Kasa ilişkin genel bilgiler KASIN ÖZELLİKLERİ; • Eksitabilite: Uyarıları alabilme ve yanıt verebilmeyi ifade eder. • Kontraktibilite: Kasın uyarı karşısında şekil değiştirmesini, kısalması ya da uzamasını ifade eder. • Ekstansibilite: Normal uzunluğunun ötesinde gerilebilmeyi ifade eder. • Elastisite: Gerilme fonksiyonu ortadan kalkınca normal uzunluğa dönmeyi ifade eder. insan vücudundaki bütün hareketler (yürüme, solunum gibi) kas kontraksiyonu ile gerçekleşir. Kasa ilişkin genel bilgiler Temel Terminoloji; Agonist Antagonist • Sinerjist • Fiksatör • Origo • Insertio/insersiyo Üç farklı kas dokusu: iskelet, kalp ve düz kaslar iskelet Kasları • insan vücudunda toplam olarak 600’den fazla kas bulunur. Bunların yaklaşık 430’u sağlı sollu yani çift olarak bulunan iskelet kaslarıdır. Ancak önemli motor hareketlerin yapılması 80 çift civarındaki iskelet kasları ile gerçekleştirilir. iskelet Kasları • Kasların büyüklükleri ve şekilleri farklıdır. • Uzunluk açısından incelendiğinde: Kas dokusu 2cm.den 61 cm.ye kadar farklı uzunluğa sahip olabilir. • Şekil açısından incelendiğinde: Silindir, yuvarlak, düz veya yelpaze şeklinde olabilir. Bir kas tek bir tendon (kas kirişi) oluşturmak üzere birleşen bir veya daha fazla sayıda başı, başlangıcında içerir. Bunlar: • Tek başlı kaslar (brachialis) • iki başlı kaslar (biceps brachi) • Üç başlı kaslar (triceps brachi) • Dört başlı kaslar (quadriceps femoris) Kasın Yapısı Kasın Yapısı Kasın isimlendirilmesi Kasın yapısal düzeni, kasın kasılma mesafesi ve gücüyle yakından ilişkilidir. Genel olarak paralel ve çapraz yapı olmak üzere iki çeşit lif düzeni vardır. Ancak bu iki formun çeşitli varyasyonları görebilir. •A: fusiform, B: unipinnate, C: bipinnate iskelet Kaslarının şekilleri: 1. Paralel (c) 2. Fusiform (f) 3. Convergent (Konverjan): Bir noktada birleşen (b) 4. Pennate: - Unipennate (d) - Bipennate (g) - Multipennate (e) 5. Circular (circumpennate) (a) KASLARIN KASILMA TÜRLERİ •Isotonic: Kasların boyunun uzayıp kısalması şeklinde oluşan kasılmalar. 2 türü vardır: •Concentric: Kasın kısalması sonucu oluşan kasılma şekli, •Eccentric: Kasın uzaması sonucu oluşan kasılma şekli, •Isometric: Kas boyunda değişiklik olmadan oluşan kasılma şekli •Isokinetic: Sabit açısal hızla kasların boyunun uzayıp kısalması şeklinde oluşan kasılmalar. KASLARIN ROLLERİ 1.AGONİST ROL Kasın yaptığı konsantrik kasılma, vücut üyesinin hareket isteği yönünde ise, bu kas agonist rol oynamaktadır. 2.ANTAGONİST ROL Agonist kasların tam tersi hareketi gerçekleştiren kaslardır. Bir hareket yapılırken antagonist kaslar gevşeyerek bu harekete izin verirken, dirsek eklemimizi gerdiğimizde antagonist rol oynayan biceps brachii gevşeyerek hareketin gerçekleştirilmesine izin verirler. Genel olarak bir eklemde ekstansiyon yaptıranlar fleksiyon yaptıranlarla, abduksiyon yaptıranlar adduksiyon yaptıranlarla, dışa rotasyon yaptıranlar içe içe rotasyon yaptıranlarla antagonistdir. 3.STABİLİZATÖR (FİKSATÖR) ROL Bu grup kaslar statik olarak kasılarak vücudun bazı parçalarını, kasılan kasların ya da yerçekiminin yol açtığı çekme kuvvetine veya istenen hareketin yapılmasına engel olan diger güçlere karşı desteklerler. Şınav sırasında karın kaslarının çalışması örnek olarak verilebilir. 4. NÖTRALİZÖR ROL Bir hareket oluştururken, agonistlerin istenmeyen hareketlerinin önlenmesidir. Örneğin, mekik hareketi sırasında sağ ve sol eksternal oblik kaslar. KASLARIN KOORDİNELİ ÇALIŞMALARI Kaslar genel olarak koordineli bir şekilde çalışırlar. Bir hareket oluşturulurken agonist kaslar ( birincil ve yardımcı ) kasılırken antagonistler gevşer. Bu arada bazı kaslar statik olarak kasılarak stabilizör işlev görürler. Kasılmaların bir kısmıda keza, istenmeyen hareketlerin nötralize edilmesine yöneliktir. Agonist-Antagonist kaslardaki koordinasyonsuzluk, kas sakatlanmalarına neden olur. POSTÜRÜN SÜRDÜRÜLMESİ Başlıca postürün sürdürülmesi yani vücudun dik durma durumunun bozulmaması için kasılan kaslar postür kasları olarak adlandırılır. Bu kaslar, bacak, sırt, boyunun ekstansör kaslarıdır.