Ortak Etik Kurallar

SINIR YÖNETİMİNDEN SORUMLU KURUMLARDA GÖREVLİ
PERSONELE İLİŞKİN YOLSUZLUKLA MÜCADELE VE ORTAK ETİK
KURALLAR
1) Giriş
Yolsuzlukla Mücadele ve Sınır Kontrolüne İlişkin Ortak Etik Kurallar, Sınır
yönetiminden sorumlu kamu görevlilerinin görevini yürütürken uyması gereken ilkeleri
belirlemek, görevin yerine getirilmesinde adalet, tarafsızlık, dürüstlük, liyakat, saydamlık ve
hesap verebilirlik ilkelerine bağlı kalarak halkın güvenini tesis etmek amacıyla hazırlanmıştır.
Yolsuzluk, kamu gücünü kötüye kullanma veya şahsi çıkarlar için kullanmak şeklinde
tanımlanabilir. Yolsuzluk, hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları için bir tehdit
oluşturmakta, iyi yönetim, hakkaniyet ve sosyal adalet ilkelerini zedelemekte, rekabeti
bozarak, iktisadi gelişmeyi kösteklemekte ve gelir dağılımını bozarak yoksulluğu
arttırmaktadır. Ayrıca kamu kaynaklarının israfına yol açmakta ve kamu kurumlarına olan
güveni sarsmaktadır.
Yolsuzluk, sınır yönetimi özelinde değerlendirildiğinde; sınırda elde edilebilecek olan
yasadışı gelirlerin yaratmış olduğu cazibe ile uluslararası suç ve terör örgütlerinin
zorlamalarının sınır çalışanları üzerinde yolsuzluk konusunda bir baskı oluşturabileceği
öngörülmektedir. Bu durumla mücadele etmek adına yolsuzluğa karışanlara ağır yaptırımlar
getirilmesi ve sıkı bir izlemenin yanında, yolsuzluğu engelleyici bir önlem olarak sınır
güvenliği birimlerinin yolsuzluk ve etik üzerine farkındalığının arttırılması hususu da büyük
önem taşımaktadır.
Bu kurallar; Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Kolluk Etik
İlkeleri Rehberi, Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik ve Sınır Yönetimi Alanında Kurumlararası İşbirliği ve Koordinasyon
Hakkında Yönetmelik referans alınarak hazırlanmış olup, Sınır yönetiminden sorumlu kamu
görevlilerinden beklenen davranış kurallarının toplum tarafından bilinmesine de imkân
verecektir.
Ortak etik kurallar; Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı,
Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının
sınır yönetiminden sorumlu birimlerindeki ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarının sınır
yönetimi alanında çalışan görevlilerini kapsar.
1
2)Ortak Etik Kurallar
a)Temel hak ve özgürlüklere saygı
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken yaşama
hakkına, kişinin dokunulmazlığı ilkesine, kişinin maddî ve manevî varlığına, özel hayatın
gizliliğine, kişisel verilerin korunmasına ilişkin ilkelere ve kişi hürriyetine saygı gösterir ve
bunların korunması için her türlü tedbiri alırlar.
b) Eşitlik
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken cinsiyet, ırk,
renk, etnik köken, dil, din ve diğer benzer konular bakımından hiçbir ayırımcılık yapamaz;
eşitlik ilkesine aykırı muamele ve uygulamada bulunamazlar.
c)Tarafsızlık ve nesnellik
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri;
i) Görevlerini herhangi bir baskı, etkileme ve yönlendirme olmaksızın yerine getirir;
siyasî, idarî, ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerden kaçınırlar.
ii) Tarafsızlığına zarar verecek veya çevresinde böyle bir izlenim uyandıracak
herhangi bir faaliyet ya da ilişkinin içerisinde yer almaz; her türlü baskıya karşı tarafsızlığını
muhafaza eder; tarafsızlığını etkileyecek herhangi bir durum söz konusu olduğunda durumu
yetkili makamlara bildirirler.
iii) Görevleriyle ilgili bilgi ve belgeleri toplarken, değerlendirirken, aktarırken ve
sonuçlandırırken, önyargısız ve tarafsız şekilde hareket eder; görevinin gerektirdiği nesnellik
ilkesine uyarlar.
