Kurumsal Yönetişim ve İç Kontrol

T.C.
MALIYE BAKANL
SEMINERI
YÖNETI IM VE Ç KONTROLLER
Temel TOKGÖZ
22 May s 2017
YÖNET
M
YÖNET
M TANIMI
“Kurumsal
Yöneti im kurumlar n ve
organizasyonlar n yönetilmesini ve kontrol
edilmesini sa layan bir sistemdir.” Cadbury
Report - UK
“Kurumun amaçlar na ula maya yönelik olarak, faaliyetler
hakk nda bilgilendirme yap lmas ve bu faaliyetlerin
yönlendirilmesi, yönetilmesi ve gözlenmesi için, kurulun
uygulamaya ald
yap lanma ve süreçlerin bütünüdür” the
IIA
“... bir kurumun yönetimi, kurulu, hissedarlar ve di er
payda lar aras ndaki ili kiler kümesi ” OECD
YÖNET
M N 4 TEMEL AMACI
1. Toplumun hukuki ve yasal kurallar na uymak
2. Genel kabul görmü i normlar , etik kurallar ve
toplumsal beklentileri kar lamak
3. Topluma katk sa lamak ve payda lar n ç karlar n
k sa ve uzun vadede gözetmek
4. Kararlar, aksiyonlar, icraat ve performansa yönelik
tüm payda lara tam ve do ru raporlama yapmak
YÖNET
M ÇERÇEVES
PAYDA LAR
LET
M /RAPORLAMA
Risk
Yönetimi
SOSYAL &
ET K
F NANSAL
OPERASYONLAR
De2erler
Davran$1
Yönetmeli2i
ç
Kontroller
Hesap
Verilebilirlik
effafl$k
KURUM
KÜLTÜRÜ
ÇEVRESEL
Hukuki
UYUM
GEREKS N MLER
NSAN
Organizasyonel
Yap$
S STEMLER
SÜREÇ
Performans
Yönetimi
STRATEJ
V ZYON
M SYON
Yasal
HEDEFLER
YÖNET
M, KONTROL ve R SK YÖNET M
Yöneti im süreçleri; risk yönetimi ve iç kontrol süreçleriyle
iç içedir ve bunlar dayanak olarak al r
Risk
Yönetim
süreçleri
ç Kontrol
süreçleri
Yöneti im süreçleri
R SK YÖNET M
R SK YÖNET M NED R?
Kurumun amaçlar n gerçekle tirmek üzere, makul bir
güvence sa lamak amac yla potansiyel olay ve
durumlar belirleme, de erlendirme, yönetme ve
kontrol etme süreci
Risk
Nedir?
• Hedeflerin ba ar lmas na etkisi olacak bir olay n meydana gelme olas l
• Bir hedefin ba ar lmas n tehlikeye sokabilecek her ey
• Anlamda sözcükler: “Tehdit” “Engel”
R SK N B LE ENLER
1
2
3
4
Olay: Hedeflere ula may engelleyebilecek içsel ya da d sal olu um.
Etki: Olay n hedeflere bir etkisi
Olas$l$k: Olay n olma ihtimali
Sonuç: Olay n hedefler üzerinde olumsuz sonuçlar do urmas
R SK TANIMLAYINIZ
«Rehber Köpek» / gözleri görmeyen adam%n yetersiz e&itimi kazalara neden olabilir
Yol çal%)malar% için uyar% levhalar%n%n olmamas% kazalara neden olabilir
HEDEF: 22 May%s tarihli konferansa kat%lmak için ,stanbul'dan
Ankara’ya uçakla seyahat etmek
Konferansa kat%lmak için ,stanbul’dan
Ankara’ya zaman%nda gidememek
Geç kalmak ve konferans% kaç%rmak
Uçakta yiyecek olmad%&% için aç kalmak
X
X
X
Bu, basitçe hedefin tersidir
Bu, riskin etkisinin bir ifadesidir, riskin
kendisi de&ildir
Bu olay hedefi ba)armay% etkilemez
Trafik nedeniyle uça&% kaç%rmak geç
kalmama ve konferans% kaç%rmama neden
olur
Bu, uça&a ula)mak için epey zaman
b%rakarak kontrol edilebilecek bir risktir
Kötü hava ko)ullar% uça&%n kalkmas%n% ve
toplant%ya gitmemi engeller
Bu kontrol edemeyece&im ama meydana
gelmesi durumuna kar)% acil durum plan%
haz%rlayabilece&im bir risktir
Ç KONTROL
KONTROL NED R?
