zeytin / zetinyağı tanı çalışması analizleri

2012
AYDIN
SANAYİ
ODASI
ZEYTİN / ZETİNYAĞI TANI ÇALIŞMASI
ANALİZLERİ
Bu analiz çalışması, T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı’nın desteklediği “AYSO Üyesi Tarıma Dayalı
Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması” projesi kapsamında hazırlanmıştır. İçerik ile
ilgili tek sorumluluk Denizli ABİGEM ve Aydın Sanayi Odasına aittir ve T.C. Güney Ege Kalkınma
Ajansı’nın görüşlerini yansıtmaz.
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
I.
GİRİŞ:
Tüm tanı çalışmaları yüz yüze yapılmıştır. Tanı çalışmaları için alınan randevularda öncelikle
işletme sahibi ya da ortağı ile görüşme talebinde bulunulmuş olup, işletmelerin yönlendirmesi dahilinde
işletme sahiplerinin yanı sıra yönetici düzeyinde personel ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu durum,
bazı yanıtların işletme sahibi tarafından verilememesi, bazı yanıtların ise yöneticiler tarafından
verilememesi sonucunu ortaya koyduğu gibi, anket yapılan kişilerin bireysel bakış açılarını veya bilgilerini
de yansıtmıştır.
Örneğin “kurumsallaşma” ya da “Ar-Ge” düzeyini ölçmek için yer alan anket sorularına ilişkin olarak, bazı
işletmelerin bu kavramlara haiz olmadığı ve yanıtların yoruma dayalı verildiği gözlenmiştir.
Anketlerde
bazı
sorulara
“Yanıt
Yok”
seçeneğinin
işaretlenmesinin
çeşitli
sebepleri
bulunmaktadır. Örneğin “vizyon, misyon, kalite el kitabı” vb. işletmelerce aşina olunmayan kavramların yer
aldığı sorulara, sınırlı sayıda yanıt veren işletme olmuştur. Çapraz soru uygulanan sorular, soru tekrarı
olarak görüldüğü için ankete ilgiyi düşürmüş ve genellikle yanıt alınamamıştır. Anketler mesai saatlerinde
yapıldığı için, işletmelerin iş yoğunluğu yaşadığı zamanlarda ankete ilgi yine düşük kalmış olup, bu durum
ankette yanıt alınamayan sorulara neden olmuştur.
Anketlerde, soruların türlerine göre şirketlerin aynı soru için birden fazla seçeneği işaretlemeleri
mümkün olmaktadır. Dolayısıyla, yanıt sayısı şirket sayısından fazla olmaktadır. Bu şekilde çoklu yanıt
işaretlenebilen soruların tablolarında sonuçlar “Yanıt Sayısı” ile belirtilerek diğerlerinden ayrılmıştır. Tek
seçenekli soruların tablolarında ise “İşletme Sayısı” ifadesi kullanılmıştır.
Çalışma sırasında yanıt kombinasyonlarının anket sonuçlarını değerlendirmeye katkı sağlamadığı,
daha ziyade verilen yanıttaki yoğunlaşmanın, anket değerlendirmesinde daha belirleyici olduğu
görülmüştür.
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması yapılan 35 işletmesinden 5 tanesi kooperatiftir. Kooperatiflerin
yanıtları zaman zaman kooperatife ait yanıtlar olmakla beraber zaman zaman yanıtlar birlik adına
verilmiştir. Kooperatiflerin yanıtları, anketler değerlendirilirken mümkün olduğu ölçüde birlik çatısı altında
yer almaktadır.
35 işletmeden zeytin meyvesi yetiştiren, salamura zeytin işleme tesisi olan, zeytinyağı sıkma
hizmeti veren, sıkma zeytinyağını alıp satan, kendi zeytininden zeytin ya da zeytinyağı imal eden
işletmeler olmak üzere farklı kombinasyonlarla üretim yapan işletmeler yer almaktadır. İşletmeler aynı
zamanda makine imalatı yapan, farklı tarımsal ürünler üreten işletmeler olarak yer almaktadır. İşlemelerin
sorudan soruya farklı faaliyet kimlikleriyle yanıt verdikleri görülmüştür. Anketler
uygulanırken,
işletmelerden zeytin ve zeytinyağına sektörüne dönük yanıtlarını ön planda tutmaları istenmiştir.
2
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
II. ANKET SORULARI
GENEL BİLGİLER
1.
1.1
Anket Sıra No / Tarih
1.2
Üye Sicil No
1.3
Firma Unvanı
1.4
Şirket Tipi
Anonim
Limited
Diğer………………
1.5
Kuruluş Yılı
…………..
1.6
Ortak Sayısı
1.7
Ticaret Sicil No
1.8
Sermayesi
1.9
Adres
1 yıldan yeni
1.10 Tel
1.11 Cep Tel
1.12 Faks
1.13
Firma Yetkilisinin
Adı/Soyadı
1.14 Görevi
1.15 NACE Kodu
1.16 Web site
3
Kolektif
1-3 yıl
Şahıs İşletmesi
3-5 yıl
5-10 yıl
10 yıldan eski
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
1.17
1.18
E-posta
İrtibat Kişisi (görüşme
yapılan kişi)
1.19 Firma Türü
1.20
Firmanızın istihdam
dağılımı
Birincil Tarım Üretici
İthalatçı
İhracatçı
Tarıma Dayalı Sanayi Üretici
Distribütör
Toptancı
Perakendeci
Diğer………………..
Üst Yönetim: …………………………………….
Orta Kademe Yönetim: ……………………………………. (müdür, birim
amirleri, şef)
İdari Personel: …………………………………….
Mühendis: Sürekli ………………… Mevsimlik………………….
İmalat İşçisi: Sürekli ………………… Mevsimlik………………….
Diğer: …………………………………….
Beyaz Yaka: ……………………………………….
Daimi____________
Mevsimlik__________
1.21 Çalışan Sayısı
Mavi Yaka: …………………………………………
Daimi____________
Mevsimlik__________
( )
Zeytinyağı ve Ürünleri
Zeytinyağı___________
1.22 Ürünler Hizmetler
( )
İncir ve Ürünleri
_____________
Zeytin____________
Yaş İncir____________
Kuru İncir
( )
Kestane ve Ürünleri
_________________________________________
1.23
2.
2.1
2.2
2.3
2.4
Ürünlerin son
kullanıcısı
Nihai kullanıcı / işlenmiş, paketlenmiş ürün
İmalatçı / yarı mamul
Mamul İşleme Hizmeti
İŞ ANALİZİ
Firma daha önce
profesyonel destek
aldı mı? (danışmanlık,
eğitim vb) Hangi
konuda?
Firmanızın Tescilli
Markaları (varsa)
Nelerdir?
Firmanızın AR-GE
faaliyetleri yürütüyor
mu? Ne tür
faaliyetlerdir?
Firmanız devlet
Evet
Hayır
desteklerine/teşviklerin Evetse hangi fona /fonlara başvurdu?
e başvurdu mu?
Yatırım Teşvik
KOSGEB
Nelerdir?
Kırsal Kalkınma
TÜBİTAK
4
İGEME
GEKA
Diğer …………….
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Evet
Hayır
Evetse hangi fona /fonlardan destek aldı?
Yatırım Teşvik
KOSGEB
İGEME
GEKA
Kırsal Kalkınma
TÜBİTAK
Diğer …………….
Bina/ Arsa
Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL
Otomobil/araç
Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL
Yeni Makine
Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL
Yeni ağaç
Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL
Diğer ____________Yıl: ______________ Yatırım:______________ TL
2.5
Destek aldı mı?
2.6
Son 3 yılda yatırım
yaptı mı? Hangi
konuda ne kadar?
2.7
Firmanızın yabancı
Yatırımcı arayışı içinde
sermaye ile
ortaklıklara bakış açısı Olumlu ise hangisi;
nedir?
Yabancı Yatırımcı
2.8
Firmanızın/Ürünlerinizi
n Kalite ve Güvence
Belgeleri var mı?
Hangileri?
(birden fazla seçenek
işaretlenebilir)
2.9
Firmanızın
kurumsallaşma ile ilgili
faaliyetleri var mı?
nelerdir?
Sektörünüzdeki
2.10 rekabetin durumu
nedir?
İlgilenmiyor
Uygun şartlar olursa olabilir
Yerli Yatırımcı
Ortak
ISO 9001
ISO 22000 / HACCP
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi
OHSAS İş Sağlığı ve Güvenliği
TSE
Helal Belgesi
KOŞER Belgesi
Diğer ____________
Çok yıkıcı
Rekabet Yok
Rekabet Var
(nasıl rekabet etmekte, rakiplerden farkları nelerdir?)
Fiyat
Firmanızın rekabet
Kalite
2.11
stratejisi nedir?
Pazarlama
Piyasada eski ve tanınır olmak
Diğer _________________________
Evet
Hayr
EVETSE nerede;
Firmanızın üretim yeri
Meyve Bahçeleri ___________________________________
dışında başka
2.12
İşleme Tesisleri_____________________________________
lokasyonlarda birimleri
Depo / Soğuk Hava__________________________________
var mıdır? Nelerdir?
Showroom_________________________________________
Perakende Satış Noktası______________________________
Sektörünüz sezonluk
Tüm yıl
Sezonluk
mu çalışıyor?
Hangi aylarda daha
Sezonluksa Artış;
Yaz
Sonbahar
Kış
İlk bahar
2.13 fazla satış, hangi
Yüksek Satış Yapılan Ayları belirtiniz: ________________________________
aylarda satışlarınızda
çok düşüş
Sezonluksa Azalış;
Yaz
Sonbahar
Kış
İlkbahar
yaşamaktasınız?
Düşük Satış Yapılan Ayları belirtiniz: ________________________________
5
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
(
(
2.14
2.15
) Var
) Yok, yoksa neden?
Pazar bilgisi eksikliği
Büyümeyi Sağlayacak
Teknolojik engeller (teknoloji ve makine parkı yenileme ihtiyacı
Kaynaklara Sahiplik
Daha üst segmentlere üretim yapacak tekno. ve metot bilgisine sahip
olmama
Ar-ge süreçlerinde yetersizlik
Finansal yetersizlik.
Enerji maliyetleri yüksek
Hammadde ve ara malı fiyatları yüksek
Lojistik maliyetleri yüksek
Finansman maliyetleri yüksek
Sektörün sorunları
Döviz kurlarının olumsuz etkisi var
nelerdir?
