Bölüm-Optik - video.eba.gov.tr
advertisement
Bölüm-Optik FİZİK-10 KONU ÇALIŞMA 2016 Tam ve Yarı gölge Oluşumu ahka Tam gölge Işık Nedir? : Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik, bazılarında dalga yapılı özelliği gösterir. Belirli enerjileri vardır. Işığın hızı boşlukta 300000 km/s dir. Işık Kaynakları : Hangi ortamda olursa olsun, gece ve gündüz kendiliğinden ışık yayarak görülebilen cisimlere ışık kaynağı denir. Güneş, yıldızlar gibi.Üzerine düşen ışığı yansıttığı için görünen cisimlere aydınlatılmış cisim denir. Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere saydam maddeler denir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam maddeler, hiç geçirmeyen ise saydam olmayan maddeler denir. Işık Nasıl Yayılır? Işığın ilerlemesi için ortama ihtiyaç yoktur. Işık doğrusal yolla yayılır. Işığın doğrusal yolla yayılmasının kanıtı gölge ve yarı gölge oluşumudur. K2 K1 Yarı gölge Eğer kullanılan ışık kaynağı şekildeki gibi saydam olmayan engelden büyük ise, perdenin bulunduğu yere göre gölge şekilleri değişir. Perde (a) konumunda iken ortada tam gölge ve etrafında yarı gölge oluşur. Perde (b) konumunda iken yalnız yarı gölge oluşur. Küresel Işık kaynak (a) (b) (a) (b) Yarı gölge Dünya güneş etrafında dönerken, ay dünya ile güneş arasına şekildeki gibi girdiğinde, ayın gölgesi dünya üzerine düşer ve K noktasından bakan gözlemci güneşi göremez. Bu olaya güneş tutulması denir. Güneş Tutulması Güneş Bir noktasal kaynağın oluşturacağı gölge; Yarı gölge Engel Tam Gölge - Yarı Gölge : Bir ışık kaynağının önüne saydam olmayan bir cisim koyulursa cismin arkasında kalan karanlık bölgeye "gölge" adı verilir. Karanlık bir ortamdaki iki ışık kaynağından birinin gölgesi içinde kalan fakat diğeri tarafından aydınlatılan bölgeye "yarı gölge" adı verilir. Tam gölge Perde Dünya Ay Tam gölge K Güneş Güneş r1 d1 Noktasal kaynak d2 K Gü neş r2 Engel Perde Küresel yada İki noktasal laynağın oluşturacağı gölgeler ise; Dünya, güneş etrafında dönerken ay ile güneş arasına şekildeki gibi girdğinde dünyanın gölgesi, ay üzerine güneş ışınlarının gelmesini engeller. Güneşten ışık alamayan ay, L noktasından bakıldığında görülmez, bu olaya da ay tutulması denir. Perde Tam gölge Ay Tutulması Güneş K r1 Küresel kaynak Güneş Güneş Engel Yarı gölge Dünya L Ay