ç) Kamu hizmeti bilinci
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, iş ve işlemlerini yerine getirirken
katılımcılığı, saydamlığı, tarafsızlığı, dürüstlüğü, kamu yararını gözetmeyi, hesap verebilirliği
ve öngörülebilirliği esas alırlar. Her zaman mevzuatın öngördüğü çerçevede hesap verebilir
bir iş tutumu ve anlayışı içinde olurlar. Bu anlamda gerek hizmetten yararlananlara gerekse de
kurum içi sıralı amirlerine karşı istenildiğinde her türlü hesap verme ve denetime açık olma
prensiplerine uygun hareket ederler.
d) Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri;
i) Görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları veya üçüncü kişiler
lehine menfaat sağlayamaz ve aracılıkta bulunamaz; akraba, eş, dost ve hemşeri kayırmacılığı,
siyasal kayırmacılık veya herhangi bir nedenle ayrımcılık yapamazlar.
ii) Gizliliğe riayet konusunda, kurumlarınca alınan tedbirlere titizlikle uyar ve gereken
hassasiyeti gösterirler. Görevlerinin ifası sırasında ya da bu görevlerin sonucu olarak elde
ettikleri resmi veya gizli nitelikteki bilgileri; kendilerine, yakınlarına veya üçüncü kişilere
doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik, siyasal veya sosyal nitelikte bir menfaat elde etmek
için kullanamaz; görevdeyken ya da görevden ayrıldıktan sonra yetkili makamlar dışında
hiçbir kurum, kuruluş veya kişiye açıklayamazlar.
2
iii) Kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malı ve kaynaklarını kurumsal amaçlar ve
hizmet gerekleri dışında kullanamaz ve başkalarına kullandıramaz; bunları korur ve her an
hizmete hazır halde bulundururlar.
e) Kaynakların etkin ve verimli kullanılması
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, kamu hizmetine tahsis edilen bina ve
taşıtlar ile diğer kamu malları ve kaynaklarını etkin ve verimli kullanır, bunların kullanımında
israf ve savurganlıktan kaçınırlar.
f) Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerinin tarafsızlığını, performansını, kararını
veya görevini yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan, ekonomik değeri olan ya
da olmayan, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilen her türlü eşya ve menfaat hediye
kapsamındadır. Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerinin hediye almaması, sınır
yönetiminden sorumlu kamu görevlilerine hediye verilmemesi ve görev sebebiyle çıkar
sağlamaması temel ilkedir.
g) Yasadışı tekliflere karşı tutum
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerine yasadışı bir menfaat teklif edilmesi
durumunda, görevliler yasadışı menfaati reddederek bu teşebbüsü en kısa zamanda yetkili
makamlara bildirirler.
ğ) Resmi makamın kötüye kullanılmaması
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, resmi konumunu kullanarak ya da
başkalarına şahsi menfaat temin ederek, diğer sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri de
dâhil olmak üzere hiçbir kişi ya da kurumu şahsi çıkarları için etki altına almaya çalışmazlar.
h) Yolsuzluklara karşı tutum
Mesleki onur ve saygınlıkla hareket eden sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri,
kurum içerisinde herhangi bir yolsuzluk ve etik dışı davranışla karşılaşması halinde yetkisi
dâhilinde olanlara müdahale eder; yetkisini aşan durumları ise üstlerine bildirir.
