi opsiAğustos vadeli VOB-TLDolar Vadeli İşlem
Sözleşmesinde 100 adet uzun pozisyon alan
yatırımcının pozisyonunu sürdürebilmesi için
yatırması gereken ilave teminat tutarı 3.500
TL olduğuna göre VOB-TLDolar Vadeli İşlem
Sözleşmesinin 21.06.2012 tarihli gün sonu
uzlaşma fiyatı nedir? (Sözleşme büyüklüğü:
1.000 ABD Doları; Sözleşme başına başlangıç
teminatı: 130 TL; Sürdürme teminatı: Başlangıç teminatının %75’i)
A) 1,7849 TL
C) 1,7985 TL
yonunun fiyatını etkileyen faktörlerden biri
değildir?
A) Kullanım fiyatı
B) Risksiz faiz oranı
C) Vadeye kalan zaman
D) Opsiyonun fiyatının oynaklığı (volatilitesi)
B) 1,7865 TL
D) 1,8685 TL
23. Opsiyonlar ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Dayanak varlığın fiyatındaki artış satım (put)
opsiyonunun primini (fiyatını) yükseltir.
B) Alım (call) opsiyonlarında Delta pozitif, satım
(put) opsiyonlarında Delta negatiftir.
C) Alım (call) opsiyonlarında Theta pozitif, satım
(put) opsiyonlarında Theta negatiftir.
D) Risksiz faiz oranlarındaki artış alım (call) opsiyonunun primini (fiyatını) düşürür.
20. Dayanağı TL/Dolar ve vadesi Aralık 2011 olan
VOB-TLDolar vadeli işlem sözleşmesinin
sözleşme büyüklüğü 1000 Dolar, sözleşme başına başlangıç teminatı 150 TL’dir. Sürdürme
teminatı % 75’tir. Yatırımcı bu sözleşmeden
1,8500 TL fiyattan 10 adet almıştır. Hangi fiyat
seviyesinin altında teminat tamamlama çağrısı
yapılmalıdır?
A) 1,8125 TL
C) 1,8775 TL
B) 1,8225 TL
D) 1,8875 TL
24. Buğdayın kilosunun 0,40 TL olduğunu ve yatı-
rımcının 0,50 TL kullanım fiyatlı bir alım opsiyonunda 0,02 TL prim karşılığında uzun pozisyon
aldığını varsayalım. Buğday fiyatının aşağıdaki
hangi fiyat seviyesine gelmesi durumunda
yatırımcı başabaş noktasındadır?
21. 21.06.2011 tarihinde İMKB-30 endeksi 74.400
seviyesindedir. Vadesine 71 gün kalmış Hazine bonosunun yıllık faiz oranı % 7,65; İMKB-30
yıllık temettü geliri oranı ise % 1,79’dur. Bu
veriler doğrultusunda Ağustos vadeli VOBİMKB 30 Vadeli İşlem Sözleşmesinin teorik
fiyatı nedir? (1 yıl=365 gün, Ağustos vadeli işlem sözleşmesinin vadesine 71 gün kalmıştır;
sürekli bileşik faiz yöntemini kullanınız.)
A) 75,426
C) 75,105
A) 0,42 TL
C) 0,52 TL
B) 0,50 TL
D) 0,55 TL
25. Aşağıdaki durumların hangisinde, satın alınan
Avrupa tipi satım opsiyonu kullanılmaz?
(Opsiyonun kullanım fiyatı:5,5 TL; opsiyon
primi:0,3 TL)
B) 75,253
D) 75,052
A) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,1 TL
B) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,2 TL
C) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,4 TL
D) Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı 5,6 TL
9
B
3600- TÜREV ARAÇLARLA ARBİTRAJ VE KORUNMA
1. Kur riskinden korunmak için dövize dayalı
4. Vadeli işlem piyasalarında spekülasyon amaç-
vadeli işlem sözleşmesinde kısa pozisyon
alan bir yatırımcı için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
lı işlem yapanlar bakımından aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) İşlem yaparak piyasaya likidite sağlarlar.
B) Risk üstlenmek istemedikleri için risksiz pozisyonları takip ederek, kâr fırsatı ararlar.
C) İşlemlerinin piyasa istikrarına katkı sağlaması
beklenir.
D) Fiyatların seviyesinin ne olduğundan çok,
fiyatların hangi yönde hareket edeceği ile
ilgilenirler.
