Görevi, pancar tohumlarını depodan alıp, açılan çiziye tek tek

14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları

Pancar tohumları büyüklükleri ve çimlenme yetenekleri farklı
tohumlardır. İri tohumlar fazla embriyolu olup çimlenme yüzdeleri
yüksektir. Küçük tohumlar ise tek embriyolu olup çimlenme
yetenekleri düşüktür.

Her bir embriyo çimlenebildiği için yetişme döneminde tekleme ve
seyreltme işlemlerini gerektirir. Son yıllarda yapılan ıslah çalışmaları
ile tek embriyolu (monogerm) tohumluğa yaklaşılmıştır.

Pancar bitkisi geniş yetiştirme alanına ihtiyaç duyduğundan birim
alandaki sayıları düşüktür.

Hububata göre sıra arası ve sıra üzeri aralıkları geniş olacak şekilde
ekilmelidir.

Pancar tohumlarının uygun ekim derinliği 2-3 cm olması
gerekmektedir. Bu yüzden yaygın olarak hassas ekim makinaları ile
ekim yapılmaktadır. Diğer yandan, özel tohum yatağı istekleri
bulunduğundan, ekim için özel makinalar kullanılır.
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
Sırasal ekime göre tohumluğun tüketilmesinde 1/8 oranında azalma,
Bitkilerin çimlenerek aynı anda toprak yüzeyine çıkması ve aynı anda
hasat olgunluğuna erişmesi,
Her bitki için uygun yetişme alanı sağlandığından daha az verim kaybı,
Bakım işlemleri (çapalama, gübreleme vb.) için harcanacak sürenin
kısalması,
Ekimde yüksek çimlenme güçlü tohum kullanılarak seyreltmesiz ekim
yapılabilmesi,
Hasat döneminde, makinalı hasatta kayıpların azaltılması
Daha az tarla trafiği ve minimum toprak sıkışması
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
 Sadece monogerm değil, aynı zamanda özel bir dolgu maddesi ile
kaplanmış (peletlenmiş) tohumların, tohum sandığından alınarak
tek tek ekilmesini sağlar.
 Makinanın ekici düzenleri
toprak yüzeyine çok yakındır. Böylece,
pancar tohumları, çizi tabanına çok yakın bir mesafede serbest
düşme ile bırakılır. Bırakılan tohumların sıçraması ve
yuvarlanması söz konusu olmadığından ve sıra üzeri dağılım
düzgünlüğü bozulmaz.
Not : Şeker pancarı tohumlarının özel bir dolgu maddesi ile
kaplanmasına peletleme denir. Peletlenmiş tohumlar, çoğunlukla
küresel bir yapıya sahip olup, büyüklük dağılımı olarak homojendir.
Şeker Pancarı Ekim Makinalarının
Çalışma Prensibi
Ekim makinaları 2 çeşittir:
1-Mekanik ekim makinaları
2-Pnömatik ekim makinaları
Her iki tür makina arasında yapısal olarak büyük bir fark yoktur. Tek
farklılık, makinaların ekici düzenlerinin çalışma şekli ile ilgilidir.
Pnömatik ekim makinalarında tohumlar, vakum yardımı ile tohum
sandığından alınır ve çiziye bırakılır.
Bir Mekanik Şeker Pancarı Ekim Makinasının
Ana Parçaları
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
A-Makinanın ön tarafındaki sıyırıcı düz bir tarla yüzeyi oluşturur.
B-Ön baskı tekerleği hafifçe toprağı bastırarak kapillariteye uygun bir
ortam yaratır.
C ve D -Tohumlar tek tek tohum deposundan alınarak
açtığı çiziye bırakılır..
ekici ayağın
E-Arka baskı tekerleği tohumları çizi tabanına bastırır
F-Bastırılan toprağın üzerine bırakılan tohumlar yumuşak toprak ile
örtülür.
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
Depolar, silindirik veya konik yapıda olup sac malzemeden
sert plastikten
yapılırlar. Plastik tohum depolarına sahip pancar ekim makinalarının
kullanımı son yıllarda artmıştır. Kolay doldurulup boşaltılabilir olması, ve
kolay temizlenebilmesi tohum depolarından aranan özelliklerdir.
Bir mekanik şeker pancarı ekim makinasında her bir ekici ayağın kendi
tohum deposu vardır. Dolayısı ile makinada kaç adet ayak varsa o kadar
sayıda depo bulunur. Depolar, çatıya yerleştirme şekline göre farklı hacimde
olabilirler. Buna göre :
Düşey yerleştirilmiş depolar : 4-8
dm3
Yatay yerleştirilmiş depolar : 15-18 dm3
Eğik yerleştirilmiş depolar
: 8-15 dm3
Bazı pancar ekim makinalarında geniş alanların ekimine olanak tanıyacak
ek depolar vardır.
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
Görevi, pancar tohumlarını depodan alıp, açılan çiziye tek tek
bırakılmasını sağlamaktır. Mekanik ya da pnömatik olarak çalışırlar.
Ekici düzenlerin tohum deposu altına yerleştirilme durumlarına
göre, düşey eğik ve yatay konumlu ekici düzenler olarak 3 gurupta
incelemek mümkündür.
Yapısal özelliklerine göre ise ekici düzenler şu şekilde
sıralanabilir :
1-Mekanik Ekici Düzenler
2-Pnömatik Ekici Düzenler