Yönetimin, kurulun ve di er ilgili birimlerin2
2riskleri yönetmek ve belirlenen amaç ve hedeflere
ula ma ihtimalini art rmak amac yla2
2ald
tedbirler.
Ç KONTROLLER N AMACI
1
4
Finansal ve operasyonel bilgilerin do2rulu2u, taml$2$ ve
güvenirlili2inin sa2lanmas$
2
Faaliyetlerin ve operasyonlar$n etkin ve verimli
yönetilmesi
3
Kanun ve düzenlemelere, politika, prosedür ve
sözle1melere uyum
Varl$klar$n ve kaynaklar$n korunmas$
KONTROL ve DENET M
Kontrollerin kurum içinde uygulanmas : 3ç kontrol
3ç kontrol bir süreçtir, hedefin kendisi de il, hedefe giden araçt r.
ç Kontrol
Denetim
- Sadece kurum içinden
- Kurum içinden (iç denetim)
- Kurum D ndan olmaz
- Kurum d ndan (Say tay)
- Ba ml ve i in sahibi olabilir
- Her durumda ba ms z, i in sahibi
de$il
- Ba ms z ve gözetim rolü
olabilir (ör. ç Kontrol Merkezi)
- Güvence veren
Ç KONTROL YANILGILARI
Y1: ç kontrol, güçlü bir politika ve prosedür seti ile ba lar.
G1: ç kontrol, güçlü bir kontrol ortam ile ba lar.
Y2: ç kontrol, iç denetçi çal t rma sebebimdir.
G2: ç kontrolün sahibi yönetimdir ve tüm çal anlar sorumludur.
Y3: ç kontrol, mali bir eydir. Kontrol Bölümünün söylediklerini yapar z.
G3: ç kontrol, her faaliyetin ve i in içinde olan bir süreçtir.
Y4: ç kontroller, “Yapmamal s n” listesi olu turan olumsuz ifadelerdir.
G4: ç kontrol, ilk ve her defas nda do*ru eyin yap lmas n sa*lar.
Y5: E*er kontroller güçlü olursa, hiçbir suistimal olmayacakt r.
G5: ç kontrol, kurulu un hedeflerine ula lmas için, mutlak de*il makul
güvenceler sa*lar
YÖNET M NED R?
Bilim..?
Analiz, yöntem,
metot
Sanat..?
Liderlik, ileti im,
empati
YÖNET M SÜREC
Planlama
Organizasyon
Yönlendirme
K saca i leri yapt rmak
Kontrol
T TAN KTEK ROLLER
Internal controller
Olu)an deli&i
kapamaya
çal%)an ve
s%z%nt%y%
önlemeye çal%)an
S%z%nt%n%n neden olu)tu&unu
ara)t%ran ve gelecekte bu
s%z%nt%n%n olu)mamas% için
önerilerde bulunan
Gemide s%z%nt%
oldu&unu, önlem
al%nmazsa geminin
bataca&%n% söyleyen
Management
S%z%nt%n%n engellenmesi için kaynaklar%
yönlendiren ve yöneten, bunu ba)ard%&%
takdirde gemiyi en yak%n limana götüren
YÖNET M N HEDEFLER
Hedefler / amaçlar belirleyip bunlara ula ma
Amaca uygun ve güvenilir finansal ve yönetsel bilgi
Kurum kaynaklar n n etkin ve verimli kullan m
Kurumun varl klar n n korunmas
Kanun, mevzuat, etik normlar ve sözle melere uyum
YÖNET M N NELER YAPAR
hedeflere / amaçlara ula r
Riskleri yönetir, kontroller tasarlar, i letir
3 lemleri, faaliyetleri, süreçleri onaylar
Yetkilendirir, delege eder, görevlendirir, sorumluluk verir
Performans ve sonuçlar izler
Faaliyetlerin süreklili inden sorumludur
Aksiyonlar için hesap verebilirli i sa lar
Kurumsal kültürün ve etik atmosferin olu mas n sa lar
ÜÇLÜ SAVUNMA HATTI
Kolu
Çal anlar
Kolu
Yönetimi
Uyum
Hukuk
D
Denetim
Finansal
Kontrol
Denetim
Komitesi
Risk
Güvenlik
Yönetimi
ç
Denetim
1.
