Samsun Ticaret ve Sanayi Odası

ÜLKE DOSYASI
Azerbaycan
Azerbaycan Cumhuriyeti Kafkasların geçiş noktası
üzerinde, Büyük Kafkaslar ile Küçük Kafkaslar arasında yer almaktadır. Bölgenin en önemli özelliği
tarihi geçit ve ticaret yolları üzerinde bulunmasıdır.
GSYİH(Milyar $)
: 77.91 (2014)
Kişi Başı Milli Gelir ($) : 17.900 (2014)
Para Birimi
: Azerbaycan Manatı
(1 ABD Doları = 0,80 AZN ve 1 TL=054 AZN)
Büyüme Oranları
: 4.5% (2014) ,
5.8% (2013),
2.2% (2012)
Nüfus
: 9.477.000
Yüzölçümü (km2)
: 86.600
Devlet Başkanı
: İlham ALIYEV
Başbakan
: Artur RASIZADE
Telefon Kodu
: +994
İnsani Gelişmişlik
Endeksi (2014)
:76.sırada
Ekim - Kasım 2015
72
www.samsuntso.org.tr
ÜLKE DOSYASI
Ekonomik Yapı:
Azerbaycan, 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra,
önemli siyasi, askeri, sosyal ve ekonomik problemlerle karşı karşıya gelmiştir.
Ülkede siyasi istikrarın sağlanması ve Ermenilerle geçici ateşkese
varılmasından sonra dikkatler ekonomi üzerinde yoğunlaşmaya
başlamıştır. İşte bunun sonucu olarak 20 Eylül 1994 tarihinde
“Asrın Anlaşması” olarak adlandırılan Azerbaycan Devlet Petrol
Şirketi ile dünyanın önde gelen petrol şirketleri arasında “Hazar
Denizinin Azerbaycan’a ait Bölümünde Azeri, Çırağ, Güneşli Yataklarının Birlikte İşlenmesi ve Paylaşılması Hakkında” ilk Anlaşma imzalanmıştır.
Azerbaycan ekonomisinde 1996 yılından itibaren başlayan büyüme 2011 yılında da sürmüş 2012 yılında % 2,2’lik bir büyüme
oranıyla milli gelir 67,3 milyar dolar, 2013 yılında ise 73,5 milyar dolara, 2014 yılında ise 75,2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Ülkede sadece 2009 yılında görülen belli orandaki bir
düşüş sonrasında 2010 yılında yeniden büyüme süreci başlamıştır.
Ekonomik Performans:
Doğrudan yabancı yatırımlar Azerbaycan’ın ekonomik canlanmasında anahtar rolü oynamıştır. Azerbaycan ülkedeki ekonomik
sorunların aşılması ve istikrarın sağlanması neticesinde özellikle
petrol çıkarma ve işleme sanayii bakımından yabancı yatırımlar
www.samsuntso.org.tr
73
Dış Ticaret:
İhracat: 30,89 Milyar $ (2
014), 31,7 Milyar
$ (2013)
İhraç Ürünler: Petrol ve Do
ğal Gaz (%90),
Makine, Gıda, Pamuk
İhracat Partnerleri: İtalya
(%25,6), Endonezya (%11,1), Tayland (%
7,4), Almanya
(%6,1), Fransa (%5,5), Hin
distan (%4,4),
Rusya Federasyonu (%4,2
), İsrail (%4,1)
İthalat: 10,68 Milyar $ (2
014), 10,32 Milyar
$ (2013)
İthal Ürünler: Otomobil ve
Diğer Vasıtalar,
Altın, Tütün, Buğday ve Ma
hlut, Ağır İş Makine
ve Cihazlarının Aksamı, Pa
rçaları, İlaç
İthalat Partnerleri: Türkiye
(%15,8), Rusya
Federasyonu (%14,1), İng
iltere (%11,1), Almanya (%7,8), Çin (%6) ,
Ukrayna (%5,5)
Ekim - Kasım 2015
ÜLKE DOSYASI
açısından çok cazip bir pazar haline gelmiştir. Ülke ekonomisi çift yapılıdır. Bir yandan
petrol (hidrokarbon) ve ona bağlı hizmetler ile
müteahhitlik sektörlerinde hızlı bir gelişme
eğilimi gözlenirken, diğer yandan petrol dışı
sanayi sektörlerinde yatırım eksikliği gözlenmektedir. Bunun sonucunda petrol dışı sektörlerde düşük istihdam, yetersiz vergi geliri
ve ihracat dolayısıyla da ithal ürünlerinde rekabetle başa çıkamama gibi sorunlar yaşanmaktadır.