Teşvikler yetersiz
Kayıt dışı ticaret var
Tanıtım sorunu var
Çevre ve mevzuat sorunları
SATIŞ ve PAZARLAMA BİLGİLERİ
3.
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
Bağımsız Satış ve
Pazarlama
departmanlarınız var
mı? Birlikte mi? Kim
sorumlu şirket ortağı
çalışan? Çalışan
sayıları
Dış Ticaret
departmanınız var
mı? Departmanda
istihdam edilen kişi
sayısı?
Firmanızda hangi
diller
konuşulmaktadır?
Kaç kişi konuşmakta?
Satış ve Pazarlama
Personelinize
Performans Yönetimi
uyguluyor musunuz?
(Komisyon, ikramiye
vb)
Piyasa hakkında
bilgiyi nasıl
topluyorsunuz?
(gözlem, internet,
seminer, vd)
Satışlarınızın yurtiçi yurtdışı dağılımları
nasıldır?
Satış Departmanı Var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______
Pazarlama Dept. Var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______
Satış Pazarlama Birlikte ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______
Dış Ticaret Dept. Var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan: Sayı______
Dış Ticaret Dept. Yok ancak dış ticaret var ( ) Şirket ortakları ( ) Çalışan:
Sayı______
Dış Ticaret Yok
İngilizce: Konuşan Sayısı_____________
Almanca: Konuşan Sayısı_____________
Fransızca: Konuşan Sayısı_____________
İtalyanca: Konuşan Sayısı_____________
İspanyolca: Konuşan Sayısı_____________
Rusça: Konuşan Sayısı_____________
Arapça: Konuşan Sayısı_____________
Diğer _________________: Konuşan Sayısı_____________
%......... Yurtiçi
%......... Yurtdışı
6
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.7
Yurtiçi satışlarınızın
bölgesel dağılımları
nasıldır?
%......... Ege Bölgesi
%......... Marmara Bölgesi
%......... İç Anadolu Bölgesi
%......... Karadeniz Bölgesi
%......... Akdeniz Bölgesi
%......... Güneydoğu Anadolu Bölgesi
%......... Doğu Anadolu Bölgesi
Ege Bölgesi: …………………………………………………………………
Marmara Bölgesi: …………………………………………………………………
3.8
Önceki maddede
belirtilen bölgelerin
iller bazında dağılımı
İç Anadolu Bölgesi: …………………………………………………………………
Karadeniz Bölgesi: …………………………………………………………………
Akdeniz Bölgesi: …………………………………………………………………………
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: …………………………………………………
Doğu Anadolu Bölgesi: …………………………………………………………………
3.9
Kaç yıldır dış ticaret
yapıyorsunuz?
Yurtdışı satışlarınızın
ülkesel dağılımları
3.10
nasıldır? (Mevcut
Pazarlarınız)
3.11
3.12
Yurtiçi müşterilere
ulaşım kanalları?
Yurtdışı müşterilere
ulaşım kanalları?
Fuarlara katılım (ziyaretçi olarak değil, firma olarak iştirak etmek)
Mevcut ve potansiyel müşterilere broşür/katalog göndermek
Yerinde Müşteri (toptancı, perakendeci) ziyaretleri
Perakende satış noktaları açarak
Aracı firmalar vasıtasıyla
Fuarlara katılım (ziyaretçi olarak değil, firma olarak iştirak etmek) Hangi
fuarlar?____________________________________
Mevcut ve potansiyel müşterilere broşür/katalog göndermek. İçerikleri nedir?
__________________________
Yerinde Müşteri (toptancı, perakendeci) ziyaretleri
Yurtdışı bayi/toptancı ağı oluşturarak
Aracı firmalar vasıtasıyla
Web-site/E-Ticaret
İhracat için
hedeflediğiniz
3.13 ülkeler?
Neden bu ülkeleri
hedeflediniz?
3.14
Fiyat belirleme nasıl
oluyor?
Maliyete dayalı
Piyasa fiyatına dayalı
Rakipten alınan fiyat üzerinden iskonto yaparım
3.15
İskontolar nasıl
belirleniyor?
Fiyat Listesi
Müşterinin Pazarlık Gücüne Dayalı
Tüm müşterilere eşit fiyatlama
7
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.16
3.17
Yurtiçi Müşterilerin
ödeme şartları?
Peşin (ürünü göndermeden)
Vadeli
Senet/Çek
Sözleşme
Açık hesap
Yurtdışı Müşterilerin
ödeme şartları?
Akreditif
Vesaik Mukabili
Mal Mukabili/Açık Hesap
Peşin
Kabul Kredili/Senet, Poliçe
İhracatta
fiyatlandırmanızda
3.18
hangi Incoterms'leri
kullanıyorsunuz?
Peşin (ürün müşteriye ulaşınca)
CIF, CIP
FOB, FOT, FOR
EXW
C&F, CNF, CFR
CPT
Müşteri Profilinizden
bahsediniz.
3.19 (gelir durumu,
bölgesi, yaş aralığı,
sosyal statüsü vb)
Siparişlerde termin ve
teslim süreleriniz
nedir?
3.20 (tonaj veya araç
aralığı belirterek
termin sürenizi
açıklayabilirsiniz)
İstikrarlı olarak aynı
3.21 müşterilere mi satış
yapıyorsunuz?
Hedef ülkelere ihracat
3.22 koşullarını biliyor
musunuz?
Hedef pazarlara
3.23 girişteki engelleriniz
nelerdir?
Evet
Çoğunlukla Evet
Çoğunlukla Hayır
Hayır
Evet
Çoğunlukla Evet
Çoğunlukla Hayır
Hayır
Hedef fiyatı yakalayamama
Dış ticaret mevzuatlarını bilmeme
Standartları yakalayamama
8
Yabancı dil bilmeme
Hedef ülke mevzuatlarını bilmeme
Diğer_____________________
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ
4.
4.1
Müşterilerinizden
ağırlıklı hangi
konularda şikâyet
alıyorsunuz?
4.2
Şikayetlerin çözümü
ile ilgilenen
departman/
kişi/pozisyonu
4.3
Şikayet aldığınızda
izlediğiniz süreç
nasıldır?
(örneğin; bilirkişi
raporu vs)
4.4
Müşteri şikayetlerini
kayıt altına alıyor
musunuz? Nasıl?
4.5
İade Mallarda şirket
politikanız nedir?
(önem derecesine göre puan veriniz) EN ÖNEMLİ ŞİKÂYET 8 PUAN
( ) Ürün
( ) Ambalaj/Etiketleme
( ) Termin
( ) Teslimat
( ) Bilgi Akışı/İletişim
( ) Ödeme koşulları/fiyat politikası
( ) Satış Personeli
( ) Diğer ………………………………………………………
( ) Hayır
( )
Evet,…………………………………………………………………………………
………………………
FİNANSAL BİLGİLER
5.
2011 yılında …………………………………………….. TL
5.1
Firmanın son 3 yıldaki
2010 yılında …………………………………………….. TL
net satış hâsılatı (TL)
2009 yılında …………………………………………….. TL
2011 yılında …………………………………………….. TL
Ülkeler:……………………………………….
5.2
Son yıldaki ihracat
değeri
($, € vb)
2010 yılında …………………………………………….. TL
Ülkeler:……………………………………….
2009 yılında …………………………………………….. TL
Ülkeler:……………………………………….
5.3
Nakit Akış Tablosu
ve/veya Bütçe
çalışmaları yapıyor
musunuz?
9
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
5.4
Maliyet Dağılımı
%..... Hammadde %..... Kullanılan kimyasal/gübre. Vb.
%..... Enerji
%......Depolama
Diğer
%......._____________
%…… İşçilik
İMALAT, KALİTE, DAĞITIM
6
6.1
Ekipmanlar ve mevcut
üretim teknolojisinin
düzeyinin
değerlendirilmesi?
6.2.
Şirketiniz hangi üretim
alanlarında gelişmeyi
araştırıyor?
6.3.
Şirket tam kapasitede
mi çalışıyor?
Eğer tam kapasite
çalışmıyorsa,
6.3.
Kapasite Kullanım
Oranı (%) ?
Haftada kaç gün
6.4 üretim
yapılıyor/çalışılıyor?
Tam zamanlı mı
6.5 yoksa iş oldukça mı
çalışılıyor?
Günde kaç üretim
6.6
vardiyası çalışılıyor?
Şirket hammadde
sağlamada herhangi
6.7 bir problemle
karşılaşıyor mu?
Neden?
Şirketinizin ürün
geliştirme
6.8
birimi/faaliyetleri var
mı? Nelerdir?
Şirket üretim
6.9 geliştirme ile
ilgileniyor mu?
Şirketin resmi bir
kalite sistemi var mı?
6.10 Eğer varsa hangi
kalite
sistemi/standardı?
Şirkette kaliteden
6.11 sorumlu bir kişi var
mı?
(Ör: otomatik ekipmanlar, kontrol, bilgisayarla üretim kontrolü, v.b.)
( ) Evet
( ) Hayır
0-20
20-40
40-60
10
60-80
80-100
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.12
6.13
6.14
6.15
6.16
6.17
Şirketin Kalite El
Kitabı var mı? Veya
geniş görüşlülük &
görev belirlendi mi?
Şirket bir kalite
standardını
onaylattırma arayışı
içinde mi?
Üretim prosesi
sonucunda herhangi
( ) Evet
bir emisyon ya da atık ( ) Hayır
madde çıkıyor mu?
Eğer çıkıyorsa,
belirtiniz? Nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Şirketin atık yönetimi
ile ilgili, geleceğe ait,
herhangi bir planı var
mı? Eğer varsa,
belirtiniz?
Benzer sorunları
yaşayan şirketlerle
ortak bertaraf
çalışmasına katılır
mısınız? (Varsa
koşulları soralım)
İNSAN KAYNAKLARI
7.
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
Eğitim ihtiyacı/beceri
değerlendirilmesi
yapılıyor mu?
Şirket herhangi bir
eğitim programı
düzenliyor mu?
Eğer düzenliyorsa
içeriğini, nasıl
verildiğini, kimlere
yönelik olduğunu
özetleyin?
( ) Evet
( ) Hayır
( ) Evet
( ) Hayır
İşe gelmeme oranları
Doldurulmamış
Kadrolar var mı?
Hangi seviyede?
İşgücü ihtiyacınız
olacak mı? Hangi iş
için? İstenen kriterler
nelerdir?