ı) Yöneticinin sorumluluğu
Yönetici kendi personeli tarafından yapılabilecek etik dışı davranışları ve yolsuzluğu
önlemek için gerekli tedbirleri alır. Bu tedbirler; kural ve düzenlemeleri uygulamayı, eğitim
ve bilgilendirme konusunda uygun çalışmalar yapmayı ve kişisel davranışlarıyla personeline
dürüstlük konusunda örnek olmayı kapsar.
i) Örnek teşkil etme ve özverili olma
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevli olduğu kurumda kamu
görevlisine yaraşır tutum ve vakar içerisinde bulunur, hal ve hareketleriyle çevresine örnek
teşkil eder ve gerektiğinde çalışma arkadaşlarıyla birlikte görevin gerektirdiği fedakârlığı ve
özveriyi her daim gösterirler.
3
j) Mal bildiriminde bulunma
Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, kendileriyle eşlerine ve velayeti altındaki
çocuklarına ait taşınır ve taşınmazları, alacak ve borçları hakkında, 3628 sayılı Mal
Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca,
yetkili makama mal bildiriminde bulunurlar.
3) Sınır Yönetiminden Sorumlu Kamu Görevlilerinin Hizmet Anlayışı
a) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görev ve sorumluluk alanında
toplumun talep ve ihtiyaçlarına odaklanarak halkın ve hizmet verdiği diğer ilgililerin
memnuniyetini arttırmayı, hizmet kalitesini yükseltmeyi, hizmetten yararlananların ihtiyacına
ve hizmetlerin sonucuna odaklı olmayı ve bu suretle toplumun saygı ve güvenini kazanmayı
hedeflerler.
b) Sınır güvenliği hizmeti her zaman ve herkes tarafından ulaşılabilir olmalıdır.
c) Görevin gerektirdiği istisnalar dışında sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri
kolaylıkla tanınabilir şekilde görev yaparlar.
ç) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, sahip olduğu kamu gücünü zaaf içinde
gösterecek tutum ve davranışlardan kaçınırlar.
d) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevli olduğu kurumda veya kurum
dışında konusu suç teşkil edecek eylem ve davranışlarda bulunmaz, mevzuatın öngördüğü
görev ve sorumluluk anlayışı içinde hareket ederler.
e) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevin gerektirdiği ve kurumlarınca
belirlenen kılık kıyafet hususundaki düzenlemelere ve kurallara titizlikle uyarlar. İşyerinde
devlet memuruna yakışır bir tertip ve düzen içinde hareket ederler.
f) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, kurumlarınca belirlenen güvenlik
uygulamalarını göz önünde bulundurur ve herhangi bir kaza ve acil durumu ivedilikle
üstlerine bildirirler.
g) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, kurumlarına ilişkin bilgi ve belge
paylaşımlarında kurumsal e-posta adreslerini kullanır ve kişisel e-posta adresleri ile veri
paylaşımında bulunamazlar. Etik kurallar kapsamında gizliliğe riayet ederler.
ğ) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, bilişim teknolojilerini kullanırken
(sosyal medya, mobil tabanlı internet erişimleri vb.) gerek kurum içinde gerekse kurum
dışında kurumlarının temel prensipleri ile etik kurallara aykırı bir içerik paylaşımında
bulunmazlar.
4) Sınır Yönetiminden Sorumlu Kamu Görevlilerinin Nitelikleri
a) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, Atatürk ilke ve inkılâplarına,
Cumhuriyetimizin ve toplumun temel değerlerine bağlıdırlar.
b) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri arasındaki ilişki, hiyerarşik yapıya
uygun olarak koordinasyon, işbirliği, yardımlaşma, güven, sevgi ve saygı temeline dayanır.
c) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri; mantıklı karar verir, etkili iletişim
kurar, adil davranır ve gerektiğinde inisiyatif kullanırlar.
4
ç) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, toplumun ve hizmet verdiği diğer
kesimlerin yapısını ve hassasiyetlerini bilir; gerekli duyarlılığı gösterirler.
d) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, mesleğinin gerektirdiği saygınlık ve
güvene layık olduğunu davranışlarıyla gösterirler.
e) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, sorumluluklarını ve görevlerini yerine
getirirken fiziksel ve zihinsel olarak göreve hazır halde bulunurlar.
f) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevinde karşılaştığı zorlukları
üstlerine rapor ederler.
g) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri; astlarıyla, üstleriyle ve iş
arkadaşlarıyla ilişkilerinde saygılı, nazik, düşünceli ve kibar bir tutum içinde olurlar.
