Internatıonal Book 1.indb - nobel akademik yayıncılık

ÖN SÖZ
Ü
nlü İngiliz akademisyen E.H. Carr, akademisyenlerle uygulamacıların
genellikle farklı dünyalarda yaşadıklarını söyler; ilk gruptakiler gündelik olaylardan bir adım geri durarak büyük sorular sormakla (ve
cevaplamaya çalışmakla) meşgulken ikinci gruptakiler, yanıtlanması gereken
zorluklar ileri süren günlük olayın aciliyeti ve baskısına odaklanır. Kitabın
yazarları, yurt içinde ve yurt dışında bulundukları üniversitede ve idari görevlerinde her iki alanda da deneyim edinmiştir (ve edinmektedir).
İdari kariyerlerimizde birimiz, siyasi danışman olarak diplomasi alanında
hizmet verdik, diğerimiz de terörist tehditlere karşı gelme yolları üzerine çalışmalar yürüterek dünyanın daha güvenli bir yer hâline gelmesine katkıda
bulunduk. Aynı zamanda biz, şimdiki ve gelecekteki politika uygulayıcıların
anlayışlarını artırmaya ve onların, politika yapma ve uygulamada pratiğe yönelik becerilerini geliştirmelerine kendini adamış, hem hükümette hem üniversite kampüslerinde eğitimcileriz.
Bizi bu kitabı kaleme almaya iten uluslararası ilişkiler ve dünya siyasetine
gerçek-dünya yaklaşımı getirmektir. Teoriyle pratik arasındaki boşluğu doldurarak ve uluslararası ilişkiler teorisinin politika yapma ve uygulamada nasıl
kullanılacağını göstererek, akademik dünyayla politika dünyasını birleştirme
çabalarımız sayesinde bu kitapta köprüler kuruyoruz. Uygulamacı olmak isteyen okurlar iyi bir teorik kavrayıştan daha uygulamaya dönük bir şey olmadığını görecekler.
Küreselleşme çağında, ulaşım ve iletişimdeki gelişmeler başta olmak üzere
teknolojik ilerlemenin nimetleri kadar aksi yanlarına da maruz kalıyoruz. Küreselleşmenin çeşitli boyutları, bireylerin birbirleriyle ilişki kurmalarını ve şirketlerin ve diğer kuruluşların işlerini yerel ve ulusaldan bölgesel ve küresele
taşımalarını etkilemiştir. Birçok zorluk söz konusu ve sizin de birçok girişimde
küçük veya büyük bir rolünüz olabilir. Bu rolün hakkını verebilmek için uluslararası ilişkiler ve dünya siyasetinin bugünkü durumuna nasıl geldiğimizi ve
gelecek için ne anlama geldiğini kavramak gerekmektedir. Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti sizlere, yani yeni kuşak liderlere, uygulamacılara, hükümetlere, uluslararası ve sivil toplum örgütlerine, çok uluslu şirketlere ve
diğerlerine, bu role hazırlanmalarında yardımcı olacaktır.
BU BASIMDAKİ YENİLİKLER
Beşinci basım, yukarıda bahsedilen amaçlar doğrultusunda güncellenmiş, yeniden yazılmış ve düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye gitmemizin ardında Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti’nin konuya giriş için uygun seviyede entelektüel
ix
x
Ön Söz
içeriğini muhafaza etmek, zenginleştirilmiş içeriğinin daha geniş kitlelere hitap
etmesini ve dünya siyaseti ile daha çok ilişkili olmasını sağlamak yatmaktadır.
Yapılan temel revizyonlar şöyledir:
Teori,
tarih, coğrafya ve küreselleşme bölümlerinden oluşan bir alet çantası, dünya olaylarına ilişkin esaslı bir zemin sağlamaktadır. Bu araçlar
daha sonra işlenen güvenlik, ekonomi ve kimlik konularının daha iyi
kavranmasına yardımcı olur.
4. Bölüm olan “Coğrafya” beşinci basımda tamamen yenidir. Bu bölümde, hem fiziki coğrafyayı hem insan coğrafyasını uluslararası ilişkiler
ve dünya siyasetinde merkezi bir etki alanı olarak belirliyoruz.
5. Bölüm olan “Küreselleşme” farklı siyasi, ekonomik ve sosyal eğilimleri
bir arada sunarak günümüz küresel konularının karmaşıklığının bütünsel
bir incelemesini sunmaktadır.
Çakışan ulusal ve uluslararası güvenlik meseleleri, daha kapsamlı olarak,
Güç (Bölüm 6), Diplomasi ve Dış Politika (Bölüm 7), Uluslararası Hukuk
ve Organizasyon (Bölüm 8), Devletler Arası Çatışma (Bölüm 9) ve Asimetrik Çatışma (Bölüm 10) üzerine ayrı bölümlerde işlenmektedir.