11
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
7.7
İşe alma
prosedürlerinizi
belirtin
7.8
Ücret Belirleme
Politikanız
7.9
Zam ve ikramiye
politikanız
8.
GZFT
8.1
Firmanızın Güçlü
Yönleri
8.2
Firmanızın Zayıf
Yönleri
8.3
Sektörünüzdeki
Fırsatlar
8.4
Sektörünüzdeki
Tehditler
12
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
III. ANKET SONUÇLARI:
1. GENEL BİLGİLER
0
Anket Grubu:
Zeytin Zeytinyağı
1.4
Şirket Tipi
Şahıs İşletmesi
Şirket Tipi
Limited
Kolektif
3%
Anonim
Kooperatif
14%
6%
17%
Şirket Tipi
Şahıs İşletmesi
Limited
Anonim
Kolektif
Kooperatif
İşletme Sayısı
2
21
6
1
5
Toplam
35
60%
1.5
Kuruluş Yılı
Şirket Yaşı
Şirket Yaşı
1-5
5-10
10-20
11%
20-50
50den fazla
14%
20%
29%
Yaş
1-5
5-10
10-20
20-50
50den fazla
İşletme
5
Sayısı
10
9
7
4
Toplam
35
26%
1.6
Ortak Sayısı
13
Ortak
Sayısı
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Ortak Sayısı
3%
3% 3%
1 ortaklı
2 ortaklı
23%
11%
3 ortaklı
3%
1 ortaklı
2 ortaklı
3 ortaklı
4 ortaklı
5 ortaklı
9 ortaklı
730 ortaklı
6000 ortaklı
8
13
6
1
4
1
1
1
Toplam
35
4 ortaklı
5 ortaklı
17%
9 ortaklı
37%
730 ortaklı
6000 ortaklı
1.8
Sermayesi
Sermaye Yapıları
<100.000 TL
100-500.000 TL
500.000-1.000.000 TL
1-2.000.000 TL
>2.000.000 TL
Bilinmiyor
Sermaye Yapıları
9%
<100.000 TL
100-500.000 TL
500.000-1.000.000
1-2.000.000
TL
TL
>2.000.000 TL
Bilinmiyor
Toplam
17%
11%
20%
29%
14%
14
İşletme
Sayısı
6
10
5
7
4
3
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
1.19
Firma Türü
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Faaliyet Alanları
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Faaliyet Alanları
Tarıma
Birincil
Dayalı
Toptancı İhracatçı Tarım
Sanayi
Üretici
Üretici
Yanıt Sayısı
1.20
35
23
20
Tarıma Dayalı Sanayi
Üretici
Toptancı
İhracatçı
Birincil Tarım Üretici
Distribütör
Perakendeci
Distribüt Peraken
ör
deci
9
1
Yanıt
Sayısı
35
23
20
9
1
1
1
Üst Yönetim: /Orta Kademe Yönetim / İdari Personel / Mühendis / İmalat İşçisi (SÜREKLİ
ÇALIŞANLAR) / İmalat İşçisi (Mevsimlik)
Çalışan Dağılımı
Çalışan Dağılımı
900
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Çalışan Dağılımı
Üst Yönetim
Orta Kademe
Yönetim
İdari
Personel
Mühendis
İmalat İşiçisi
(SÜREKLİ
ÇALIŞANLAR)
İmalat İşiçisi
(Mevsimlik)
80
65
74
23
538
813
Çalışan
Dağılımı
15
BEYAZ
YAKA
MAVİ
YAKA
MEVSİML
İK
242
538
813
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
1.22
Ürünler Hizmetler
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Ürünler Hizmetler
30%
45%
Zeytin
Ürünler Hizmetler
Zeytinyağı İşleme,Dolum
ve Satış Tesisi
Zeytin
Zeytinyağı İşleme,Dolum ve
Satış Tesisi
Zeytinyağı ve Ürünleri
Zeytinyağı ve Ürünleri
Yanıt
Sayısı
17
14
25
25%
1.23
Ürünlerin son kullanıcısı
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Ürünlerin son kullanıcısı
35
29
30
25
15
10
Ürünlerin son kullanıcısı
19
20
Yanıt Sayısı
9
5
0
Mamul İşleme
Hizmeti
İmalatçı/ yarı
mamul
Nihai
Kullanıcı/işlenmiş,
paketlenmiş ürün
16
Mamul İşleme Hizmeti
İmalatçı/ yarı mamul
Nihai Kullanıcı/işlenmiş,
paketlenmiş ürün
Yanıt
Sayısı
9
19
29
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Firma daha önce profesyonel destek aldı mı? (Danışmanlık, eğitim vb)
2.1
Profesyonel Danışmanlık/Eğitim Desteği
20
Firma Sayısı
16
12
8
4
0
Hayır
Evet
17
18
Profesyonel
Danışmanlık/Eğitim
Desteği
Destek Dağılımı
20
Firma Sayısı
16
12
8
4
0
Destek Dağılımı
Birlik Sağlıyor
Belgelendirme
Diğer Konular
5
11
2
17
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.2
Firmanızın Tescilli Markaları (Varsa) Nelerdir?
Firmanızın Tescilli Markaları
Abdullah
Mirina
Ada
Morova
Adolive
Nysa
'Akika' Savrandere
Odesa
'Dolce'
Al Alia
Olexo
Altınvadi
Olivirgin
Nobel Brand
Önallar
Assora
Öz-Er
Çine Altın Damla
Çoldan Valley
Defne
Dilmit
Aş-Sat
Özfakam
Aydona
Aykut Mete
Berfin
Beysan ZeytinZeytinyağı
Cihan Kahyaoğulları
Yunus
Main
Quin
Zemas
Özgem
Özkırıcı
Pginda
Eker
Erolive
Genel Merkez
Gold Ege
Hazımdar Zeytinyağı
Markaları
Helvia
İdris Alabay
İmpeks
Polatürk
Kırıcı Brand
Saha
Saha Pirina
Zehra
Gdeeneo
Meruelemad
Tariş
Sultanhisar
Savia
Sini
Snacksoft
Tibak
Koçyiğit
Loras
Süleyman Aydın Altınbaşak
Süleyman Aydın Köşk
Süzgün
Sultanasus
Grandeker
Elemor
Stellos
Sunan
Tariş Koçanlı
Üçer
Werd
Yerlim
18
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.3
Firmanızın AR-GE faaliyetleri yürütüyor mu? Ne tür faaliyetlerdir?
Firmanızın AR-GE faaliyetleri
yürütüyor mu?
37%
Hayır
63%
Evet
Firmanız AR-GE faaliyetleri
yürütüyor mu?
yürütüyor mu?
Hayır
Evet
İşletme
Sayısı
22
13
Toplam
35
Ne tür faaliyetlerdir?
Zeytinyağı konusunda
Zeytin Kurutma
Kabuğu Dolgulu Zeytin üretimi ve İhracatı
2.4
Firmanız devlet desteklerine / teşviklerine başvurdu mu?
Devlet Destekleri
25
20
15
10
5
0
Başvuru
Destek Alımı
Destek Alımı
Başvuru
Evet
25
Hayır
10
22
13
19
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.5
Destek aldı mı?
Başvuru yapan İşletme Sayısı 25, destek alan İşletme Sayısı 22 olup, firmaların bir ya da birden çok
seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
2.6
Yatırım
Teşvik
KOSGEB
GEKA
Kırsal
Kalkınma
İGEME
Diğer
(Eximban
k)
Başvuru
11
16
10
13
3
1
Destek Alımı
7
14
1
7
3
1
Son 3 yılda yatırım yaptı mı? Hangi konuda ne kadar?
(BİNA ARSA - OTOMOBİL /ARAÇ - YENİ MAKİNE - YENİ AĞAÇ – DİĞER)
31 işletme yatırım yapmış, 4 tanesi yapmamış.
DİĞER (Dolum
Tesisi, Soğuk
Hava Tesisi,
Kardeş
işletmelerin
yatırımı, depo..
V.);
5.545.000,00
TL; 22%
BİNA ARSA;
8.675.000,00
TL; 34%
YENİ AĞAÇ;
6.470.500,00
TL; 25%
OTOMOBİL
ARAÇ;
YENİ MAKİNE; 2.655.500,00
TL; 10%
2.263.000,00
TL; 9%
20
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Firmanızın yabancı sermaye ile ortaklıklara bakış açısı nedir?
2.7
Yabancı Sermaye
Olumlu ise
İlgilenmiyor
31%
Uygun şartlar olursa
olabilir
52%
Yerli yatırımcı
Yabancı
yatırımcı
Ortak
Yanıt
Sayısı
2
3
1
Kararsız
17%
Firmanızın yabancı
sermaye ile ortaklığa bakış
açısı nedir?
İlgilenmiyor
Uygun şartlar olursa olabilir
Kararsız
Toplam
2.8
Firma
Sayısı
11
6
18
35
Firmanızın /Ürünlerinizin Kalite ve Güvence Belgeleri Var mı? Hangileri?
Kalite Belgeleri
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Kalite Belgeleri
ISO
9001
11
ISO
22000
(HACCP
)
18
TSE
Koşer
8
4
Diğer
(BRC,
FDA,
vs.)
1
Organik Birliğin Belgesi
Belgesi Belgeler Olmaya
i
nlar
1
5
21
12
Belge İsmi
ISO 9001
ISO 22000 (HACCP)
TSE
Koşer
Diğer (BRC, FDA, vs.)
Organik Belgesi
Birliğin Belgeleri
Belgesi Olmayanlar
Kalite Belgeleri
11
18
8
4
1
1
5
12
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.9
Firmanızın kurumsallaşma ile ilgili faaliyetleri Var mı? Nelerdir?
Firmanızın Kurumsallaşma ile
ilgili Faaliyetleri Var mı?
Firmanızın
Hayır
kurumsallaşma ile ilgili
Evet
faaliyetleri Var mı?
İşletme
Sayısı
22
13
Toplam
35
37%
Hayır
Evet
63%
Kurumsallaşma Faaliyetleri
Departmanlarda Elektronik Haberleşme
Görev Tanımları
İnsan Kaynakları
Satın Alma Prosedürleri
Sistem Yapılandırma
2.10
Sektörünüzdeki rekabetin durumu nedir?
Sektörünüzdeki rekabetin
durumu nedir?
