kaslar - biyologlar.com

KASLAR
Kaslar insan vücuduna hareket edebilme
yeteneği sağlayan yapılardır. Hareket
yeteneğinin yanı sıra bazı yaşamsal
mekanizmalarda kaslar sayesinde çalışır.
İnsan vücudunda 630 civarında kas vardır.
Bunların 600 kadarı iskelet kası 30 civarı düz
kastır. Gelişmiş bir erkek kası 25 ton ağırlığı
kaldırabilecek güç üretebilir.
Musculus: küçük fare
Kaslar mikroskopik şekilleri ve
fonksiyonlarına göre;
1. Düz kas,
2. Çizgili kas
3. Kalp kası
Kaslardaki küçülmeye atrofi
Kaslardaki büyümeye hipertrofi veya
hiperplazi
Kasların orta kısmına kasın karnı
denilir.
Uç kısımlardan en az bir tanesi
kemiklere tutunur.
Yuvarlak dar bir parça ile tutunma
yaparlarsa bu kısma tendon
Geniş ve yaygın bir bağ dokusu
yaprağı ile olursa bu kısmına da
aponeurosis denilir.
Kasın yapışma yerlerinden en az
hareketli olan kısmına origo yani
kasın başlangıç kısmı
En fazla hareketli kısmına ise
insertio yani sonlanma yeri adı
verilir.
Her bir kas en az bir periferik
sinir tarafından uyarılır.
Kaslar; mekik şeklinde,
silindirik, kare şeklinde yada
kaz teleği gibi değişik şekil ve
görünüşlerde olabilirler.
Kasların her birinin
tanımlanabilmesi için isimleri
vardır. Bu isimlendirmelerde
kasın şekli, yerleşimi ya da
fonksiyonu gibi bir ya da
birkaç özelliği kullanılarak
isimlendirme yapılmıştır.
Prime mover: asıl hareket ettirici
Sinerjist: aynı hareketi yaptıran
Antagonist: karşı hareketi yaptıran
Vücudumuzdaki belli kaslar kas içi
(İntramuskuler=İ.M.) enjeksiyon yapılmasında
kullanılırlar.
İzotonik kasılma: Kasılma esnasında kasın boyu küçülür tonusu
değişmezse buna denir
İzometrik kasılma: Kaın boyu küçülmez tonusu artarsa buna
denir
Tetanik kasılma:Kasa eşik değerinde uyaran geldiğinde kas
kasılır. Uyaranlar arka arkaya birkaç defa geldiğinde kas
gevşemeye fırsat bulamaz kasılı kalır bu olaya denir
ÖZEL KAS BİLGİSİ
• Klasik anatomi öğretiminde vücut
kasları, baş-boyun, gövde, üst taraf ve alt
taraf kasları olmak üzere dört grupta
incelenir.
• BAŞ VE BOYUN BÖLGESİ KASLARI
Baş Bölgesi Kasları
• M. occipitofrontalis:
Kafa derisi altında yer alan
kas m. occipitofrontalis adını
alır. Arkada occipital, önde
frontal olmak üzere iki karnı
vardır. Bu iki karın ortada
galea aponeurotica denilen
fibröz banda tutunarak
sonlanır.
• M. Temporalis
Başlangıç yeri şakak fasyası
sonlanmayeri galea
aponeurotica kafa derisini
gerer.
Göz Etrafındaki Kaslar
1. M. orbicularis oculi: Göz
kapaklarını kapatır.
2. M. corrugator supercilii:
Kaşı çatan kastır.
3. M. depressor supercilii:
Kaşları aşağı indirir.
Burun Etrafındaki Kaslar
1. M. nasalis: burun kökünde
bulunur ve burun kanatlarını
hareket ettirir.
2. M. levator labii superior
alaeque nasi: Dudakların,
burun
kanatlarının
ve
yanakların derisini hareket
ettirir.
3. M. procerus: Alın ve kaş
derisini aşağıya çeker.
Ağız Etrafındaki Kaslar
1.
M. orbicularis oris:
Dudakları kapatır.