5) Hesap Verebilirlik ve Denetim
a) Sınır güvenliği faaliyetleri, mevzuat dâhilinde yasama, yürütme ve yargı organlarının
denetimine açıktır.
b) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri aleyhine, usulüne uygun yapılan tüm
şikâyetler derhal ve tarafsız bir şekilde soruşturulur. Soruşturma, etkili ve tarafsız yürütüldüğü
konusunda şüphe duyulmayacak şekilde sonuçlandırılır ve soruşturma sonucu şikâyetçiye
bildirilir.
c) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerine ilişkin ihbarlar titizlikle araştırılır.
Gerektiğinde araştırma, inceleme ve soruşturma yapılarak sonuca bağlanır.
6) Sınır Yönetiminden Sorumlu Kamu Görevlilerinin Uygulama Ve Müdahaleleri
a) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görevini yerine getirirken Anayasa’da
belirtilen temel hak ve özgürlüklere saygı gösterirler.
b) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, hiç kimseye işkence, eziyet, insanlık
dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı muamelede bulunmazlar.
c) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, kanunla öngörülen nedenlere ve
yönteme uygun olmadıkça kimsenin özgürlüğünü sınırlayamazlar.
ç) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, zorunlu durumlarda ve sadece meşru
bir amacı elde etmek için mevzuat çerçevesinde orantılı güç kullanırlar.
d) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, kanunların öngördüğü haller dışında
bireyin özel hayatına müdahale edemezler.
e) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, hizmetin sunumunda yaşlı, engelli ve
çocuk gibi hassas kişilerin durumlarını ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundururlar.
f) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlileri, görev sahası içerisinde, konusu suç
teşkil eden bir sınır olayıyla karşılaştığında; suça el koyar, suçun devamını önler, şüphelilerin
ve suç delillerinin tespitini ve muhafazasını sağlayarak yetkili kolluğa teslim ederler.
5
7) Eğitim
a) Ekonomik ve sosyal hayatı olumsuz etkileyen, ahlaki değerleri aşındıran, vatandaşın
kamu kurumlarına olan güvenini zedeleyen yolsuzluğa karşı mücadelede farkındalığı artırmak
amacıyla sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerine eğitimler düzenlenir. Bu eğitimler,
temel eğitim ve hizmet içi eğitim ile uzmanlık eğitimleri, toplumdaki değişim ve gelişime
paralel olarak ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde teorik ve uygulamalı olarak verilir.
b) Eğitim, aynı zamanda sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerinin; kişisel,
kültürel ve sosyal açıdan gelişimini sağlayacak şekilde düzenlenir.
c) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerinin eğitimi, görev ve sorumlulukları
esas alınarak hizmetin amaçlarına odaklanacak şekilde yerine getirilir.
ç) Sınır yönetiminden sorumlu kamu görevlilerine, demokrasinin temel değerleri ve
ilkeleri, hukukun üstünlüğü, insan haklarına saygı, bireyin temel hak ve özgürlüklerinin
korunması ve sınır yönetimi etik kuralları konularında eğitim verilir.
8) Çeşitli ve Son Hükümler
a) Kurumsal etik kuralları
Bu etik davranış kuralları, sınır yönetiminden sorumlu kamu kurum ve kuruluşlarında
uygulanır. Kurumların kendi iç düzenlemeleriyle kabul ettikleri etik davranış ilkelerine ilişkin
hükümler saklıdır.
b) Denetim
Etik kuralların uygulamasını kurumların yöneticileri ve denetim birimleri denetler.
c) Yürürlük
Bu etik kurallar, Sınır Yönetimi Uygulama Kurulu tarafından kabul edildikten sonra
yürürlüğe girer ve kurumların resmi internet sayfalarında yayınlanır.
6