A) Döviz tevdiat hesabında 1 ay vadeli nakdi
bulunmaktadır.
B) Ödemeyi 1 ay sonra almak üzere ihracat
yapmıştır.
C) Bankadan döviz cinsinden kredi kullanmıştır.
D) Evini döviz cinsinden kiraya vermiştir.
2. Gümüş fiyatındaki üç aylık değişikliklerin
5. 16.000 TL tasarrufunuz var ve önümüzdeki iki
standart sapmasının 0,56 TL, dayanak varlığı
gümüş olan vadeli işlemler sözleşmesinin üç
aylık fiyat değişimlerinin standart sapmasının
0,18 TL, iki değişiklik arasındaki korelasyon
kat sayısının ise 0,2 olduğu bir durumda 3
aylık sözleşme için optimal korunma rasyosu
(optimal hedge ratio) kaçtır?
A) 0,62
B) 0,46
C) 0,24
ay içerisinde Doların değerinin TL karşısında
hızla yükseleceğini bekliyorsunuz. Aşağıdakilerden hangisi bu beklentiniz doğrultusunda
yapabileceğiniz işlemlerdendir?
A) Spot piyasadan 16.000 TL karşılığı Euro
almak
B) Euro üzerine yazılmış alivre sözleşmesi satmak
C) Dolar üzerine yazılmış alivre sözleşmesi
satmak
D) 16.000 TL’yi teminat olarak kullanıp dayanağı
TL/Dolar kuru olan vadeli işlem sözleşmesi
almak
D) 0,14
3. Yatırımcı, 5 Haziran günü ekonominin kötü
gideceğini, büyümenin beklenenden düşük
gerçekleşeceğini, enflasyon ve faiz oranlarının artacağını beklemektedir. Yatırımcının bu
çerçevede aşağıdaki davranışlardan hangisini
sergilemesi beklenmez?
6. Deltası 65 olan ABD Doları/Türk Lirası döviz
A) Yatırımcının, sahip olduğu İMKB-30 endeksi
hisse senetlerini satması
B) Yatırımcının, İMKB 30 endeksine dayalı alım
opsiyonunda satış yapması
C) Yatırımcının, Haziran vadeli İMKB 30 endeksine dayalı vadeli işlem sözleşmesinde satış
yapması
D) Yatırımcının, İMKB-30 endeksine korelasyonu yüksek olan bankacılık endeksine dayalı
Haziran vadeli vadeli işlem sözleşmesinde alış
yapması
10
kuru üzerine yazılı olan opsiyonlardan oluşan
bir portföyün, spot döviz kurunun 1,20, döviz
kurundaki bir günlük oransal değişimin (volatility) ise % 0,4 olması hâlinde, % 95’lik bir
güven aralığında 5 günlük riske maruz değeri
(VaR) kaçtır? (% 95 güven aralığı için standart
normal dağılım tablosu değerini 1,65 olarak
alınız.)
A) 1,15
B) 2,31
C) 3,13
D) 5,51
B
3600- TÜREV ARAÇLARLA ARBİTRAJ VE KORUNMA
7. Taşıma maliyeti modeline göre vadeli kur
hesaplanırken aşağıdaki değişkenlerin hangisi
kullanılmaz?
A) Dayanak varlık spot fiyatı
B) Vadeye kalan süre
C) Depo maliyeti
D) Faiz oranı
10. Piyasada belli bir anda “Vadeli İşlem Sözleş-
mesi Fiyatı < Teorik Vadeli Fiyat” ise, alım
satım komisyonları ve gün içi borçlanma
maliyetleri ihmal edilmek şartıyla, arbitraj
imkânından faydalanmak için aşağıdakilerden
hangisinin yapılması doğru olur?
A) Vadeli işlem piyasasında uzun pozisyon, spot
piyasada kısa pozisyon (açığa satış) alınmalıdır.
B) Vadeli işlem piyasasında kısa pozisyon, spot
piyasada uzun pozisyon alınmalıdır.
C) Vadeli işlem piyasasında ve spot piyasada
eşanlı olarak kısa pozisyon alınmalıdır.
D) Vadeli işlem piyasasında ve spot piyasada
eşanlı olarak uzun pozisyon alınmalıdır.