2. M. levator labii superior:
Üst dudağı yukarı kaldırır.
3. M. levator anguli oris:
Dudakların
birleşme
kenarlarını kaldırır.
4. M. depressor labii
inferioris: Alt dudağı
aşağı çeker.
Ağız Etrafındaki Kaslar
5. M. depressor anguli oris:
Dudakların
birleşme
kenarlarını aşağı çeker.
6. M. risorius: Gülümseme
kasıdır. Ağız açısını yana
çeker
7. M. buccinator: Ağız
boşluğunu daraltır. Havayı
dışarı
üflerken
ve
çiğnemede
fonksiyonu
vardır.
8. M. zygomaticus major et
minor: Ağız köşesindeki
deriyi hareket ettirir.
Boyun Etrafındaki Kaslar
M. platysma: Boyun
bölgesindeki
yüzeyel
kastır. Alt dudaklar ve alt
çene ile clavicula arasında
uzanan,
yüzeyel
bağ
dokusu içerisinde bir
kastır. Boyun derisinin
gerilmesi ve alt çenenin
aşağı çekilmesini sağlar.
Yüz kaslarının innervasyonu
Yüz kaslarının tamamı n.
facialis denilen yüz siniri
tarafından
uyarılır.
Bu
kasların felcine yüz felci
denilir.
Çiğneme Kasları
Derin
planda
çiğneme kasları adı verilen;
•m. temporalis,
•m. masseter,
•m. pterygoideus medialis
•m. pterygoideus lateralis
olmak üzere dört kas
bulunur. Bunların tamamı
n. mandibularis tarafından
uyarılırlar.
Boyun yüzeyel kasları
1. M. platysma: Daha önce
anlatıldı.
2. M. sternocleidomastoideus:
O: Sternum ve
I: Proc. mastoideus
S: N. accessorius
F: Boyunun döndürülmesi,
bükülmesi ve gerilmesini sağlar.
Tek taraflı kasıldığında yüzü
karşı tarafa baktırır, iki taraflı
çalıştığında ise boyuna fleksiyon
yaptırır.
Orta Planda Yer Alan Boyun Kasları
Suprahyoid kaslar:
Dil kemiği (os hyoideum)
üstünde bulunan kaslardır.
Bu kaslar hyoid kemiği
dolayısıyla larynx’i yukarı
kaldırırlar ya da alt çeneyi
aşağı çekerler.
Orta Planda Yer Alan Boyun Kasları
M. digastricus: İki karnı
bulunan bir kastır.
O: Venter posterior processus
styloideus’a,
I: Venter anterior mandibula’nın
arka yüzüne tutunur. Ortadaki
tendon yapısındaki ara kısım bağ
dokusundan bir kanca ile os
hyoideum’a bağlanır.
S: Arka karnı n. facialis, ön karnı
ise n. mandibularis
F: Çeneyi açar ya da larynx’i ve dil
kökünü yukarı kaldırır.
1.
Orta Planda Yer Alan Boyun Kasları
2. M. stylohyoideus:
O: Processus styloideus
I: Os hyoideum
S: N. facialis
F: Os hyoideum’u arka
yukarıya çeker.
Orta Planda Yer Alan Boyun Kasları
3. M. mylohyoideus:
O: Corpus mandibulae’nin iç yüzü
I: Os hyoideum’a tutunur.
S: N. mandibularis
F: Ağız tabanını yükseltir, os
hyoideum’u öne ve yukarıya
çeker.
4. M. geniohyoideus:
O: M. mylohyoideus’un üstünde,
mandibula
I: Os hyoideum
S: N. mandibularis uyarır.
F: Hyoid kemiği öne çeker.
Infrahyoid Kaslar
• Hyoid kemiğin altında
bulunan kaslardır. Bu
kaslar hyoid kemiği ve
larynx’i aşağıya
çekerler. Tamamı ansa
cervicalis adı verilen
bir sinir kangalı
tarafından uyarılırlar
Infrahyoid Kaslar
1. M. sternohyoideus:
O: Sternum
I: Os hyoideum
2. M. sternothyroideus:
O: Sternum
I: Larynx’ın en büyük
kıkırdağı cartilago
thyroidea’nın dış
yüzüne
Infrahyoid Kaslar
3. M. thyrohyoideus:
O: Cartilago thyroidea’nın dış
yüzü
I: Os hyoideum’un dış yüzüne
uzanır.
