Slayt Başlığı Yok

ERGENLİK
DÖNEMİ
Çocukluktan çıkıp yetişkinliğe
adım atılan bedensel, zihinsel,
duygusal,sosyal değişikliklerin
hızlı bir şekilde yaşandığı kızlar
için 11-21 erkekler için 13-21
yaşları arasında yaşanan bir geçiş
dönemidir.
ERGENLİKTE İLK YILLARINDA
FİZİKSEL GELİŞİM
• Büyüme hormonları salgılandığından hızlı bir
şekilde boyu uzar,kilo artar,el ve ayaklar büyür.
• Vücudun bazı bölgelerinde kıllanmalar meydana
gelir.(Koltukaltı, sakal ve kasıklarda)
• Cinsel uyanışda bu dönemde başlar.Erkeklerde
testisler sperm hücresi üretir.
• Ter bezleri bu dönemde faaliyetlerini artırır.
• Erkeklerde ses kalınlaşır.
• Kemikler ve kaslar hızlı gelişir.
• Yüzde siyah noktalar ve sivilceler meydana
gelir.
Birey bu dönemdeki fiziksel değişikliklere
ne kadar kabullenip uyum sağlarsa
yetişkinlikteki ruh sağlığı ve kimlik gelişimi
de o derece sağlıklı olur.
Bu dönemde bedensel
gelişimin sağlıklı bir
şekilde olabilmesi için
bireyin dengeli
beslenmesi,spor
yapması, vücut
temizliğine dikkat
etmesi ve zararlı
alışkanlıklardan uzak
durması gerekir.
Genellikle ergenlik ve gençlik
çağı en sağlıklı yaşam
dönemidir.
ERGENLİĞİN İLK
YILLARINDA DUYGUSAL
GELİŞİM
• Duygu yoğunluğu artar.Artan bu duygular
davranışlara coşkulu tepkiler olarak
yansır(günlük tutma, şiir yazma, yüksek
sesle müzik dinler)
• Duygularda istikrarsızlık göze çarpar.
• Gittikçe artan bağımsızlık gereksinimi
ortaya çıkar.
• Sık sık yalnız kalma isteği artar.
• Sevgi, aşk gibi duygular artmakla birlikte
aşırılıklar gözlenebilir.
ERGENLİĞİN İLK
YILLARINDA SOSYAL
GELİŞİM
• Ergenliğin ilk belirtileri çıktığında kendi içine
kapanma görülebilir.
• Karşı cinsin beğenisi istenir.
• Kızlar erkek öğrencilere göre daha olgun ve
evcimen gözükürler.
• Ergen kendine model bulma arayışı içindedir.
• Cinsel kimliğini kazanabilmesi için kendi
cinsinden ebeveyn ile özdeşim kurması önemlidir.
• Arkadaşlıklara verilen önem bu dönemde artar.
• Anneyi ve babayı beğenmeme, onları eleştirme
durumları ile karşılaşılabilir.
ERGENLİĞİN İLK
YILLARINDA ZİHİNSEL
GELİŞİM
• Soyut düşünme yeteneğine ulaşmışlardır.
• Ders dışı konulara ilgi artmıştır.
• Toplumsal kuralların insan üzerindeki
etkilerini sorgular.
ERGENLİK ÇAĞINDA BAŞARILMASI BEKLENEN
BAŞLICA GELİŞİM GÖREVLERİ
1) Cinsel rolünü kabullenme ve role uygun davranış örüntüleri
geliştirebilme.
2) Duygusal bağımsızlığını kazanma ve kendisi ile ilgili önemli
kararları kendi başına verebilme.
3) Akran grubu içinde kabul görme ve arkadaşlık, işbirliği,
liderlik yeteneklerini geliştirebilme.
4) Çatışan değerleri uzlaştırma ve kendi yaşına özgü bir yaşam
felsefesi geliştirebilme.
5) Meslek seçimi için gerekli ön hazırlıkları yapma ve kendine
en uygun olan mesleği seçebilme.
6) Öz kimliğine ulaşma ve bunu kabullenebilme.
Gelişim görevlerini birey başarabildiği ölçüde
yetişkinlikteki uyumu ve başarısı artar.
ERGENLİKTE
DAVRANIŞLARDAKİ
DEĞİŞİKLİKLER
Her genç yalnızlığını paylaşacağı ayrı bir
odasının olmasını ister.
Odasında saatlerce kalabilir. Küçük nedenlere
kızabilir, kırılabilir.
Anne babanın ve arkadaşların beraber olma
isteğine ret edip içine dönebilir. Adeta vücudunda
olup bitenlerin bir muhasebesini yapmak onları
gözden geçirmek ve yeni duygularına alışmak
istemektedir.
Gencin bu isteğinin doğal karşılanması
gerekir.

