10. Ege ve Yunan Uygarlığı
advertisement
10. Ege ve Yunan Uygarlığı Ege ve Yunan uygarlığı, Ege Denizi’ndeki adalar, Yunanistan, Makedonya, Trakya, Batı ve Güney-Batı Anadolu’da yaşayan toplulukların meydana getirdiği bir uygarlıktır. 10. Ege ve Yunan Uygarlığı MÖ 2000’den itibaren Eski Yunan’da ve Ege’de “polis” adı verilen şehir devletleri (Atina, Sparta, Korint, Larissa, Megara gibi) ortaya çıkmıştır. Şehir devletlerinin merkezinde tapınak bulunurdu. Herhangi bir tehlikeye karşı şehirlerin etrafı surlarla çevrilmiştir. Bu şehirlerde yaşayanlar, tarıma elverişli toprakların azlığı, nüfus artışı, ticaret vb. nedenlerle Ege, Karadeniz ve Akdeniz’de koloniler kurmuşlardır. Bu uygarlık Mısır, Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarıyla etkileşimde bulunmuştur. Ayrıca Yunan uygarlığı, Büyük İskender’in fetihleri sonucu Asya kültürleriyle kaynaşarak Helenistik kültürü meydana getirmiştir. Yunan uygarlığı, daha sonraki dönemde ortaya çıkan Roma uygarlığının da temelini oluşturmuştur. Ege ve Yunan uygarlığı, Girit, Miken ve Yunan olmak üzere üç dönemde ele alınmaktadır. 10. Ege ve Yunan Uygarlığı Girit-Miken-Eski Yunan 10. Ege ve Yunan Uygarlığı Çok tanrılı bir dine inanan Eski Yunanlılarda tanrılar, insan şeklinde ve ölümsüz olarak düşünülmüştür. Bu düşünce onları, tanrıların heykellerini yapmaya yöneltmiştir. Böylelikle Eski Yunanlılarda heykel sanatı Şehir devletlerinin hüküm sürdüğü Yunanistan dagösterilebilir. halk; siyasi haklara sahip olan ve mimari gelişmiştir. Eski Yunan mimarisine Knossos Sarayı örnek Tanrılarının yardımını öfkesinden toprağa kurtulmak için hiçbir Olimposhakkı Dağı’nda spor, şiir ve müzik yurttaşlar, siyasi haklarısağlamak olmayanveyurttaşlar, bağlı olmayan köylüler ve yarışmaları düzenlemişlerdir.Bu yarışmalar olimpiyat oyunlarının temelini oluşturmuştur. köleler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Sınıflar arası mücadeleden dolayı sosyal yaşama Yunan uygarlığı tarih, tıp, aritmetik, geometri, astronomi ve felsefe alanlarında da öne çıkmıştır. Yunan yönelik birtakım hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Dragon, Klistenes ve Solon sınıf farklılıklarını ortadan kaldırmak için kanunlar yapmıştır. felsefesinin ilk temsilcileri Sokrates (Sokrat), Platon (Eflatun) ve Aristoteles (Aristo)’dur. Eski Yunanlılar MÖ VII. yüzyıl başlarına doğru Fenike alfabesini alarak geliştirmişlerdir. 10. Ege ve Yunan Uygarlığı d. İskender İmparatorluğu Makedonya KralıPerslerde II. Philip (Filip), şehir devletlerini birleştirerek Helenbir birliğini kurmuştur.sistemi Büyük İskender, ülkeyi olduğuYunan gibi satraplıklara bölmüştür. Merkezî vergi toplama İskender, babası II. Philip’in öldürülmesinin ardından Helen birliğinin başına geçmiştir. Çıkan ayaklanmaları bastıran oluşturmuştur. İskender, bütün Yunan şehir devletlerini Makedonya Devleti’ne bağlamıştır. Ülkede istikrarı sağlayan İskender, MÖ İskender’in kurduğu İskenderiye gibi şehirler, zamanla birer kültür ve ticaret merkezi hâline 334’te Makedonyalı ve Yunanlılardan oluşan 35 bin kişilik ordusuyla Asya Seferi’ne çıkmıştır. gelmiştir. Bergamalılar parşömen kağıdını icat ederek bir çok eserin günümüze ulaşmasını sağlamıştır. İskender 33 