8. Opsiyon fiyatlarının duyarlılığı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Delta, opsiyonun dayanak varlık fiyatının bir
birim değişmesi sonucunda opsiyonun fiyatının ne kadar azalacağını ya da artacağını
gösterir.
B) Gamma, opsiyonun vadesine kalan sürenin
değişmesi sonucunda opsiyon deltasında kaç
birim değişikliğin olabileceğini gösterir.
C) Vega, dayanak varlık fiyatının zımni dalgalanmasının % 1’lik değişimi sonunda opsiyon
priminin ne kadar değişebileceğini gösterir.
D) Rho, faiz oranının % 1’lik değişmesi sonucunda, opsiyonun priminde ne kadar değişimin
olacağını gösterir.
11. Aşağıdakilerin hangisi bir yatırımcının daya-
nak varlık fiyatında yükselme beklentisinin
olduğu dönemlerde uygulayabileceği opsiyon
stratejilerinden biri olamaz?
A) Alım opsiyonu alınması
B) Satım opsiyonu satılması
C) İki farklı kullanım fiyatlı alım opsiyonundan,
düşük kullanım fiyatlı alım opsiyonunun alınması ve eşzamanlı olarak yüksek kullanım
fiyatlı alım opsiyonunun satılması
D) İki farklı kullanım fiyatlı satım opsiyonundan
yüksek kullanım fiyatlı satım opsiyonunun
alınması ve eşzamanlı olarak düşük kullanım
fiyatlı satım opsiyonunun satılması
9. Dayanak varlığı buğday olan vadeli işlem söz-
leşmesinde Ocak 2013 vadeli alım, Mart 2013
vadeli satım pozisyonu taşıyan bir yatırımcı
aşağıdakilerden hangisini amaçlamış olamaz?
A) Toplam riskini sınırlamak istemiştir.
B) Toplam teminat tutarını sınırlamak istemiştir.
C) Toplam işlem maliyetini sınırlamak istemiştir.
D) Bir vadedeki muhtemel zararını diğer bir vadedeki muhtemel kârı ile dengelemek istemiştir.
12. Spot piyasada bir ABD Doları 1,75 TL ve 3 ay
vadeli Dolara dayalı vadeli işlem sözleşmesinin fiyatı 1,90 TL’dır. Vade sonunda, 3 ay için
gerçekleşen enflasyon oranı % 5 ise kendi
kaynakları ile “Satın Al ve Taşı” stratejisi uygulayan bir yatırımcının vade sonu 3 aylık reel
getirisi % kaç olur? (İşlem maliyetleri, günlük
mutabakat sonucu ortaya çıkan para akımı
etkileri ve ABD Doları faiz gelir giderleri ihmal
edilmiştir.)
A) 4,2
11
B) 3,4
C) 2,6
D) 2,1
B
3600- TÜREV ARAÇLARLA ARBİTRAJ VE KORUNMA
13. Vadeli işlem piyasalarında “Çapraz Korunma”
16. Aşağıdaki durumların hangisinde alım opsiyo-
olarak ifade edilen korunmadan aşağıda sayılan hangi hâlde söz edilemez?
nu almış bir yatırımcı kâr elde eder?
A) Opsiyon Primi > Asli Değer
B) Kullanım Fiyatı > Dayanak Varlık Fiyatı
C) Dayanak Varlık Fiyatı – Kullanım Fiyatı < Asli
Değer
D) Opsiyon Primi < Dayanak Varlık Fiyatı – Kullanım Fiyatı
A) Sahip olunan malın/varlığın kendine özgü
karakteristiklerinin olması
B) Riske maruz kalınan vade yapısına uygun bir
doğrudan korunma aracının bulunmaması
C) Spot piyasadaki pozisyon miktarı ile vadeli
piyasadaki pozisyon miktarı arasında farklılık
olması
D) Gelecek bir vadede satmak için elde malın
olması veya satılacak ürünün gelecek bir vadede elde edilecek olması
17. Hisse senedi endeksinin spot piyasa değeri
% 20 artıyorken, bir portföyün değeri % 8 düşüyorsa bu portföyün Beta kat sayısı kaçtır?
A) 0,4
14. Portföyünde A, B ve C hisse senetleri bulunan
bir yatırımcı fiyatların düşme riskine karşı korunmak istemektedir. Bu amaçla vadeli işlem
sözleşmesinde pozisyon almak isteyen bir
yatırımcının, dayanağı A, B ve C hisse senetleri olan bir vadeli işlem sözleşmesinin bulunmaması durumunda, nasıl bir yatırım stratejisi
uygulaması uygun olacaktır?