Hızlı bir bedensel gelişme içinde oldukları için bu durum
enerjilerini tam olarak kullanamamalarına neden oluyor. Tüm
enerji bedene yansıyor. Sonuçta isteksizlik oluşabiliyor. Bir
takım ağrılar, sızılar oluşabiliyor. İşte tüm bu durumlar derslere
de yansıyabiliyor. İlkokulda elde edilen başarıda düşüş
görülebiliyor. Bununla başa çıkmak çok önemli. Bu başarısızlık
durumunda kaygı duymamak gerekir. Bunun geçici olduğunu
düşünmek en doğru çözüm olur.
Bu dönemde isteksizliğe bağlı olarak can sıkıntısı da
oluşabiliyor ve can sıkıntısı uzun sürebiliyor. Ayrıca huzursuzluk
oluşabiliyor. Bunun nedeni ise bedendeki değişimlerdir. Sürekli
bir şeylerle ilgilenme, meşgul olma isteği var. Ergen hareketli,
kıpır kıpırdır. Bu durum okul için de söz konusudur.
Ev ortamında mutlaka otoriteyi temsil eden birisi
vardır.
Ya anne ya baba ya da ağabey, abla.
Gelişmekte olan ergenin karşı çıkacağı ilk kişi
otoriteyi temsil eden kişidir. Eğer otoriteye karşı
çıkamıyorsa bu istek ergende daha da alevlenecektir.
Özellikle 13-18 yaş kişinin en huzursuz olduğu en
geçimsiz olduğu, her şeye karşı çıktığı bir dönemdir.
Otorite sayılan kişi sıcak ve anlayışlı olmalı .Otoriteye
karşı gelemeyen bireylerde bazı davranış bozuklukları
oluşabilir.
Bu dönemde ergenler çok fazla duygusal olabiliyorlar.
Üzüntü verici olaylarla ilk kez karşılaşıldığından onların
yarattığı duygusal kırıklık daha yoğun olur. Daha önce
karşılaşılıp üstesinden geldikleri benzer duygular olmadığı için
gençler üzüntü yaratan yeni durumlarda
nasıl
davranacaklarını kestiremezler. Denilebilir ki üzüntü verici
durumlarla baş edebilmek tecrübeyle öğrenilebilir. Ancak bu
durum biçim değiştirerek kendisini gösterir:
 Karamsarlık oluşur.
 Kendilerine söylenen şeyleri ters anlarlar.
 Çabuk sinirlenirler.
 Hiçbir şeyden memnun olmama.
 Küçük şeylerden dolayı hemen ağlama görülebilir.
5- Kendilerine Olan Güven Duygusu
Bu dönemde kendine güven duygusunda azalma
görülür. Bunun nedeni bedensel gelişimle ilgili kaygıların
duyulmasıdır.Arkadaş grubu tarafından kabul görme
gencin kendine olan güvenini pekiştirir. Arkadaşları
arasında duygu ve düşüncelerini rahatça dile getirebilir.
Başkalarının etkisinde daha az kalabilir. Kendilerine
güveni yeterince gelişmemiş gençler de arkadaşlarının
telkinine daha açık olurlar.
Çocukların
kendilerine
olan
güvenlerinin
azalmasının bir neden de onlardan beklenen rollerin
yoğunluğudur.
6- TOPLUMLA ZITLIK DURUMU
YAŞANABİLİR:
Ergen sürekli içinde bulunduğu
ortama karşı çıkar.Bu durum bu
dönemin belirgin özelliklerindendir.Bu
nedenle de çevresiyle olan ilişkilerinde
(aile,okul,arkadaş) geçimsizlik
oluşabilir.
7- KARŞI CİNSE OLAN ZITLIK:
Genellikle bu dönemde kızlar ve erkekler
birbirlerini sevmezler ancak birbirleri
olmadan da yapamazlar.Sürekli karşı
cinsten olanları küçük düşürme eğilimine
girebilirler.
ERGENLERİN KAYGILARI
Ergenlik dönemi bireyin kendisi ile ilgilendiği
dönemdir. Bu ergenlerin
kaygılarının,sıkıntılarının çeşitliliğinden
anlaşılır. Kaygı konularını şöyle
sıralayabiliriz.
• Bedeni ile ilgili kaygılar: Bedensel görünümü,
boyu, güzel veya yakışıklı olmadığı, sakarlık,
yeterli uyumamak, sağlığı ile ilgili kaygılar.
• Kişilik ile ilgili kaygılar: Kendini aşağı görme,
kendine güveni olmamak, kendini yetersiz
görmek, sık sık öfkeye kapılmak, küçük şeylere
üzülmek, olayları ciddiye almak.
• Aile ve yaşamına ilişkin kaygılar: Kendisine ait
bir odasını olmaması, cinsel sorunlarını aile ile
paylaşamaması, arkadaşları ile dışarı çıkamaması,
çocuk yerine konmak, ailenin arkadaş çevresinetercihlerine-isteklerine karışması, özgürlüğünün
kısıtlaması
• Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar: Yeni
tanıştığı insanlarla nasıl konuşacağını
bilememesi, arkadaş edinememe.
