rehberlik - Yrd. Doç. Dr. Suat ÇELİK

3/7/2010
REHBERLİK
ÇAĞDAŞ EĞİTİMDE
ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİNİN
YERİ ve ÖNEMİ
EĞİTİM
■ Eğitim?
► İnsana
en iyi olgunluğu vermektir (Eflatun).
► İnsana
tabiatında bulunan gizli bütün kabiliyetlerin
geliştirilmesidir (Kant)
(Kant).
► Bireyin
bedeni, zihni ve ahlaki kabiliyetlerini ahenkli
bir şekilde geliştirmektir (Danzel).
► Çocukları
yetiştirmek ve insan yapmak sanatıdır
(Rousseau).
Suat ÇELİK
EĞİTİM
■ Eğitim?
► Yetişkin
nesiller tarafından sosyal hayata henüz
hazır olmayanlara uygulanan her türlü tesirlerdir
(Durkheim).
► Bir
cemiyette yetişmiş neslin henüz yetişmeye
başlayan nesle fikirlerini ve hislerini vermesidir
(Z.Gökalp).
► Çocukları
(Dewey).
ve gençleri toplumsal hayata hazırlamaktır
EĞİTİM ANLAYIŞLARI
1. Geleneksel Eğitim Anlayışı;
• Öğretim ve Yönetim/ Denetim
• Bilişsel gelişim üzerine yoğunlaşma
• Duyuşsal ve gelişimin göz ardı edilmesi
• Öğrenci bilgiyi alan
• Öğretmen bilgiyi sunan
• Öğrenci pasif
1
3/7/2010
EĞİTİM ANLAYIŞLARI
2. Çağdaş Eğitim Anlayışı;
• Öğrencinin birey olarak kabul edilmesi
• Öğrencinin geçmiş yaşantılarını ve geldiği
sosyal
y ççevreyi
y dikkate alma
• Öğrenci merkezlilik.
• Öğrencinin bilişsel, duyuşsal ve sosyal
yönlerinin birlikte dikkate alınması.
• Eğitime öğrenci kişilik hizmetleri eklenmiştir.
Rehberliğin Temelleri
1.
■
■
■
Psikolojik
Bireysel farklılıklar
Duyguların yaşamdaki önemi
Benlik gelişimine verilen önem
Eğitimin Amaç ve İşlev Açısından
Değişmesine Yol Açan Etkenler
A. Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Değişimler
a. Toplumsal ve Bilimsel alandaki değişimler
b. Aile yapısı ve işlevinin değişmesi
c. Nitelikli insan g
gücüne olan ihtiyacın
y
artması
B. Felsefi ve Psikolojik Değişimler
a. Demokratik fikir ve düşüncelerin değişmesi
b. Demokrasinin eğitime etkisi
c. Psikoloji/Psikometrideki gelişmeler
Rehberliğin Temelleri
2. Toplumsal
■ Kültür boşluğu (maddi ve manevi
değişme)
■ Yabancılaşma
Y b
l
■ Kuşak çatışması
■ İş yaşamındaki değişiklik
2
3/7/2010
Rehberliğin Temelleri
3. Felsefik
■ Öğretmen merkezli rehberlik
■ Okul merkezli rehberlik
ÇAĞDAŞ EĞİTİMİN ANLAMI …
■ Eğitimin Amacı?
► Bedence,
ruhça sağlıklı, topluma etkin şekilde
y
insanlar yyetiştirmektir.
ş
uyabilen
► Bireyi
ÇAĞDAŞ EĞİTİMİN ANLAMI …
■ Çağdaş Anlamda Eğitim?
► Bireyin
bedensel, duygusal, düşünsel ve sosyal
y
yeteneklerinin
kendisi ve toplumu
p
için
ç en uygun
yg
şekilde gelişmesi oluşumudur.
Bireyi kendisi için yetiştirmek
Çağdaş eğitimde bireyin “kendisi için”
yararlı ve gerekli donanımları edinmesi en
öncelikli amaçtır.
■ Bireyi bir meslek sahibi yapmak
“kendisi” ve “toplumu” için yetiştirmektir.
