bilgi notu turizm sektörü eylem planında yer alan genel

BİLGİ NOTU
TURİZM SEKTÖRÜ EYLEM PLANINDA YER ALAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜMÜZÜN
SORUMLU OLDUĞU TEDBİR MADDELERİNE İLİŞKİN İLGİLİ KURUMLARIN
GÖRÜŞLERİNİN ALINDIĞI TOPLANTI
Ulusal İstihdam Stratejisi (UİS) Turizm Eylem Planı’nda yer alan sorumluluğu Genel
Müdürlüğümüze verilen “1.1 Haftalık çalışma süresi fazla mesai ve denkleştirme yapılması
hallerinde 55 saatle sınırlandırılacaktır” ve “1.3 Denkleştirme süresi dört ay olarak düzenlenecek,
bu süre toplu iş sözleşmeleriyle altı aya kadar artırılabilecektir” tedbirleri gereğince 5 Haziran
Cuma günü saat 10.00’da Genel Müdürlüğümüz 2 No'lu Toplantı Salonunda ilgili kurumların
görüşlerinin alınması amacıyla kurumların temsilcilerinin katıldığı bir toplantı düzenlenmiştir.
Toplantı, UİS sekreteryasından sorumlu Çalışma Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı
Şeref Kazancı başkanlığında ve Turizm Sektörü Eylem Planı’ndan sorumlu uzmanların
katılımıyla yapılmıştır. Toplantıda Genel Müdürlüğümüz Mevzuat ve Bireysel İş İlişkileri
Dairesi Başkanlığında görevli uzmanlar yer almıştır. Toplantıya ilgili kurumlardan; Kültür ve
Turizm Bakanlığı, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRKİŞ), Hak İşçi Sendikaları
Konfederasyonu (HAKİŞ), Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TUROFED) temsilcileri
katılmıştır. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) toplantıya davet edilmesine
rağmen katılmamış, bu nedenle DİSK’in görüşü alınamamıştır. TUROFED temsilcisi toplantıya
kısa süreliğine katıldığından sadece ilk tedbir maddesine ilişkin görüşü açıklamıştır.
Aşağıda toplantıya katılan ilgili kurumların tedbir maddelerine ilişkin görüşleri ayrı ayrı yer
almakta ve buna ilişkin son değerlendirme yapılmaktadır.
T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLIK BAKANLIĞI | ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ
“1.1 Haftalık çalışma süresi fazla mesai ve denkleştirme yapılması hallerinde 55 saatle
sınırlandırılacaktır” Tedbir Maddesine İlişkin İlgili Kurumların Görüşleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Bakanlığımızın turizm sektöründeki çalışma sürelerine ilişkin bir yetkisi ve çalışması
bulunmamaktadır.
TÜRKİŞ
Turizm sektörünün çalışma koşulları ve çalışma süreleri değerlendirilirken 4857 sayılı İş Kanunu
temel hükümleri esas alınmalıdır. Her sektöre göre kural belirlenmemelidir. Ulusal İstihdam
Stratejisinde öngörülen hedefler, haftalık 45 saat olan çalışma süresine göre değerlendirilmelidir.
Sektörün özellikleri gerekçe gösterilerek, istihdamın da azalmasına yol açacak ve çalışma
koşullarını ağırlaştıracak olan fazla çalışma ve denkleştirme ile birlikte stratejide yer alan
haftalık 55 saat hedefi gerçekçi görülmemektedir.
HAKİŞ
Çalışma sürelerinin belirlenmesi İş Kanunu hükümleri de korunarak toplu iş sözleşmeleri ile
belirlenmelidir. Bu şekilde sorunlar da çözülebilir. Bu tedbir maddesinin her sektöre göre
uygulanması ise doğru değildir. Bu nedenle bu tedbir maddesi işçi bakımından uygun olmasına
karşın gereksizdir.
TİSK
Tedbire karşıyız. Fazla çalışma süreleri İş Kanununda ve diğer mevzuatta belirlenmiştir. Bu
kadar kural varken yeni bir kuralın getirilmesi gereksizdir. Mevzuat zaten sınırlayıcıyken
çalışmayı daha fazla sınırlamak sorunlar yaratır. İşçi ve işverenini anlaşması ve her işletmenin
çalışma süreleri konusunda kendi karar vermesi esas olmalıdır. Fazla mesai zaten işçinin onayı
ile yapılmaktadır. Bu tedbir esnekliği zedelemekte ve sektörü kayıtdışına itmektedir. Tedbir
turizm sektörü açısından ise hiç kabul edilebilir değildir.