Yuvalı çarklar

Emme havalı

Delikli Plakalar

Basma havalı

Kaşıklı çarklar

Çift çarklar

Bantlı ekiciler
14.Şeker Pancarı Ekim Makinaları
Tohumların girebileceği
ölçülerde yuvaları bulunan
çarkalar üzerine tohum
depoları monte edilmiştir.
Peletlenmiş tohumların
ekiminde kullanılmaktadır.
Tohumlar yuvarlanma
etkisi ile yuvalara dolar.
Her yuva tek tohum taşır.
Tohumlar yuvalı çarkın
Yuvalı çarklar, 20-50 cm çaplarında
aluminyum alaşımdan yapılır. Yaygın olarak
tek sıralı, nadiren çift sıralı olan çarklar
uygulamada kullanılmaktadır.
dönmesiyle yuvalar
içerisinde taşınır ve bir itici
yardımı ile çizi içerisine
bırakılır.
Yuvalar arası uzaklık sıra
üzeri aralığını tanımlar.
Bir Şeker Pancarı Ekim Makinasında Mekanik Ekici
Düzenler –oluklu çark/çift çark
Sıra üzeri dağılım
düzgünlüğü iyidir.
Makinada iki çark vardır.
Peletlenmiş tohumların
ekiminde kullanılmaktadır.
Tohumlar yuvarlanma
etkisi ile önce yuvalara
sonra da oluklara dolar.
Tohumlar yuvalı çarkın
dönmesiyle oluklar
içerisinde taşınır ve çizi
içerisine bırakılır.
Yüksek hızda ekim için
uygundur.
Bir Şeker Pancarı Ekim Makinasında Mekanik Ekici
Düzenler –Delikli Plakalar
Plakalar disk şeklinde olup tohum
deposunun tabanına yatay ya da eğik
şekilde yerleştirilmiştir.
Şeker pancarı ekim makinalarında
kullanılan delikli plakalı ekici düzenler,
tek plakalı ya da üç plakalı ekici düzenler
olarak iki kısımda incelenebilir.
Tek plakalı düzenlerde tohumlar, ekici
ayaklara tohum boruları ile iletilir. Bu
durum, tohumların yüksekten çiziye
bırakılmasına neden olur ve çizi tabanına
çarpan tohumların çarpma, sıçrama ve
yuvarlanma nedeniyle sıra üzeri dağılım
düzgünlüğü bozulmaktadır. Bu sakıncalı
durum 3 plakalı ekici düzenler
geliştirilerek ortadan kaldırılmıştır.
Bir Şeker Pancarı Ekim Makinasında Mekanik Ekici
Düzenler – Delikli Plakalar
Üç adet diske sahip delikli plakalardan oluşan ekici
düzenlerde ilk plaka taşıyıcı plaka olup, üzerinde
tohumların boyutlarına uygun delikler bulunmaktadır.
İkinci plaka üzerinde delik bulunmayan plaka olup
plaka olarak adlandırılmaktadır.
ara
Üçüncü plaka, daha büyük çaplı deliklerin bulunduğu,
ekici plakadır.
Taşıyıcı ve ekici plaka birbirine bağlı olduğundan birlikte
döner. Ancak ara plaka sabittir ve bu plakanın üst kısmında
bir açıklık bulunmaktadır.
Bir Şeker Pancarı Ekim Makinasında Mekanik Ekici
Düzenler -Kaşıklı çarklar
Çok farklı büyüklüklerdeki
tohumları ekebilir. Pancar
dışında mısır ve ayçiçeğinde
kullanılabilir.
Birlikte bir çerçeve içinde
dönen İki adet çarktan oluşur.
Bu çarklardan birisi kaşıkçıklı,
diğeri bölmelidir.
Bir Şeker Pancarı Ekim Makinasında Mekanik Ekici
Düzenler –Bantlı Ekiciler