4. M. omohyoideus:
O: Venter inferior’u
spacula’nın üst kenarına
I: Venter superior’u ise hyoid
kemiğe tutunur. Arada
kalan bağ dokusundan
tendonları bir fibröz doku
kitlesi ile clavicula’ya
bağlanır.
Yüzeyel Sırt Kasları
1. M. trapezius: Her iki tarafın kası
bir araya geldiğinde karo şekli
oluşturduklarından böyle bir isim
verilmiştir.
S: N. accessorius
F: Skapulayı yukarı, aşağı ve iç yana
hareket ettirir. Baş ve boyunu karşı
tarafa çevirir, aynı tarafa büker.
Yüzeyel Sırt Kasları
2. M. latissimus dorsi: Sırtın en
geniş kası anlamına gelir.
O: Kaburga ve omurlardan
I: Humerus’un iç yüzüne
F: Kola ekstensiyon, iç rotasyon ve
adduksiyon yaptırır. Halter, kürek
çekme ve barfiks gibi sporlarda
aktiftir.
Yüzeyel Sırt Kasları
3. M. levator scapulae
4. m. rhomboideus major
5. m. rhomboideus minor:
Bu kaslar yukarıda anlatılan iki kasın
derininde bulunurlar. Omurga ile
scapula’nın iç kenarı arasında
uzanan bu kasların siniri n. dorsalis
scapulae’dir. Skapula’yı yukarı ve iç
yana hareket ettirirler.
Derin Sırt Kasları
Yüzeyel sırt kaslarının derininde
bulunan
ve
vücut
ekseninin
uzunlamasına seyreden kaslardır.
Gövdenin
dik
tutulması,
ekstensiyonu, yanlara fleksiyonu ve
rotasyonunu sağlarlar. Bu kaslar
otoktan sırt kasları olduklarından
kendi
segmentlerindeki
spinal
sinirlerin arka dalları tarafından
uyarılırlar.
Üst Eksterimiteyle İlgili Göğüs Kasları
1. M. pectoralis major: Göğüs
kabarıklığını yapan bu kasın adı
göğüsün büyük kası anlamına
gelir.
O: Kaburgalar,
sternum
clavicula
ve
I: Humerus’ta crista tuberculi
majoris
F: Kola adduksiyon, iç rotasyon
ve fleksiyon yaptırır. Tırmanma
ve barfiks hareketlerinde çalışır.
Üst Eksterimiteyle İlgili Göğüs Kasları
2. M. pectoralis minor: Bir
önceki kasın hemen altında
bulunan küçük bir kastır.
O: 2-5. kaburgalar
I: Processus coracoideus
F: Omuzu aşağı çeker
Üst Eksterimiteyle İlgili Göğüs Kasları
3. M. serratus anterior: Göğüs
kafesinin yan tarafında, testere
dişi görünümünde bir kastır.
O: 1-10. kaburgalar
I: Scapula’nın altından geçerek
onun iç kenarına boydan boya
yapışır.
S: N. thoracicus longus tarafından
uyarılır.
F: Kolu omuz seviyesinden
yukarı kaldırırken skapula’nın alt
açısını dışarı çeker.
Göğüs Esas Kasları
1. Mm. intercostales externi:
Kaburgalar arasını dolduran
kaslardan dıştakidir.
İnspirasyon yani soluk almayı
sağlar.
Göğüs Esas Kasları
2. Mm. intercostales interni:
Bir önceki kasın daha
derininde yerleşmiş olan
kaburgalar arası kastır.
Ekspirasyon yani soluk
vermeye yarar.
3. Mm. intercostalis intimi:
En içteki kastır. Mm.
intercostales interni’ya benzer.
İki kas arasında a., v., n.
intercostalis’ler seyreder.