B) - 0, 4 C) 2,5
D) –2, 5
18. B Şirketi ithal ettiği mal karşılığı 5.000.000
A) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu en
yüksek olan endeks vadeli işlem sözleşmesi
satması
B) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu
en düşük olan endeks vadeli işlem sözleşmesi
satması
C) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu en
yüksek olan endeks vadeli işlem sözleşmesi
satın alması
D) Sahip olduğu hisse senetleri ile fiyat uyumu
en düşük olan endeks vadeli işlem sözleşmesi
satın alması
15. Fark işlemleri (spreads) ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sözleşmelerin alım satımı arasındaki fiyat
farklılığından kazanç elde etmek için yapılır.
B) Bir sözleşmenin alınması sırasında başkasının
satılması işlemidir.
C) Sadece vadeli işlemler piyasası ve spot piyasa
arasındaki işlemlerde geçerlidir.
D) Bu işlemler için farklı teminatlandırma yöntemi
belirlenebilir.
12
ABD Dolarını 3 ay sonra ödeyecektir. 1 ABD
Dolarının spot piyasadaki cari değeri 1,8
TL’dir. Şirket, geçecek süre zarfında Türk Lirasının ABD Doları karşısında değer kaybedeceği beklentisiyle, bu riske karşı nasıl bir korunma yöntemi uygulayabilir? (Vadeli İşlemler
Borsasında standart sözleşme 100.000 ABD
Doları büyüklüğündedir. 3 ay vadeli sözleşmenin cari fiyatı 2 TL’dir.)
A) Aynı anda 50 adet ABD Doları vadeli işlem
sözleşmesi satın alır ve satar.
B) 50 adet ABD Doları vadeli işlem sözleşmesi
satar.
C) 50 adet ABD Doları vadeli işlem sözleşmesi
satın alır.
D) Aynı anda 30 adet ABD Doları vadeli işlem
sözleşmesi satın alır ve satar.
3600- TÜREV ARAÇLARLA ARBİTRAJ VE KORUNMA
19. Arbitraj imkânının olmadığı bir piyasada, his-
22. Aşağıdaki risk unsurlarından hangisi borsalar-
se senedine dayalı Avrupa tipi alım opsiyonu
düzenlenmiştir. Aşağıdakilerden hangisi söz
konusu opsiyonun piyasa fiyatını etkileyebilecek etkenlerden değildir?
da işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinde
(futures) geçerli olan bir risk unsuru değildir?
A) Faiz oranı riski
C) Piyasa riski
A) Opsiyonun kullanım fiyatı
B) Dayanak hisse senedinin spot piyasa fiyatı
C) Dayanak hisse senedinin piyasa fiyatının oynaklığı (volatilitesi)
D) Hisse senedinin dâhil olduğu endeksin değerleme günündeki değeri
20.
B) Karşı taraf riski
D) Döviz kuru riski
23. Tezgâhüstü piyasalarda işlem gören opsiyon
sözleşmelerinde karşı tarafın yükümlülüğünü
yerine getirememesi durumunda ortaya çıkan
riske ne ad verilir?
A) Kredi riski
C) Piyasa riski
I- Dövize dayalı alivre sözleşmesinde uzun
pozisyon almak
II- Dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde
kısa pozisyon almak
III- Dövize dayalı vadeli işlem sözleşmelerinde
uzun pozisyon almak
B) Likidite riski
D) Operasyonel risk
24. Haziran 2012’de buğdayın spot fiyatının 2,10
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri ithalat
yapan bir şirketin ithalat yükümlülükleri dolayısıyla kur riskinden korunmak için alacağı
önlemlerden değildir?
A) Yalnız II
C) I ve II
B
TL/kg, Ekim ayı vadeli fiyatının ise 2,30 TL/kg
olduğu durumda çiftçi, 5 ton buğdaya dayalı
vadeli işlem sözleşmesini satmıştır. Hasadın
gerçekleştiği Eylül ayında buğdayın spot fiyatı
ve Ekim vadeli fiyatını gösteren aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi durumunda
çiftçinin kârı maksimum olacaktır?
