İthalat Dış Ticaret Açığı İhracat

1
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME
Türkiye GSYH Büyüme Oranları (%)
12.0
10.0
9.4
9.2
8.4
8.0
6.8
6.9
6.2
6.0
8.5
5.3
5.0*
4.7
4.0*
4.0
2.9
2.0
5.0*
3.2*
0.7
0.0
Kaynak: TÜİK
* OVP (2013 -2015)
2013
3.0
3.3
3.2
3.2
3.5
4.6
4.0
4.0
2015*
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
-8.0
2012*
-5.7
2012/2.Ç
-4.8
-6.0
2011
IMF
OECD
OVP
IIF
-4.0
2012
2014*
Tahmin(%)
2013*
-2.0
2
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME
Sektörlere Göre Çeyrek Dönemler İtibariyle GSYİH Büyüme Oranları
35.0
25.0
15.0
%
5.0
-5.0
Son 11 Çeyrekte pozitif büyüme
(ortalama; % 7.7)
-15.0
-25.0
2007-1 2007-2 2007-3 2007-4 2008-1 2008-2 2008-3 2008-4 2009-1 2009-2 2009-3 2009-4 2010-1 2010-2 2010-3 2010-4 2011-1 2011-2 2011-3 2011-4 2012-1 2012-2
İmalat
9.8
4.3
4.8
4.1
8.5
3.9
-0.6
-12.0
-22.4
-11.7
-4.4
12.7
22.0
15.4
7.2
11.3
15.1
9.3
9.5
5.3
2.8
İnşaat
12.7
7.3
3.9
0.3
-3.1
-5.0
-9.6
-14.1
-18.5
-20.9
-18.2
-6.5
9.0
21.7
23.7
18.7
15.5
13.1
10.3
7.0
2.7
3.4
0.4
GSYİH
8.1
3.8
3.2
4.2
7.0
2.6
0.9
-7.0
-14.7
-7.8
-2.8
5.9
12.6
10.4
5.3
9.3
12.1
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
Kaynak: TÜİK
3
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME
Harcama Kalemlerinin GSYH'a Katkıları
%
15.0
13.3
10.1
9.9
10.0
9.8
8.7
6.7
6.5
6.4
5.2
5.7
4.4
5.0
2.1
1.4
1.0
1.0
0.4
0.1
0.0
-0.1
-1.1
-1.2
-0.9
-1.1
-3.3
0.9
0.8
0.6 0.6
0.3
2.5
0.9
0.8
0.3
-0.3 -0.1
-0.4
-2.2
-5.0
2.7
1.9
-1.9
-2.4
-0.3
-1.4
-1.2
-1.4
-2.2
0.3
-2.3
-0.8
-2.3
-4.4
-6.0
-10.0
-10.0
-15.0
2000
Kaynak: TÜİK
2001
2002
2003
Kamu
Özel
2004
2005
Net İhracat
2006
2007
Stok Değişmeleri
2008
2009
2010
2011
2012 / 2.Ç.
GSYİH Büyümesi (%)
4
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME
Özel Sektörün GSYH'a Katkısı
%
12.0
9.0
7.7
6.8
5.6
6.0
4.0
3.0
3.2
2.7
5.6
3.1
3.1
5.4
4.7
3.8
3.1 3.3
4.5
5.3
2.0
0.6
0.0
-0.2
-0.3
-1.6
-2.0
-3.0
-4.4
-4.5
-5.5
-6.0
-1.9
-9.0
-12.0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları
Kaynak: TÜİK
2006
2007
2008
2009
Özel Tüketim Harcamaları
2010
2011
2012 / 2
GSYİH Büyümesi (%)
5
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ÜRETİM
Endeks (2005 =100)
Sanayi Üretim Endeksi
(Aylık Endeks Değerleri ve Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Yüzde Değişim)
160.0
30.0
23.9
25.0
140.0
19.2
121.1
20.0
120.2
118.5
118.4
113.4
120.0
117.6 15.0
10.0
99.5
99.3
100.0
4.4
88.1
84.6
5.0
3.8
80.0
0.0
-1.5
-5.0
60.0
-10.0
40.0
-15.0
-20.0
20.0
-25.0
-24.0
0.0
-30.0
7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8
2008
Kaynak: TÜİK
2009
2010
Endeks
2011
Değişim (%)
2012
6
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ÜRETİM
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
(Aylık Değerler ve Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Yüzde Değişim)
Endeks (2005 =100)
(%)
160.0
30.0
26.3
25.0
139.7
140.0
135.9
20.7
120.0
20.0
118.3
12.9
115.0
114.7
115.5
111.4
15.0
10.0
100.0
95.3
5.8
5.0
82.7
0.0
80.0
-2.6 -5.0
60.0
-10.0
40.0
-15.0
-20.0
20.0
-25.0
-26.3
-30.0
0.0
7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8
2008
Kaynak: TÜİK
2009
2010
Endeks
2011
Değişim (%)
2012
7
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ÜRETİM
Sektörler İtibariyle İmalat Sanayi Üretim Endeksindeki Değişim
( Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre (2005=100))
Ağu.12
Endeks
Değişim (%)
Eyl.11
Eki.11
Kas.11
Ara.11
Oca.12
Şub.12
Mar.12
Nis.12
May.12
Haz.12 Tem.12 Ağu.12
Sanayi
117.6
12.1
7.5
8.5
3.7
1.5
4.4
2.6
1.5
5.9
3.0
3.4
-1.5
İmalat Sanayi
111.4
12.9
7.2
7.8
2.8
0.4
3.1
1.8
1.6
5.8
1.8
3.0
-2.6
Mobilya İmalatı
134.7
56.6
14.3
15.4
13.3
2.1
0.3
-10.1
-14.7
-17.2
-11.9
-7.1
2.1
67.7
13.1
4.3
10.0
-3.5
0.5
-3.7
-8.2
-10.3
-1.9
-9.0
-7.9
-22.4
101.4
12.3
16.8
9.3
11.1
11.6
17.9
9.2
10.1
6.8
4.1
-3.8
-17.2
95.4
11.8
-3.0
-3.3
-10.6
3.4
23.6
8.4
-3.0
-9.5
-14.9
-4.4
-14.6
159.0
27.4
18.5
16.1
6.3
1.3
10.3
4.2
3.2
3.0
8.3
-4.4
-11.8
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
Temel ecz ür. ve ecz. iliş. mlz. ima.
168.5
26.5
12.2
8.5
16.9
-1.8
4.0
4.7
4.9
21.0
14.7
50.5
17.9
Diğer imalatlar
169.6
-0.1
17.7
24.5
3.4
7.5
-17.0
-14.3
11.2
7.5
8.8
14.1
18.2
72.3
-14.1
-3.2
54.8
5.7
-35.1
30.5
12.6
41.9
57.4
13.5
1.1
23.6
368.7
34.4
21.3
32.0
17.8
14.2
9.7
16.4
8.8
23.3
23.3
36.0
44.6
172.4
-34.6
12.0
101.2
140.3
53.2
139.5
6.3
118.5
195.2
60.3
12.6
85.5
Mot. kara taş. treyler (römork)… ima.