3%
9%
Çok yıkıcı
40%
Yıkıcı rekabet
Rekabet yok
48%
Yanıt yok
22
Sektörünüzdeki rekabetin durumu
nedir?
İşletme
Sayısı
Çok yıkıcı
Yıkıcı rekabet
Rekabet yok
Yanıt yok
14
17
3
1
Toplam
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.11
Firmanızın rekabet stratejisi nedir?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Firmanızın rekabet stratejisi
nedir?
Yanıt Sayısı
Güven
Pirina tesisi olması
Organik ürün
Hizmet
Birliğe bağlı olma
Pazarlama
Fiyat
Piyasada eski ve tanınır olmak
Kalite
1
1
1
1
1
3
6
Firmanızın rekabet stratejisi
nedir?
Kalite
Piyasada eski ve tanınır olmak
Fiyat
Pazarlama
Birliğe bağlı olma
Hizmet
Organik ürün
Yanıt
Sayısı
18
7
6
3
1
1
1
Pirina tesisi olması
Güven
1
1
7
18
2.12 Firmanızın üretim yeri dışında başka lokasyonlarda birimleri Var mıdır? Nelerdir?
Firmanızın üretim yeri dışında
başka lokasyonlarda birimleri
Var mı?
43%
57%
Firmanızın üretim yeri
dışında başka
lokasyonlarda birimleri
Var mıdır?
Evet
Hayır
Evet
Hayır
Toplam
23
İşletme
Sayısı
15
20
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Hangi Birimleri Var?
6
İşleme tesisleri
Meyve bahçeleri
Depo/ Soğuk hava
Showroom
Perakende satış noktası
İhracat Ofisi
Hangi Birimleri Var?
İşleme tesisleri
Meyve bahçeleri
Depo/ Soğuk hava
Showroom
Perakende satış noktası
İhracat Ofisi
5
3
3
2
1
Yanıt
Sayısı
6
5
3
3
2
1
1
2.13
Sektörünüz sezonluk mu çalışıyor?
Sektörünüz sezonluk mu
çalışıyor?
3%
Sezonluk
40%
Tüm yıl
57%
Yanıt yok
24
Sektörünüz sezonluk mu
çalışıyor?
İşletme
Sayısı
Sezonluk
Tüm yıl
Yanıt yok
Toplam
20
14
1
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Hangi aylarda daha fazla satış oluyor?
Hangi aylarda daha fazla satış oluyor?
25
20
15
10
Hangi aylarda
Ocak
daha fazla
Şubat
satış oluyor?
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
21
17
8
6
3
5
4
7
7
12
18
22
5
0
Ocak
Mart
Mayıs
Temmuz
Eylül
Kasım
Hangi aylarda daha az satış oluyor?
Hangi aylarda daha az satış oluyor?
14
12
10
8
6
4
2
0
Ocak
Mart
Mayıs
Temmuz
Eylül
Kasım
25
Hangi aylarda
daha az satış
oluyor?
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
0
0
3
4
7
13
10
6
1
1
2
0
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.14
Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara Sahiplik
Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara
Sahiplik
Büyümeyi Sağlayacak
Kaynaklara Sahiplik
Var
Yok
5
18
22%
Var
Yok
78%
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara
Sahiplik Yoksa Neden?
Yanıt Sayısı
Teknolojik engeller (teknoloji ve
makine parkı yenileme ihtiyacı)
2
Daha üst segmentlere üretim
yapacak teknoloji ve metaod…
2
Ar-Ge süreçlerinde yetersizlik
Pazar bilgisi eksikliği
Finansal yetersizlik
3
8
16
26
Büyümeyi Sağlayacak Kaynaklara
Sahiplik Yoksa Neden?
Yanıt
Sayısı
Finansal yetersizlik
Pazar bilgisi eksikliği
Ar-Ge süreçlerinde yetersizlik
Daha üst segmentlere üretim yapacak
teknoloji veengeller
metaod(teknoloji
bilgisine sahip
Teknolojik
ve makine
olmama
parkı
yenileme ihtiyacı)
16
8
3
2
2
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
2.15
Sektörün sorunları nelerdir?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Sektörün Sorunları
Yanıt Veren Firma Sayısı
Sektörün sorunları nelerdir?
12
Hammadde ve ara malı fiyatları yüksek
13
Döviz kurlarının olumsuz etkisi var
15
Finansman maliyetleri yüksek
16
Çevre ve mevzuat sorunları
17
Tanıtım sorunu var
19
Enerji maliyetleri yüksek
20
Kayıt dışı ticaret var
22
Teşvikler yetersiz
3.1
Teşvikler yetersiz
Kayıt dışı ticaret var
Enerji maliyetleri yüksek
Tanıtım sorunu var
Çevre ve mevzuat sorunları
11
Lojistik maliyetleri yüksek
Finansman maliyetleri yüksek
Döviz kurlarının olumsuz etkisi
var
15
13
Hammadde ve ara malı fiyatları
yüksek
12
Lojistik maliyetleri yüksek
11
Bağımsız Satış ve Pazarlama departmanlarınız Var mı? Birlikte mi?
Bağımsız Satış ve Pazarlama
Departmanlarımız var mı?
Birlikte mi?
Yanıt Veren Firma Sayısı
Satış ve Pazarlama…
Pazarlama departmanlarımız var
Satış departmanlarımız var
28
0
7
27
Yanıt
Sayısı
22
20
19
17
16
Bağımsız –Satış ve
Satış
Pazarlama
departmanlarımız
var
departmanlarınız var
mı? Birlikte mi?
Pazarlama
departmanlarımız var
İşletme
7
Sayısı
Satış ve Pazarlama
departmanlarımız var
28
Toplam
35
0
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Kim sorumlu şirket ortağı çalışan? Çalışan sayıları ?
Kim sorumlu ?
6%
Çalışan
31%
Şirket Ortağı
Birliğe bağlı
çalışıyorlar
63%
3.2
Kim sorumlu şirket
ortağı çalışan?
Çalışan
Şirket Ortağı
Birliğe bağlı
çalışıyorlar
İşletme
Sayısı
11
22
Toplam
35
2
Dış Ticaret departmanınız Var mı?
Dış Ticaret departmanınız Var
mı?
Yanıt Veren Firma Sayısı
Dış Ticaret Yok
Dış Ticaret Departmanı Yok Ancak
Dış Ticaret Var
Dış Ticaret Departmanı Var
14
4
17
28
Dış Ticaret
departmanınız Var mı?
Dış Ticaret Departmanı
Var
Dış Ticaret Departmanı
Yok Ancak Dış Ticaret
Var
Dış Ticaret Yok
İşletme
Sayısı
Toplam
35
17
4
14
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Kim sorumlu şirket ortağı çalışan? Çalışan sayıları ?
Kim sorumlu?
6%
Şirket Ortağı
Kim sorumlu?
44%
50%
3.3
Çalışan
Şirket Ortağı
11
Birliğe bağlı
çalışıyorlar
Çalışan
9
Birliğe bağlı çalışıyorlar
1
Firmanızda hangi diller konuşuluyor?
Firmanızda Yabancı Diller
Konuşuluyor mu?
37%
Firmanızda Yabancı Diller
Konuşuluyor mu?
Evet
Hayır
İşletme
Sayısı
22
13
Toplam
35
Evet
63%
Hayır
Firmaların 22 tanesinde yabancı dil bilen personel bulunmaktayken bu firmaların tümünde İngilizce
konuşulmaktadır.
1 yabancı dil bilen İşletme Sayısı 12; 2 yabancı dil bilen İşletme Sayısı 4; 3 yabancı dil bilen İşletme Sayısı
4; 5 yabancı dil bilen İşletme Sayısı 1; 6 yabancı dil bilen İşletme Sayısı ise 1 olarak tespit edilmiştir.
29
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Firmanızda hangi diller konuşuluyor?
Yanıt Veren Firma Sayısı
Yunanca
Rusça
İtalyanca
1
2
2
2
2
3
3
Arapça
4
İngilizce
3.4
22
Firmanızda hangi diller
konuşuluyor?
Yanıt
Sayısı
İngilizce
Fransızca
Arapça
Rumence
Almanca
Yunanca
İtalyanca
İspanyolca
Rusça
22
3
3
2
4
1
2
2
2
Satış ve Pazarlama Personelinize Performans Yönetimi uyguluyor
musunuz?(Komisyon,ikramiye vb)
Satış ve Pazarlama Personelinize
Performans Yönetimi uyguluyor
musunuz?
17%
9%
Evet
Hayır
Yanıt yok
74%
30
Satış ve Pazarlama Personelinize
Evet
Performans Yönetimi uyguluyor
Hayır
musunuz?
Yanıt yok
Toplam
3
26
6
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.5
Piyasa hakkında bilgiyi nasıl topluyorsunuz?(Gözlem,İnternet,Seminer vb)
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Piyasa hakkında bilgiyi nasıl topluyorsunuz?
Yanıt Veren Firma Sayısı
İhracatçılar Birliği toplantıları
Piyasa araştırması
Konsolosluk bilgileri
Eski olma
Borsa
Yerinde müşteri ziyareti
Seminer
Kişisel ilişkiler
Fuarlara katılım
Gözlem
İnternet
3.6
1
1
1
2
3
3
4
6
8
12
14
Piyasa hakkında bilgiyi
nasıl topluyorsunuz?
Borsa
Eski olma
Fuarlara katılım
Gözlem
Yanıt
Sayısı
3
2
8
12
İhracatçılar Birliği
toplantıları
1
Kişisel ilişkiler
Konsolosluk bilgileri
Piyasa araştırması
Seminer
Yerinde müşteri ziyareti
İnternet
6
1
1
4
3
14
Satışlarınızın yurtiçi - yurtdışı dağılımları nasıldır? (Aşağıya Yurtiçini yazın)
Satışların Yurt içi Dağılımı
Güneydoğu
Anadolu
10%
Doğu Anadolu
4%
Ege
37%
Akdeniz
10%
Karadeniz
5%
İç Anadolu
13%
Marmara
21%
s
31
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Kaç yıldır dış ticaret yapıyorsunuz?
3.9
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok
seçeneği işaretlemesi ile alınan yanıtlar sonucu, yandaki tablo
oluşturulmuştur.
Yanıt vermeyen İşletme Sayısı ise 13 olarak belirlenmiştir.
Kaç yıldır dış ticaret yapıyorsunuz?