■ Toplumsal uyumunu sağlamak
■ Kendisini geliştirme olanakları vermek
3
3/7/2010
Bireyi toplum için yetiştirmek
■ Toplumun düzenini ve sürekliliğini
sağlayacak iyi bir insan, iyi bir vatandaş
olarak yetişmesine çalışmak
■ Toplumun ekonomik yaşamı için nitelikli
insan gücünü sağlamak
■ Bireye iş yaşamında esnek, gelişmeye
açık, yaratıcı ve verimli olabilecek
davranışlar kazandırmak
ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ (ÖKH)
■ ÖKH’nin Amacı?
■ Bireyin eğitimden en olumlu bir şekilde
yararlanarak, her yönüyle tüm olarak
gelişmesine ve sağlıklı bir kişilik kazanmasına
olanak sağlayacak eğitim ortamını yaratmaktır.
yaratmaktır
■ Öğretim faaliyetlerinden ayrı fakat paralel
olarak yürütülür.
■ Çağdaş eğitimde öğrenci; kendi gelişmesine
etkin bir şekilde katılacak bir sorumlu olarak
düşünülmektedir.
ÇAĞDAŞ EĞİTİMDE OKULUN YAPISI
ÇAĞDAŞ ÖRGÜN EĞİTİM
ÖĞRETİM
Öğrenciye bilgi
ve beceri
kazandırarak
zihinsel güçlerini
geliştirmek
ÖĞRENCİ
ÖĞ
Cİ KİŞİLİK
İŞİ İ
HİZMETLERİ
Öğrencilerin öğretim
faaliyeterinden tam olarak
faydalanabilmeleri ve
kendilerini her yönüyle tüm
olarak geliştirmeleri için
uygun ortam sağlamaya
yönelik hizmetlerin tümü
YÖNETİM
Öğretim ve
ÖKH
yürütmekle
yükümlü birim
ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ (ÖKH)
■ Üniversitemizde öğrenci kişilik
hizmetleri kapsamında hangi
tür hizmetler verilmektedir?
En yakınınızdaki iki
arkadaşınızla görüş
alışverişinde bulunarak verilen
hizmetleri sıraladıktan sonra bu
hizmetleri çeşitli gruplar altında
guruplandırınız.
4
3/7/2010
ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ
SAĞLIK
HİZMETLERİ
Sağlıkla ilgili
Önlemler
Sağlık eğitimi
Verme
Sağlık kontrolleri
ve taramaları
Yapma
SOSYAL YARDIM
HİZMETLERİ
Parasal yardım
hizmeti (burs,
kredi vb.)
Ek görev-iş
görev iş
bulma
Barınma
Hizmetleri (yurt,
pansiyon)
Tedavi hizmetleri
Beslenme
hizmetleri
Ulaşım hizmetleri
REHBERLİK
HİZMETLERİ
Psikolojik
danışma hizmeti
Oryantasyon
hizmeti
Bireyi tanıma
hizmeti
Bilgi toplama ve
yayma hizmeti
ÖZEL YETİŞTİRME
HİZMETLERİ
Başarısızlığı
giderici
yetiştirme
çalışmaları
Özel yetenekleri
geliştirme
çalışmaları
İhtiyaca göre
gerekli hazırlık
kursları
Yöneltme ve
yerleştirme
hizmeti
REHBERLİĞİN ANLAMI
SOSYAL VE
KÜLTÜREL
HİZMETLER
Boş zaman
eğitimi verme
Boş zamanları
değerlendirme
olanakları
hazırlama
İlgilere göre
çeşitli çeşitli
etkinlikleri
planlama ve
yürütme (spor,
sanat, kültür
vb.)
Rehberlik:
“Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki
olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek
özünü
gerçekleştirebilmesi
için
yapılan
sistematik ve profesyonel yardım sürecidir”
(Kuzgun, 1992).
İzleme ve
değerlendirme
hizmeti
Rehberlik Nedir?
■ Rehberlik bir süreçtir
■ Bireye yardım etme sürecidir
■ Rehberlik hizmetleri bireye yöneliktir
■ Bilimsel ve profesyonel bir yardımdır
■ Rehberlik hizmetinin esası bireyin kendini
gerçekleştirmesine yardım etmektir.
REHBERLİĞİN ANLAMI
Kendini
gerçekleştirmek?
Maslow’un ihtiyaçlar
hiyerarşisi
5
3/7/2010
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık
İlişkisi
Psikolojik
Danışma
Rehberlik
■ Psikolojik danışma
rehberliğin vazgeçilmez
hizmet alanını
oluşturmaktadır.
l t
kt d
■ Rehberlik psikolojik
danışmayı da içine alan
daha kapsamlı bir
kavramdır.