B.y.s Makine ve ekipman imalatı
Deri ve ilgili ürünlerin imalatı
Elektrikli teçhizat imalatı
…
B.sayarların, elekt. ve opt. ür. imalatı
Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar
ürünleri imalatı; (mobilya hariç)
Diğer ulaşım araçlarının imalatı
Kaynak: TÜİK
8
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - KKO
İmalat Sanayi KKO'nun Gelişimi
(Ağırlıklı Ortalama)
%
85.0
82.5
80.3
80.0
77.5
75.0
75.5
75.6
74.0
72.5
70.0
67.5
67.7
65.0
64.9
62.5
60.0
58.7
57.5
55.0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 1 2 3 4 5 6 7 8 9
2008
Kaynak: TCMB
2009
2010
2011
2012
9
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - KKO
Sektörler İtibariyle KKO’lardaki Değişim
Eyl.12
KKO(%)
KKO’daki Değişim (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre. Puan)
Eki.11
Kas.11
Ara.11 Oca.12 Şub.12
Mar.12
Nis.12 May.12
Haz.12 Tem.12 Ağu.12
Eyl.12
İmalat Sanayii
74.0
1.7
1.0
-0.1
0.1
-0.1
-0.1
-0.2
-0.5
-2.1
-0.6
-1.8
-2.2
Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve
yarı treyler (yarı römork) imalatı
67.2
3.4
2.8
4.7
-1.2
-4.1
-1.7
-4.0
-2.8
-7.6
-8.0
-6.7
-11.5
Tütün ürünlerinin imalatı
65.1
-8.4
-10.4
-3.3
-7.7
8.4
16.4
-5.8
0.2
-11.1
-6.9
-6.5
-9.6
Mobilya imalatı
69.9
2.5
0.9
2.1
-1.1
1.3
0.6
0.5
-3.3
-3.8
-3.5
-8.5
-5.6
Kauçuk ve plastik ür. imalatı
70.9
2.3
0.7
0.5
-1.1
-2.1
-7.1
-2.4
-2.2
-3.1
-3.5
-5.2
-5.0
B.say, elektronik ve optik ürün imalatı
75.2
9.6
3.7
0.3
1.0
3.4
4.9
4.7
6.9
3.9
-19.
1.5
-4.6
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
Gıda ürünlerinin imalatı
71.2
-1.1
-0.9
-1.1
1.7
2.6
0.3
1.4
0.8
1.8
1.4
1.6
2.0
Elektrikli Techizat imalatı
81.7
4.1
6.1
0.8
-2.7
0.9
-0.9
2.1
1.2
0.7
2.1
-0.4
2.5
Tekstil ürünleri imalatı
77.8
-1.9
-3.2
-4.1
-2.3
-4.0
-3.4
0.9
1.0
3.3
5.9
4.6
2.7
Kok Kömürü ve raf. edilmiş pet. ür. ima.
85.8
2.9
3.8
-5.4
-1.3
-2.6
6.9
2.4
-2.0
-9.6
2.9
-3.1
4.2
İçeceklerin imalatı
74.4
-9.8
7.0
5.0
0.5
-3.0
-3.2
-0.7
-1.0
0.2
1.9
3.3
8.6
Kaynak: TCMB
10
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - İŞSİZLİK
Aylar İtibariyle İşsizlik Oranı
17.0
Tahmin(%)
16.0
IMF
OECD
OVP
15.0
İşsizlik Oranı (%)
14.0
2012
2013
9.4
9.5
9.0
9.9
9.1
8.9
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
7.0
6.0
2009
2010
2011
2012
Kaynak: TÜİK
1
15.5
14.5
11.9
10.2
2
16.1
14.4
11.5
10.4
3
15.8
13.7
10.8
9.9
4
14.9
12.0
9.9
9.0
5
13.6
11.0
9.4
8.2
6
13.0
10.5
9.2
8.0
7
12.8
10.6
9.1
8.4
8
13.4
11.4
9.2
9
13.4
11.3
8.8
10
13.0
11.2
9.1
11
13.1
11.0
9.1
12
13.5
11.4
9.8
11
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - İŞSİZLİK
İŞGÜCÜ DURUMU
15 ve Daha
Yukarı
Yaştaki
Nüfus
İşgücü
Arzı
İstihdam
Edilenler
Ek İstihdam
İşsizler
Kayıt
İşgücüne
Dışı İstihdam Katılma Oranı
İstihdam
Oranı
Bin Kişi
İşsizlik Oranı
Kayıt Dışı
İstihdam
Oranı
Yüzde
2002
48,041
23,818
21,354
-170
2,464
11,133
49.6
44.4
10.3
52.1
2003
48,912
23,640
21,147
-207
2,493
10,943
48.3
43.2
10.5
51.7
2004 (*)
47,544
22,016
19,632
-1,515
2,385
9,843
46.3
41.3
10.8
50.1
2005 (*)
48,359
22,455
20,067
435
2,388
9,666
46.4
41.5
10.6
48.2
2006 (*)
49,174
22,751
20,423
356
2,328
9,593
46.3
41.5
10.2
47.0
2007 (*)
49,994
23,114
20,738
315
2,376
9,423
46.2
41.5
10.3
45.4
2008 (*)
50,772
23,805
21,194
456
2,611
9,220
46.9
41.7
11.0
43.5
2009 (*)
51,686
24,748
21,277
83
3,471
9,328
47.9
41.2
14.0
43.8
2010 (*)
52,541
25,641
22,594
1,317
3,046
9,772
48.8
43.0
11.9
43.3
2011 (*)
53,593
26,725
24,110
1,516
2,615
10,139
49.9
45.0
9.8
42.1
2008-7 (*)
50,833
24,587
22,163
470
2,425
10,041
48.4
43.6
9.9
45.3
2009-7 (*)
51,714
25,480
22,213
50
3,267
10,305
49.3
43.0
12.8
46.4
2010-7 (*)
52,572
26,260
23,478
1,265
2,782
10,579
50.0
44.7
10.6
45.1
2011-7 (*)
53,635
27,462
24,953
1,475
2,509
10,829
51.2
46.5
9.1
43.4
2012-7 (*)
54,759
27,821
25,498
545
2,323
10,243
50.8
46.6
8.4
40.2
Kaynak: TÜİK
(*) Yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir.
12
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ENFLASYON
%
Aylar İtibariyle Yıllık Enflasyon
ÜFE
TÜFE
16.00
13.33
14.00
12.00
10.19
11.14
10.45
9.19
10.00
10.08
10.42
8.87
8.00
6.53
6.00
6.40
7.65
5.33
5.93
3.99
Tahmin (%)
IMF
OECD
OVP
IIF
Beklenti Anketi
TCMB
4.00
2.00
0.00
-2.00 -1.04
-4.00
08
09
10
2009
ÜFE
11
12
01
02
03
04
05
06
07
2010
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
2011
08
09
10
11
12
2012 2013
6.5
5.7
9.2
7.2
7.4
5.3
7.5
7.3
7.3
6.7
5.0
5.0
01
02
03
04
05
4.03
06
07
08
09
2012
-1.04 0.47 0.19 1.51 5.93 6.30 6.82 8.58 10.42 9.21 7.64 8.24 9.03 8.91 9.92 8.17 8.87 10.80 10.87 10.08 8.21 9.63 10.19 10.34 11.00 12.15 12.58 13.67 13.33 11.13 9.15 8.22 7.65 8.06 6.44 6.13 4.56 4.03
TÜFE 5.33 5.27 5.08 5.53 6.53 8.19 10.13 9.56 10.19 9.10 8.37 7.58 8.33 9.24 8.62 7.29 6.40 4.90 4.16 3.99 4.26 7.17 6.24 6.31 6.65 6.15 7.66 9.48 10.45 10.61 10.43 10.43 11.14 8.28 8.87 9.07 8.88 9.19
Kaynak: TÜİK
13
2.00
Kaynak: TÜİK,TCMB
TÜFE
12 Ay Sonrası
24 Ay Sonrası
6.65
14
9.2014
7.2014
5.2014
3.2014
1.2014
11.2013
9.2013
7.2013
4.00
5.2013
3.2013
1.2013
11.2012
9.2012
7.2012
5.2012
3.2012
1.2012
11.2011
9.2011
7.2011
5.2011
3.2011
1.2011
11.2010
9.2010
7.2010
5.2010
3.2010
1.2010
11.2009
9.2009
7.2009
5.2009
3.2009
1.2009
11.2008
9.2008
7.2008
5.2008
3.2008
1.2008
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - ENFLASYON
Enflasyon ve Enflasyon Beklentileri (Yıllık % Değişim)
14.00
12.00
10.00
9.19
8.00
6.24
6.00
2012 Hedef : % 5
2013 Hedef : % 5
ENFLASYON, AYLIK (BAZ ETKİSİ)
ENFLASYON (Bir Önceki Aya Göre Yüzde Değişim)
Yıl
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2005
0.55
0.02
0.26
0.71
0.92
0.10
-0.57
0.85
1.02
1.79
1.40
0.42
2006
0.75
0.22
0.27
1.34
1.88
0.34