6
5
5
4
3
3
2
2
1
1
1
1
1
1
3
4
7
8
1
1
1
1
1
1
1
1
0
15 17 23 32 34 39 56 5 10 20
Kaç yıldır dış
ticaret
yapıyorsunuz?
Yıl
1
3
4
5
7
8
10
15
17
20
23
32
34
39
Yanıt
1
1
1
2
1
1
3
1
1
5
1
1
1
1
56
1
Yanıt Veren Firma Sayısı
3.10
Yurtdışı satışlarınızın ülkesel dağılımları nasıldır? (Mevcut Pazarlarınız)
Yurtdışı satışlarınızın ülkesel dağılımları
nasıldır?
AB
ABD
Almanya
Arabistan
Arap Ülkeleri
Avustralya
Birliğe Bağlı Çalışıyorlar
Brezilya
Bulgaristan
Çin
Dubai
Fransa
Hollanda
Irak
Türkmenistan
Ukrayna
Uzakdoğu
İngiltere
İran
İspanya
İsrail
İtalya
Kanada
Katar
Kuzey Irak
Makedonya
Ortadoğu Ülkeleri
Romanya
Rusya
Sırbistan
Suudi Arabistan
Umman
Yunanistan
32
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.11
Yurtiçi müşterilere ulaşım kanalları?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Yurtiçi müşterilere ulaşım kanalları?
Yanıt Veren Firma Sayısı
Birliğe bağlı çalışıyorlar
Yurtiçi müşterilere ulaşım
kanalları?
Yerinde müşteri ziyaretleri
Aracı firmalar vasıtasıyla
Mevcut ve potansiyel müşterilere
Fuarlara
katılım göndermek
broşür / katalog
Perakende satış noktaları açarak
Birliğe bağlı çalışıyorlar
2
Perakende satış noktaları açarak
4
Fuarlara katılım
5
Mevcut ve potansiyel…
9
Aracı firmalar vasıtasıyla
17
Yerinde müşteri ziyaretleri
2
Yanıt
Sayısı
18
17
9
5
4
2
18
Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları?
Yanıt Veren Firma Sayısı
Birliğe bağlı çalışıyorlar
Yurtdışı bayi / toptancı ağı oluşturarak
Web sitesi / E-ticaret
1
Yurtdışı müşterilere ulaşım kanalları?
2
6
Aracı firmalar vasıtasıyla
7
Mevcut ve Potansiyel Müşterilere
broşür/katalog göndermek
7
Fuarlara Katılım
7
11
Yerinde Müşteri Ziyaretleri
33
Yerinde Müşteri Ziyaretleri
Fuarlara Katılım
Mevcut ve Potansiyel Müşterilere
broşür/katalog
göndermek
Aracı
firmalar vasıtasıyla
Web sitesi / E-ticaret
Yurtdışı bayi / toptancı ağı oluşturarak
Birliğe bağlı çalışıyorlar
Yanıt
Sayısı
11
7
7
7
6
2
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.13
İhracat için hedeflediğiniz ülkeler?
İhracat için hedeflediğiniz ülkeler
AB Ülkeleri
Almanya
Amerika
Arabistan
Brezilya
Çin
Dubai
Endonezya
Güney Amerika
Hindistan
Ukrayna
Uzak Doğu Ülkeleri
3.14
Hollanda
Irak
İngiltere
İran
İspanya
İtalya
Japonya
Kore
Orta Doğu Ülkeleri
Pakistan
Polonya
Rusya
Fiyat belirleme nasıl oluyor?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Fiyat belirleme nasıl oluyor?
Yanıt Veren Firma Sayısı
Rakipten alınan fiyat üzerinden
iskonto yaparım
Piyasa fiyatına dayalı
1
16
Maliyete dayalı
24
34
Fiyat belirleme nasıl oluyor?
Yanıt
Sayısı
Maliyete dayalı
Piyasa fiyatına dayalı
Rakipten alınan fiyat üzerinden
iskonto yaparım
24
16
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.15
İskontolar nasıl belirleniyor?
İskontolar nasıl belirleniyor?
Yanıtlar
İskontolar nasıl belirleniyor?
Birliğe bağlı çalışıyorlar
1
Müşterinin büyüklüğü
1
Ülkelere göre fiyat
1
Fiyat listesi
8
Müşterilerinin pazarlık gücüne dayalı
9
Tüm müşterilere eşit fiyatlama
3.16
Tüm müşterilere eşit fiyatlama
Müşterilerinin pazarlık gücüne
dayalı
Fiyat listesi
Ülkelere göre fiyat
Müşterinin büyüklüğü
Birliğe bağlı çalışıyorlar
Yanıt
Sayısı
11
9
8
1
1
1
11
Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları?
Firma Sayısı
20
18
15
11
10
6
5
1
0
Vadeli
Peşin (ürün Peşin (ürünü Birliğe bağlı
müşteriye göndermeden) çalışıyorlar
ulaşınca)
Yanıtlar
35
Yurtiçi Müşterilerin ödeme
şartları?
Vadeli
Peşin (ürün müşteriye ulaşınca)
Peşin (ürünü göndermeden)
Birliğe bağlı çalışıyorlar
Yanıt
Sayısı
18
11
6
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları?
3.16
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Yurtiçi Müşterilerin ödeme şartları
Vadeli ise Hangisi?
5%
Vadeli ise
Hangisi?
Yanıt
Sayısı
açık hesap
çek/senet
sözleşme
vadeli
14
15
5
2
14%
açık hesap
39%
çek/senet
sözleşme
vadeli
42%
Yurtdışı Müşterilerin ödeme şartları?
3.17
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Yurtdışı Müşterilerin ödeme
şartları?
20
18
16
14
12
10
8
6
S 4
a 2
y 0
ı
s
ı
F
i
r
m
a
Yurtdışı Müşterilerin ödeme
şartları?
Yanıt yok
Mal mukabili/ açık hesap
Peşin
Akreditif
Vesaik mukabili
18
12
6
5
3
Yanıt yok
Mal
mukabili/
açık hesap
Peşin
Akreditif
Vesaik
mukabili
36
Yanıt
Sayısı
18
12
6
5
3
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.18
İhracatta fiyatlandırmanızda hangi Incoterms'leri kullanıyorsunuz?
İhracatta fiyatlandırmanızda hangi
Incoterms'leri kullanıyorsunuz?
5%
5%
Yanıt yok
37%
19%
FOB, FOT, FOR
CIF, CIP
C&F, CNF, CFR
EXW
34%
3.19
İhracatta fiyatlandırmanızda hangi
Incoterms'leri kullanıyorsunuz?
Yanıt
Sayısı
Yanıt yok
FOB, FOT, FOR
CIF, CIP
C&F, CNF, CFR
EXW
15
14
8
2
2
Müşteri Profilinizden bahsediniz.(Gelir durumu,bölgesi,yaş aralığı,sosyal statüsü vb.)
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Müşteri Profiliniz
Yanıt Sayısı
Kurumsal satış
1
İmalatçılar
1
Butik organik mağazalar
1
Marketler
2
Nihai Tüketici
4
Birlik
4
Aracılar
6
Toptancılar
3.20
Müşteri Profiliniz
Toptancılar
Aracılar
Birlik
Nihai Tüketici
Marketler
Butik organik mağazalar
İmalatçılar
Kurumsal satış
İşletme
Sayısı
16
6
4
4
2
1
1
1
Toplam
35
16
Siparişlerde termin ve teslim süreleriniz nedir?(Tonaj veya aralığı belirterek termin sürenizi
açıklayabilirsiniz)
Siparişlerde termin ve teslim süreleri genellikle 7-20 gün; konteyner, tır ya da tanker ile gerçekleşiyor
37
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
İstikrarlı olarak aynı müşterilere mi satış yapıyorsunuz?
3.21
İstikrarlı olarak aynı müşterilere
mi satış yapıyorsunuz?
İstikrarlı olarak aynı
müşterilere mi satış
yapıyorsunuz?
Evet
Hayır
Çoğunlukla evet
Çoğunlukla hayır
Toplam
6%
Evet
Hayır
40%
51%
Çoğunlukla evet
İşletme
Sayısı
18
1
14
2
35
Çoğunlukla hayır
3%
3.22
Hedef ülkelere ihracat koşullarını biliyor musunuz?
Hedef ülkelere ihracat koşullarını
biliyor musunuz?
3%
14%
Hedef ülkelere ihracat koşullarını biliyor
musunuz?
Evet
Hayır
Çoğunlukla evet
Çoğunlukla hayır
Yanıt yok
Toplam
Evet
34%
Hayır
Çoğunlukla evet
26%
Çoğunlukla hayır
23%
Yanıt yok
38
İşletme
Sayısı
12
8
9
1
5
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
3.23
Hedef pazarlara girişteki engelleriniz nelerdir?
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Hedef pazarlara girişteki engeller
Yanıt Sayısı
Birliğe bağlı çalışıyorlar
Dış ticaret mevzuatlarını bilmeme
Engel yok
Farklı tüketim alışkanlıkları
Gümrük vergisinin yüksekliği
Güvenilirlik
Hedef fiyatı yakalayamama
Hedef ülke mevzuatlarını bilmeme
Müşteri kaliteyi bilmiyor
Piyasada tekel İspanya
Standartları yakalayamama
Tanıtım ve Markalaşma eksikliği
Tanıtım Yetersiz
Türkiyedeki teşvikler yetersiz
Uygun bir ortam oluşmaması
Yabancı dil bilmeme
Toplam
1
8
2
1
1
1
20
5
2
1
4
2
1
2
2
4
57
4.1
Müşterilerinizden ağırlıklı hangi konularda şikâyet alıyorsunuz?
( ÜRÜN -
AMBALAJ / ETİKETLEME -
TERMİN - TESLİMAT - BİLGİ AKIŞI / İLETİŞİM -
ÖDEME KOŞULLARI / FİYAT POLİTİKASI - SATIŞ PERSONELİ - DİĞER)
Müşterilerden en çok hangi konuda şikayet
alıyorsunuz?