T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLIK BAKANLIĞI | ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ
TOBB
Tedbire karşıyız. Tedbir varolan uygulamaları değiştirmekte ve İş Kanunu hükümleri ile
çelişmektedir. Kanunda yer alan haftalık çalışma sürelerine uygun değildir. Bu şekliyle
çalışanların daha az çalışmasına yol açmakta ve bir istihdam açığı meydana gelmektedir. Tedbir
bir ihtiyaç değildir, böyle bir talep de işçi ve işverenlerden gelmemiştir. Tedbir esnekliğe sınır
getirmektedir. Ayrıca bu tedbir diğer tedbir maddesi ile çelişmektedir.
TUROFED
Tedbire karşıyız. Tedbir gerçekle bağdaşmamaktadır, yaygın çalışma sürelerine aykırıdır.
Turizm sektöründe 24 saatlik bir çalışma süresi vardır. Çalışanlar gün boyu otellerde kalmakta,
haftasonu iznini genellikle kullanmamaktadır. Bu tedbir maddesi turizm sektörüne yabancıdır,
sektörün böyle bir talebi yoktur. Tedbir sektöre büyük bir darbe getirecek niteliktedir.
“1.3 Denkleştirme süresi dört ay olarak düzenlenecek, bu süre toplu iş sözleşmeleriyle altı
aya kadar artırılabilecektir” Tedbir Maddesine İlişkin İlgili Kurumların Görüşleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Görüş yok.
TÜRKİŞ
Turizm sektöründe 4 ay denkleştirme, toplu iş sözleşmelerle 6 aya kadar denkleştirme
öngörüleri, İş Kanunu’nun temel ölçüleri ile çeliştiğinden artırılmaması gerekir. Sektörlere göre
çalışma süreleri ile birlikte fazla çalışma süreleri ve farklı denkleştirme hedefleri, pozitif iş
hukuku hükümlerini yok saymak anlamına gelmektedir. Bu tür değişiklikler, çalışanları
korumasız ve örgütsüz bırakacaktır. Esas olan, örgütlenme ve toplu iş sözleşme özgürlüğünün
geliştirilmesi ve bu şekilde taraflar arasında özgürce çalışma koşullarını ve haklarını birlikte
düzenleyen politikaların benimsenmesidir. Tarafların ortak iradesi oluşmadan ve uzlaşması
sağlanmadan yapılan değişiklikler sosyal diyalogu olumsuz yönde etkilemektedir.
T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLIK BAKANLIĞI | ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ
HAKİŞ
İş
Kanunundaki
düzenlemeler
yeterlidir. Bu nedenle bu tedbir
maddesine ihtiyaç
bulunmamaktadır. Toplu iş sözleşmeleri ile bu sorun çözülebilir.
TİSK
Tedbir maddesi olumludur. Ama 1. tedbir maddesi ile uyuşmamaktadır. Denkleştirme süresinin
belirlenmesi toplu iş sözleşmeleri ile yapılmalıdır.
TOBB
Tedbir maddesini destekliyoruz. Esnekliğin sağlanması önemlidir.
Sonuç
1.1 tedbir maddesine ilişkin; Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafsızdır, işveren temsilcileri (TOBB,
TİSK, TUROFED) kesinlikle karşı çıkmakta ve işçi temsilcileri (TÜRKİŞ, HAKİŞ) gereksiz ve
gerçek dışı bulmaktadır.
1.3 tedbir maddesine ilişkin olarak; Kültür ve Turizm Bakanlığı görüş bildirmemiş, işveren
temsilcileri (TOBB, TİSK, TUROFED) desteklemekte, işçi temsilcileri (TÜRKİŞ, HAKİŞ)
olumlu fakat tam uygulanabilir bulmamaktadır.
Sonuçta, 1.1 tedbir maddesine işçi ve işverenden destek gelmemiştir. 1.3 tedbir maddesi
işverenler tarafından desteklenmesine karşın, çalışanlar yumuşak bir karşı duruş sergilemişlerdir.
Bu nedenlerle, 1.1 tedbir maddesi kaldırılmalı, 1.2 tedbir maddesi işçi temsilcilerin görüşleri
alınarak yeniden düzenlenmeli veya kaldırılmalıdır. Ayrıca, iki tedbir maddesinin birbiriyle
çelişme durumu değerlendirilmelidir.
Baki ERKEN
Çalışma Uzmanı
T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLIK BAKANLIĞI | ÇALIŞMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ
Ali BİTMEZ
Çalışma Uzmanı