0.85
-0.44
1.29
1.27
1.29
0.23
2007
1.00
0.43
0.92
1.21
0.50
-0.24
-0.73
0.02
1.03
1.81
1.95
0.22
2008
0.80
1.29
0.96
1.68
1.49
-0.36
0.58
-0.24
0.45
2.60
0.83
-0.41
2009
0.29
-0.34
1.10
0.02
0.64
0.11
0.25
-0.30
0.39
2.41
1.27
0.53
2010
1.85
1.45
0.58
0.60
-0.36
-0.56
-0.48
0.40
1.23
1.83
0.03
-0.30
2011
0.41
0.73
0.42
0.87
2.42
-1.43
-0.41
0.73
0.75
3.27
1.73
0.58
2012
0.56
0.56
0.41
1.52
-0.21
-0.90
-0.23
0.56
1.03
15
Oca.00
Nis.00
Tem.00
Eki.00
Oca.01
Nis.01
Tem.01
Eki.01
Oca.02
Nis.02
Tem.02
Eki.02
Oca.03
Nis.03
Tem.03
Eki.03
Oca.04
Nis.04
Tem.04
Eki.04
Oca.05
Nis.05
Tem.05
Eki.05
Oca.06
Nis.06
Tem.06
Eki.06
Oca.07
Nis.07
Tem.07
Eki.07
Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – EMTİA FİYATLARI
Seçilmiş Fiyat Endeksleri (2000 = 100)
500
450
400
373.1
350
300
295.0
250
281.7
200
199.8
150
100
50
0
GIDA
Kaynak: UNCTAD
TARIMSAL HAMMADDELER
MİNERAL CEVHER VE METALLER
HAM PETROL
16
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
17
Tem.12
Nis.12
Oca.12
Eki.11
Tem.11
Nis.11
Oca.11
Eki.10
Tem.10
Tem.08; 126.5
Nis.10
Oca.10
Eki.09
Tem.09
Nis.09
Oca.09
Eki.08
Tem.08
Nis.08
Oca.08
Eki.07
Tem.07
Nis.07
Oca.07
Eki.06
Tem.06
Nis.06
Oca.06
Eki.05
Tem.05
Nis.05
Oca.05
Eki.04
Tem.04
Nis.04
Oca.04
Eki.03
Tem.03
Nis.03
Oca.03
Eki.02
Tem.02
Nis.02
Oca.02
Eki.01
Tem.01
Nis.01
Oca.01
Eki.00
Tem.00
Nis.00
Oca.00
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – EMTİA FİYATLARI
Ham Petrol Fiyatları (Aylık Ortalama Varil Fiyatı USD)
140
Nis.11; 124.4
Mar.12; 126.7
120
100
Ağu.12;114.1
80
60
40
Ara.08; 38.2
20
0
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – DIŞ TİCARET
İhracat ve İthalatın Gelişimi (Milyar USD)
25
20
240.8
15
238.8
İthalat
10
185.5
5
İhracat
140.9
0
134.9
139.6
08 09 10
11 12 01
113.9
02 03 04
05 06 07
08
2009
102.1 09 10 11 12 01 02 03
04 05 06
2010
07 08 09
10 11 12
01 02 03
04 05 06
2011
07 08
2012
Kaynak: TÜİK
08
İhracat 7.8
2009
09 10 11 12 01
8.5 10.1 8.9 10.1 7.8
02
8.3
03
9.9
04
9.4
05
9.8
2010
06 07
9.5 9.6
08
8.5
2011
2012
09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08
8.9 11.0 9.4 11.8 9.6 10.1 11.8 11.9 10.9 11.3 11.9 11.2 10.8 11.9 11.1 12.5 10.4 11.7 13.2 12.6 13.1 13.2 12.8 12.9
İthalat 12.8 12.5 12.8 12.6 15.0 11.7 11.8 15.0 14.9 14.7 15.2 16.1 15.4 15.6 17.3 17.1 20.6 16.9 17.5 21.6 21.0 21.1 21.6 21.1 19.7 21.2 19.9 18.6 20.6 17.4 17.7 20.6 19.3 21.7 20.4 20.8 18.7
2012 Ağustos ayında toplam ihracat 12.9 milyar USD, toplam ithalat 18.7 milyar USD olurken; dış ticaret açığı 5.9 milyar USD olarak
18
gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayında ise ihracat 11.2 milyar USD, ithalat 19.7 milyar USD ve dış ticaret açığı ise 8.5 milyar USD
değerlerini almıştır.
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – DIŞ TİCARET
Aylar İtibariyle Yıllık Dış Ticaretin Gelişimi
300.0
İthalat
250.0
240.8
240.8
237.0
238.8
Milyar Dolar
200.0
185.5
185.5
150.0
Dış Ticaret Açığı
140.9
140.9
134.9
100.0
134.9
146.3
139.6
113.9113.9
102.1
102.1
İhracat
50.0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
0.0
2009
Kaynak: TÜİK
2010
2011
2012
Aylar
12 Aylık Birikimli Dış Ticaret verilerine göre, 2012 Ağustos sonu itibariyle ihracat 146.3 milyar USD, ithalat
19
237.0 milyar USD ve dış ticaret açığı 90.7milyar USD olarak gerçekleşmiştir.
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – DIŞ TİCARET HADLERİ
Dış Ticaret Hadleri (%)
%
104.0
101.0
102.0
230.7
100.0
202.0
97.6
98.0
185.5
96.7
95.7
96.0
94.4
93.5
94.0
140.9
132.0
92.0
129.8
91.4
113.9
102.1
90.0
90.0
89.2
88.0
86.0
84.0
82.0
80.0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8
2009
2010
2011
2012
20
Kaynak: TÜİK
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – İHRACAT, ÜLKELER
Ülke Gruplarına Göre Dış Ticaret
100%
80%
70%
60%
2.8
2.3
2.3
24.7
25.4
28.0
28.3
5.6
5.2
6.8
10.0
8.2
7.7
10.1
4.9
4.7
5.3
5.9
8.7
11.1
10.0
9.6
6.4
6.1
4.8
4.6
4.7
4.1
3.8
14.6
14.5
16.5
16.6
17.8
17.8
19.0
4.9
4.7
4.5
4.8
5.0
5.4
11.2
10.8
9.1
9.0
8.2
7.4
90%
6.7
7.3
7.1
7.1
8.0
9.3
11.9
50%
35.9
8.8
40%
30%
2.0
3.7
6.6
56.0
56.6
58.0
57.9
56.3
56.0
56.3
48.0
20%
46.0
46.2
46.2
38.2
10%
0%
2012
2001
Kaynak : TUIK
2002
2003
AB ÜLKELERİ (AB 27)
2004
2005
2006
AB HARİÇ DİĞER AVRUPA
2007
2008
AMERİKA
2009
AFRİKA
2010
ASYA
2011
Oca - Ağu
DİĞER
Geleneksel ihracat pazarı olan gelişmiş ekonomiler yerine, bilhassa kriz sonrası gelişen ekonomiler
21 ve
komşu ülkelere olan ihracat yapısal bir değişim gösterecek şekilde artmıştır.
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – ÖDEMELER DENGESİ
ANALİTİK SUNUM
(Milyon ABD Dolar)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
CARİ İŞLEMLER HESABI
-32,249
-38,434
-41,524
-13,370
-46,643
Dış Ticaret Dengesi
-41,056
-46,852
-53,021
-24,850
İhracat f.o.b.
93,613
115,361
140,800
-134,669
-162,213
Hizmetler Dengesi
13,555
Gelir Dengesi
Ocak - Ağustos
2011
2012
-77,141
-54,210
-36,082
-56,445
-89,092
-61,339
-45,191
109,647
120,902
143,396
93,692
106,331
-193,821
-134,497
-177,347
-232,488
-155,031
-151,522
13,283
17,748
17,316
15,493
17,996
11,662
13,138
-6,656
-7,108
-8,364
-8,191
-7,139
-7,779
-5,571
-4,853
Cari Transferler
1,908
2,243
2,113
2,355
1,448
1,734
1,038
824
FİNANS HESABI
42,689
49,287
34,707
10,065
58,929
66,769
51,812
49,152
Net Doğrudan Yatırımlar
19,261
19,941
16,955
6,858
7,574
13,569
8,969
6,833
Net Portföy Hesabı
7,415
833
-5,014
227
16,093
21,986
17,456
20,313
Net Diğer Yatırımlar
16,013
28,513
22,766
2,980
35,262
31,214
25,387
22,006
NET HATA VE NOKSAN
185
1,170
4,120
4,147
2,733
11,416
9,026
4,243
∆ REZERV VARLIKLAR
-10,625
-12,015
2,758
-791
-14,968
-1,014
-6,607
-17,313
İthalat f.o.b.