ÜRÜN
4%
AMBALAJ / ETİKETLEME
27%
24%
TERMİN
TESLİMAT
4%
BİLGİ AKIŞI / İLETİŞİM
12%
19%
ÖDEME KOŞULLARI / FİYAT
POLİTİKASI
10%
SATIŞ PERSONELİ
39
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Şikayetlerin çözümü ile ilgilenen departman/ kişi/pozisyonu
4.2
Şikayetlerin çözümü ile ilgilenen
departman/ kişi/pozisyonu
F
i
r
m
a
Üretim sorumlusu
1
S Muhasebe Müdürü
a
Koop. Müdürü
y
İhracat müdürü
ı
Fabrika müdürü
s
Satış personeli
ı
1
Şikayetlerin çözümü ile
ilgilenen departman/
kişi/pozisyonu
Patron
Satış personeli
Fabrika müdürü
İhracat müdürü
Koop. Müdürü
Muhasebe Müdürü
Üretim sorumlusu
1
1
2
5
Patron
18
5
2
1
1
1
1
18
0
4.3
Yanıt
Sayısı
5
10
15
20
Şikayet aldığınızda izlediğiniz süreç nasıldır?(örneğin; bilirkişi raporu vs.)
Numune saklanır, ürün laboratuvara gönderilir, daha sonra karşılaştırma yapılır. Sorun çıkarsa düzeltme
yapılır.
4.4
Müşteri şikayetlerini kayıt altına alıyor musunuz? Nasıl?
Müşteri şikayetlerini kayıt
altına alıyor musunuz?
20%
Evet
Hayır
80%
40
Müşteri şikayetlerini kayıt altına alıyor
musunuz?
Evet
Hayır
İşletme
Sayısı
7
28
Toplam
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
4.5
İade Mallarda şirket politikanız nedir?
Ürün iadesi durumu söz konusu olduğunda ise ya ürün geri alınıp para iadesi yapılıyor ya da yeni
ürün gönderiliyor.
5.1
Firmanın son 3 yıldaki net satış hasılatı (TL) 2011 – 2010 – 2009
Son 3 yıldaki net satış hasılatı
8100000
8050000
8045962,96
8000000
T
7950000
L
7900000
Son 3 yıldaki net satış
hasılatı
7904175,67
7883406,33
7850000
7800000
2009
5.2
2010
2011
Son yıldaki ihracat değeri?( $, £ vb.) 2011 – 2010 – 2009 (TL)
Son 3 yıldaki ihracat değeri
14000000
13800000
13600000
13400000
13200000
T 13000000
L 12800000
12600000
12400000
12200000
12000000
11800000
13726471,8
2
Yıllar
12571384,6
2
2009
2010
12765248,3
8
2011
41
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
5.3
Nakit Akış Tablosu ve/veya Bütçe çalışmaları yapıyor musunuz?
Nakit Akış Tablosu ve/veya
Bütçe çalışmaları yapıyor
musunuz?
Nakit Akış Tablosu ve/veya Bütçe
çalışmaları yapıyor musunuz?
Evet
Hayır
Toplam
İşletme
Sayısı
11
24
35
31%
Evet
Hayır
69%
5.4
Maliyet Dağılımı % Hammadde / Kullanılan Kimyasal / İşçilik / Enerji / Depolama / Diğer
Görüşülen işletmelerin bazıları zeytin üreticisi, bazıları, zeytinyağı sıkma tesisi, bazıları zeytinyağı üreticisi,
bazıları birincil tarım üreticisi olduğu için alınan yanıtlar çok geniş aralıktadır.
Zeytin üreticileri için hammadde maliyet iken, zeytinyağı işleme tesisi için hammadde maliyeti bulunmayıp
enerji ana maliyet kalemidir.
6.1
Ekipmanlar ve mevcut üretim teknolojisinin düzeyinin değerlendirilmesi?
Ekipmanlar ve mevcut üretim
teknolojisinin düzeyi
9%
51%
Emek yoğun
40%
Son teknoloji
Yarı otomatik
42
Ekipmanlar ve mevcut üretim
teknolojisinin düzeyi
Emek yoğun
Son teknoloji
Yarı otomatik
İşletme
Sayısı
3
14
18
Toplam
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Şirketiniz hangi üretim alanlarında gelişmeyi araştırıyor?
6.2
Ankete yanıt veren firmalar, 2 faz işleme makinelerine geçmek, arıtma tesisi yapmak, Kalamata tipi zeytin,
organik ürün, alanlarında gelişmeyi planlıyorlar.
Şirket tam kapasitede mi çalışıyor?
6.3
Şirket tam kapasitede mi
çalışıyor?
Şirket tam
kapasitede mi
çalışıyor?
Evet
Hayır
14%
Evet
Hayır
Toplam
İşletme
Sayısı
5
30
35
86%
Eğer tam kapasite çalışmıyorsa, Kapasite Kullanım Oranı (%) ?
6.3
Kapasite kullanım oranı %
14
12
F
i
r
m
a
Kapasite Kullanım Oranı (%)
0-20
20-40
40-60
60-80
80-100
12
S
10
a
y 8
ı 6
s 4
ı 2
9
6
2
1
0
0-20
20-40
40-60
60-80
80-100
43
1
9
12
6
2
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.4 Haftada kaç gün üretim yapılıyor/çalışılıyor?
Haftada kaç gün üretim
yapılıyor/çalışılıyor?
11%
5 gün
46%
6 gün
43%
6.5
7 gün
Haftada kaç gün üretim
yapılıyor/çalışılıyor?
5 gün
6 gün
7 gün
İşletme
Sayısı
4
15
16
Toplam
35
Tam zamanlı mı Yoksa İş oldukça mı çalışılıyor?
Tam zamanlı mı Yoksa İş oldukça
mı çalışılıyor?
32%
İş oldukça
Tam zamanlı mı Yoksa İş oldukça mı
çalışılıyor?
İş oldukça
Tam zamanlı
İşletme
Sayısı
23
12
Toplam
35
Tam zamanlı
68%
44
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.6
Günde kaç üretim Vardiyesi çalışılıyor?
Günde kaç üretim Vardiyesi
çalışılıyor?
Tek vardiya
71%
6.7
2 vardiya
17%
3 vardiya
9%
İş oldukça
3%
Günde kaç üretim Vardiyesi
çalışılıyor?
2 vardiya
3 vardiya
İş oldukça
Tek vardiya
İşletme
Sayısı
6
3
1
25
Toplam
35
Şirket hammade sağlamada herhangi bir problemle karşılalışıyor mu? Neden?
Şirket hammade sağlamada herhangi bir
problemle karşılaşılıyor mu?
34%
Evet
Hayır
66%
45
Şirket hammadde sağlamada herhangi
bir problemle karşılaşılıyor mu?
Evet
Hayır
İşletme
Sayısı
12
23
Toplam
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.8 Şirketinizin ürün geliştirme birimi/faaliyetleri Var mı? Nelerdir?
Şirketinizin ürün geliştirme
birimi/faaliyetleri Var mı?
40%
Evet
Şirketinizin ürün geliştirme
birimi/faaliyetleri Var mı?
Evet
Hayır
İşletme
Sayısı
14
21
Toplam
35
Hayır
60%
Faaliyetler
Farklı ambalajlama
Kekikli, pul biberli zeytin üretimi
6.9
Şirket üretim geliştirme ile ilgileniyor mu?
Şirket üretim geliştirme ile
ilgileniyor mu?
40%
60%
Evet
Şirket üretim geliştirme ile
ilgileniyor mu?
Evet
Hayır
İşletme
Sayısı
14
21
Toplam
35
Hayır
Faaliyetler
Yeni makine ihtiyacı
Paketleme ve Rafineri
Otomasyon ve verimlilik
46
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.10
Şirketin resmi bir kalite sistemi Var mı?
Şirketin resmi bir kalite sistemi
var mı?
43%
17%
Evet
Hayır
40%
Şirketin resmi bir
kalite sistemi Var
mı?
Evet
Firma
Sayısı
Hayır
14
Yanıt yok
15
Toplam
35
6
Yanıt yok
Eğer Varsa hangi kalite sistemi/standardı?
Eğer varsa hangi kalite
sistemi/standardı?
TSE
ORGANİK ÜRÜN
BELGESİ
BRC
47
Eğer Varsa hangi kalite
sistemi/standardı?
TSE
ORGANİK ÜRÜN BELGESİ
BRC
1
2
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.11
Şirkette kaliteden sorumlu bir kişi Var mı?
Şirkette kaliteden sorumlu bir kişi Var mı?
Şirkette kaliteden
29%
Evet
71%
Hayır
sorumlu bir kişi Var mı?
İşletme
Sayısı
Evet
25
Hayır
10
Toplam
35
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Kaliteden sorumlu kişiler
Kaliteden sorumlu
kişiler
Birlik
Experler
Fabrika müdürü
Gıda mühendisi
İşletme müdürü
Kalite müdürü
Patron
Pazarlama
Üretim
müdürü
sorumlusu
Ziraat mühendisi
Ziraat mühendisi
Y
Üretim müdürü
Şirket ortakları
a
n Pazarlama sorumlusu
Patron
ı
Kalite müdürü
t
İşletme müdürü
l
Gıda mühendisi
Fabrika
müdürü
a
Experler
r
Birlik
0
2
4
6
Firma Sayısı
48
2
2
1
5
1
1
5
3
2
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.12
Şirketin Kalite El Kitabı Var mı? Veya vizyon & misyon belirlendi mi?
Şirketin Kalite El Kitabı Var mı?
Şirketin Kalite El
Kitabı Var mı? Veya
vizyon & misyon
11%
İşletme
Sayısı
belirlendi mi?
Birliğin var
23%
Hayır
66%
6.13
Birliğin var
4
Evet
8
Hayır
23
Toplam
35
Evet
Şirket bir kalite standardını onaylattırma arayışı içinde mi?
Şirket bir kalite standardını
onaylattırma arayışı içinde
mi?
Şirket bir kalite
standardını
onaylattırma arayışı
14%
içinde mi?
Birliğe bağlı
24%
62%
Yanıt Sayısı
Birliğe bağlı
4
Evet
7
Hayır
18
Evet
Hayır
49
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
6.14
Üretim projesi sonucunda herhangi emisyon yada artık madde çıkıyor mu?
Üretim prosesi sonucunda
herhangi bir emisyon ya da
atık madde çıkıyor mu ?
Üretim prosesi
sonucunda herhangi bir
emisyon ya da atık
madde çıkıyor mu ?
26%
Evet
74%
6.15
İşletme
Sayısı
Hayır
Evet
26
Hayır
9
Toplam
35
Eğer çıkıyorsa, belirtiniz? Nasıl değerlendiriyorsunuz?
Karasu, havuzlarda bekletilerek deşarj ediliyor.
