Slayt 1 - video.eba.gov.tr

BÜYÜK SELÇUKLU
DEVLETİ(1040-1157)
SEDAT ALTAŞ
Oğuz Türkleri ve Oğuz Adının Anlamı
• Oğuz: Ok+u+z “Oklar; boylar” anlamına gelir.
• Oğuz Kağan Destanı'na Göre:
Oğuz Han İlk üç oğluna “Üçok”; Sonraki üç oğluna
ise “Bozok” ünvanlarını vererek Oğuzları iki kola
ayırmıştır.
NOT:Günümüzde Türk nüfusunun çoğunluğu
Oğuz boyundandır.
SEDAT ALTAŞ
Yaşadığınız
bölgelerde
bu boylardan
hangileri var?
Bu
boylardan
Hangilerini
tanıyorsunuz?
SEDAT ALTAŞ
Büyük Selçuklu Devleti (1040 - 1157)
• Büyük Selçuklu Devleti, Oğuzların üçok
kolunun Kınık boyuna mensuptur.
SEDAT ALTAŞ
SEDAT ALTAŞ
Kuruluş Devri
• Oğuzlar tarafından kurulan
bu devlet adını Selçuk
Bey’den almaktadır.
SEDAT ALTAŞ
• Oğuz Yabgusuyla arası açılan Selçuk Bey Cend şehrine gelerek
Müslümanlığı kabul etmiştir.
• Bu Dönemde Selçuk Bey, Samanoğulları Devletinin yönetiminde söz
sahibi oldu. Samanoğulları Devleti yıkılınca Selçuk Bey, Müslüman
halkıyla birlikte Horasan bölgesine yerleşti. Selçuk Bey'in 1009'da
ölümünden sonra daha da güneye indiler.
• Selçuk Bey'in oğlu Arslan Bey'in yönetiminde, Karahanlıları ve
Gaznelileri endişelendirecek kadar güçlendiler. Bu dönemde
Selçuklular Karahanlılar’ın içişlerine karışmıştır.
Selçukluların güç kazanması hangi sonuçlara yol
açmış olabilir?
SEDAT ALTAŞ
İTTİFAK
KARAHANLILAR
GAZNELİLER
SEDAT ALTAŞ
• GAZNELİ- KARAHANLI ittifakıyla, Arslan Bey'in
Gaznelilerce tutuklanması ve 1032'de ölmesinden
sonra, Selçuk Bey'in torunları Tuğrul Bey ve Çağrı
Bey bağımsızlıklarını elde etmeye giriştiler.
SEDAT ALTAŞ
Tuğrul ve Çağrı Beyler Horasan’a ani bir taarruzla
Merv, Nişabur ve Serahs’ı ele geçirdiler.
Gaznelilerle bundan sonra ilişkiler gerilmiş ardarda
1035’te Nesa; 1038’de Serahs ve 1040 yılında
Dandanakan Savaşları yapılmıştır.
durumalındığında
hangi sonuçlara
açmış
BilgilerBu
Dikkate
Büyükyol
Selçukluların
olabilir?
güçlenmesi en çok hangi
devleti rahatsız eder?
SEDAT ALTAŞ
SEDAT ALTAŞ
Nedenleri
DANDANAKAN SAVAŞI (1040)
Sonuçları
SEDAT ALTAŞ
Büyük Selçuklu Devleti (1040 - 1157)
• Gaznelilerle yaptıkları “Dandanakan Savaşı”nı
(1040) kazanarak devleti kurdular.
Dandanakan Savaşı ile İslam dünyasında siyesi
hâkimiyet Selçuklulara geçmiştir.
Selçukluların bulunduğu bölgenin siyasi yapısı Selçuklu
Devleti’nin kurulma sürecini nasıl etkilemiş olabilir?
SEDAT ALTAŞ
Büyük Selçuklu Devleti (1040 - 1157)
• Büyük Selçuklu Devleti’nde asıl kurucusu Tuğrul
Bey’dir. Kardeşi Çağrı Bey ise ordu komutanı oldu.
Tuğrul Bey tarafından devletin merkezi daha sonra
Rey şehrine taşındı. Tuğrul ve Çağrı Bey döneminde
Anadolu’ya akınlar yapıldı.
Siyasi sorunlar Selçukluların yurt arayışını nasıl
etkilemiştir?
SEDAT ALTAŞ
Bu dönemde Anadolu’yu elinde bulunduran
Bizans ile Pasinler Savaşı yapıldı.
Nedenleri
Pasinler Savaşı(1048)
Sonuçları
SEDAT ALTAŞ
Pasinler Savaşı(1048)
Nedeni
• Bizans’ın Türk akınlarını sona erdirmek
istemesi.
Gelişimi
• Büyük Selçuklu Devleti, Rum, Ermeni ve
Gürcülerden oluşan Bizans ordusunu Pasinler
Ovası’nda mağlup etmiştir.
Not: Bizans ile yapılan ilk savaştır.
SEDAT ALTAŞ
1048 Pasinler Savaşı'ndan sonra;
• I. Bizans'ın doğusunda bulunan şehirleri güçlendirmeye
başlaması,
• II. Bizans egemenliği altındaki bölgelerde Tuğrul Bey adına
hutbe okutulması,
• III. Van Gölü ile Trabzon arasındaki bölgelerin Selçukluların
eline geçmesi
gibi gelişmeler yaşanmıştır,
Bu gelişmelerden hangileri Bizans'ın Selçuklu Devleti'nin
varlığını tanıdığına kanıt olarak gösterilebilir?