B) Yalnız III
D) I ve III
pot Fiyat
S
(TL/kg)
A) 2,00
B) 1,95
C) 1,85
D) 2,00
21. Türev araçlara ilişkin aşağıdaki ifadelerden
hangisi doğrudur?
A) Alivre (forward) işlemlerde teminat (margin)
zorunluluğu vardır.
B) Vadeli işlemlerde (futures) karşı taraf (kredi)
riski vardır.
C) Alivre (forward) sözleşmeler organize piyasalarda işlem görmez.
D) Alivre (forward) sözleşmeler standart olarak
düzenlenirler.
Vadeli Fiyat
(TL/kg)
2,20
2,20
2,25
2,10
25. “Delta” kavramına ilişkin aşağıdaki önermelerden hangisi yanlıştır?
A) Asli değeri yüksek opsiyonların deltaları 1’e
yakındır.
B) Satım opsiyonunun delta değeri -1 ile 1 arasında değişir.
C) Zarardaki opsiyonlar ilgili varlık fiyatından fazla
etkilenmezler ve deltaları 0’a yakındır.
D) Delta, opsiyonun dayandığı varlığın fiyatındaki bir birimlik değişikliğin, opsiyon priminde
neden olacağı değişimi gösterir.
13
B
3620- MUHASEBE, TAKAS VE OPERASYON İŞLEMLERİ
1. Aşağıdakilerden hangisi aracı kuruluşların
4. Türev piyasalar için olağandışı menfi gelişmeSermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri çerçevesinde müşterilerine göndermek zorunda
oldukları dokümanlardan birisi değildir?
lerin olması nedeniyle ilgili borsanın faaliyetlerinin belirli süreler için durdurulması gerektiğinde aşağıdakilerden hangisinin kararına
ihtiyaç duyulmaz?
A) Pozisyon Limit Aşımı Raporu
B) Türev Piyasalar Açık Pozisyon Raporu
C) Türev Araçlara Konu Standart Varlıklar Ekstresi
D) Türev Piyasalar Gayrinakdi Teminatlar Raporu
A) Sermaye Piyasası Kurulunun ilgili olduğu Bakan
B) Sermaye Piyasası Kurulu
C) Borsa Yönetim Kurulu
D) Bakanlar Kurulu
2. Aracı kuruluşlarda görev alan türev araçlar
5. Aşağıdakilerden hangisi Vadeli İşlem ve Op-
birim yöneticisinin görevleri ile ilgili düzenlemeler çerçevesinde aşağıdaki hususlardan
hangisi yanlıştır?
siyon Borsası AŞ Genelgeleri uyarınca işlem
teminatı olarak kabul edilebilecek kıymetlerden birisi değildir?
A) Doğrudan aracı kuruluş genel müdürüne bağlı
olarak çalışır.
B) Münhasıran türev araç işlemlerinin denetim ve
kontrolünden sorumlu olmak üzere istihdam
edilmiştir.
C) Aracı kuruluşun veya müşterilerinin mali
durumunu zayıflatacak herhangi bir durumun
varlığının tespit edilmesi hâlinde, hazırlayacağı raporu en kısa zamanda iç kontrol birimine
vermek zorundadır.
D) Aracı kuruluşun türev araç işlemlerinin riskini
takip edip bu risklere, risklerin olası sonuçlarına ve alınması gereken önlemlere ilişkin
olarak; her gün aracı kuruluş genel müdürüne, haftalık olarak da yönetim kuruluna rapor
sunar.
A) Özel Sektör Tahvilleri
B) Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgeleri
C) İMKB 30 Endeksine dahil Hisse Senetleri
D) T.C. Hazinesi tarafından ihraç edilen Euro
Tahviller
6. Aşağıdakilerden hangisi vadeli işlemlerde ta-
kas kurumunun görevlerinden birisi değildir?
A) Sözleşmelerin alıcısı karşısında satıcı, satıcısı
karşısında alıcı konumuna geçerek vadeli ve
opsiyonlu işlem sözleşmesinin emrettiği hak
ve yükümlülüklerin sorumluluğunu almak
B) Gerçekleşen işlemler sonucu oluşan ödeme
ve teslimat yükümlülüklerinin zamanında yapılmasını sağlamak
C) Borsa üyeleri arasında Borsa işlemlerinden
kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmek
D) Teminatların tesisini sağlamak
3. Aracı kuruluşların Vadeli İşlem ve Opsiyon
Borsalarında gerçekleştirmek üzere müşterilerinden emir alırken, düzenlemeleri gereken
Emir Formlarında aşağıdakilerden hangisinin
bulunması şart değildir?