6.16
Şirketin atık yönetimi ile ilgili, geleceğe ait, herhangi bir planı Var mı? Eğer Varsa,
belirtiniz?
6.17
Benzer sorunları yaşayan şirketlerle ortak bertaraf çalışmasına katılır mısınız? (Varsa
koşulları soralım)
Benzer sorunları yaşayan şirketlerle
ortak bertaraf çalışmasına katılır
mısınız?
F
i
r
m
a
S
a
y
ı
s
ı
12
10
8
6
4
2
0
Evet
Hayır
İhtiyaç
Kanun
duyulmuyor itibariyle
mümkün
değil
Organik
zeytin
işleme
sahaların
olması
Yanıtlar
50
Benzer sorunları
yaşayan şirketlerle
ortak bertaraf
çalışmasına katılır
mısınız?
Evet
Hayır
İhtiyaç duyulmuyor
Kanun itibariyle
mümkün değil
Organik zeytin işleme
sahaların olması
Yanıt
Sayısı
10
2
1
1
1
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
7.1
Eğitim ihtiyacı/beceri değerlendirilmesi yapılıyor mu?
Egitim ihtiyacı/beceri
değerlendirmesi yapılıyot
mu?
Eğitim
ihtiyacı/beceri
değerlendirilmesi
İşletme Sayısı
yapılıyor mu?
23%
Evet
Hayır
Evet
8
Hayır
27
Toplam
35
77%
7.2
Şirket herhangi bir eğitim programı düzenliyor mu?
Şirket herhangi bir eğitim
programı düzenliyor mu?
Şirket herhangi bir eğitim
31%
programı düzenliyor mu?
İşletme
Sayısı
Evet
11
Hayır
24
Toplam
35
Evet
Hayır
69%
7.3
Eğer düzenliyorsa içeriğini, nasıl verildiğini, kimlere yönelik olduğunu özetleyin?
Üretimde İş başı eğitimi, iç güvenlik, operatörlük konularında şirket personeline eğitim verilmektedir.
51
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
7.4
İşe gelmeme oranları
İşe gelmeme oranları
54%
Yüksek
Düşük
7.5
Yüksek
Düşük
İşletme
Sayısı
19
16
Toplam
35
İşe gelmeme oranları
46%
Doldurulmamış Kadrolar Var mı? Hangi seviyede?
Doldurulmamış Kadrolar Var mı?
Evet
Hayır
İşletme
Sayısı
12
23
Toplam
35
Doldurulmamış Kadrolar Var mı?
34%
Evet
Hayır
66%
52
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
7.6
İşgücü ihtiyacınız olacak mı? Hangi iş için? İstenen kriterler nelerdir?
İşgücü ihtiyacınız olacak mı?
İşgücü ihtiyacınız
olacak mı?
23%
Evet
İşletme Sayısı
Evet
19
Hayır
8
Yanıt yok
8
Toplam
35
Hayır
54%
Yanıt yok
23%
7.7
İşe alma prosedürlerinizi belirtin
İşe alma prosedürleriniz
Yüzyüze görüşme ile
Y
a
n
Tavsiye ile
ı
t
İnternet
iş ilanları sitesi ile
l
a
r
CV doldurularak
İşe alma prosedürleriniz
CV doldurularak
İnternet iş ilanları sitesi
ile
Tavsiye ile
Yüzyüze görüşme ile
Toplam
0
5
Firma10Sayısı 15
53
20
İşletme
Sayısı
6
3
7
19
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Ücret Belirleme Politikanız
7.8
Anket yapılan İşletme Sayısı 35 olup, firmaların bir ya da birden çok seçeneği işaretlemesi ile alınan
yanıtlar sonucu, aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
S
a
y
ı
s
ı
F
i
r
m
a
Yanıt
Ücret Belirleme Politikanız
Ücret Belirleme Politikanız
10
8
6
4
2
0
Asgari ücret
10
Birlik belirliyor
4
Piyasaya göre
5
Pozisyona göre
6
Sayısı
Şirketin kendi maaş politikası 5
Tecrübeye göre
5
Yanıtlar
Zam ve ikramiye politikanız?
7.9
Zam ve ikramiye politikanız?
F
i
r
m
a
S
a
y
ı
s
ı
Zam ve ikramiye
20
politikanız?
İşletme
Sayısı
10
Performansa dayalı
11
Yanıt yok
4
Yıllık bazda
5
0
Yönetim kurulu
belirliyor
Yanıtlar
8.1
Firmanızın Güçlü Yönleri
8.2
Firmanızın Zayıf Yönleri
8.3
Sektörünüzdeki Fırsatlar
8.4 Sektörünüzdeki Tehditler
54
6
Piyasaya göre
9
Toplam
35
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
IV. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Aydın İl’inde 35 zeytin-zeytinyağı firmasıyla yapılan yüz yüze anketler sonucu aşağıda genel bir
değerlendirmeye varılmıştır.
1.GENEL BİLGİLER
Aydın İl’indeki ankete yanıt veren zeytin-zeytinyağı işletmelerinin %60’ı limited şirket, %6’sı şahıs
işletmesi %14’ü kooperatif, %3’ü kolektif, %17’si anonim şirkettir.
Şirketlerin kuruluş yıllarına bakıldığında en yeni kurulmuş şirketlerin %14’ü 1-5 yaşları
aralığındadır. En eski kurulmuş şirketlerin % 31’i ise 20 ila 50+ yaşlarında değişmektedir.
Bu şirketlerdeki ortak sayısına bakıldığında, şirketlerin % 37’si 2 ortaklı, %23’ü 1 ortaklı, %17’si 3
ortaklı %11’i 5 ortaklı, %3’ü 4 ortaklı, %3’ü 9 ortaklı, %3’ü 730 ortaktan oluşan Birlik, %3’ü 6000 ortaktan
oluşan kooperatiflerdir.
Şirketlerin sermaye yapıları hakkında ise şunlar söylenebilir; %17’si 100.000TL’nin altında, %29’u
100-500.000TL arasında, %14’ü 500.000TL-1.000.000TL arasında, %20’si 1.000.000TL-2.000.000TL
arasında, %11’i 2.000.000TL’den büyüktür. Bu şirketlerin %9’unun ise sermaye yapıları bilinmemektedir.
Aydın İl’indeki bu 35 firmanın 35’i de Tarıma Dayalı Sanayi Üreticisidir. Ayrıca bu firmalardan 23
tanesi toptancı, 1 tanesi perakendeci, 20 tanesi ihracatçı, 1 tanesi distribütör, 9 tanesi birincil tarım
üreticisidir.
Şirketlerdeki istihdam dağılımı ise şöyledir: Beyaz yaka çalışanların sayısı 242, mavi yaka
çalışanların sayısı 538 ve mevsimlik işçi sayısı ise 813’tür. Ürünlerin son kullanıcıları “nihai kullanıcı”
,“mamul işleme hizmeti” ,“imalatçılar” olarak görülmektedir.
2.İŞ ANALİZİ
Şirketlerden 18’i ISO belgelendirme, TSE konusunda, Organik tarım belgelendirmesi konularında
profesyonel danışmanlık ve eğitim desteği almıştır.
Ar-Ge faaliyetlerine bakıldığında ise kabuğu dolgulu zeytin, zeytin kurutma çalışmaları
görülmektedir.
35 şirketten 25’i devlet desteğine başvuru yapmış ve 22’si de devlet tarafından desteklenmiştir.
Firmaların yatırım dağılımına bakıldığında, şirketlerin %34’ü 8.675.000,00TL ile bina-arsaya,
%10’u 2.655.500,00TL ile otomobil/araca, %9’u 2.263.000,00TL ile yeni makineye, %25’i 6.470.500,00TL
ile yeni ağaca, %22’si de diğer yatırım araçlarına yatırım yaptığı görülmektedir.
Zeytin-zeytinyağı firmalarının %31’i yabancı sermaye ile ortaklık ile ilgilenmiyor. %17’si uygun
koşullar sağlandığında yabancı sermaye (yerli ve yabancı yatırımcı ya da ortak)
ile ortaklığa sıcak
bakıyorken %52’si de kararsız durumda.
Firmaların %37’si departmanlarda elektronik haberleşme, görev tanımları, insan kaynakları, satın
alma prosedürleri, sistem yapılandırma hakkında kurumsallaşma faaliyetlerinde bulunmaktadırlar.
55
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Firmaların % 40’ı sektördeki rekabetin çok yıkıcı olduğunu, % 48’i yıkıcı rekabetin olduğunu, %9’u
da sektörde rekabetin olmadığını belirtmiştir. Bu konuda %3 oranında firmalardan yanıt alınamamıştır.
Rekabet içindeki firmaların stratejilerinin %46’sı kalite, %18’i piyasada eski ve tanınır olmak, %8’i
ise pazarlama ,%15’i fiyat, %13’ü ise diğer konulardır.
Firmaların %43’ünün soğuk hava deposu, showroom, meyve bahçeleri, işleme tesisleri, ihracat
ofisi, perakende satış noktası olmak üzere üretim yerleri dışında da birimleri bulunmaktadır.
Zeytin-zeytinyağı firmalarının %57’si sezonluk çalışırken; % 40’ı tüm yıl çalışmaktadır. Bu konuda
%3’lük dilimden yanıt alınamamıştır.
Kış aylarında (kasım, ocak, şubat) daha fazla zeytin-zeytinyağı satışı yapılırken, yaz aylarında
(mayıs, haziran, temmuz) daha az zeytin-zeytinyağı satışı yapılmaktadır.
Zeytin-zeytinyağı firmalarının %78’i büyümeyi sağlayacak kaynaklara sahip değildir. Firmalar
bunun nedeninin %52’sini finansal yetersizlik, %26’sını pazar bilgisi eksikliği, %10’unu Ar-Ge süreçlerinde
yetersizlik, %6’sını daha üst segmentlere üretim yapacak teknoloji ve metod bilgisine sahip olmaması,
%6’sını teknolojik engeller olduğunu belirtmiştir. Firmalar sektörün sorunlarının %10’u finansman
maliyetleri yüksek, %14’ü kayıt dışı ticaretin varlığı, %15’i teşviklerin yetersizliği, %12’si tanıtım sorununu,
%13’ü enerji maliyetleri yüksekliğini,%8’i lojistik maliyetlerinin yüksekliğini,%11’i çevre ve mevzuat
sorunlarının bulunduğunu, %9’u döviz kurlarının olumsuz etkisi, %8’i hammadde ve ara malı fiyatlarının
yüksek olduğunu belirtmiştir.