yaşındayken hayatını kaybetmiştir. Onun ölümünden sonra ülke İskender’in generalleri arasında İskender’in Asya’ya yönelik faaliyetleri, batı ve doğu kültürlerinin karışmasıyla yepyeni bir kültürün paylaşılmıştır. İmparatorluk toprakları üzerinde üç krallık kurulmuştur. Bunlar; Mısır da kurulan Ptolomeler, ortaya çıkmasını sağladı.veBu yeni kültüre Helenistik kültür, kültürün ise ortaya çıktığı (MÖ 330 - MÖ Makedonya da Antigonitler Anadolu dan Hindistan a kadar uzananbu topraklarda Selevkoslardır. 30) döneme Helenistik Dönem denilmiştir. Ege ve Yunan Uygarlığında Dragon, Klistenes ve Solon’un yaptığı kanunlar aşağıdakilerden hangisine yöneliktir? A)Kralların yetkilerini artırmak B)Orduyu güçlendirmek C)Ticareti canlandırmak D)Sınıf farklılıklarını ortadan kaldırmak E)Dini serbestlik sağlamak I. Şehir devletleri halinde yönetilmeleri II. Halkın sınıflara ayrılmış olması III. Kolonicilik yapmaları Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri Ege ve Yunan uygarlığında siyasi birliğin sağlanmasını engellemiştir? A) Yalnız I D)I ve II B)Yalnız II E)II ve III C)Yalnız III Aşağıdaki bölgelerden hangisi Ege ve Yunan uygarlığı içerisinde yer almaz. A)Makedonya B)Kıbrıs C)Trakya D)Yunanistan E)Batı ve Güneybatı Anadolu Aşağıdakilerden hangisi Ege ve Yunan uygarlığı içerisinde yer almaz. A)Girit B)Miken (Aka) C)Frigyalılar D)İskender İmparatorluğu E)Eski Yunan 11. Roma Uygarlığı Roma Uygarlığı bugünkü İtalya’da Etrüskler tarafın­dan kurulmuştur. İtalya Yarımadası ve Akdeniz çevresinde kurulan büyük bir uygarlığa adını veren Roma şehri, MÖ 753 yılında Romulus tarafından kurulmuştur. Roma siyasi tarihi sırayla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk dönemlerine ayrılır. Başlangıçtan MÖ 510 yılına kadar Roma, krallık ile yönetilmiştir. Krallık döneminde, kral ihtiyarlar meclisi tarafından teklif edilmiş, “kuria” adı verilen halk meclisi tarafından seçilmiştir. Kral senatoya karşı sorumludur. 11. Roma Uygarlığı Roma toplumu patriciler, plepler ve kölelerplepler olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştır. Sınıfsal ayrım yüzünden kötü Patriciler zamanla zenginleşirken ve köylüler yoksullaşmışlardır. Bu nedenle şartlarda yaşayan köleler, zaman zaman yönetime karşı ayaklanmışlardır. pleplerle patriciler arasında uzun süren çatışmalar ortaya çıkmıştır. Bu çatışmaların sonucunda plepler ile patriciler arasındaki sınıfsal farklılıkları ortadan kaldırmak için “On Sınıf adı Statüsü Iki Levha Kanunları” adıyla bilinen hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Hakları Mülkiyet, devlet memuru ve asker olabilme hakkına On İki Levha Kanunları ile Pleplere de memur ve asker olma hakkı tanınmıştır. Buna PATRİCİLER Romalı soylular sahiptirler benzer düzenlemelerle Roma hukuku birçok devlete örnek olmuştur. Siyasi hakları yoktur.Hayvancılık, tarım, ticaret gibi PLEPLER Roma’ya sonradan gelip yerleşenler işlerle uğraşmışlardır. Hiçbir hakları yoktur. Patricilerin evlerinde hizmetçilik, KÖLELER Roma’nın getirilenler işgali altındaki ülkelerden tarlalarda işçilik gibi işler yapmışlardır. 