A) Emrin geçerlilik süresi
B) Kesinleşen kâr/zarar tutarı
C) İşlem yapılacak borsa, pazar ve takas kurumu
D) Emri alan aracı kuruluş görevlisinin adı, soyadı
ve imzası
14
7. Vadeli işlem piyasasında takas üyeliği aşağıda
belirtilen hangi hâlde doğrudan sona ermez?
A) Yatırımcı şikâyeti ile
B) Üyenin kendi isteği ile
C) Borsa üyeliğinin sona ermesi ile
D) Takas Merkezinin üyelikten çıkarması ile
B
3620- MUHASEBE, TAKAS VE OPERASYON İŞLEMLERİ
8. Vadeli işlem sözleşmelerinde teminatlarla ilgili
12. I- Grup içi şirketlerde kullanılan türev ürünler
olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
riskten korunma amacı ile kullanılabilir.
II- Türev ve türev olmayan ürün kombinasyonu riskten korunma amacı ile kullanılabilir.
III- Bir türev aracın sadece bir kısmı riskten
korunma aracı olarak kullanılabilir.
A) Pozisyon alan her iki tarafın da takas kurumuna belirli bir teminat yatırması zorunludur.
B) Teminat, alınan pozisyona göre müşteri tarafından doğrudan takas kurumuna yatırılır.
C) Takasbank nezdinde vadeli işlemler için tutulan nakit teminatlar günlük olarak nemalandırılır.
D) Teminat yatırma işleminin gerçekleşmesi için
piyasa üyesinin hesabında yeterli bakiye bulunması gereklidir.
Uluslararası Muhasebe Standartları uyarınca
finansal korunma amaçlı yapılan muhasebe işlemlerine ilişkin olarak yukarıdaki ifadelerden
hangisi/hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
C) II ve III
9. Aşağıdakilerden hangisi Takas Merkezinin
opsiyon satıcısından talep edebileceği teminat
türlerinden birisi değildir?
A) Prim Teminatı (Premium Margin)
B) Spread Teminatı (Spread Margin)
C) Hedge Teminatı (Hedge Margin)
D) Risk Teminatı (Risk Margin)
10. Opsiyon sözleşmelerinin takas işlemlerine ilişkin olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
13.
B) Yalnız III
D) I, II ve III
I- Gelecekte oluşması beklenen işlemin niteliği, tarihi ve diğer şartları önemli ölçüde
belirlenmiş olmalıdır.
II- Taahhütlerin gerçek değerinin riskten
korunması söz konusu olduğunda, taahhütlerin değerinde meydana gelen değişiklikler
mali tablolara yansıtılmalıdır.
III- Dengelenmekte olan riskle ilgili olarak
riske karşı korunma aracının değerindeki
kümülatif değişme, korunan kalemin veya
işlemin makul değerindeki kümülatif değişmeden farklılaştığı zaman, korunan kalemin
veya işlemin değerindeki değişimin etkisiz
kalan kısmı gelir tablosuna yansıtılmalıdır.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Sermaye
Piyasası Kurulu düzenlemeleri çerçevesinde
nakit akışı riskine karşı yapılan koruma amaçlı
sözleşmelere ilişkin uygulanan esaslardandır?
A) Opsiyon işlemlerinde takas merkezi alıcıya
karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı pozisyonunu
alarak takası garanti eder.
B) Bazı opsiyon sözleşmelerinde yükümlülükler
nakdi uzlaşma yanında fiziki teslimat ile de
ifade edilebilir.
C) Opsiyon sözleşmelerinin takasa konu olması
için opsiyonun kullanılması şarttır.
D) Hiçbir koşulda, opsiyon sözleşmesi vadesi
gelmeden önce takasa konu olamaz.
A) Yalnız I
C) I ve III
B) I ve II
D) I, II ve III
14. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin mu-
hasebeleştirilmesi ile ilgili Sermaye Piyasası
Kurulu düzenlemelerine göre, mevcut varlık,
yükümlülük ve taahhütlerin korunması amaçlanan riskler aşağıdakilerden hangileridir?
11. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri
uyarınca vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri
için Takas Kurumuna verilmiş nakit teminatlar
aşağıdaki hesaplardan hangisinde izlenir?
A) Döviz kuru riski-makul değer değişikliği riski
B) Makul değer değişikliği riski-nakit akışı riski
C) Kredi riski-döviz kuru riski
D) Kredi riski-nakit akışı riski
A) Avans Hesabı
B) Borsa Teminat Hesabı
C) Nakit Teminatlar Hesabı
D) Menkul Kıymetler Hesabı
15
B
3620- MUHASEBE, TAKAS VE OPERASYON İŞLEMLERİ
15. Aşağıdaki ifadelerden hangisi fiziki teslimat
17. Türev araçlara ilişkin iletilen emirler ve geröngörülen tarım ürünlerine dayalı vadeli işlem
sözleşmeleri için doğru değildir?
çekleşen işlemlerle ilgili olarak aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Fiziki teslimat sadece lisanslı depolar vasıtasıyla yapılır.
B) Teslimat bildirimleri aracı kurumlar üzerinden
borsa takas kurumuna iletilir.
C) Teslimat sonrasında çıkabilecek ihtilaflar
hakem heyeti vasıtasıyla borsa tarafından
tanımlanan kurallar çerçevesinde çözümlenir.
D) Vade ayı son işlem günü sonunda açık kısa
pozisyona sahip olan taraflar borsa takas
kurumuna teslimat bildiriminde bulunmak
zorundadırlar.
A) Belirli bir işlem tarihi veya fiyatı için koşul
taşımayan emirler, diğer emirlere göre daha
önceliklidir.
B) Gerçekleşen işlemler aracı kurum müşterisine işlemin gerçekleşmesini takiben 7 iş günü
içerisinde bildirilir.
C) Zaman önceliği ve koşullar açısından eşitliğin
söz konusu olduğu emirler arasında yatırımcı
emirleri, aracı kuruluşun kendi portföyü için
verdiği emirlerden önce iletilir.
D) Gerçekleşen emirlerin hangi müşteri için
yapıldığını ve işlem fiyatını izlemek amacıyla
her bir borsa ve piyasa için ayrı ayrı “Türev
Piyasalar İşlem Dağıtım Listesi” düzenlenir.
16. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (Borsa)
Yönetmeliği’ne göre, uzlaşma fiyatı belirlenme şekline ilişkin aşağıda verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır?
18.
A) Uzlaşma fiyatının belirlenme şekli sözleşmede
gösterilir.
B) Yeterli miktarda işlem olmaması durumunda,
Uzlaşma Fiyatı Komitesi yeni bir uzlaşma fiyatı
belirleyebilir.
C) Borsa Yönetim Kurulu sözleşmede yer alan
uzlaşma fiyatı belirleme yöntemini, daha etkin
başka yöntemlerin ortaya çıkması durumunda
değiştirebilir.
D) Uzlaşma Fiyatı Komitesi seans sırasında
gerçekleşen işlemlerden hesaplanan uzlaşma fiyatını, gerek görürse seansın bitiminden
önceki 15 dakika içinde değiştirebilir.
I- Piyasaya göre değerlemeye tabi tutulmuş
hâliyle opsiyon primi, opsiyonu alan ve
primi ödeyen tarafından bilançonun pasifinde kısa vadeli finansal borçlar içerisinde
izlenir.
II- Piyasaya göre değerlemeye tabi tutulmuş
hâliyle opsiyon primi, opsiyonu yazan ve
primi teslim alan tarafından bilançonun
aktifinde dönen varlıklar altında menkul
kıymet olarak izlenir.
III- Opsiyon sözleşmesinin içsel değeri, opsiyonun kullanım fiyatı ile sözleşmeye konu
varlığın makul değeri arasındaki opsiyon
sahibinin lehine olan farktır.
Sermaye Piyasası Kurulunun vadeli işlem ve
opsiyon sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin düzenlemelerine göre opsiyon
primi ile ilgili olarak yukarıdakilerden hangisi/
hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I
C) I ve II
16
B) Yalnız II
D) I, II ve III
3620- MUHASEBE, TAKAS VE OPERASYON İŞLEMLERİ
19. Sermaye Piyasası Kurulunun aracı kuruluş-
ların türev araçların alım satımına aracılık
faaliyetlerinde düzenleyecekleri belgeler
ile muhasebe işlemlerinde uygulayacakları
esaslara ilişkin düzenlemeleri uyarınca “global hesap” aşağıdakilerden hangisinde doğru
tanımlanmıştır?