3.SATIŞ ve PAZARLAMA BİLGİLERİ
Ankete yanıt veren 35 zeytin-zeytinyağı firmasının 7’sinde satış departmanları, 28’inde ise satış ve
pazarlama departmanları bulunmaktadır. Departmanlardan sorumlu kişiler ise şirket ortakları ve şirket
personelidir.
Firmaların 17’sinde dış ticaret departmanı bulunmakta, 14’ünde dış ticaret yapılmamakta ve
4’ünde dış ticaret yapılmakta ama dış ticaret departmanı bulunmamaktadır. departmanların sorumlusu
şirket ortağı ve şirket personelidir.
Firmaların %9’u satış ve pazarlama personeline performans yönetimi uygulamaktadır.
Firmaların 22’sinde yabancı dil konuşulmakta ve konuşulan yabancı diller İngilizce, Rumence,
Yunanca, İspanyolca, Almanca olarak belirlenmiştir. 13 firmada ise yabancı dil konuşulmamaktadır.
Firmalar piyasa hakkındaki bilgiyi % 22 oranında gözlem yoluyla, %11 oranında fuarlara katılım ile
%7 oranında seminerlere katılım, %25 oranında internetten, %11 oranında kişisel ilişkilerden, %24
oranında diğer bilgi araçlarından(borsa, ihracatçılar birliği toplantıları vs.) ile toplamaktadır.
Yurtiçi satışların bölgesel dağılımları ise %13lük pay ile İç Anadolu bölgesi Ankara, Konya,
Kayseri illeri; %37lik pay ile Ege bölgesi Aydın, Denizli, Muğla, İzmir illeri; %10luk pay ile Akdeniz bölgesi
Adana, Antalya, Mersin, illeri;% 2lik pay ile1 Marmara bölgesi İstanbul, Bursa, Adapazarı illeri;%5lik pay ile
Karadeniz bölgesi Samsun, Ordu, Trabzon illeri; %10luk pay ile Güneydoğu Anadolu bölgesi Şanlıurfa,
Diyarbakır illeri; %4lük pay ile Doğu Anadolu bölgesi Van, Erzurum illeri olarak belirlenmiştir.
56
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Yanıt veren 12 firma dış ticaret yapmaktadır. Genellikle Çin, Fransa, Ortadoğu, Balkanlar başta
olmak üzere birçok ülkeye dış ticaret yapılmaktadır.
Firmalar yurtiçi müşterilere aracı firmalar vasıtası ile mevcut ve potansiyel müşterilere broşür
göndererek, fuarlara katılarak ve yerinde müşteri ziyaretleri gerçekleştirerek ulaşmaktadır.
Yurtdışı müşterilere ise fuarlara katılım, yerinde müşteri ziyaretleri yaparak, web site/ E-ticaret,
aracı firmalar vasıtasıyla ulaşmaktadır. Ankete yanıt veren firmalar ihracat yapmak için Almanya, Çin,
Rusya, İtalya, Ortadoğu, Hollanda ülkelerini hedeflemişlerdir.
Bu firmaların %59’u maliyete dayalı, %39’u piyasa fiyatına dayalı,%2’si ise rakipten alınan fiyat
üzerinden iskonto yaparak fiyat belirleme yapmaktadır.
İskontolar ise müşterinin pazarlık gücüne dayalı olarak ya da ülkelere göre belirleniyor.
Yurtiçi müşterilerin ödeme koşulları %47’si peşin %50’si vadeli ve %3’ü de birliğe bağlı; yurtdışı
müşterilerin ödeme koşulları %27’si mal mukabili/açık hesap, %11’i akreditif, %7’si vesaik mukabili, %14’ü
peşindir. Diğer %41’lik kısma yanıt alınamamıştır.
İhracat yapan firmaların %34’ü fiyatlandırmada FOB, FOT, FOR; %19’u CIF, CIP; %5’i C&F, CNF,
CFR; %5’i de EXW incotermslerini kullanmakta iken %37’sininden yanıt alınamamıştır.
Şirketlerin müşteri profili %17’si aracılardan, %46’sı toptancılardan, %11’i birlikten, %11’i nihai
tüketiciden, %15’i de diğer (imalatçılar, marketler, vs.) müşterilerden oluşmaktadır.
Siparişlerin termini ve teslimi, genellikle 7-20 gün arasında;
tır, konteyner ya da tanker ile
yapılıyor.
Şirketlerin %40’ı çoğunlukla istikrarlı müşterilerle satış yapmakta, %9’u istikrarsız müşteriler ile
satış yapmakta son olarak %51’i ise istikrarlı olarak aynı müşterilerle satış yapmaktadır.
Firmalar %60 oranında hedeflenen ülkelere ihracat koşullarını bilmekteyken %40’ı bilmemektedir.
Ankete yanıt veren firmalara göre şirketler hedef pazara giriş engellerinin %35’ini hedef fiyatı
yakalayamama, %14’ü dış ticaret mevzuatlarını bilmeme, %9’u hedef ülke mevzuatlarını bilememe,
%42’sini de diğer (gümrük vergisinin yüksekliği, standartları yakalayamama, teşviklerin yetersizliği, vs.)
engeller olarak belirlemişlerdir.
4.MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ
Ankete yanıt veren firmalardan alınan yanıtlar, müşteri şikâyetlerinin %24’ü ödeme koşulları/fiyat
politikasından, %27’si üründen, %12’si ambalaj/etiketlemeden, %10’u terminden, %4’ü ise bilgi
akışı/iletişimden, %4 satış personelinden,%19’u teslimattan olduğunu göstermektedir. Bu şikâyetlerle
ilgilenen kişiler ise fabrika müdürü, işletme sahibi, şirket personelidir. Ürün Şikâyetlerinde numune
saklanır, ürün laboratuvara analiz için gönderildikten sonra karşılaştırma yapılarak sorun var ise
giderilmeye çalışılmaktadır. Bu süreçte firmaların %20’si müşteri şikâyetlerini kayıt altına almaktadır.
Ürün iadesi durumu söz konusu olduğunda ise ya ürün geri alınıp para iadesi yapılıyor ya da yeni
ürün gönderiliyor.
57
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
5.FİNANSAL BİLGİLER
Anket yapılan firmaların son 3 yıldaki (2009-2010-2011)
net satış hâsılatı sırasıyla
7.904.175,67TL, 8.045.962,96TL, 7.883.406,33TL’dir. Son 3 yıldaki (2009-2010-2011) ihracat değeri
sırasıyla 13.726.471,82TL, 12.571.384,62TL, 12.765.248,38TL’dir.
Anket yapılan firmaların %31’i nakit akış tablosu ve/veya bütçe çalışmaları yapmaktadır.
Görüşülen işletmelerin bazıları zeytin üreticisi, bazıları, zeytinyağı sıkma tesisi, bazıları zeytinyağı
üreticisi, bazıları birincil tarım üreticisi olduğu için alınan yanıtlar çok geniş aralıktadır.
Zeytin üreticileri için hammadde maliyet iken, zeytinyağı işleme tesisi için hammadde maliyeti
bulunmayıp enerji ana maliyet kalemidir.
6.İMALAT, KALİTE, DAĞITIM
Firmaların %51’inin üretim teknolojisinin düzeyi yarı otomatik iken %40’ının ise tam otomatiktir. %9
oranında firma ise emek yoğun olarak çalışmaktadır.
Şirketlerin %86’sı tam kapasite ile çalışmamaktadır. Kapasite kullanım %0-20 aralığında 1 firma,
%20-40 aralığında 9 firma %40-60 aralığında 12 firma, %60-80 aralığında 6 firma, %80-100 aralığında 2
firma bulunmaktadır.
Firmaların %68’ı iş oldukça, %32’si tam zamanlı çalışmaktadır.
6 firma günde 2 vardiya çalışırken 25 firma tek vardiyalı, 3 firma 3 vardiyalı, 1 firma iş oldukça
çalışmaktadır.
Firmalar, %40 oranında farklı ambalajlama, kekikli/pul biberli zeytin üretimi konularında ürün
geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Firmaların üretim geliştirme faaliyetleri yeni makine alımı, paketleme ve rafineri, otomasyon ve
verimlilik konularındadır.
Hammadde sağlamakta %34 oranında herhangi bir problemle karşılaşma durumu söz konusudur.
Anket yapılan firmaların % 17’sinin kalite sistemi bulunmakta olup bu sistemler TSE, BRC, Organik Ürün
belgeleridir. Şirkette kaliteden sorumlu kişiler, kalite müdürü, şirket ortakları, experler vs.dir.
Firmaların %23’ünün kalite el kitabı bulunmamaktadır, %23’ünün bulunmakta ve %11’inin de
Birlik’te olduğu belirtilmiştir.
Zeytin-zeytinyağı üretim prosesi sonucunda %74 oranında atık madde çıkıyor, bu atıklar(kara su)
havuzda bekletilerek deşarj ediliyor. Ayrıca şirketin atık yönetimi ile ilgili geleceğe ait planı bulunmamakta
olup benzer sorunları yaşayan şirketlerle de ortak bertaraf çalışmasına katılımın %67 oranında olacağı
gözlenmektedir.
7.İNSAN KAYNAKLARI
Şirket içi eğitim ihtiyacı / beceri değerlendirilmesi yapılması %23 oranındadır.
İşe gelmemeler % 46 düşük oranda, %54 yüksek orandadır.
Doldurulmamış kadrolar %34 oranındadır.
58
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
Firmalar işe alma prosedürlerini %54’ünü yüz yüze görüşme ile yaparken %20’sini tanıdık yoluyla,
%26’sını da diğer (cv doldurtarak, internetten vs.) yöntemlerle uygulamaktadır.
Ücret belirleme politikaları %17 pozisyona göre, %14 piyasa koşullarında, %29 asgari ücret olarak
belirlenmiş, %12’sini birlik belirliyor ve %14’ü de şirketlerin kendi maaş politikası uygulanıyor.
Zam ve ikramiye politikalarını ise %26 piyasa fiyatına göre, %31 performansa dayalı, %17 yönetim
kurulu kararı, %26 diğer (yıllık baz, vs.) oluşturuyor.
59
AYSO Üyesi Tarıma Dayalı Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi
Zeytin / Zeytinyağı Tanı Çalışması Analizleri
60