konşimentolarda “clean on board” uygulaması

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
KONŞİMENTOLARDA “CLEAN ON BOARD” UYGULAMASI
Son derece doğaldır ki akreditiflerde ithalatçılar yıllardır olmazsa olmaz şart olan “clean
on board bill of lading” kaydını koyarlar.Bunun nedeni ise malın konşimentoda anılan
gemiye temiz ve sağlam yüklenmiş olduğundan emin olmak niyetidir.Malın gemiye temiz ve
sağlam olarak yüklendiğini gösteren konşimento güven duyulan bir değerli belge olarak
algılanır.
Fcl/fcl (full container load) konteyner taşımacılığında konşimentolar üzerine “clean on
board” kaydının uygulanması mümkün olmamaktadır.Çünkü düzenli servis ile (liner service)
konteyner taşımacılığı yapan taşımacı konteyneri taşıma mutabakatı sonucu yükleyiciye
tahsis eder ve malın yüklenme operasyonuna eşlik etmez.Konteyner yüklenip içinde eşyanın
güvenliğine dair önlemler alınıp yükleten tarafından mühürlendikten sonra tekrar “kapalı
halde-mühürlenmiş olarak” taşımacıya teslim edilir.Taşımacı hiçbir durumda bir fcl/fcl
konteynerin içinde hangi durumda ve ne mal yüklendiğini bilmez, bilemez.Bu yüzdendir ki
konişmento üzerine öncelikle said to contain (stc-ibraz edildiğine göre-beyana göre) ve
shipper’s stow , load, count and seal (yükleyicinin sayım , tartım, yükleme ve
mühürlemesi) ifadelerini eklerler.Buradaki taşımacı kaygısı mala dair sınırlı sorumluluğunun
altını çizmek ve taraflara bunu beyan etmiş olmaktır.Aksi halde taşımacının sınırlı (parça
başı sorumluluk) sorumluluğu tartışılır hale gelir.
Peki “clean on board” ın tarihçesine bakacak olursak bu kayıt acaba nereden
gelmektedir.Kuşkusuz bugünde bazı konşimentolarda kullanıla gelmektedir. Örneğin açık
yük taşımacılığı için düzenlenen konşimentolarda bunu görebiliyoruz.Durumu oldukça iyi
açıklayan ingilizce alıntıyı aşağıda okuduğunuzda çok daha net anlaşılır olduğu
görülecektir.
In the old days , the master on his bridge could oversee the loading of his vessel.He
was responsible to count the packages and to verify the “apparent good order” for the
merchandise.
Then the B/L was issued.If there were no special notations of packages missing or
damaged, only normal text , then he was deemed to be “CLEAN”, which was that the
receivers were expecting.
Yukarıda anlatılanın kapsamı; gemiye yüklenen yükleri geminin köprü üstünden kaptan fiili
olarak gözlemlemektedir. Dış görünüş itibarı ile uygun olup olmadığına bakmaktadır.Çünkü
dış görünüş itibarı ile de olsa kaptan malın bu kondisyonda tesliminden sorumludur.Eğer
mal ve/veya ambalajına dair bir kusur tespiti yok ise konşimento yükleyicinin de
beklentisine paralel olarak “clean” kaydını yaşıyacak şekilde düzenlenir.İşte bu güven
veren bir konşimentodur.
Clean on board bill of lading ten beklenti şudur; öncelikle bir konşimento düzenlenmesi
şart koşulmaktadır, bu konşimento içeriği malın gemiye yüklendiğini gösteren yükleme
kaydı olmalıdır ve de konşimento üzerinde mal ve/veya amlabajının açık bir kusurunu
açıkça beyan eden kayıtlar bulunmamalıdır.İşte bu boktada şunu net olarak tespit etmemiz
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
gerekir; Nihai amaç yükleme kaydına sahip “temiz konşimento” elde etmektir.Bu noktada
aklımıza bir soru gelir hemen, “temiz konşimento nedir?”.Malın ve/veya ambalajının açıkça
bir kusurunu beyan etmeyen konşimentoya temiz konşimento denir.Örneğin konşimento
üzerinde ; Bags stained, torn and wet (torbalar lekeli, yırtık ve ıslak), Barrels leaking
(varillerde sızıntı var) , Cartons dented (kartonlarda çentik/ezik var),Planks broken
(kalaslar kırılmış),Un protected goods (korunmasız yük),Wet before shipment
(yüklemeden önce ıslak vaziyette) bu ve benzeri kayıtlar olursa o konşimento artık temiz
konşimento değildir.Bu kayıtlarla düzenlenmek zorunda kalınan konşimentoların ticari
olarak tercih edilmezler.
