igndekiler xiii Y a z a rla r xv Ö nsöz 1 G lR l§ 3 1 M uhte§em O rta k lik : K a n t ve C lausew itz ALi L. KARAOSMANü G l U 5 Ebedi Bari§ 9 Mutlak Sava§, Gergek Sava§ 13 “ Ebedi Bari§” tan “ Gergek Sava§” lara R ousseau’n u n Sava§ ve B ari§ K u ra m i: A dalet O la ra k Bari§ Fa r u k Y a l v a ? 21 26 29 31 34 36 Amour de Soi / Amour de Propre: Rousseau ve Hobbes Genel Irade ve Toplum Devletler Arasi Ili§kiler Rousseau ve Kant Abbe de Saint Pierre’in Bari§ Plani Adalet Olarak Bari§ 4 3 BIRINCI KISIM Sava? ve £ati§m a 45 3 Ilkg ag lard an G ünüm üze H a k li Sava§ K a v ra m i Fu l y a E r e k e r 45 Giri§ ve Kavramsal ^ergeve 47 Tarihsel Geli§me Süreci 47 Klasik Dönemin Mirasi 49 Kuramin Geli§mesi ve Dinin Etkisi 50 52 53 Aurelius Augustinus Kilise Hukuku Thomas Aquinas 54 Modern Dönem: Ulusal Monar§iler ve Uluslararasi Hukuk 55 57 59 Francisco de Vitoria Francisco Suarez Hugo Grotius 61 Egemenin Gücü ve Ulusal Q kar 62 63 64 65 66 72 Niccolo Machiavelli Hümanist Pasifizm Thomas Hobbes ve Aydinlanma: Leviathan ve Ebedi Bari§ Planlari 19. Yüzyil: Liberalizm ve Güg Dengesi 20. Yüzyil Sonug Yerine v i igindekiler 75 4 W estp h alia’ dan G ünüm üze Sava§ MUZAFFER ERCAN YlLMAZ 75 76 77 82 86 89 5 Giri§ Westphalia’dan Soguk Sava§’a Soguk Sava§ Dönemi Soguk Sava§ Sonrasinda Yeni Dünya Düzeni ve Sava§ Olasiligi Dünyanin Gelecegi ve Sava§ T e rö r ve Devlet T e rö rizm i Q aginda Sava§ ve Bari§ R ic h a r d Fa l k 90 Siyasi §iddetin Küreselle§mesi 95 Devlet Terörünün Alakasi 97 Sonug 99 6 T e rö rü n Sosyolojisi: T o p lu m sa l K ö k e n le ri A n lam a im k a n i TALiP KÜ£ÜKCAN 99 102 104 106 109 112 115 117 7 Giri§ Sosyolojinin Imkanlari ve Potansiyel Katkilari Terörün Sosyolojik Anatomisi Sosyalle§me Baglami: Sosyo-Politik ^evre Küreselle§me, Yeni Sömürgecilik ve Hegemonya §iddeti Me§rula§tirma Araci Olarak Din Sonug Islam Ö rneginde Küreselle§en D ü nyad a K im lige D a y a li G ü v e n lik Teh d itle ri MUSTAFA AYDIN - SiNEM A. A£IKME§E 117 119 123 127 129 131 8 Giri§ Kimlige Dayali Tehditler ile Küreselle§me Arasindaki Iligki Islami Tehdit Efsanesi Efsaneden Gergege: Islami Kimlige Dayali Gruplar ve Güvenlik Tehditleri Sonug Sava§larda A ske r-M ed ya Ili§ k ile rin in G eldigi Son A§am a: Ili§tirilm i§ G azetecilik Ha l d u n Y a l ^ in k a y a 131 132 133 137 Giri§ Medya ve Sava§ Sava§ Haberciliginin Geli§imi ^ati§ma Alanlarinda Asker-Medya Ili§kileri 137 138 Sava§ Muhabirlerinin Güvenligi Sava§ Alaninda Geleneksel Asker-Medya Igbirligi Usulleri igindekiler v ii 141 Irak Savagi Öncesi Medya ve C N N Etkisi 143 Savag Alanlarinda Yeni Sistem: Iligtirilmig Gazetecilik 149 Sonug 151 iKlNCl KISIM Bari? ve GUvenlik 153 9 U lu sla ra ra si Iligkilerde G ü v e n lik K a v ra m i Jo h n Ba y l is 153 154 156 157 158 160 164 167 10 