• A) Yalnız I
• B) Yalnız II
• C) II ve III
• D) I ve III
• E) I, II ve III
SEDAT ALTAŞ
• Tuğrul Bey, 1055 yılında Bağdat’a giderek
Abbasi Halifesini Şii Büveyoğulları baskısından
kurtardı. Bu olaydan sonra Abbasi Halifesi,
Tuğrul Bey’e “Doğunun ve Batının Sultanı”
unvanını verdi. Abbasi Halifesi, Selçukluların
koruyuculuğu altına girdi.
Abbasi Halifesinin Tuğrul Bey’e “Doğunun ve Batının Sultanı”
SEDAT ALTAŞ
unvanını vermesini Türk ve İslam
tarihi açısından değerlendiriniz.
Alp Arslan Dönemi
• Bu dönemde Azerbaycan, Kuzey
Irak, Suriye ele geçirildi.
Alparslan’ın yapmış olduğu fetihler İslam dünyasında nasıl bir
SEDAT ALTAŞ
etkiye neden
olmuş olabilir?
Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071)
Bizans ile Malazgirt Savaşı yapıldı (1071).
• Büyük Selçuklu Devleti sultanı Alp Arslan ile Bizans imparatoru Romen
Diyojen arasında meydana gelmiştir.
Savaşın nedenleri
• • Bizans’ın Türk akınlarına son vermek istemesi.
• • Bizansın Türklerin Anadolu’daki ilerlemelerini sonlandırmak istemesi.
Gelişimi
• Malazgirt ovasında yapılan savaşı Alparslan kazanır.
Sonuçları
• • Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.
• • İslam dünyası üzerindeki Bizans baskısı kalktı.
• • Bizans’ın, Türkleri Anadolu’dan çıkarma ümidi azaldı
• • Ortodoks Bizans, İlk defa Türklere karşı Katolik Avrupa’dan yardım istedi.
Bundan sonra Haçlı Seferleri başladı.
• Alp Arslan “Toprak fethedenin Malıdır” diyerek Anadolu’da ilk Türk
beyliklerinin oluşmasına zemin hazırlamıştır.
Alp Arslan, toprağın fethedeneSEDAT
ait ALTAŞ
olmasını neden istemiş olabilir?
Melikşah Dönemi
• Devletin en parlak dönemidir. Devlet en geniş sınırlarına bu
zamanda ulaşmıştır.
Bu dönemde, Melikşah’ın en önemli yardımcısı
Nizamulmülk’tür.
Melikşah Döneminde Devletin sınırlarının hızla genişlemesinin
SEDAT ALTAŞ
neler
olabilir?
Bu dönemdesebepleri
Devletin
Coğrafi
konumu nasıldır?
Yıkılış Dönemi
• Batınilik ve Hasan Sabbah
Batiniliğin Büyük Selçuklu Devletinin yıkılışına etkisi nedir?
SEDAT ALTAŞ
Yıkılış Dönemi
• Melikşah’ın ölümünden sonra devletin başına
Sultan Sencer geçmiştir.
• Sencer döneminde Karahitaylılarla 1141
yılında Katvan Savaşı yapıldı. Savaşı kaybeden
Selçuklular, zayıflama sürecine girdi. Sultan
Sencer Oğuzlar tarafından esir edildi.
SEDAT ALTAŞ
Selçuklu Devleti 4 kısma ayrıldı.
• Horasan Selçukluları: Horosan’da kuruldu.
Harzemşahlar tarafından ortadan kaldırıldı.
• Kirman Selçukluları: İran’da kuruldu. Oğuzlar
tarafından yıkıldı.
• Suriye Selçukluları: Suriye’de kuruldu.
• Türkiye Selçuklu Devleti: Anadolu’da kuruldu.
SEDAT ALTAŞ
Türk geleneklerine göre bir bölgeyi ele geçiren
komutana o bölgenin yönetimi verilirdi.
Büyük Selçuklularda izlenen bu geleneğin
aşağıdakilerden hangisine yol açtığı
söylenebilir?
• A) Ticarete önem verilmesine
• B) Feodal beyliklerin oluşmasına
• C) Deneyimsiz kişilerin komutan olmasına
• D) Merkezî yönetimin güçlenmesine
• E) Ülkede bayındırlık işlerinin aksamasına
SEDAT ALTAŞ
Büyük Selçuklular; Irak, Horasan, Kirman, Suriye ve
Türkiye Selçukluları gibi devletlere bölünmüşlerdir.
Büyük Selçukluların bu tür devletlere bölünmesi;
• I. Atabeylik kurumunun merkezi otoriteyi güçlendirici
bir yapıda olması,
• II. Ülkenin hanedanın ortak malı sayılması,
• III. Merkezi otoritenin gücünü yitirmesi,
gibi durumların hangilerinin sonuçlarıyla ilgili
olabilir?
• A) Yalnız I
• B) Yalnız II
• C) Yalnız III
• D) I ve II
• E) II ve III
SEDAT ALTAŞ
Aşağıdaki Cümleleri Doğru Yanlış biçiminde değerlendiriniz
Büyük Selçuklu Devleti, Oğuzların üçok kolunun Kınık boyuna
mensuptur.
Büyük Selçuklu Devleti, Dandanakan Savaşı sonucunda kurulmuştur.
Bizans ile yapılan ilk savaş, Nesa Savaşıdır.
Anadolu’nun kapıları Türklere, Malazgirt savaşı ile açılmıştır.
Karahitaylara karşı Katvan Savaşını kaybeden Selçuklular, zayıflama
sürecine girdi.
Kirman Selçukluları: Suriye’de kuruldu.
Büyük Selçuklu Devletinin en parlak dönemi Melikşah Dönemidir.
SEDAT ALTAŞ