Ayrıca Ticaret ve Para (Bölüm 11), Kalkınma (Bölüm 12), İnsan Hakları (Bölüm 13) ve Çevre (Bölüm 14) üzerine ayrı bölümlerden oluşan
kitapta, kapsamdan herhangi bir kayıp verilmeden toplam bölüm sayısı
17’den 14’e indirilmiştir. Bu hâliyle, beşinci basımın bir sömestrde daha
kolay kullanılacağını umuyoruz.
Her bölümde kritik düşünmeye yönelik uygulamalı iki temel fırsat üzerinde durulmaktadır. Birincisi, “Vaka&Durum” kısımları teori, tarih ve
coğrafyadaki temel kavramların uluslararası ilişkileri yorumlamada kullanımlarını gösterir. Ayrıca “Argüman-Karşı Argüman” kısımları uluslararası ilişkiler teorisinin günümüz dünya sorunlarına uygulanmasını
teşvik ederek analiz açısından uygulama şansı sunar.
Her bölüm anlamayı pekiştirmek amacıyla bir öğrenme iskeleti içermektedir. Öğrenme Hedefleri, bölümün başında sıralanmakta, anlatım boyunca izlenmekte ve bölüm sonlarındaki tekrar kısımları, temel terimleri
ve ilave okumaları öğrenme hedeflerine göre düzenlemektedir. Ayrıca bölüm sonlarındaki kısa çoktan-seçmeli testler okuyucuya kendini sınama
fırsatı sunmaktadır.
Beşinci basımda görsellerin daha merkezî bir rolü vardır. Her bölümün
başında görev başında bir uluslararası ilişkiler uygulamacısının öyküsünü
anlatan bir fotoğraf ve bir anekdot yer alır. Ayrıca, bölümde yer alan
önemli kavramsal veya ampirik hususları ele alan bir görsel anlatı oluşturan, dört fotoğraflık bir slayt gösterisi vardır. Figürlerde ve tablolarda
içerdikleri verilerin daha kolay yorumlanmasına yardımcı olan ayrıntılı
başlıklar yer almaktadır. Son olarak, okuyuculara referans olması için
dünya haritası ve bölgesel haritalar kitaba eklenmiştir.
21. yy. uluslararası ilişkiler ve dünya siyasetindeki dinamizmi yansıtan
üç kavram olan güvenlik, ekonomi ve kimliğe ilişkin sadece tarihsel değil
güncel olayların ele alınması hem teoriye hem de uygulamaya yöneliktir.
Güvenliğe ilişkin zorluklar arasında kitle imha silahlarının artışı, terörizm,
topluluklar arası çatışma ve ulusal sınırlar ötesinde insan ve uyuşturucu
ticareti dâhil olmak üzere küresel suç yer alır. Ekonomiye odaklanma sayesinde küresel ticaret ve yatırımda dengesizliklere, sermaye-yoksulu ülkelerin
Ön Söz
kalkınma zorluklarına, devletlerin “egemen” borç yükümlülüklerinin dengesiz dağılımına ve uluslararası likiditeyi sağlamaya ve küresel ticaret için
zorunlu olan kambiyoyu sürdürmeye yönelik mevcut çabalara yoğunlaşabiliyoruz. Son olarak, soykırım ve diğer insan hakları ihlallerine ayrıca Arap
dünyası ve başka yerlerde otoriter rejimlere karşı halk ayaklanmalarına yol
açan ulusal ve etnik kimlik sorunlarını ele alıyoruz.
ÖZELLİKLER
Elinizdeki kitap kapsam olarak uluslararası ilişkiler alanının tamamını incelemektedir. Belirtildiği üzere ilk beş bölüm, okuyucunun alet çantasını oluşturmaktadır. 1. Bölüm olan “Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti” alana genel
bir bakış ve kitabın tamamı için bağlam oluşturacak biçimde hedefleri içerir. 2.
Bölüm “Teori”; realizm, liberalizm, ekonomik yapısalcılık İngiliz Ekolü ilaveten konstrüktivist, feminist, postmodern ve eleştirel teori kaynaklı yorumlamacı
anlayışların alternatif bakış açılarını sunar. 3. Bölüm olan “Tarih”, günümüz
küreselleşmesini anlamak için küreselleşmeyi geçmişle ilişkilendirerek değerlendirir. 4. Bölüm “Coğrafya”, küresel çağda farklı aktörlerin ilişkilerini etkileyen
fiziksel, insanî ve kültürel unsurları inceler. 5. Bölüm olan “Küreselleşme”, küreselleşme olgusunun siyasi, ekonomik ve sosyal boyutlarını ele alır.
Bölümler arasındaki denge, öğrencilerin mevcut ve gelecekteki dünya sorunlarını incelemek -ve çözümler üretmek- için onları alet çantalarını kullanmaya teşvik eder. 6. Bölüm “Güç”, ulusal çıkar ve amaçlara ayrıca ulusal
kapasite veya gücün fırsatlar yaratmada ve tehditlere karşılık vermede kullanımına odaklanır. 7. Bölüm “Diplomasi ve Dış Politika”, devleti güvenlik sağlama ve diğer amaçlar elde etmede temel aktör olarak görür. Bu diğer amaçlar
arasında, devletlerin araçları olarak hükümüt yetkililerinin diğer devletlerdeki
muadilleriyle kurdukları ilişkiler ve giderek karmaşıklaşan küresel politika
alanında ulusal amaçlarla kullandıkları yol ve yöntemler yer almaktadır.