Girig Güvenlik Üzerine Geleneksel “ Realist” Görügler Tartigmali Bir Kavram Olarak Güvenlik Karamsarlar Olarak “ Realist” ve “ Neorealistler” Iyimserler Olarak “ Realist” ve “ Neorealistler” Alternatif Yaklagimlar Sonug G ü ve n lig in Y en iden K avram sallag tirilm asi: Barig, G ü v e n lik , K a lk in m a ve Qevre K a v ra m sa l D ö rtlü sü Ha n s G ü n t e r B r a u c h 167 168 177 179 180 181 182 Girig Güvenlik Kavrami Olaylar - Yapilar - Kavramlar ve Eylemler Baglamsal Degigim ve Kavramsal Yenilik Kavramsal Yenilik Merkezleri ve Yönlendirenler Bölgesel Güvenligin Yeniden Kavramsallagtirilmasi Kavramsal Dörtlü: Güvenlik ve Barig’in Kalkinma ve ^evreyle Baglantisi 183 Barig Kavramlari 1 8 6 Kalkinma Kavramlari 188 ^evre ve Ekoloji Kavramlari 188 Güvenligin Barig, ^evre ve Kalkinmayla Baglantilari 190 Üg Gelenekte Barig ve Güvenlik Arasindaki Baglantilar 191 191 192 193 194 Barig ve ^evre Arasindaki Baglantilar Barig ve Kalkinma Arasindaki Baglanti Kalkinma ve ^evre Arasindaki Baglantilar Kalkinma ve Güvenlik Arasindaki Baglantilar Güvenlik ve ^evre Arasindaki Baglantilar 194 Genigletilmig Bir Güvenlik Kavraminin Dört Sütunu 194 195 Devlet-Merkezli Güvenlik Ikilemi Insan-Merkezli Beka Ikilemi 196 Sonug: Güvenlik Analizinin Kavramsal Dörtlüsü, Alti Baglanti ve Dört Sütununun Önemi v iii icindekiler 199 11 H o m e ro s’dan H ob b es ve Ötesine: A v ru p a Geleneginde “ G ü v e n lik ” K a v ra m i J. F r e d e r ik M. A r e n d s 199 Girig 200 “ Securitas” : Kavramsal Geligim 200 201 202 207 211 211 212 213 216 217 220 223 12 Kavramin Latince Kökenleri Yunanca Kökenler Homeros ve Tukidides’de “ Güvenlik” Rom a Felsefesinde Securitas Pax-Romana Olarak Securitas Romali Securitas’tan Hiristiyan Certitudo’ya Ortagaglardan Reformasyona Securitas Hobbes’un Güvenlik Kavramlagtirmasi Hobbesgu Kavramin Elegtirisi 20. Yüzyilda Sosyal Güvenligin Ortaya C^ikigi Sonuglar L atin A m e rik a ’da Barig Ü zerine D o g u lu , A v ru p a li ve Y e rli Dügünce Ü r s u l a O s w a l d S p r in g 223 224 226 229 231 234 239 13 Girig Hindistan’da §iddet Kargiti Direnig ^in ’in Barig Dügüncesi Latin Amerika’nin Barig Arayigi Yunan, Roma ve Hiristiyan Dügüncesinde Barig Kargilagtirma ve Sonug: Farkli Geleneklerde Barig Dügüncesi E k o n o m ik G ü v e n lik CZESLAW MESJASZ 239 Girig 241 Güvenlik ve Insan Faaliyetlerinin Ekonomik Boyutlari: Kavramsal Agiklama 242 Güvenlik Kavrami ve Ekonomi Dügüncesi 245 Ekonomik Güvenlik Söyleminde Güvenliklegtirme Sorunlari 248 Ekonomik Güvenlik Temel Kavrami 250 Ekonomik Güvenlik: Kuramsal Söylemin Temel Alanlari Bir Ülke veya Devletin Ekonomik Güvenligi Ekonomik Güvenligin Sistemsel Tanimlari 2 5 2 Bireylerin Ekonomik Güvenligi 2 5 3 Ulusal ve Uluslararasi Finansta Güvenlik ve Istikrar 2 5 4 Küresellegme ve Ekonomik