11. Roma Uygarlığı Julius Caesar, MÖ 101 yılında Roma’da soylu bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Yirmi yaşlarındayken siyasi nedenlerle MÖ 510 yılında krallık yönetimine son verilerek Cumhuriyet Dönemine geçilmiştir. Cumhuriyet Roma’danRoma’da kaçmak zorunda kaldı.sınıfsal Daha sonra Roma’ya dönendıştan Caesar kırk bir yaşına geldiğinde, Roma’nın seçkin kişilerinden biri çıkan çatışmalara olmuştu. Dönemin ünlü generalleri anlaşarak kendisini (devletmemur başkanı) seçtirtti. Galya (Fransa) valiliğini de üzerine aldı. döneminde devlet Konsülile adı verilen ikikonsül yüksek tarafından yönetilmiştir. Konsüller gelen saldırılar da eklenince bu durumdan Caesar’ın amacı, Galya’da kendine bağlı bir ordu kurmak ve Roma’nın üzerine yürüyerek diktatör olmaktı. birbirlerine ve senato adı verilen meclise karşı sorumluydular. Konsüllerin başlıca görevleri, orduya yararlanan komutan ve konsüller yönetimi ele bu hareketi kısa süre içinde bütün Roma Imparatorluğu na MÖ 50’debazı Caesar ordusuyla, Roma üzerine yürüyüşe geçti. Caesar’ın komuta etmek, gerektiğinde senatoyu toplantıya çağırmak, vergi sistemini düzenlemek ve vergilerin yayılarak, bir iç savaş hâline geldi. Savaşı kazanan Caesar, Roma’ya hâkim oldu. Caesar, kendisini senatoya önce bir, sonra on yıllığına ve geçirmek istemişlerdir. Bunlardan bir tanesi de aradan çok geçmeden de, ömür boyunca diktatör seçtirtti. Soylular Caesar’ı öldürmek için gizli bir örgüt kurdular. genişlemesinde Bu örgüte, Casear’ın toplanmasını sağlamaktır. Cumhuriyet Döneminde Roma genişlemiştir. Sınırların Julius Caesar (Sezar)’dır. Julius Caesar ile Roma’da evlatlığı bazı kaynaklara göre de öz oğlu Brütüs de girmişti. Caesar, senatoda, suikastçılar tarafından öldürüldü. Suikastçılar Caesar’ın düzenli Roma ordusunun etkisi büyüktür. Roma ordusu yaya ve atlı askerlerden oluşmuştur. Ordunun ölümünden halkınDönemi sevinç duyacağını sandılar. Fakat Roma halkı bu durum karşısında umulanın aksine ayaklandı. Bunun üzerine Cumhuriyet sona ermiştir. temelini lejyonlar (askerî birlikler) meydana getirmiştir Caesar’ın katilleri Roma’dan kaçtılar ama peşleri bırakılmadı. Bunlardan, Caesar’ın çok sevdiği Brütüs, Makedonya’da yakalanacağını anlayınca intihar etti. 11. Roma Uygarlığı Roma’da MÖ I. yüzyılın sonlarında Cumhuriyet Dönemi sona ermiş ve MÖ 27 yılında Oktavianus (Oktavyanus)’a Augustus (Agustus) unvanı verilerek “Imparatorluk Dönemi” başlamıştır. Bu dönemde iç güvenlik sağlanarak halkın refah seviyesi yükseltilmeye çalışılmıştır. Ancak III. yüzyıldan itibaren Roma Imparatorluğu gücünü kaybetmeye başlamıştır. Merkezî otoritenin zayıflaması, Kavimler Göçü, savaşların uzun sürmesi ve iç karışıklıklar gibi nedenler imparatorluğun 395 yılında ikiye bölünmesine neden olmuştur. Bu bölünme sonucunda başkenti Roma olan Batı Roma İmparatorluğu ile başkenti İstanbul olan Doğu Roma İmparatorluğu kurulmuştur. 476 yılında kuzeyden gelen barbar kavimlerinin saldırılarıyla Batı Roma yıkılmıştır. Colosseum Romalılar ilk dönemlerde tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Zamanla Akdeniz ve çevresinin Roma egemenliğine girmesi Roma’nın zenginleşmesini sağlamıştır. Yapılan yollar sayesinde ticaret gelişmiştir. Roma uygarlığı, mimari ve sanatsal açıdan büyük bir gelişme göstermiştir. Romalılar, Yunan tiyatrolarına yeni bir boyut kazandırmıştır. Çeşitli yarışlar ve gösteriler için kullanılan amfi tiyatrolar, hayvan ve insan dövüşlerinin yapıldığı bir alan olarak kullanılmaya başlanmıştır. Agustus Tapınağı, Roma Hamamı, Aspendos Tiyatrosu, Valens (Bozdoğan) Su Kemeri Romalılardan günümüze ulaşan eserler arasındadır. 