Savunma
hatt
2.
Savunma
hatt
3.
Savunma
hatt
KLAS K KONTROLLER
Onay mekanizmalar
Limit – yetki
Mutabakatlar
Mü terek muhafaza
Çift imza yöntemi
Prosedürler
Fiziksel güvenlik
MODERN KONTROLLER
Kar l kl güven ortam
Kurum içi etik yap ve etik kültür
Ödül-ceza, te vik ve motivasyon mekanizmas
Yetkin ve vas fl çal anlar
Dürüstlük
Uyum Programlar
ORGAN ZASYONEL KONTROLLER
Sorumluluklar kimsenin bir i lemi tek ba na ba tan sona
kontrol edemeyece i ekilde verilmeli
Yöneticilere görevleri için ihtiyaç duyduklar yetki verilmeli
Bireysel sorumluluklar aç kça tan mlanmal
Organizasyon emalar haz rlanmal ve organizasyon
yap s mümkün oldu unca basit ve esnek olmal
Astlar na sorumluluk ve yetki veren yöneticinin etkin bir
izleme sistemi olmal
3stisnai durumlar üstlerle payla lmal
POL T KA ve PROSEDÜRLER
Yaz l ve onayl olmal
Tüm ilgililere duyurulmu / iletilmi olmal
Üst yönetimin belirledi i hedeflere, genel politikalara ve yasalara
uygun olmal
Faaliyetlerin etkin, verimli ve ekonomik bir ekilde gerçekle tirilmesini
te vik etmeli
Periyodik olarak gözden geçirilmeli, gerekti inde de i tirilmeli
Uygulan p uygulanmad
denetlenmeli
Uyulmamas durumunda yapt r mlar olmal
Prosedürler: Uygulamay zorla t racak kadar detayl olmamal ,
birbirlerine z t dü memeli, ekonomik ve basit olmal .
ÇALI ANLAR
Personel i iyle ilgili gerekli bilgi, beceri ve tecrübeye sahip olmal
Yeni al nacak personel iyi ara t r lmal
Çal an performans gözetilmeli
Geli imi ve güncel kalmas için e itim verilmeli
Çal an, organizasyon içindeki yerini ve önemini bilmeli
Ahlaki de erlere sahip olmal
ETK N KONTROLÜN UNSURLARI
Önce yönetim, sonra tüm çal anlar n sorumlulu unda
Kurumsal amaçlara ula ma hedefine yard m
Risklere yönelik ve süreç bazl
Risklerin makul bir düzeye indirilmesi odakl
Makul güvence sa lama
Fayda-maliyet etkin
Zamanl , uygun noktada, esnek, do ru konumlanm
Önleyici
KONTROLLER N KISITLARI
Kontrollerin hatal uygulanmas
Kontrol sonuçlar hakk nda hatal hükümler verilmesi
Yönetimin kontrolleri göz ard etmesi / atlamas / ihmali
Hileli anla malar (Collusion)
Kontrollere çok fazla güven / bel ba lama
Zaman ve de i imin kontroller üzerindeki etkileri
Kontrollerin çal anca sahiplenilmemesi
SORU: Ortak özellikleri nedir?
BA ARI FAKTÖRÜ
Çal anlar
TE EKKÜRLER
Temel TOKGÖZ