Güvenlik 250 251 256 Sonug igindekiler ix 259 14 T o p lu m sa l G ü ve n lig in Degigen G ündem i OLE W ^V E R 259 260 264 269 Girig Toplumsal Toplumsal Toplumsal Toplumsal 269 272 274 Güvenlik Kavrami Güvenliginin Gündemi Cinsiyet ve Din: Güglü Ikincil Dinamik Olarak Güvenlik Din Toplumsal Cinsiyet Degigimler ve Egilimler 279 Sonug 281 15 Ü to pya ile P ratik A rasin d a: U lu sla ra ra si iligkilerde In san G ü ve n lig i K avram sallagtirm asi A. §EVKET OVALI 281 282 289 295 301 307 309 16 Girig insan Güvenligi Kavraminin Kuramsal Arka Plani Kavramin Dogugu ve Geligimi Ütopyadan Gergege insan Güvenligi Uygulanabilirligin Sinirlari Sonug G ü v e n lik ve Qevre B aglantilarina Y en iden B akm ak SIMON DALBY 309 310 312 314 316 318 320 321 323 17 Girig ^evre-Güvenlik Tartigmasinin ilk Safhalari ^evre-Güvenlik Baglantilari ve Kalkinma Küresel ^evre Degigikligi ve Hassasiyet Ekolojik Ayak izleri ve ^evresel Barigi Saglama ^evre, Kalkinma ve Kaynak Savaglari ^evre ve Birey Güvenligi Sonuglar: ^evre ve Güvenlik Aragtirmalarinda Dördüncü Agamaya Dogru A ske ri G ü ve n lig in Degigen G ündem i Ba r r y B u zan 323 325 326 329 332 334 Girig 1648’den 1945’e Avrupa Klasik Büyük Güg Dönemi Soguk Savag Soguk Savag Sonrasi 11 Eylül Sonrasi Sonug x igindekiler 337 18 “ G ü v e n lik ik ile m i” n i Y en iden Dügünm ek: G ü v e n lik Q aligm alarinda Y e n i B ir Perspektif ALi BiLG i? 338 Kavramin Dogugu 339 Kavramin Zenginlegtirilmesi 342 Kavramin Yeniden Tanimlanmasi 342 343 343 347 Güvenlik ikilemi, Güvenlik Paradoksu Degildir Güvenlik ikileminin Merkezinde “ Segim” Vardir Güvensizlik Mantiklari Uluslararasi Güvenlik Igin Güven 350 Oslo Barig Süreci 352 Sonug 353 19 T e o ri ve Pratikte G ü ve n lig in Bölgesellegmesi B jö r n H e t t n e 353 355 357 360 Girig Güvenlikte Bölgesellegmenin Boyutlari Bölgesel ^atigmalarin Küresel Seyri ^atigma Idaresinin Analizi 360 361 363 363 364 Aktif-Önleme (Pro-vention) Önleyici Diplomasi (Preventive Diplomacy) Barigi Yerlegtirme (Peace Settlement) ^atigma ^özümü ^atigma Sonrasi Yeniden inga 365 Bölgesel ^atigma Yönetiminin Gelecegi 369 20 Y en iden G ü v e n lik T o p lu lu g u : B enzerliklerin K a rg ilik li B agim lilig in d an F a rk lilik la rin B irlikteligine BERiL DEDEOGLU 369 370 372 374 377 380 Girig Küresellegme ve Kargiliklilik (Reprocity) Kargiliklilik iligkileri ve Güvenlik Kargilikli-Güvenlik Bagintisi Modeli: Deutsch ve “ Güvenlik Toplulugu” Deutschien Güvenlik Toplulugunun Elegtirisi Yeniden Güvenlik Toplulugu: Farklilar ve Farkliliklar Arasi Etkilegim (Inter-Diversities Transaction) 383 Sonug Yerine 385 21 G ü v e n lik Y önetigim i Qergevesinde Ö zel A ske ri §irke tler B u r a k T a n g ö r - Ha l d u n Y a l ? in k a y a 385 Girig 387 Güvenlik Yönetigimi Kavrami 389 Özel Askeri §irketlerin Tanimi ve Siniflandirilmasi igindekiler xi 390 Tarihsel Süregte Savag Alanlarinda M addi Kazang Saglayan Devlet-Digi Aktörler 393 Özellegtirme ve Dig Kaynaklardan Yararlanma 395 Özel Askeri §irketler ve Faaliyetleri 399 Özel Askeri §irketlerin Normatif Boyutu 404 Sonug 407 22 U lu sla ra ra si Q atigm alarda Ü güncü T a ra f M üd ah alesi: Soguk Savag Sonrasi Dönem de Barig G ügleri ve Barigin Tesisi MUZAFFER ERCAN YlLMAZ 407 408 409 412 Girig Uluslararasi ^atigmalarda Barig Gügleri Soguk Savag Sonrasi Dönemde BM Barig Gügleri Degerlendirme: BM Barig Güglerinin Uluslararasi ^atigmalardaki Etkinligi 414 Uluslararasi ^atigmalarda Barigin Tesisi 414 Ügüncü Taraf Müdahalesinde Zamanlama ve ideal Ügüncü Taraf Özellikleri 415 Güvenilirlik 417 418 419 Taraflara ve Uyugmazliga Aginalik Tarafsizlik Arabuluculuk Donanimlarina Sahip Olmak 419 Arabuluculuk Sürecinin igleyigi 421 Barigin Desteklenmesi 421 423 424 426 Kargilikli Bagimlilik iligkisi ve Ortak Amaglar Olugturmak Egitim Sisteminin Revizyonu Güven Olugturucu Önlemler Demokratiklegtirme 427 Sonug 429 23 Ö n le yici D ip lo m a si Pratigi ve T e o risi SEZAi ÖZ^ELiK 429 431 432 433 Girig Önleyici Diplomasiye Genel Bakig ve ^atigma Öncesi Analiz Önleyici Diplomasi (^atigmanin Önlenmesi) Neden Gerekli? Önleyici Aksiyon Önleyici Aksiyon Kategorileri Uluslararasi ^atigma Önleme Aksiyonunun Dört Paradigmasi 4 3 5 Zorlayici Diplomasi 433 434 435 Ö n leyici K o n u g lan d irm a 437 Örnek Olay: Makedonya Cumhuriyeti 4 3 7 ^atigma Alanlari 4 3 8 Arnavut Sorunu 439 Makedonya: Önleyici Konuglandirmanin Test Edilmesi x ii icindekiler 440 442 Degerlendirme BM Önleyici Misyonu Sonrasi Geligmeler 442 Dersler ve Tavsiyeler 443 Sonuglar 4 45 Ü^ÜNCÜ KISIM TUrkiye’ de Sava§tan G üvenlige 447 24 T ü rk iy e ’de Savag Dügüncesi S e r d a r P a l a b iy ik 447 Girig 448 imparatorlugun Kurulugundan Zitvatorok Antlagmasi’na Kadar Savag Algisi (1299-1606) 451 Zitvatorok Antlagmasi’ndan III. Selim Dönemine Kadar Savag Algisi (1606-1789) 455 III. Selim Döneminden Osmanli Devleti’nin Dagilmasina Kadar Savag Algisi (1789-1919) 463 Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Yillarinda Savag Algisi (1919-1938) 466 Sonug 467 25 T ü rk iy e ’de Barig dügüncesi NECATi POLAT 467 469 473 477 482 487 489 491 26 Girig Devlet Akli: Bir Elegtiri Toplumsal Barigin Ekonomi Politigi Millet, Beynelmileliyet, Dünya Devleti Bütünlegme ve Dagilma: Bir Tarih Vizyonu Soguk Savag ve Federal Barig Sonug: iki Barig Tasavvuru T ü rk iy e ’de G ü v e n lik K avram sallagtirm asi M u s t a f a A y d in 492 497 500 502 506 509 D iz in Türkiye’de Güvenligin Tarihsel Baglami Cografi Gergekler ve Güvenlik Jeopolitigi Türk Silahli Kuvvetleri’nin Rolü Soguk Savag’in Sonu ve Türkiye’nin Güvenligindeki Degigimler Sonug