22
Kaynak: TCMB
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ İŞLEMLER DENGESİ
Aylar İtibariyle Yıllık Cari İşlemler Dengesi (Milyon USD)
0
Milyon USD
-2,000
-4,000
-6,000
-8,000
-10,000
-12,000
2009
2010
2011
2012
1
-423
-3,010
-5,996
-5,720
2
-240
-2,120
-6,023
-4,263
3
-1,153
-4,186
-9,530
-6,276
4
-1,524
-4,260
-7,650
-4,701
5
-1,557
-2,851
-7,853
-5,457
6
-2,148
-3,321
-7,716
-4,189
7
-427
-3,467
-5,418
-3,856
8
-485
-2,926
-4,026
-1,181
9
-912
-3,738
-6,368
10
451
-3,292
-4,515
11
-1,754
-5,933
-5,424
12
-3,198
-7,539
-6,622
Aylar
23
Kaynak: TCMB
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ İŞLEMLER DENGESİ
Aylar İtibariyle Yıllık Cari İşlemler Dengesi ve Net Enerji İthalatı Hariç Cari İşlemler Dengesi
(Milyon USD)
20,000
12,614
10,000
-775
0
-7,262
-10,000
-12,615
-13,370
-20,000
-29,562
-30,000
-41,524
-40,000
-50,000
-46,643
-59,013
-60,000
-70,000
2008
2009
2011
Ağustos
Temmuz
Mayıs
Haziran
Mart
Nisan
Ocak
Şubat
Aralık
Kasım
Eylül
Ekim
Ağustos
Temmuz
Mayıs
Haziran
Mart
Nisan
Ocak
Şubat
Aralık
Kasım
Eylül
2010
CİD
Ekim
Ağustos
Haziran
Temmuz
Mart
Nisan
Mayıs
Ocak
Şubat
Aralık
Kasım
Eylül
Ekim
Ağustos
Temmuz
Mayıs
Haziran
Mart
Nisan
Ocak
Şubat
Aralık
Kasım
Eylül
Ekim
Ağustos
Temmuz
Mayıs
Haziran
Mart
Nisan
Ocak
Şubat
-80,000
-77,141
2012
Enerji Hariç CİD
24
Kaynak: TCMB,TUİK
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ İŞLEMLER DENGESİ
Cari Açığın Kompozisyonu (Milyar USD)
-90
-80
-70
-48
-48
-49
-50
-11
-7
-51
-51
-51
-52
Temmuz
-47
-12
Haziran
-46
-50
-44
-16
Mayıs
-18
Nisan
-22
-32
Mart
-26
-32
Şubat
-28
Ocak
-15
-30
Aralık
-40
-22
-31
Kasım
-50
-33
Ekim
-28
-31
-33
Eylül
-60
-25
-18
-36
-37
-39
-40
-42
-35
-38
-43
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
-30
-20
-10
2011
Ağustos
0
2012
ENERJİ
ENERJİ DIŞI
25
Kaynak: TCMB,TUİK
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI
Türkiye Cari İşlemler Açığı ve Finansmanı
Milyar USD
90.0
80.0
70.0
60.0
Tahmin(%)
2012
2013
IMF
OECD
OVP
IIF
-7.5
-8.9
-7.3
-7.3
-7.1
-8.4
-7.1
-7.6
%
12.0
8.2
50.0
6.1
5.9
40.0
6.4
63.0 56.1
4.0
3.7
20.0
8.0
6.0
5.6
4.6
30.0
10.0
10.0
2.5
2.2
2.0
10.0
0.3
0.0
2002
0.0
2003
2004
2005
Cari İşlemler Açığı
2006
2007
Finansman
2008
2009
2010
2011
2012/2
Cari İşlemler Açığı / GSYH
26
Kaynak: TUİK,TCMB
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI
Net Doğrudan Yatırımlar (Aylık, Milyon USD)
3,000
16,000
2,500
14,000
12,000
2,000
Milyon USD
10,000
1,500
8,000
1,000
6,000
500
4,000
0
2,000
-500
1
2
3
4
5
6
7
8
2009
1,101
501
627
789
517
225
704
878
2010
385
409
277
390
174
574
1,135
551
2011
-155
699
2,736
560
911
708
2,537
827
2012
874
596
791
232
1,336 1,916
473
584
Yıllıklandırılmış Net D.Y. 14,598 14,364 12,416 12,088 12,512 13,723 11,677 11,433
9
417
318
919
10
600
780
387
11
358
742
74
12
141
1,839
3,206
0
Aylar
27
Kaynak: TCMB
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI
Milyon USD
Net Portföy Yatırımları (Aylık, Milyon USD)
8,000
30,000
6,000
25,000
4,000
20,000
2,000
15,000
0
10,000
-2,000
-4,000
1
2009
-841
2010
1,715
2011
2,239
2012
1,349
Yıllıklandırılmış Değerler 21,096
5,000
2
-1,899
-1,858
2,279
812
19,629
3
-402
2,938
4,816
3,014
17,827
4
5
6
876
2,737 -872
5,258
578
-709
5,333
372
2,059
1,211
382
3,773
13,705 13,715 15,429
7
1,279
3,531
1,935
7,052
20,546
8
9
725
-796
2,622 -999
-1,577 -2,194
2,720
24,843
10
-50
1,972
1,238
11
124
1,054
2,728
0
12
-654
-9
2,758
Aylar
28
Kaynak: TCMB
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – CARİ AÇIK VE FİNASMANI
Cari İşlemler Açığı Finansman Kaynakları
(12 Aylık Birikimli, Milyon USD)
80,000
70,000
60,000
50,000
40,000
30,000
20,000
10,000
0
-10,000
Net Doğrudan Yatırımlar
Kaynak: TCMB
Net Portföy Yatırımları
Net Diğer Yatırımlar
07/12
04/12
01/12
10/11
07/11
04/11
01/11
10/10
07/10
04/10
01/10
10/09
07/09
04/09
01/09
10/08
07/08
04/08
01/08
10/07
07/07
04/07
01/07
-20,000
Cari İşlemler Açığı
29
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
(Milyon TL)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
178,126
203,501
225,967
267,275
293,628
Cari Harcamalar
61,889
71,510
79,167
92,730
Transferler
49,851
63,249
70,116
Faiz Harcamaları
45,963
48,732
Diğer
20,423
Gelirler
Ocak - Eylül
2011
2012
313,302
220,869
258,041
102,184
118,199
85,460
97,168
91,761
101,891
110,075
80,022
97,185
50,661
53,201
48,296
42,212
34,764
39,533
20,010
26,023
29,583
41,257
42,816
20,622
24,155
173,483
189,617
208,898
215,060
254,028
295,862
221,102
243,691
137,480
152,832
168,087
172,417
210,532
253,765
188,378
201,939
Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri
59,408
63,590
67,253
73,135
91,736
103,380
76,919
82,148
Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan V.
