2003–2011 YILLARI ARASINDA TARIMSAL KREDİLER İLE TARIM

2003–2011 YILLARI ARASINDA TARIMSAL KREDİLER İLE TARIM
SEKTÖRÜARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ
AKSU, Esin
Yüksek Lisans–2012
İktisat Anabilim Dalı
Danışman: Yrd. Doç.Dr. Füsun YENİLMEZ
Eş Danışman: Yrd. Doç.Dr. Etem Hakan ERGEÇ
Tarım sektörü, gıda gereksinimini karşılaması, tarıma dayalı sanayiye hammadde kaynağı
oluşturması, istihdam yaratması ve dışa bağımlılığın azaltılması gibi nedenlerle ekonomi
üzerinde büyük öneme sahiptir. Tarım sektörünün ekonomideki önemi ise tarımsal üretimin
genel istihdam, dış ticaret ve ekonominin diğer sektörleriyle olan ilişkisinden ortaya
çıkmaktadır. Tarım kredilerinin kullanılmasındaki temel amaç; kullanılan kredi ile yeterli
miktarda, girdi sağlanarak; üretim miktarını ve devamlılığını sağlamaktır. Ayrıca Türkiye’de
daha çok küçük aile işletmelerinin var olması tarım sektöründe, ürünün elde edilebilmesi için
belirli bir sürenin geçmesi gerekliliği, yani gelir ile gider arasında zaman uyumunun olmaması
tarımda kredi ihtiyacını artıran nedenlerden birisidir. Türkiye’de uzun yıllar boyunca tarım
sektörü T.C. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi kooperatifleri tarafından desteklenmekteydi. 1980
yılından itibaren Özel Bankaların sınırlıda olsa tarımsal kredi vermeye başladığını
görmekteyiz.2000’li yıllara gelindiğinde özel bankaların tarım sektörüne olan kredi
çeşitliliğinin artmıştır. Bu artışa sebep olarak; tarım ve gıda fiyatlarındaki yükseliş, sağlıklı
tarım ürünlerine olan talebin artması ve Türkiye’nin AB uyum çalışmaları kapsamındaki
Ortak Tarım Politikasının etkileri gösterilmektedir. Türk Bankalar Birliği Ocak 2010 aylık
değerlendirme raporuna göre günümüzde Ziraat Bankası dışında tarımsal kredi paketi bulunan
bankalar Vakıflar Bankası, Halk Bankası, Akbank, Finans Bank, Türkiye İş Bankası, Garanti
Bankası, Denizbank ve Anadolu bankası yer almaktadır
Bu çalışmada 2003:1- 2011:4 yılları arasında tarımsal krediler ile Tarımsal bazı makro
ekonomik değişkenler (üretim, istihdam, ihracat) arasındaki nedensellik İlişkisi analiz
edilmiştir. Tarımsal istihdamdan tarımsal kredilere ve tarımsal ihracattan tarımsal kredilere
doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu durum tarımsal kredilerin
daha verimli planlanması gerekliğinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.