Konteyner taşımacılığı özelinde ise yukarıda geçmişi anlatıldığı gibi bir senaryo sözkonusu
değildir. Kaptan o senaryoda malı ve/veya ambalajını “dış görünüşü itibarı ile” kontrol
ederken konteyner taşımacısı sadece konteyneri dış görünüşü itibarı ile kontrol eder.Bu
nedenledir ki “clean on board” yerine “shipped on board” kaydını konşimentoya icra
eder.Peki bu akreditif tekniği açısından bir sorun mudur, rezerv nedeni midir? Öncelikle
şunu baştan tespit etmekte fayda vardır; akreditif hükümleri nihaidir ve geçerli olan bu
hükümlerdir. Akreditifte özellikle “konşimento mutlak olarak clean on board kayıtlı
olmalıdır, bunun dışında benzeri kayıtlar kabul edilemez” diyorsa bu noktada fazla yapacak
bir şey yoktur. Yük konteyner ile taşınıyorsa ve bu şarttan taşımacının baştan bilgisi yok ise
konşimento büyük ihtimalle “shipped on board, laden on board, accually loaded on board”
vb kayıtlarla düzenlenecek ve banka buna rezerv uygulayacaktır.Ama akteditifte sadece
“clean on board” şartı var ise bu noktada herşey normal düzeninde gidecektir ve “clean “
kelimesi kullanılmaksızın benzeri kayıtlarla düzenlenen konşimentoya rezerv
konmayacaktır.Çünkü Milletlerarası Ticaret Odası nın (International Chamber of CommerceICC) yayınları olan Ucp600 ve Isbp745 kurallarına göre bu bir rezerv nedeni değildir.
ICC –UCP600 MADDE 27 TEMİZ TAŞIMA BELGESİ
Bir banka sadece temiz bir tasıma belgesini kabul edecektir. Temiz bir tasıma belgesi
malların veya malların ambalajının kusurlu bir durumunu açıkça ifade eden bir ibare veya
kayıt tasımayan bir belgedir. Bir akreditif bir tasıma belgesinin “clean on board” olması
sartını içerse bile “clean” sözcügünün bir tasıma belgesinde gözükmesi gerekmez.
ICC-ISBP745
E7“Shipped in apparent good order”, “Laden on board”, “Clean on board” gibi terimler
veya “shipped” veya “on board” sözcüklerini içeren diğer ibareler “Shipped on board”
sözcükleri ile aynı anlamdadırlar.
ICC-ISBP745
Temiz konşimento
E20 Bir konşimento malların veya ambalajın kusurlu bir durumunu açıkça beyan eden ibare
veya ibareler göstermeyecektir.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Örneğin:
a. Bir konşimento üzerindeki “packaging is not sufficient for the sea journey” gibi veya
benzer
etkiye sahip sözcükler, ambalajın kusurlu bir durumunu açıkça beyan eden ibareye
bir örnektir.
b. Bir konşimento üzerindeki “packaging may not be sufficient for the sea journey”
gibi
Veya benzer etkiye sahip sözcükler, ambalajın kusurlu bir durumunu açıkça beyan
etmez.
E21 a. Akreditif bir konşimentoda “clean on board” veya “clean” kaydının bulunmasını
şarta bağlasa.
bile belgede “clean” sözcüğünün gösterilmesi gerekli değildir.
Bir konşimentodaki “clean” sözcüğünün silinmesi/üzerinin çizilmesi malların veya
ambalajın kusurlu bir durumunu açıkça beyan etmez.
Kaynak:Ahmet Aytoğan (Msc )
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı, Dış Ticaret, Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı, mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret, Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme
amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına, başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır. Evrim Yazılım ve Danışmanlık.
[email protected] | www.evrim.com