thomas carlyle - Sorularla Risale

advertisement
Sorularlarisale.com
THOMAS CARLYLE
4 Aralık 1795 tarihinde Ecclefechan’da (Dumfriesshire, İskoçya) doğdu. Kalabalık bir
aile çocuğuydu ve annesiyle birlikte sekiz kardeşine olan aşırı bağlılığını ömür boyu
sürdürdü. Annan Akademisinin ardından Edinburg Üniversitesini bitirdi. Babası
papaz olmasını istediyse de buna ilgi göstermedi. Matematik eğitimini alarak
1814’te bu dersi vermeye başladı. Bir süre sonra öğretmenliği bırakarak, 1819
yılında aynı Üniversiteye, hukuk eğitimini almak üzere geri döndü. Bu tarihlerden
itibaren inanç dünyasında önemli değişiklikler ve gelişmeler oldu. Bu durumu 1836
yılında kaleme aldığı “Bay Teufelsdröckh’ün Yaşamı ve Düşünceleri” adlı eserinde
yazdı. Bu arada, Alman Edebiyatına ve özellikle Goethe’ye ilgi duydu. 1826 yılında
evlendi.
Geçimini yazdığı yazılarla sağlamaya çalışıyordu. Ancak yeterli gelir elde
edemiyordu. Buna rağmen fikirlerinden taviz vermediği gibi, büyük bir tarih eserini
yazmaya başladı. Bu eserle beraber yoğun tarih araştırmalarına girişti. 1837 yılında
eserini tamamlayınca çok büyük alâka görerek halkın sevgisini kazandı.
1837 yılında “Fransız Devrimi” adlı büyük eserini kaleme aldı. Yalnızca giysilere
ve dış görünüşe önem verilen, riyakar bir toplumda yaşamaktan müthiş bir
derecede rahatsız oldu. Fransız Devrimi sonrası saray mensubu ve soyluların
çılgınlık ve bencilliklerini eleştirdi. Bu durum onu mânevî değerler üzerinde daha
fazla yoğunlaşmasını netice verdi.
Toplumda şiddetli bölünmelere, zengin-fakir arasındaki uçurumların büyümesini
netice veren kapitalist sisteme şiddetle karşı çıktı. Chartism (1840), Kahramanlar
(1841), Geçmiş ve Bugün (1843) adlı eserlerinde, “bırakın yapsınlar” yaklaşımını
eleştirdi Burjuva sınıfının vurdumduymazlığı ile rejim karmaşasına eleştiriler
yöneltti. Bozulan ve gittikçe yok olan değerler üzerine eğilerek, bunların yaşatılması
veya yeniden topluma kazandırılması gereği üzerinde durdu.
Ülke çapında bir üne kavuşup maddî sıkıntıları aştığı, feraha ulaştığı bir anda eşinin
ölümü, hayatı üzerinde çok etkili oldu. Bundan sonra geçen on beş yıl boyunca
kendini toparlayamadı.1881 yılında, Londra’da öldü.
Carlyle, 1841’de yayınlanan On Heroes, Hero-Worship and the Heroic in History adlı
eserinde; Hz. Muhammed’i kahramanı, Dante ve Şhakespeare’i sevdiği şairleri,
Luther ve Knox’u din adamı, Johnson ve Burns’i edebiyatçı, hükümdar olarak da
Cromwell ve Napoleon’u gördüğünü ve beğendiğini yazdı (Bu kitabın Hz.
Muhammed (a.s.m.) ile ilgili kısmı, Peygamber Kahraman Muhammed
adıyla Türkçeye tercüme edildi ve 1958 tarihinde yayınlandı. Bu eserin
ilgili bölümlerinden bir kısmınına Üstad Bediüzzaman bazı eserlerinde
temas etmiş, övgü dolu ifadeler kullanmıştır).
page 1 / 2
Ömrü boyunca arayış içinde olan ve çok sayıda eser okuyan Carlyle, kiliseyi ve
Hıristiyanlığı eleştirdiği gibi Hz. Muhammed’e (a.s.m.) olan hayranlığını da
açıklamaktan ve eserlerinde belirtmekten çekinmedi. Hakka taraftar olup, İslâm
Peygamberinin faziletlerini dile getirdi ve övgüler yağdırdı. Dini taassubun hüküm
sürdüğü ve İslâm beldelerinin tek tek işgal edildiği bir dönemde bir üniversite
rektörünün Hz. Muhammed (a.s.m.), Kur’ân-ı Kerim ve İslâmiyet hakkındaki övücü
sözleri dikkate değerdir.
page 2 / 2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Download