11. Roma Uygarlığı Doğu Roma çok İmparatorluğu, aynı sahip zamanda Bizans İmparatorluğu da bilinmektedir. Bizans Romalılar, tanrılı inanca olup Yunan tanrılarını olarak benimsemişlerdi. Tanrılarını Büyük Selçuklu Devleti’yle Malazgirt Savaşı’nı, Türkiye Selçuklu Devleti’yle de Miryokefalon Savaşı’nı insan şeklinde düşünmüşlerdi. Hristiyanlık, 313 yılında serbest bırakılmış, 381’de de devletin yapmıştır. Her iki savaşta da aldıkları yenilgilerle Anadolu’da Türk hâkimiyetine engel olamamışlardır. resmî dini hâline getirilmişti. Doğu Roma, 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethiyle yıkılmıştır. Latince konuşan Romalılarda edebiyat Yunan edebiyatının etkisinde gelişmiştir. Bizans’ta Batı Roma’dan farklı olarak ülke “thema” adı verilen eyaletlere bölünmüştür. Bu eyaletlerde Romalılar, özellikle tarih yazıcılığı ve hitabet sanatında büyük gelişme göstermişlerdir. bulunan kalelerde ise tekfur adı verilen valiler görevlendirilmiştir. Latin kültürü yerine Helen kültürünü Fenikelilerin alfabesini geliştirmişler, ve Latin Alfabesi'ni meydana getirmişler, güneş takvimini benimseyen Doğu Roma, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini ve resmî dil olarak da Grekçeyi Jülyen Takvimi olarak yeniden düzenlemişlerdir. benimsemiştir Roma İmparatorluğu döneminde yayılmaya başlayan Hıristiyanlığa karşı imparatorluk çok sert tepkiler göstermiştir. Buna göre, I.Eski alışkanlıklarının terk edilmesi zordur. II.Tek tanrı inancının yayılması engellenmek istenmiştir. III.Hıristiyanlığın yayılması ile sosyal eşitliğin sağlanması yönetimdeki kişilerin tepkisine neden olmuştur. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A)Yalnız I B)Yalnız III D)I ve III E)I, II ve III C)I ve II Roma’da dönemlerin sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A)Cumhuriyet-Krallık-İmparatorluk B)Cumhuriyet-İmparatorluk-Krallık C)Krallık-Cumhuriyet-İmparatorluk D)İmparatorluk-Krallık-Cumhuriyet E)Krallık-İmparatorluk-Cumhuriyet Roma İmparatorluğu’nda Cumhuriyet döneminin yaşanmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir? A) Ülkenin illere ayrılarak yönetilmesi B) Konsül adı verilen senato meclisinin bulunması C) Askerî gücünün çok fazla olması D) Roma’da iç karışıklıkların yaşanması E) On İki Levha Kanunlarının yayınlanması Anadolu'da bulunan aşağıdaki eserlerden hangisi Romalılar'dan kalma sanat eserlerinden birisi değildir? A)Ayasofya Kilisesi B)İvriz Kabartmaları C)Yerebatan Sarnıcı D)Meryem Ana Kilisesi E)Agustus Tapınağı Roma’da Oniki Levha kanunları hangi amaçla yapılmıştır? A)Tarımı korumak B)Siyasi birliği sağlamak C)Ticareti geliştirmek D)Sınıf farklılığını kaldırmak E)Kralın yetkilerini artırmak Aşağıdakilerden hangisi Roma uygarlığı ile yanlış bir bilgidir? A)Sınıf farklılıkları vardır B)Miladi takvime katkıları olmuştur C)Hristiyanlık ilk dinleridir D)Latin alfabesinin oluşmasına katkı sağlamışlardır E)395 yılında ikiye ayrılmıştır