8. Bölüm “Uluslararası Hukuk ve Uluslararası Düzenlemeler”, küresel
kuruluşları ve üyeler olarak devletlerin ve dışarıdan katılımcılar olarak sivil
toplum örgütlerinin, sadece kolektif güvenlik ve savunma (ittifak) konularında değil insani güvenliğe ilişkin geniş bir yelpazede siyasi, sosyal ve ekonomik konularda meşgul olmalarına dair karmaşık süreçleri inceler.
9. Bölüm “Devletler Arası Çatışma”, devletlerin savaşta, caydırıcılıkta
ve zorlayıcı diplomaside güç kullanımına dair stratejik bir tartışmayla açılır. Devamında iki husus üzerinde durulur: Birincisi, adil savaş teorisindeki
ahlaki sınırlar, ikincisi de savaş olasılığını azaltmaya, savaşın gerçekleşmesi
durumunda da zararın en aza indirgenmesine ve ekonomik getiri peşinde koşmaya veya başka amaçlar elde etmeye yönelik olarak silahlanma. 10. Bölüm,
“Asimetrik Savaş” iki temel konuyu ele alır. Terör ve suç, dünyanın dört bir
yanındaki siyasi otoriteleri ve nüfusları zorlayan, siyasi ve suça ilişkin şiddetin değişik türlerindendir. Asimetri sözcüğü görünürde çok güçlü devletler
ile karşı karşıya oldukları sosyal temelli ayaklanmalar ve hareketlerle ve suç
gruplarıyla, ki bunlar devletlerin sahip olduğu maddi güçten yoksundur,
arasındaki eşitsiz dağılımı belirtir.
Mal ve hizmetlerin (ithalat ve ihracat) finansa dayalı olarak değişimini
üzerinde duran 11. Bölüm “Ticaret ve Para”, tamamen 5. Bölüm’deki kapitalist ekonomi aracının uygulamasıdır. 12. Bölüm olan “Kalkınma”, ekonomik
xi
xii
Ön Söz
üretim ve yaşam standartlarının yükseltilmesi amacıyla toprak, emek ve sermayenin kullanılması üzerinde durur .
13. Bölüm olan “İnsan Hakları”, inanlar olarak kimliğimizle ilgili bir konuyu ele alır: Yaşama, insan onuru ve eşitlik anlamında adalet hakkı. Ayrıca
insan hakları ve mülteciler bağlamında uluslararası ve bölgesel girişimler de
incelenmektedir. Nihayet, 14. Bölüm olan “Çevre”de, kaynak savaşları potansiyeli gibi uluslararası güvelik hususlarıyla ilgili olan çeşitli çevre sorunları ve
eğilimleri mercek altına alınmaktadır. İlaveten bu karmaşık ulusaşırı konuyu
ele alan uluslararası ve sivil toplum örgütlerinin rolleri de incelenmektedir.
ÇEVİRMENİN ÖN SÖZÜ
Yeni kurulan üniversitelerin hemen hepsinde de Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler gibi bölümlerin olması, uluslararası ilişkiler ve dünya siyaseti hakkında akademik
bilgi açığını gittikçe artarak vurguluyor. Türkiye’de üniversitelerin müfredatının Türkçe olduğu düşünüldüğünde Türkçe ders malzemesi gereksinimi
çarpıcı bir sorun olarak karşımızda duruyor. Diğer yandan, konuda ‘eğitim’
almayanların veya profesyonel değil daha çok kişisel merakla hareket edenlerin de göz önüne alınması gerekir. Yani “sokaktaki adam”ın konuda bilgi
edinme hevesi, zaten her zaman var.
Öğretim üyeleri Türkçede nitelikli ders kitapları yazana kadar dünya ölçeğinde akademik referans olmuş kitapların çevirilerinin elde bulunması kaçınılmazdır. Paul R. Viotti ve Mark V. Kauppi’nin Uluslararası İlişkiler ve
Dünya Siyaseti kitabı, böyle bir açığı kapatmak üzere Türkçeye kazandırıldı.
Şimdiye kadar yalnızca İngilizce bilenlerin kullanımına açık olan bu referans
kitap, hem içeriğinin genişliği ve kapsayıcılığı hem de kuramsal yönleriyle öne
çıkmaktadır. Bu önemli eser üniversite öğrencileri için kapsamlı bir kaynak
kitap olmasının yanı sıra, konuyla ilgilenen herkese bilgi dolu bir serüven sunuyor. Bu kitabın çevirisiyle; üniversite öğrencileri, öğretim üye ve görevlileri
için ayrıca dünya siyaseti ve uluslararası ilişkiler konusunda daha esaslı ve
ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler için saygın bir kaynak dilimize kazandırılmış
oluyor.
Ayşe ÖZBAY EROZAN