Göğüs Esas Kasları
4. Diaphragma
Göğüs kafesi ile karın
boşluğunu birbirinden ayıran
kas ve zar yapısında bir
oluşumdur.
Kaburgaların alt kenarlarına
ve ilk üç bel omurlarına
tutunur.
4. Diaphragma
Çevreden merkeze gidildikçe
kas yapısı zara dönüşür
Centrum tendineum denilen
orta bölgedeki sıkı bağ
dokusu yapısı olarak
sonlanır.
4. Diaphragma
4. Diaphragma
Diaphragma’nın duruşu kubbe
gibidir. Bu kubbenin alt
kısmında karın boşluğu
organları bulunur.
Diaphragma kasıldığında bu
kubbe aşağı doğru iner ve
göğüs kafesinin hacmi genişler.
Bu durumda soluk yolu
aracılığı ile akciğerlere hava
girer.
N. phrenicus tarafından
uyarılan diaphragma, soluk
almada görevli esas kastır.
4. Diaphragma
Foramen venae cavae; 8. göğüs
omuru hizasında ve sağda yerleşmiş
bir deliktir. Buradan v. cavae inferior
karın boşluğundan göğüs boşluğuna
geçer.
Hiatus oesophageus, ortalarda ve 10
göğüs omuru hizasındadır. Bu
açıklıktan oesophagus ve
beraberindeki n. vagus’lar göğüs
kafesinden karın boşluğuna ulaşırlar.
En arkada 12. göğüs omurunun ön
tarafında yer alan açıklık ise hiatus
aorticus adını alır. Bu delikten ise
aorta karın boşluğuna, ductus
thoracicus ise göğüs boşluğuna geçer.
Karın Kasları
1.
M. obliquus externus abdominis:
Karın ön ve yan duvarlarını oluşturan,
eğik seyirli en dıştaki kastır.
O: 5-12. kaburgaların dış yüzlerinden
başlar. Lifleri aşağı ve dışyana ilerler.
I: Crista iliaca’ya ve tuberculum pubicum’a
tutunur. Orta hatta; linea alba adında
bağ dokusu yapısı aracılığıyla karşı
tarafın kası ile birleşir.
Tuberculum pubicum ile crista iliaca
arasında kalan kısmı aponeuros
yapısındadır.
Karın Kasları
1. M. obliquus externus abdominis:
Bu iki nokta arasında kalan lifler
birbirleri üzerinde kıvrılarak lig.
inguinale’yi (kasık bağı) meydana
getirirler. Kasık bağının tuberculum
pubicum’a tutunan ucunda tabanı
aşağıda, tepesi yukarıda üçgen
şeklinde bir açıklık vardır. Annulus
inguinalis superficialis denen bu
açıklığın arkaya devamı olan kanal,
canalis inguinalis adını alır.
Karın Kasları
2. M. obliquus internus abdominis:
Bir öncekinin derininde bulunur.
O:
Crista
iliaca,
fascia
thoracolumbalis
ve
lig.
inguinale’den başlar. Lifleri yukarı
ve öne seyreder.
I: Alt üç kaburgaya, tuberculum
pubicum’a ve linea alba’ya tutunur.
Bu kastan ayrılan bazı lifler m.
cremaster
adıyla
funiculus
spermaticus’un yapısına karışır.
Karın Kasları
3. M. transversus abdominis:
Karın ön ve yan duvarını oluşturan
kaslardan en içte olanıdır.
O: Alt altı kaburganın iç yüzleri,
fascia thoracolumbalis, crista iliaca
ve lig. inguinale’den başlar.
I: Lifleri horizontal seyreder ve orta
hatta linea alba’da sonlanırlar.
Karın Kasları
4. M. rectus abdominis: Karın ön
duvarını oluşturan bu kas vagina
musculi recti abdominis adı verilen
bir kılıf içerisindedir.
O: Median hattın her iki yanında
aşağıda
pelvis
üzerindeki
tuberculum pubicum’a,
I: 5-7. kaburgalar ve processus
xiphoideus’a tutunur.