27,563
28,970
32,775
28,647
39,527
53,450
39,185
39,147
Diğer Vergi Gelirleri
50,509
60,272
68,060
70,635
79,269
96,935
72,274
80,644
Diğer Gelirler
36,003
36,785
40,811
42,643
43,496
42,097
32,724
41,752
Bütçe Dengesi
-4,643
-13,883
-17,069
-52,215
-39,600
-17,878
234
-14,350
Faiz Dışı Denge
41,320
34,848
33,592
986
8,697
24,773
34,998
25,183
Cari Harcamalar/Harcamalar
34.7
35.1
35.0
34.7
34.8
37.7
38.7
37.7
Transferler/Harcamalar
28.0
31.1
31.0
34.3
34.7
35.1
36.2
37.7
Faiz Harcamaları/Harcamalar
25.8
23.9
22.4
19.9
16.4
13.5
15.7
15.3
Vergi Gelirleri/Gelirler
79.2
80.6
80.5
80.2
82.9
85.8
85.2
82.9
Dolaylı Vergiler/Vergi Gelirleri
63.3
60.6
59.5
59.0
62.4
61.8
61.6
60.1
Dâhilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri/Vergi Gelirleri
43.2
41.6
40.0
42.4
43.6
40.7
40.8
40.7
Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan V./Vergiler
20.0
19.0
19.5
16.6
18.8
21.1
20.8
19.4
Harcamalar
Vergi Gelirleri
(% Pay)
Kaynak: MB Muhasebat Genel Müdürlüğü
30
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
AYLAR İTİBARİYLE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
(Bütçe dönemi itibariyle birikimli)
Milyar TL
350
Bütçe Açığı
17.4
39.6
300
52.2
14.4
250
200
150
295.9
254.0
243.7
215.1
100
50
0
Bütçe Gelirleri
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09
2009
Kaynak: MB Muhasebat Genel Müdürlüğü
2010
2011
2012
Aylar
Ocak-Eylül 2012 döneminde; merkezi yönetim bütçe geliri 243,691 milyon TL, bütçe gideri 258,041 milyon
31
TL, bütçe dengesi -14,350 milyon TL ve faiz dışı bütçe dengesi 25,183 milyon TL’dir.
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
AYLAR İTİBARİYLE YILLIK BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
Milyar TL
400
350
Bütçe Açığı
300
250
200
Bütçe Gelirleri
150
100
50
0
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09
2009
Kaynak: MB Muhasebat Genel Müdürlüğü
2010
2011
Aylar
2012
32
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
%
TÜRKİYE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ (GSYİH'NIN YÜZDESİ)
%
41
24
34
20
27
16
12
20
8
13
4
1.1
6
0
-1
-2.3
-4
-8
-8
-12
Bütçe Dengesi
Faiz Dışı Denge
Harcamalar (sağ eksen)
Gelirler (sağ eksen)
Kaynak: MB, TUİK
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012/2
2012*
2013*
2014*
2015*
-11.5
3.3
34.1
22.7
-8.8
4.0
31.1
22.2
-5.2
4.9
27.2
22.0
-1.1
6.0
24.6
23.5
-0.6
5.4
23.5
22.9
-1.6
4.2
24.2
22.6
-1.8
3.5
23.9
22.1
-5.5
0.1
28.1
22.6
-3.6
0.8
26.7
23.1
-1.3
1.9
24.2
22.8
-1.0
2.9
24.9
23.9
-2.3
1.1
25.3
22.9
-2.2
1.2
25.7
23.6
-2.0
1.1
25.1
23.1
-1.8
1.2
24.4
22.6
*:Orta vadeli program (2013-2015)
33
-15
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – İKİZ AÇIKLAR
TÜRKİYE'NİN İKİZ AÇIKLARI (GSYİH'NIN YÜZDESİ)
%
0.0
-0.3
-0.6
-1.1
-2.0
-1.6
-1.3
-1.8
-2.2
-2.5
-4.0
-1.0
-3.6
-3.7
-4.6
-5.2
-6.0
-6.1
-5.9
-5.6
-5.5
-6.4
-8.0
-8.2
-8.8
-10.0
-12.0
-10.0
-11.5
-14.0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
BÜTÇE DENGESİ/GSYİH
2008
2009
2010
2011
2012/2
CİD/GSYİH
34
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – KAMU BORÇ STOKU
TÜRKİYE TOPLAM BRÜT KAMU BORCU
600.0
80.0
73.4
500.0
70.0
65.5
60.0
59.6
Milyar USD
400.0
54.1
42.2
300.0
50.0
48.9
48.2
45.2
42.9
42.1
40.2
40.0
30.0
200.0
20.0
100.0
10.0
0.0
0.0
2002
2003
2004
2005
2006
Toplam Kamu Borcu
2007
2008
2009
2010
2011 2012/2.Ç.*
Top. Kamu Borcu/GSYİH (sağ eksen)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TÜİK
* Son 4 çeyrek dönem GSYİH dikkate alınmıştır.
2012 yılı 2. Çeyrek sonu itibariyle Kamu Brüt Toplam Borç Stoku 550.5 Milyar TL olurken; Kamu 35
Net
Toplam Borç Stoku ise 275.8 Milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – KAMU BORÇ STOKU
MERKEZİ YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU
(Milyar TL) (1)
Toplam
İç Borç Stoku
Hazine Bonosu
Devlet Tahvili
Dış Borç Stoku
Uluslararası Tahvil
Kredi
(Milyar Dolar)
Toplam
İç Borç Stoku
Hazine Bonosu
Devlet Tahvili
Dış Borç Stoku
Uluslararası Tahvil
Kredi
2007
2008
2009
2010
2011
333.5
255.3
6.1
249.2
78.2
45.1
33.1
380.3
274.8
14.0
260.8
105.5
58.8
46.7
441.5
330.0
14.0
316.0
111.5
61.6
49.9
473.6
352.8
9.5
343.3
120.7
68.3
52.4
518.3
368.8
0.0
368.8
149.6
87.9
61.7
Mayıs
520.8
375.9
0.9
375.0
144.9
89.2
55.7
286.3
219.2
5.2
213.9
67.1
38.7
28.4
251.5
181.7
9.3
172.5
69.8
38.9
30.9
293.2
219.2
9.3
209.9
74.1
40.9
33.1
306.3
228.2
6.1
222.0
77.9
44.2
33.9
274.4
195.2
0.0
195.3
79.2
46.5
32.7
284.5
205.3
0.5
204.8
79.1
48.7
30.4
2012
Haziran Temmuz Ağustos
523.6
524.6
528.1
377.7
382.1
384.9
0.9
0.9
0.9
376.8
381.2
384.0
145.9
142.5
143.2
90.0
87.2
87.8
55.9
55.2
5.4
289.9
209.1
0.5
208.6
80.8
49.8
30.9
291.2
212.1
0.5
211.6
79.1
48.4
30.7
292.3
213.0
0.5
212.5
79.2
48.6
30.6
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
(1) Dönem sonu ABD Doları döviz alış kuru ile TL’ye çevrilmiştir.
36
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ
Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Dağılımı
(Milyon Dolar)
350,000
300,000
74,054
67,120
250,000
78,085
79,250
79,182
68,583
200,000
64,643
69,757
66,576
63,346
150,000
219,207
100,000
139,262
167,262
182,428
178,906
2005
2006
219,170
228,228
2009
2010
195,234
181,728
213,015
50,000
0
2003
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
2004
2007
İç Borç
2008
2011
2012
Ağustos
Dış Borç
2012 Ağustos Sonu İtibariyle Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku 528.1 Milyar TL (292.3 Milyar USD) olurken bunun
37384.9
Milyar TL’si (213.0 Milyar USD) iç borç; 143.2 Milyar TL’si (79.2 Milyar USD) dış borçlardan oluşmuştur.
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ
Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Döviz Dağılımı (%)
100%
90%
80%
13.4
9.9
10.4
7.1
5.5
8.2
9.5
8.9
4.9
4.5
3.8
4.2
3.9
9.5
8.2
7.6
8.8
7.6
9.2
18.9
22.4
70%
3.5
22.2
19.4
16.5
15.1
16.6
15.6
21.9
23.0
60%
50%
40%
30%
53.7
58.5
62.4
62.8
2005
2006
68.7
66.2
2007
2008
70.9
73.3
70.4
72.8
2009
2010
2011
2012
Ağustos
20%
10%
0%
2003
2004
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
TL
USD
EUR
SDR ve DİĞER
38
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ
Merkezi Yönetim Brüt Borç Stokunun Faiz Dağılımı (%)
100%
90%
80%
51.1
46.2
49.8
46.0
44.2
43.0
46.6
44.0
40.8
40.6
54.0
55.8
57.0
53.4
56.0
59.2
59.4
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Ağustos
70%
60%
50%
40%
30%
48.9
53.8
50.2
20%
10%
0%
2003
2004
2005
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
SABİT
DEĞİŞKEN
39
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ
Toplam ve Nakit İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay)
40.0
33.8 33.9
35.0
31.0 30.9
31.1 31.1
2010
2011
30.0
25.0
25.7 25.7
25.1
23.5
20.6
12.4
23.9 24.4
24.4 25.0
2008
2009
22.3
19.6
20.0
15.0
24.0
11.8
10.0
5.0
0.0
2003
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
2004
2005
2006
2007
Toplam İç Borç Stok. Vad. Kal. Sür.
