Meslek Etiği.indd
advertisement
ÖN SÖZ Etik, insanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, kuralları doğru-yanlış ya da iyi-kötü gibi ahlaki açıdan araştıran bir felsefe disiplinidir. Meslek etiği kuralları, meslek mensuplarınca benimsenmiş ve genel kabul görmüş kurallardır. Meslek etiği ise etik disiplininin bir alt dalıdır. İnsan yaşamının büyük bir parçasını oluşturan meslek yaşamının da kendine göre kuralları ve bir etik anlayışı vardır. Bu anlayış çerçevesinde, meslek etiği meslek yaşamındaki davranışları yönlendiren, neyin yapılacağı, neyin yapılmayacağı konularında rehberlik eden etik ilke ve standartların toplamıdır. Meslek etiği kurallarına uygun davranış gösteren meslek mensupları, verdikleri hizmetin doğruluğu ve haklılığı karşısında, mesleki çevresinde yer alan tarafların güvenini ve saygısını kazanır, kendi içinde vicdanen rahat olur, kendi bilgi ve yeteneklerine daha çok güvenir. Belirli kurallara ve standartlara uygun yapılan işlerin kalitesi yüksek olur. Bu çalışmanın birinci bölümünde etik ve ahlak kavramları ele alınmış, etik ve ahlak ilişkisi ortaya konulmuş, etik kurallarının neler olduğu açıklanmış, etik ve toplum ilişkisi incelenmiştir. Etik davranışlara uygun davranışların sonuçları açıklanmış ve bir bireyde etik davranışı etkileyen faktörler irdelenmiştir. Çeşitli etik sistemlerin özellikleri tartışılmıştır. Ardından ahlakın oluşumunda rol oynayan kültür, norm ve değerler yorumlanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise meslek etiği kavramı açıklanmış, mesleki etik ilkeler sıralanmış ve mesleğe bağlılık tanımlanmıştır. Daha sonra iş hayatında etik ve etik dışı konular irdelenmiş, iş hayatında etik ilkeler açıklanmıştır. Yönetsel etik ve etik dışı davranışların örgütlerdeki etkileri üzerinde durulmuştur. Ardından ahlaki karar alma yapısı formüle edilmiştir. İş yerinde etik olmayan davranışların nasıl çözümlenmesi gerektiği örneklenmiştir. Etik olmayan davranışların nasıl önlenebileceği özetlenmiştir. iii Meslek Etiği İzleyen kısımda iş yerinde etik davranışlara örgüt kültürünün etkisi incelenmiş ve iş yerinde etik bir iklim oluşturulması için neler yapılması gerektiği tartışılmıştır. İş yerinde meslek etiğine uygun ortamda çalışmanın işe, iş yerine ve örgüt çalışanlarına etkisi açıklanmıştır. Mesleki yozlaşma ve meslek hayatında etik dışı davranışların sonuçları sıralanmıştır. Sosyal sorumluluk tanımlanarak, türleri ve işletmelerin gerçekleştirmek durumunda oldukları sosyal sorumlulukların neler oldukları örnekleri ile anlatılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise örnek olay yönteminin amacı, yararları ve sınırlılıkları anlatılarak iş yaşamında meslek etiği ile ilgili olarak tasarlanan örnek olaylar verilmiştir. Örnek olaylar bölümünde bu kitapta incelenen etik konularıyla ilgili, gerçek hayattan örnek olaylar yer almaktadır. Böylelikle öğrenilenlerin pekişmesi ve daha kalıcı olması mümkün olacaktır. Gerçek iş yaşamı izleriyle dolu bu bölüm umarız okuyan ve inceleyenlere yararlı olacaktır. Mesleğinizi, mesleki etik ilkeleri doğrultusunda gerçekleştirmeniz dileği ve sevgilerimizle… Nuran Öztürk Başpınar Demet Çakıroğlu iv SUNUŞ Toplumsal yaşam içinde insanın doğru bir biçimde nasıl davranacağını ortaya koyan ve tanımlayan, tüm değerleri içinde barındıran ve standartlar ortaya koyan etik kavramına yönelik yapılan çalışmalarda son yıllarda önemli artışlar görülmektedir. Söz konusu çalışmalar içerisinde yer alan ve meslek etiğine uygun davranışlar ortaya koyan meslek elemanları, toplum tarafından olumlu bir biçimde algılanmaktadır. Meslek elemanlarının yapacakları işin gerektirdiği bütün özelliklere sahip olmaları ve beklentilere uygun davranışlar sergilemeleri meslek etiğinin gereği olarak karşımıza gelmektedir. Bu nedenle meslek elemanlarının konuya ilişkin yaklaşımları, söz konusu mesleği oluşturan tüm meslek mensuplarını yakından ilgilendirmektedir. Meslek elemanları, mesleğin önemini ve saygınlığını ilgililere kabul ettirecek davranışlar ortaya koymak zorunda olduklarını unutmayacak bir yaklaşım içinde bulunmalıdırlar. Bu yönüyle meslek elemanları; doğru ve dürüst davranışlar ortaya koyarak, açık sözlü bir biçimde hareket etmeli ve kurumsal yararı her zaman ön planda tutma konusunda duyarlı olmaları gerekmektedir. Yapmış oldukları tüm çalışmalarda mesleki başarıyı düşünerek bu konuda ödün vermeyen bir yaklaşım içinde bulunmalıdırlar. Meslek mensuplarının uymaları gereken kuralların tümünü içeren, günümüz iş yaşamında oldukça öne çıkan ve önemi tartışılmaz olan Meslek Etiği konusunda bu kitabı hazırlayan Anadolu Üniversitesi Eskişehir Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Nuran Öztürk Başpınar ile Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Demet Çakıroğlu’nu kutluyor, kitabın ilgililere yararlı olmasını diliyorum. Doç. Dr. Mehmet ALTINÖZ Ocak 2011 v