Günümüzde bir bireyde aranan özellikler-1
■
■
■
■
■
■
■
■
Günümüzde bir bireyde aranan özellikler-2
■ Kendine saygı ve kendini kabul
■ Duygularını açığa vurmak
■ Değişim ve yenileşmeye açıklık
Bu süreç yaşam boyu sürer. Psikolojik
danışmanlık ve rehberlik bu süreçlerin
sağlıklı gelişimi için bireye yardım eder.
Etkili iletişim becerilerine sahiplik
Ekip çalışmasına yatkınlık
Daha yetenekli bir kişilik
Üst düzeyde verimlilik
Daha tutarlı bir görüş, bakış açısı
İnsani değerlere saygı ve geliştirme çabası
Zamanı iyi kullanma
Geçmişten çok geleceğe dönük kişilik ve
yaratıcılık
REHBERLİĞİN AMACI
■
■
■
■
Bireyin:
kendini fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal
açıdan tanımasına,
bulunduğu ortamı ve çevreyi tanımasına,
bulunduğu ortama ne katkı sağlayabileceğinin
ve ne yapması gerektiğinin farkına varmasına,
kendini gerçekleştirmesine,
yardımcı olmaktır.
6
3/7/2010
Rehberlik Nedir? Ne Değildir?
■ Rehberlik bir süreçtir.
■ Rehberlik yardımı bireye
dönüktür.
■ Rehberlik bilimsel ve
profesyonel bir
yardımdır
yardımdır.
■ Rehberliğin esas amacı
kendini
gerçekleştirmesine
yardım etmektir.
■ Rehberlik yardımı
psikolojik bir yardımdır.
■ Rehberlik; bireye
doğrudan yapılan tek
yönlü bir yardım değildir.
■ Bireyin yapamadıklarını
onun yerine yapmak
değildir.
ğ
■ Bireyin sadece bir
yönüyle ilgilenmek
değildir.
■ Disiplin, yargılama ve
ceza verme işi değildir.
■ Sadece bilgi aktarma işi
değildir.
REHBERLİĞİN İLKELERİ -2
■ Gönüllülük ve işbirliğine
dayanır.
■ Sistemli ve profesyonel bir
yardımdır.
REHBERLİĞİN İLKELERİ -1
■ Rehberlik demokratik ve insancıl bir
anlayışa dayanır.
■ Bireye dönüktür, her birey değerlidir.
■ Bireyin
Bi i tü
tüm yönleri
ö l i ilile en ü
üstt dü
düzeyde
d
gelişimi esastır.
■ Eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir
yanını oluşturur.
REHBERLİK HİZMETLERİ NASIL YÜRÜTÜLMELİ?
İki farklı görüş vardır:
■ Uzman merkezli rehberlik
■ Öğretmen merkezli rehberlik
■ Herkesin anlayışı ve
işbirliği gereklidir.
7
3/7/2010
Geleneksel eğitimle çağdaş eğitim arasındaki
en önemli fark, aşağıdakilerden hangisidir?
Aşağıdaki ihitiyaçlardan hangisini karşılamak,
psikolojik danışmanın amacı değildir?
A. Öğretim
B. Yönetim
C. Denetim
D. Öğrenci kişilik hizmetleri
E. Sağlık hizmetleri
A. Saygı
B. Kendini gerçekleştirme
C. Güvenlik
D. Sevgi
E. Ait olma
Aşağıdakilerden hangisi rehberliğin toplumsal
temellerinden biri değildir?
Aşağıdakilerden hangisi rehberlik ilkesi
değildir?
A. Kültür boşluğu
B. Kuşak çatışması
C. Duygusal yaşamın önemi
D. Yabancılaşma
E. Hepsi
A. Birey seçme özgürlüğü hakkına sahiptir.
B. Rehberlik hizmetlerinden her kesin
yararlanması zorunludur.
C Rehberlik
C.
R hb lik uygulamları
l l okulun
k l amaç ve
ihitiyaçlarına göre değildir.
D. Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır.
8
3/7/2010
Teşekkür
■ Bu sunun hazırlanmasında ders öğretim
formunda belirtilen kaynaklardan ve
Doç.Dr. Mustafa SÖZBİLİR’in Rehberlik
dersi sunularından faydalanılmıştır.
faydalanılmıştır
9