Nakit İç borç Stok. Vad. Kal. Sür
2012
Ağustos
40
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ – DIŞ BORÇLAR
TÜRKİYE BRÜT DIŞ BORÇ STOKU (Milyon Dolar)
(Milyon Dolar)
TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU
Kısa Vade
Uzun Vade
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
170,570 208,406 250,412 281,382 269,548 292,222 306,704
38,920
42,860
43,152
52,527
49,045
77,469
2012/Ç2
323,472
83,847
99,011
131,650 165,546 207,260 228,855 220,503 214,753 222,857
224,461
70,411
71,587
73,525
78,288
83,464
89,076
94,281
102,254
Kısa Vade
2,133
1,750
2,163
3,248
3,598
4,290
7,013
12,772
Uzun Vade
68,278
69,837
71,362
75,040
79,866
84,786
87,286
89,482
2.TCMB
15,425
15,678
15,801
14,066
13,305
11,827
9,699
8,718
Kısa Vade
2,763
2,563
2,282
1,874
1,776
1,576
1,269
1,159
Uzun Vade
12,662
13,115
13,519
12,192
11,529
10,251
8,430
7,559
3.Özel Sektör
84,734 121,141 161,086 189,029 172,779 191,319 202,724
212,500
Kısa Vade
34,024
38,547
75,565
85,080
Uzun Vade
50,710
82,594 122,379 141,624 129,108 119,716 127,159
127,420
35.4
39.6
1.Kamu Sektörü
TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU / GSYH (%)
38,707
38.6
47,405
37.9
43,671
43.6
71,603
39.9
39.7
-
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
41
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ – DIŞ BORÇLAR
BORÇLU BAZINDA KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU (Milyon Dolar)
Ağustos
2012
(Milyon Dolar)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
KISA VADELİ BORÇLAR
38,920
42,860
43,152
52,527
49,045
77,462
83,403 101,602
2,133
1,750
2,163
3,248
3,598
4,290
7,013
10,344
0
0
0
0
0
0
0
0
1,733
1,555
2,163
3,148
3,598
4,290
7,013
10,344
1,733
1,555
2,163
3,148
3,598
4,290
7,013
10,344
0
0
0
0
0
0
0
0
400
195
0
100
0
0
0
0
TCMB
2,763
2,563
2,282
1,874
1,776
1,576
1,269
1,107
ÖZEL
34,024
38,547
38,707
47,405
43,671
71,596
75,121
90,151
1. FİNANSAL KURULUŞLAR
17,847
20,939
16,654
24,088
21,882
47,664
47,616
58,545
17,199
20,230
16,184
23,692
21,587
46,576
45,535
56,326
648
709
470
396
295
1,088
2,081
2,219
16,177
17,608
22,053
23,317
21,789
23,932
27,505
31,606
KAMU
1. GENEL YÖNETİM
2. FİNANSAL KURULUŞLAR
BANKALAR
BANKACILIK DIŞI
3. FİNANSAL OLMAYAN KURULUŞLAR
BANKALAR
BANKACILIK DIŞI
2. FİNANSAL OLMAYAN KURULUŞLAR
Kaynak : TCMB
42
BORÇLANMA GÖSTERGELERİ
Özel Sektör Dış Borç Stokunun Vadeye Göre Dağılımı
Milyon USD
250,000
200,000
47,405
150,000
43,671
38,707
71,603
75,565
85,080
38,547
100,000
34,024
50,000
122,379
141,624
129,108
119,716
127,159
127,420
2010
2011
2012 2.Ç
82,594
50,710
0
2005
Kaynak : Hazine Müsteşarlığı, TCMB
2006
2007
2008
2009
Uzun Vadeli
Kısa Vadeli
2012 2. Çeyrek sonu itibariyle Özel Sektör Toplam Dış Borç Stoku 212,500 Milyon USD olurken bu rakam Türkiye toplam Dış Borç
Stokunun %65.7 sini teşkil etmiştir. 2012 2. Çeyrek sonu itibariyle, Özel Sektör Toplam Dış Borç Stokunun 127,420 Milyon USD’lik kısmı
(%60.0) uzun vadeli borçlardan; 85,080 Milyon USD’lik kısmı ise (%40.0) kısa vadeli borçlardan oluşmuştur.
43
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – REEL FAİZLER
Reel Faiz (%)
TÜRKİYE VE ABD'DE REEL FAİZLERİN SEYRİ
15.00
12.50
10.00
7.50
5.00
2.50
0.00
-2.50
2005-1
3
5
7
9
11
2006-1
3
5
7
9
11
2007-1
3
5
7
9
11
2008-1
3
5
7
9
11
2009-1
3
5
7
9
11
2010-1
3
5
7
9
11
2011-1
3
5
7
9
11
2012-1
3
5
7
9
-5.00
Aylar
Kaynak: Hazine,
St louis FED
Reel Faiz Farkı
TR Reel Faiz
USD Reel Faiz
44
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – İMKB
Ortalama
Bileşik Endeks
Ortalama İşlem Hacmi
Milyon TL
Aylık Ortalama İMKB Bileşik Endeksi ve İşlem Hacmi
75,000
4,000
70,000
3,750
65,000
3,500
60,000
3,250
3,000
55,000
2,750
50,000
2,500
45,000
2,250
40,000
2,000
35,000
1,750
30,000
1,500
25,000
1,250
20,000
1,000
15,000
750
10,000
500
5,000
250
0
20106
7
8
9
10
11
12
20111
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
20121
0
2
3
4
5
6
7
8
9
Or. Bil. End. 55,58 58,15 59,21 63,18 68,36 68,59 66,03 66,73 64,35 62,94 68,12 65,64 62,59 62,43 54,59 57,29 57,53 54,09 52,67 53,51 60,23 61,02 60,84 57,17 58,58 62,68 65,30 67,48
Or. İşl. Hcm. 1,870 1,854 1,683 2,414 2,951 2,857 3,178 3,663 3,457 3,623 3,437 3,089 2,296 1,996 2,553 2,666 2,397 2,088 1,675 2,155 2,737 2,726 2,822 2,284 2,272 2,018 1,916 2,172
Kaynak: İMKB
45
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – KURLAR (AYLIK ORTALAMA)
USD / TL
1.90
2.50
1.80
1.80
1.70
2.30
2.20
1.50
2.10
1.40
2.00
1.90
1.30
1.80
1.20
1.70
1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9
2007
2008
2009
2010
2011
2.20
2.05
2.10
1.60
2012
Döviz Sepeti (%50 Dolar ve %50 Euro)
2.30
1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9
2007
2008
2009
2010
2011
2012
EUR/USD
1.65
1.60
1.55
1.50
1.45
2.00
1.90
1.40
1.35
1.30
1.80
1.70
1.60
1.28
1.25
1.20
1.15
1.50
1.40
1.30
2.31
2.40
1.60
1.10
EUR/TL
2.60
1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9
2007
Kaynak: TCMB
2008
2009
2010
2011
2012
1.10
1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9 11 1 3 5 7 9
2007
2008
2009
2010
2011
2012
46
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – REEL KUR VE DÖVİZ SEPETİ
Döviz Kuru Sepeti ve TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi
140
128.8
130
120
116.4
110
100
90
80
2003-1
3
5
7
9
11
2004-1
3
5
7
9
11
2005-1
3
5
7
9
11
2006-1
3
5
7
9
11
2007-1
3
5
7
9
11
2008-1
3
5
7
9
11
2009-1
3
5
7
9
11
2010-1
3
5
7
9
11
2011-1
3
5
7
9
11
2012-1
3
5
7
9
70
Döviz Kuru Sepeti (0.50 USD + 0.50 EUR ; 2003=100)
Kaynak: TCMB
TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi
47
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER – TÜRKİYE’NİN KREDİ NOTU GELİŞİMİ
Uzun Vadeli Yabancı Para
2006 Sonu
2007 Sonu
2008 Sonu
2009 Sonu
2010 Sonu
2011 Sonu
Mevcut Durum
Standard & Poors
Moody's
Fitch
BB - (Durağan)
BB - (Durağan)
BB - (Negatif)
BB - (Durağan)
BB (Pozitif)
BB (Pozitif)
BB (Durağan)
Ba3 (Durağan)
Ba3 (Durağan)
Ba3 (Durağan)
Ba3 (Pozitif)
Ba2 (Pozitif)
Ba2 (Pozitif)
Ba1 (Pozitif)
BB - (Pozitif)
BB - (Durağan)
BB - (Durağan)
BB + (Durağan)
BB + (Pozitif)
BB + (Durağan)
BB + (Durağan)
Uzun Vadeli TL
2006 Sonu
2007 Sonu
2008 Sonu
2009 Sonu
2010 Sonu
2011 Sonu
Mevcut Durum
Standard & Poor's
Moody's
Fitch Ratings
Not Karşılığı
AAA
Aaa
AAA
90-100
AA+
Aa1
AA+
AA
Aa2
AA
80-90
Standard & Poors
Moody's
Fitch
BB (Durağan)
BB (Durağan)
BB (Negatif)
BB (Durağan)
BB + (Pozitif)
BBB - (Pozitif)
BBB - (Durağan)
Ba3 (Durağan)
Ba3 (Durağan)
Ba3 (Durağan)
Ba3 (Pozitif)
Ba2 (Pozitif)
Ba2 (Pozitif)
Ba1 (Pozitif)
BB - (Pozitif)
BB (Durağan)
BB (Durağan)
BB + (Durağan)
BB + (Pozitif)
BB + (Durağan)
BB + (Durağan)
AA- A+
Aa3 A1
AA- A+
A
A- BBB+ BBB+ BBB- BB+
A2 A3 Baa1 Baa2 Baa3 Ba1
A
A- BBB+ BBB+ BBB- BB+
70-80
65-70
BB BB- B+ B
B- CCC+ CCC+ CCC- CC
C
Ba2 Ba3 B1 B2 B3 Caa1 Caa2 Caa3 Ca
BB BB- B+ B
B- CCC
60-65
55-60
50-55
45-50 40-45
D
C
DDD DD
0-40
D
48
Kaynak : BDDK
Toplam Krediler Yıllık Nominal Değişim
15.0
5.0
Toplam Mevduat Yıllık Nominal Değişim
49
08/2012
07/2012
06/2012
05/2012
04/2012
03/2012
02/2012
01/2012
12/2011
11/2011
10/2011
09/2011
40.0
08/2011
07/2011
06/2011
05/2011
04/2011
03/2011
02/2011
01/2011
12/2010
11/2010
10/2010
09/2010
08/2010
07/2010
06/2010
05/2010
04/2010
03/2010
02/2010
01/2010
12/2009
11/2009
10/2009
09/2009
08/2009
07/2009
06/2009
05/2009
04/2009
03/2009
02/2009
01/2009
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Toplam Krediler ve Mevduatlardaki Yıllık Değişim
(Bir önceki yılın aynı ayına göre)
45.0
39.2
35.0
30.0
25.0
20.0
20.1
15.9
10.0
6.6
0.0
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Krediler ve Mevduatın önceki yılın son ayına göre artış oranları (%)
12.0
10.0
8.8
9.6
8.0
8.0
6.9
6.0
4.0
4.9
4.0
2.4
3.3
2.3
2.0
0.1
0.0
4.3
-0.9
0.9
-0.5
0.1
-2.0
-2.1
-4.0
Oca.12
Şub.12
Mar.12
Nis.12
Krediler
Kaynak : BDDK
May.12
Mevduat
Haz.12
Tem.12
Ağu.12
50
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Toplam Kredilerin Gelişimi
(Aylar itibariyle, bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim)
(Milyon TL)
(%)
800,000
748,783
39.2
700,000
36.2 36.1
600,000
36.2
35.4 36.0
36.4
45.0
40.0
39.1
37.5
37.3
35.5
33.9
35.0
29.9
30.0
500,000
26.1
29.5
26.1 26.5
28.0
23.8
23.9 23.8
400,000
23.5
394,006
25.0
22.0
25.1
18.8
20.0
18.3
21.2
15.9
300,000
15.0
17.0
13.8
200,000
10.0
10.9
7.8
Kaynak : BDDK
Toplam Krediler
Artış Oranı (%)
07/2012
06/2012
05/2012
04/2012
03/2012
02/2012
01/2012
12/2011
11/2011
10/2011
09/2011
08/2011
07/2011
06/2011
05/2011
04/2011
03/2011
02/2011
01/2011
12/2010
11/2010
10/2010
09/2010
08/2010
07/2010
06/2010
05/2010
04/2010
0.0
03/2010
0
02/2010
5.0
01/2010
100,000
51
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Toplam Mevduatların Gelişimi
(Aylar itibariyle, bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim)
(Milyon TL)
(%)
800,000
25.0
725,193
700,000
600,000
400,000
19.9
19.6 19.1
500,000 512,159
12.7
16.4
13.7
20.0
20.1
20.7
19.0
18.6
18.8
17.2
17.2
19.3
20.1
17.8
18.3
16.8
17.0
17.0
17.2
16.0
15.0
14.4
12.7
11.6
10.7 10.7
300,000
10.5
10.7
9.5
9.0
10.0
6.6
200,000
5.0
100,000
Toplam Mevduatlar
Kaynak : BDDK
08/2012
07/2012
06/2012
05/2012
04/2012
03/2012
02/2012
01/2012
12/2011
11/2011
10/2011
09/2011
08/2011
07/2011
06/2011
05/2011
04/2011
03/2011
02/2011
01/2011
12/2010
11/2010
10/2010
09/2010
08/2010
07/2010
06/2010
05/2010
04/2010
03/2010
02/2010
0.0
01/2010
0
Artış Oranı (%)
52
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Kredilerin Türleri İtibariyle Dağılımı
100%
90%
23.0
21.2
32.1
33.4
44.9
45.4
23.9
23.7
22.9
33.1
33.2
33.8
43.0
43.0
43.3
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Ağu.12
Kurumsal / Ticari Krediler
Kaynak : BDDK
Bireysel Krediler
KOBİ Kredileri
53
Ağustos 2012 itibariyle bireysel kredilerin toplamı 252,990 milyon TL olup, bu rakamın 182,453 milyon
TL’si tüketici kredileri, 70,537 milyon TL’si ise kredi kartlarından oluşmaktadır
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Tüketici Kredilerinin Gelişimi
(Aylar itibariyle, bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim)
(Milyon TL)
(%)
200,000
50.0
182,453
44.0
45.0
42.9
41.2
42.8
150,000
39.5
40.2
41.2 41.6
40.0
39.5
37.7
38.2
35.1
31.8
35.0
34.5
35.9
32.9
30.5
29.1
100,000 94,372
30.0
28.1
25.5
26.7
24.8
25.0
22.3
22.5
20.0
19.6
20.5
17.4
14.6
17.2
14.5
50,000
13.9
15.0
13.6
10.0
5.0
0.0
Tüketici Kredileri
Artış Oranı (%)
08/2012
07/2012
06/2012
05/2012
04/2012
03/2012
02/2012
01/2012
12/2011
11/2011
10/2011
09/2011
08/2011
07/2011
06/2011
05/2011
04/2011
03/2011
02/2011
01/2011
12/2010
11/2010
10/2010
09/2010
08/2010
07/2010
06/2010
05/2010
04/2010
03/2010
02/2010
Kaynak : BDDK
01/2010
0
54
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Tüketici Kredilerinin Türleri İtibariyle Dağılımı
100%
90%
6.4
6.0
6.6
4.7
13.0
14.5
4.4
4.4
80%
70%
40.2
41.1
35.5
60%
16.7
4.2
36.9
35.4
44.3
43.7
50%
40%
30%
46.8
20%
48.1
47.1
10%
0%
Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Ağu.12
Kaynak : BDDK
Konut Kredileri
İhtiyaç Kredileri
Taşıt Kredileri