Doğrudan yabancı yatırımların önemli kısmı
petrol üretimi ve çıkarımı alanlarına olmuştur. Sermaye yatırımlarının %60 gibi önemli
bir oranı hidrokarbon sektöründedir. Yabancı
yatırımcılar imalat sanayi sektörüne yatırım
yapmaktan kaçınmaktadırlar. Bunun bir sonucu olarak da sektörün üretimi düşmüştür.
Sumgayıt şehri eskiden önemli bir sanayi
şehri iken yukarıda açıklanan nedenlerden
dolayı eski canlılığını yitirmiştir.
Ekim - Kasım 2015
74
www.samsuntso.org.tr
ÜLKE DOSYASI
Türkiye ile Ticaret:
YIL
2000
İHRACAT (Milyon $) İTHALAT (Milyon $)
230
2005
2010
2014
528
272
2.876
291
1.551
2015(Ocak-Mayıs)
95
905
865
94
Türkiye’nin Başlıca İhraç Ürünleri: Mobilya ve Parçaları,
Demir-Çelik, Mücevher, Elektrik Kabloları, Plastik Boru, Bebek
Bezi, Aydınlatma Cihazları, Beyaz Eşya,
Türkiye’nin Başlıca İthal Ürünleri: İşlenmemiş Alüminyum,
Etilen Polimerleri, Petrol Yağları, Deri, İşlenmemiş Kurşun, Pamuk
Samsun ile Ticaret:
Pazar ile İlgili Bilgiler:
Ülkede üç ana pazar bölümü bulunmaktadır:
Aylık ortalama 64 ABD Doları ya da daha az kazanan nüfusun
en büyük kısmı;
Küçük ancak giderek genişleyen ve sabit olmayan bir gelire
sahip olan orta sınıf;
çok yüksek fiyatlı ürünleri dikkat çekici biçimde tüketen ve “yeni
Azeriler” olarak adlandırılan sınıftır.
İlk iki tüketici grubu sokak pazarlarından ucuz Türk, Rus ve İran
malı ürünleri satın almaktadır. Tüketim malları ihracatçılarının
pazarda giderek artan perakende satış mağazalarına yönelmeleri yerinde olacaktır. Bu mağazalardan sayıları az olmakla birlikte, harcama eğilimi yüksek olan ve yüksek kaliteli ürün ve
hizmetlerle ilgilenen yüksek gelirli tüketiciye ulaşmak mümkündür. Azeri tüketiciler fiyatlara karşı duyarlı olmalarına karşın
önemli ölçüde marka bilinci oluşmakta olan tüketicilerdir.
Türkiye ile benzer tüketim eğilimlerine sahip Azerbaycan’ın, petrol anlaşmaları ve beraberinde ülkeye girecek yabancı yatırımlar ve yabancı işçiler ile birlikte dış ticaret potansiyeli artacaktır.
Petrol üretimi ve dağıtımının başlaması ile refah düzeyi artacak, ülkenin tüketim eğilimleri de bu yönde değişecek; ürün
kalitesi, ambalaj ve paketleme önem kazanacaktır. Bunun yanı
sıra, hizmet ve eğlence sektörlerinde de gelişme beklenmektedir.
Kişisel ilişkiler Azerbaycan ile ticarette önemli rol oynamaktadır.
Uzun mesafeli iletişim yerine karşılıklı toplantılar yaparak ilişki
kurmak daha etkili olmaktadır. Bu nedenle Azerbaycan’a ihracat yapmak isteyen firmaların kişisel ilişkiler kurmak ve dağıtım
kanallarını oluşturmak üzere ülkeye ziyarette bulunmalarında
fayda görülmektedir. Ülkeye yapılacak ziyaretler iş yapılacak firmaların mali durumlarının gözlenmesi açısından da önem taşımaktadır. Ticarette büyük ölçüde nakit ödeme tercih
edilmektedir.
www.samsuntso.org.tr
75
YIL
İHRACAT($)
İTHALAT($)
31.982.000
1.072.028
16.060.000
-
2011
15.214.000
2013
42.958.000
2012
2014
694.300
-
Pasaport ve Vize İşlemleri:
Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ticarette karşılaşılan önemli
sorunlardan biri de vize uygulamalarıdır. Birinci derece pasaport, hizmet pasaportu ve diplomatik pasaportlara vize uygulanmamaktadır. İş adamlarının ülkeye girişlerinde vize
gerekmektedir. Karayolu ile yapılacak girişlerde Azerbaycan Büyükelçiliği’nden ya da İstanbul Başkonsolosluğu’ndan vize alınması gerekmektedir. Vize bedelleri 40 ila 250 $ arasında
değişmektedir. En fazla bir ay için vize alınabilmekte, resmi yazı
ile müracaat edilmesi gerekmektedir. Havayolu ile yapılan girişlerde ise havaalanında vize alınması mümkündür.
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı – İhracat Bilgi Platformu
CIA – World Factbook, Trademap.org, X.rates.com
Ekim - Kasım 2015