Canalis Inguinalis
Kasık
bölgesinde
lig.
inguinale’ye paralel olarak
onun 1-2 cm üzerinde
uzanan, erkeklerde 5-6 cm,
kadınlarda
2-3
cm
uzunluğunda, kaslar ve
bağlar ile sınırlandırılmış
kasık kanalıdır.
Canalis Inguinalis
Canalis inguinalis içerisine
bazen karın içerisindeki
yapılar girebilir. Bu durum
kasık fıtkı (inguinal herni)
olarak bilinir.
ÜST TARAF KASLARI
M. deltoideus: Omuz yuvarlaklığını yapan
kastır. Delta şeklinde anlamına gelir. Omuzdan
kas içi enjeksiyon yapılmasında kullanılır.
O: Clavicula, acromion ve spina scapulae
I: humerus’teki tuberositas deltoidea
S: N. axillaris
F: Omuz eklemine abduksiyon, adduksiyon, iç
rotasyon, dış rotasyon, fleksiyon ve ekstensiyon
yaptırır.
Skapula Kasları
1. M. supraspinatus
2. M. infraspinatus
3. M. teres minor
4. M. teres major
Skapula Kasları
5. M. subscapularis
Omuz kelepçesi (rotator cuff) kasları
•
•
•
•
m. supraspinatus
m. infraspinatus
m. subscapularis
m. teres minor
Kol ön yüz kasları
1. M. biceps brachii: Pazı kasıdır. İki başlı kas
anlamına gelir.
O: Caput longum’u tuberculum
supraglenoidale’den caput breve’si, proc.
coracoideus’tan başlar.
I: Tuberositas radii’ye tutunur. Tendon fossa
cubitalis ön yüzünde deri altında yelpaze şeklinde
açılan Aponeurosis bicipitalis adını alır.
Bu yapı yüzeydeki venler ile derindeki atardamar
ve sinir yapılarını birbirinden ayıran güçlü bir
bariyerdir.
F: Bu kas kola ve ön kola fleksiyon yaptırır. Ayrıca
ön kolun en güçlü supinatorudur.
Kol ön yüz kasları
2. M. coracobrachialis:
O: Proc. coracoideus
I: Humerus’un medial yüzü
F: Kola fleksiyon ve adduksiyon yaptırır.
3. M. brachialis: Pazı kasının derinindedir.
O: Humerus’un ön yüzü
I: Ulna’nın proc. coronoideus’u
F: Ön kola fleksiyon yaptırır.
KOL ÖNYÜK KASLARININ SİNİRİ:
N. MUSCULOCUTANEOUS’tur
Kol arka yüz kasları
4. M. triceps brachii: Kolun
arka yüzündeki tek kastır. Üç
baş halinde başladığından bu
ad verilmiştir.
O: Caput longum; tuberculum
ingraglenoidale’den,
caput
lateralis ve caput medialis ise
humerus’un arka yüzünden
I: Tendonları, olecranon’a
tutunurak sona erer.
F: N. radialis’in uyardığı bu
kas kola ve ön kola
ekstensiyon yaptırır.
Ön Kolun Ön Yüz Kasları
(Yüzeyel grup)
1. M. pronator teres
2. M. palmaris longus
3. M. flexor carpi radialis
4. M. flexor carpi ulnaris
Ön Kolun Ön Yüz Kasları
(Orta ve derin grup)
5. M. flexor digitorum
superficialis
6. M. flexor digitorum
profundus
7. M. flexor pollicis longus
8. M. pronator quadratus
Sinirlendirme
Ön kolun ön
kompratımanında bulunan ve
yukarda anlatılan bu
kaslardan m. flexor digitorum
profundus’un medial yarımı
ile m. flexor capri ulnaris’i n.
ulnaris uyarırken diğer bütün
kasları n. medianus uyarır.