Diğer Tük. Kredileri
55
BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER
Türler İtibariyle Tüketici Kredilerinin Gelişimi
(Çeyrek Dönemler İtibariyle)
(Milyon TL)
(%)
90,000
20.0
80,000
16.4
70,000
60,000
10.6
10.5
7.6
50,000
40,000
15.0
10.0
8.3
5.8
6.0
5.0
3.9
2.8
3.8
30,000
20,000
2.4
1.1
1.5
3.2
0.0
0.7
10,000
-2.3
0
-5.0
Eyl.10
Ara.10
Konut Kredileri
Diğer Tük. Kredileri
Kaynak : BDDK
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
İhtiyaç Kredileri
Konut Kredilerindeki Değişim (%)
Mar.12
Haz.12
Ağu.12
Taşıt Kredileri
İhtiyaç Kredilerindeki Değişim (%)
56
SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ - BÜYÜME
SEÇİLMİŞ ÜLKELER BÜYÜME ORANLARI (%)
İTALYA
BİRLEŞİK KRALLIK
PORTEKİZ
ABD
JAPONYA
ÇİN
EUR ALANI
POLONYA
İRLANDA
İSPANYA
YUNANİSTAN
TÜRKİYE
RUSYA
BREZİLYA
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2013 (ÖNGÖRÜ)
2.0
4.0
2012(TAHMİN)
6.0
8.0
10.0
12.0
2011
57
Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012
SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ - ENFLASYON
SEÇİLMİŞ ÜLKELER ENFLASYON (CPI) ORANLARI (%)
İTALYA
BİRLEŞİK KRALLIK
PORTEKİZ
ABD
JAPONYA
ÇİN
EUR ALANI
POLONYA
İRLANDA
İSPANYA
YUNANİSTAN
TÜRKİYE
RUSYA
BREZİLYA
-2.0
0.0
Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012
2.0
4.0
2013 (ÖNGÖRÜ)
6.0
2012(TAHMİN)
8.0
2011
10.0
12.0
58
SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ – BÜTÇE AÇIĞI
SEÇİLMİŞ ÜLKELER BÜTÇE AÇIĞI/GDP ORANLARI (%)
İTALYA
BİRLEŞİK KRALLIK
PORTEKİZ
ABD
JAPONYA
ÇİN
EUR ALANI
POLONYA
İRLANDA
İSPANYA
YUNANİSTAN
TÜRKİYE
RUSYA
BREZİLYA
-14.0
-12.0
-10.0
Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012
-8.0
-6.0
2013 (ÖNGÖRÜ)
-4.0 Maastricht-2.0
Kriteri % -3
2012(TAHMİN)
0.0
2011
2.0
4.0
59
SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ – CARİ İŞLEMLER DENGESİ
SEÇİLMİŞ ÜLKELER CARİ İŞLEMLER DENGESİ/GDP ORANLARI (%)
İTALYA
BİRLEŞİK KRALLIK
PORTEKİZ
ABD
JAPONYA
ÇİN
EUR ALANI
POLONYA
İRLANDA
İSPANYA
YUNANİSTAN
TÜRKİYE
RUSYA
BREZİLYA
-12.0
-10.0
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
2013 (ÖNGÖRÜ)
Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012
0.0
2012(TAHMİN)
2.0
4.0
6.0
8.0
2011
60
SEÇİLMİŞ ÜLKE GÖSTERGELERİ – KAMU BORCU
SEÇİLMİŞ ÜLKELER KAMU BRÜT BORCU/GDP (%)
2013 (ÖNGÖRÜ)
2012(TAHMİN)
2011
İTALYA
BİRLEŞİK KRALLIK
PORTEKİZ
ABD
JAPONYA
ÇİN
EUR ALANI
POLONYA
İRLANDA
İSPANYA
YUNANİSTAN
TÜRKİYE
RUSYA
BREZİLYA
0.0
50.0
100.0
Maastricht Kriteri % 60
150.0
200.0
250.0
300.0
61
Kaynak: IMF, World Economic Outlook Database, October 2012
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER
2008
GSYİH (Milyon $)
2009
2010
742,094 616,703 731,608
2011
774,188
2012
Oca
Mar
Şub
-
- 182,174*
Nis
May
-
Haz
- 193,686*
Tem
Ağu
Eyl
-
-
74.0
0.7
-4.8
9.2
8.5
-
-
3.3*
-
-
2.9*
-
-
İmalat Sanayi KKO (%) NACE Rev.2
76.7
65.2
72.6
75.4
74.7
72.9
73.1
74.7
74.7
74.6
74.8
74.3
İşsizlik Oranı (%)
11.0
14.0
11.9
9.8
10.2
10.4
9.9
9.0
8.2
8.0
8.4
-
4.03
Büyüme Oranı (1998 fiyatlarıyla)
Enflasyon (ÜFE) (%) (yıllık)
8.11
5.93
8.87
13.33
11.13
9.15
8.22
7.65
8.06
6.44
6.13
4.56
Enflasyon (TÜFE) (%) (yıllık)
10.06
6.53
6.40
10.45
10.61
10.43
10.43
11.14
8.28
8.87
9.07
8.88
9.19
TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi
114.9
116.8
125.7
109.5
112.4
115.8
114.2
115.9
116.7
117.0
118.2
118.9
116.4
-41,524
-13,370
-46,643
-77,141
-5,720
-4,258
-6,270
-4,728
-5,532
-4,296
-4,097
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
-69,936
-38,785
-71,661 -105,935
-7,026
-5,970
-7,389
-6,639
-8,611
-7,190
-7,907
-1,181
-5,862
-
- İhracat-FOB (Milyon $)
132,028 102,143 113,883
134,907
10,350
11,750
13,211
12,634
13,139
13,247
12,850
12,874
-
- İthalat-CIF (Milyon $)
Karşılama Oranı (%) X/M
201,964 140,928 185,544
65.4
72.5
61.4
240,842
56.0
17,376
59.6
17,720
66.3
20,600
64.1
19,273
65.6
21,750
60.4
20,437
64.8
20,757
61.9
18,736
68.7
-
Bütçe Gelirleri (Milyon TL)
208,898 215,060 254,028
295,862
28,087
27,518
21,813
29,131
30,826
24,804
28,056
30,250
23,207
- Vergi Gelirleri (Milyon TL)
168,087 172,417 210,532
253,765
23,460
22,738
18,275
19,957
26,476
20,276
24,244
26,751
19,762
- Diğer Gelirler (Milyon TL)
Bütçe Harcamaları (Milyon TL)
40,811 42,644 43,496
225,967 267,275 293,628
42,097
313,302
4,627
26,347
4,780
30,159
3,538
27,344
9,174
27,719
4,350
26,239
4,528
31,074
3,812
28,302
3,499
31,822
3,445
29,037
48,296
42,212
5,391
8,614
3,320
4,645
2,410
1,881
4,216
5,789
3,269
175,306 214,074 245,332
-17,069 -52,215 -39,600
271,090
-17,439
20,956
1,740
21,545
-2,641
24,024
-5,531
23,074
1,412
23,829
4,587
19,193
-6,270
24,086
-246
26,033
-1,572
25,767
-5,830
8,697
24,773
7,131
5,973
-2,212
6,057
6,997
-4,389
3,970
4,217
-2,561
181,728 219,170 228,228
195,234
208,873
215,615
211,623
213,705
205,325
209,065
212,118
213,021
-
79,152
80,051
80,935
81,628
81,271
79,136
80,780
79,095
79,245
-
Cari İşlemler Dengesi (Milyon $)
- Faiz Harcamaları (Milyon TL)
- Faiz Hariç Harcamalar (Milyon TL)
Bütçe Dengesi (Milyon TL)
- Faiz Dışı Denge (Milyon TL)
Merkezi Yönetim Toplam
İç Borç Stoku (Milyon $)
Merkezi Yönetim Toplam
Dış Borç Stoku (Milyon $)
50,661
33,592
69,754
53,201
986
74,054
77,918
*: Çeyrek dönemler itibariyledir.
Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı
İletişim Bilgileri
Oktay Küçükkiremitçi
Müdür
0312 4179200/2340
Mustafa Şimşek
Müdür Yardımcısı
0312 4179200/2340
Emrah Ersoy
Uzman Yardımcısı
0312 4179200/2343
oktay,kucukkiremitci@kalkinma,com,tr
mustafa,simsek@kalkinma,com,tr
emrah.ersoy@kalkinma,com,tr
62
-