• Din ve ahlak konularındaki kaygılar:
Ölüm konusu, din konusunda daha fazla
bilgi istemek, neyin yanlış neyin doğru
olduğunu bilememek.
• Okulla ilgili kaygıları : Dikkatini
toplayamama, çalışma yöntemini bilememe,
çalışırken hayal kurma, derse kendini
verememe, çalışmak isteyip de çalışamama,
kendini derste ifade edememe, etkili bir
programın olamaması, not kaygısı, sınav
kaygısı, uzun süre kendisini t.v den
alamama, zaman kaybı.
• Meslek seçimi ile ilgili kaygılar:
Yeteneklerinin, ilgilerinin ne olduğunu
bilememek ,hangi mesleği seçeceğini
bilememek, bu konuda ailenin meslek
seçimine karışması.
ERGENLERİN İLGİLERİNİN
ÖZELLİKLERİ
• -Ergenlerin ilgileri zengindir.
• -Duygu düşünce ve davranışlarında
bir aşırılık söz konusudur.
• -Ergenlikte ilgiler çabuk söner ve
yeni ilgiler ortaya çıkar.
• -Ergenlik döneminin başında ilgilerde
bir dengesizlik görülür. Ergenlik
yılları ilerledikçe bu dengesizliklerde
azalmalar görülür.
KİMLİK GELİŞİMİ
• Ergenliğin ilk yıllarında birey çevresinde
gördüğü ve ilgi duyduğu kişilerle özdeşim kurar.
Bunların giyim tarzını, konuşmasını, tutum ve
davranışlarını taklit eder.
• Bedensel,zihinsel,duygusal ve sosyal gelişimini
sağlıklı bir şekilde tamamlayan birey özdeşim
kurduğu bireylerden bağımsız olarak ergenliğin
sonlarında kendi kimliğini oluşturur.
• Yani birey ergenliğin sonunda duygu, davranış
ve tutumlarında kendine özgü bir yol çizerek ne
olacağını, Kim olduğunu, Nelere inanması
gerektiğini, belirler.
Yeni bir kişilik bağımsız olmakla
şekilleneceğinden genç bağımsız olmaya
büyük önem verir. Evden kopar, çevresinden
uzaklaştırdığı ana-babasının boşluğunu
doldurmak için yeni ilişkilere yönelir.
ERGENLİKTE ARKADAŞLIK
- Ergenlikte, ailenin yanında arkadaşlık
ilişkileri de büyük önem kazanmıştır.
- Ergen bu dönemde ailesiyle
paylaşamadığı bazı konuları arkadaşlarıyla
paylaşır. Arkadaşlarının etkisine açıktır ve
birbirlerini etkilerler.Grup içinde birey
kendini güvende hisseder.Ergen arkadaş
grubu içerisine girmek için grubun olumlu
yada olumsuz davranışlarını benimseyebilir.
AİLELERİN ŞİKAYETLERİ
Hırçınlaştı. Ders çalışmıyor. Sorumluluk duygusu yok.
Canım sıkılıyor diyor. En küçük isteklerini sert bir dille
bildiriyor. Kardeşlerini kızdırmaktan zevk alıyor.
Okuduğunu anlamıyor gibi. Durgunlaştı,dalgınlaştı.
Çabuk karamsarlığa düşüyor. Ara sıra hiç yoktan
huysuzlaşıyor. Sert karşılıklar veriyor.
İleri derecede alıngan. Derslerinde gene başarılı ama
oyuna,eğlenceye çok düştü. Olur olmaz her şeye ağlıyor.
Evde huzursuz dışarıda sıkılgan.
 Her istediğini yaptırmak istiyor. Aşırı süsleniyor. Siz
bana karışmazsınız diyor. Babasından çekindiği için
dolambaçlı yollara sapıyor.
Derslerinde başarılı. Hiç sorun çıkartmayan bir çocuk.
İki kez okula gitmemiş. Arkadaşlarıyla gezmiş. Sorunca
yalan söyledi. Bu davranışı bizi çok şaşırttı.
Çok harçlık istiyor. Çok geziyor,eve girmek istemiyor.
Spora çok düştü. Derslerine boş veriyor. Banyoya
sokamıyoruz. Ellerini bile yıkatamıyoruz. Saçını
kestiremiyoruz.
Son derece asi ve hırçın olmaya başladı. Başına buyruk
olmak istiyor. Dayak,kötü söz,tatlı söz hiçbiri sonuç
vermiyor. Bir psikologla mı görüşmeliyim?
ÇOCUKLARIN ŞİKAYETLERİ
Büyüklerin anlayışsızlığı ve
baskısı,onur kırıcı davranışlar
Arkadaş edinmede güçlük
Kız-erkek arkadaşlığının olmaması,
Kız erkek arkadaşlığının aile ve çevre
tarafından anlaşılmaması ve karşı
çıkılması
Boş zamanlarını etkin bir biçimde
değerlendirecekleri yerlerin,olanakların
olmaması
Evde ve okulda dayağın bir eğitim
aracı olarak kullanılması