A) Uluslararası türev piyasalara yatırım yapan
müşterilere ait hesaplardır.
B) Birden fazla piyasa veya borsada türev işlemi
yapan müşterilere ait hesaplardır.
C) Müşterilerin toplam yükümlülük ve varlıklarının
birlikte takip edildiği hesaplardır.
D) Birden çok müşteriye ait olan veya başka bir
aracı kuruluşun birden çok müşterisinin işlemlerinin takip edildiği hesaplardır.
20. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine
göre, borsada işlem gören vadeli işlem ve
opsiyon sözleşmelerine ilişkin müşteri pozisyonlarının belirlenerek müşteriye bildirim
yapılması için, aracı kuruluş tarafından uygulanan değerleme ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Hâlen açık olan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri piyasa fiyatı ile değerlenir.
B) Müşterilere pozisyon bildirimlerinde vadeli
işlem ve opsiyon sözleşmeleri değerlemeye
tabi tutulmaz.
C) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde kesin
kâr ve zarar, sözleşme kapatıldıktan sonra
belirlenir.
D) Piyasa fiyatları değiştikçe vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin potansiyel kâr ve zararı
da değişebilir.
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.
17
B
SINAV SÜRESİNCE UYULACAK KURALLAR
1.Adaylar, sınav kurallarına ve salon görevlilerinin tüm uyarılarına uymak zorundadırlar. Kurallara ve uyarılara uymayan adayların sınavları geçersiz sayılacaktır.
2.Sınav başladıktan sonra adayların salon görevlileri ve birbirleri ile konuşmaları, kalem, silgi vb. şeyleri
istemeleri yasaktır.
3.Adaylar sınav süresince, sınav giriş belgesi ile birlikte kimlik belgelerinden birini (nüfus cüzdanı,
pasaport veya sürücü belgesi) masalarının üzerinde bulundurmak zorundadırlar.
4.Sınav evrakını teslim etmeyen, soru kitapçıklarının sayfalarından bir kısmını eksik teslim
edenlerin sınavları geçersiz sayılacaktır.
SALON GÖREVLİLERİNCE SINAV BAŞLAMADAN ÖNCE ADAYLARA YAPILACAK SON UYARI
● Soracağınız bir şey var mı? Varsa şimdi sorunuz.
● Sınav başladıktan sonra sorularınıza cevap verilmeyecektir.
● Başlama zilini bekleyiniz.
● Hepinize başarılar dileriz.
(Salon başkanı başlama ve bitiş saatini tahtaya yazacaktır.)
Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Bu kitapçıkta yer alan sorulardaki görüşler yazarlarına ait olup,
Sermaye Piyasası Kurulunun görüşlerini yansıtmaz. Soruların telif hakları Sermaye Piyasası
Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu AŞ’ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün ve
Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu AŞ’nin ayrı ayrı yazılı izni olmadan kopya
edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, bilgisayar ortamına alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması,
yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek
cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
1 EYLÜL 2012 TARİHİNDE YAPILAN SERMAYE PİYASASI KURULU LİSANSLAMA SINAVLARI
TÜREV ARAÇLAR (TA) GRUBU
(S102) “B” KİTAPÇIĞI CEVAP ANAHTARI
VADELİ İŞLEM
VE OPSİYON
PİYASALARININ
İŞLEYİŞİ
(3580)
TÜREV ARAÇLAR
(3560)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
a
b
d
b
a
d
a
c
b
d
a
c
c
a
b
d
c
b
a
c
b
d
b
c
d
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
a
b
c
d
a
c
b
a
c
d
b
d
a
d
c
a
b
d
c
a
b
d
b
c
d
TÜREV ARAÇLARLA
ARBİTRAJ VE
KORUNMA
(3600)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
c
a
d
b
d
a
c
b
c
a
d
b
d
a
c
d
b
c
d
a
c
b
a
d
b
MUHASEBE, TAKAS
VE OPERASYON
İŞLEMLERİ
(3620)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
a
c
b
d
a
c
a
b
c
d
d
c
a
b
a
d
b
c
d
b