Ön Kolun Arka ve Yan Kompratıman Kasları
1. M. anconeus
2. M. brachioradialis
3. M. extersor carpi radialis
longus ve brevis
4. M. extensor carpi ulnaris
5. M. extensor digitorum
6. M. extensor indicis
7. M. extensor digiti minimi
8. Başparmakla ilgili uzun
kaslar
El Kasları
Sahin B and Wilhelmi BJ. “Hand Anatomy” in Plastic Surgery,
ed. M.B. Armstrong, www.emedicine.com, 2002.
(http://www.emedicine.com/plastic/topic296.htm).
ALT TARAF KASLARI
Kalça Kasları
1. M. gluteus maximus:
2. M. gluteus medius:
3. M. gluteus minimus:
Kalça Kasları
1. M. gluteus maximus: Kalça
kabarıklığını yapan en yüzeyde
yerleşmiş
kastır.
Kas
içi
enjeksiyonlarda kullanılır.
O: Crista iliaca, os coxae’nın dış
yüzü, sacrum ve coccyx’in arka
yüzü ve lig. sacrotuberale’den
başlar
I: Trochanter major ve tractus
iliotibialis’e tutunur.
S: N. gluteus superior tarafından
uyarılan
F: Kalça eklemine ekstensiyon
yaptırır.
Kalça Kasları
2. M. gluteus medius:
Bir öncekinin derininde
bulunur. Kalça eklemine
abduksiyon yaptıran bu
kasa aynı zamanda kalça
içi enjeksiyon yapılır.
3. M. gluteus minimus:
En derinde bulunan
kastır. Kalça eklemine
abduksiyon yaptırır
Kas içi (İntra Musküler İ.M). Enjeksiyon
Uyluk Ön Yüz Kasları
1. M. sartorius: İnsan
vücudundaki en uzun kastır.
Kalça ve diz eklemine
fleksiyon yaptırır.
Uyluk Ön Yüz Kasları
2. M. quadriceps femoris: Futbolcu
kası da denilir. Uyluk ön
yüzündeki kabarıklığı meydana
getirir. Dört kısımdan meydana
gelmiştir;
•
m. rectus femoris,
•
m. vastus medialis,
•
m. vastus lateralis,
•
m. vastus intermedius.
M. rectus femoris, os coxae’da spina
iliaca
anterior
inferior’dan
başlar. Diğerleri ise femur’un ön
yüzüne tutunarak başlarlar.
Tamamının tendonları
birleşerek patella’yı içine saran
lig. patellae’yı oluşturur. Bu
güçlü ligament tuberositas
tibia’ya tutunarak sonlanır.
F: Bu kaslar kalçaya fleksiyon,
dize ekstensiyon yaptırırlar.
M. quadriceps femoris İ.M.
enjeksiyon için kullanılabilir.
Uyluk İçyan Kasları
1. M. adductor magnus:
2. M. adductor longus:
3. M. adductor brevis:
4. M. gracilis
Uyluk Arka Yüz Kasları
1. M. biceps femoris:
Uyluğun iki başlı kasıdır.
2. M. semitendinosus:
Yarı tendon kas anlamına
gelir.
3. M. semimembranosus:
Yarı zar kas anlamına
gelir.
Pes anserinus (kaz ayağı)
M. sartorius,
M. gracilis
M. semitendinosus,
Os coxae’nin farklı yerlerinden
başlayan üç kastır. Bunların tendonları
birlikte tibianın üst ucunda iç yan
tarafına tutunurlar.
Bu kaslar izole olarak gözlendiklerinde
kaz ayağına benzer bir görüntü ortaya
çıktığından böyle isimlendirilmişlerdir.
Bacak Ön ve Yan Yüz Kasları
1. M. tibialis anterior
2. M. extensor digitorum longus
3. M. extensor hallucis longus
4. M. fibularis tertius
5. M. fibularis longus
6. M. fibularis brevis
Bacak Ön ve Yan Yüz Kasları
1. M. tibialis anterior
2. M. extensor digitorum longus
3. M. extensor hallucis longus
4. M. fibularis tertius
5. M. fibularis longus
6. M. fibularis brevis
Bacak Arka Yüz Kasları
1. M. gastrocnemius
2. M. soleus
3. M. plantaris
4. M. popliteus
Bacak Arka Yüz Kasları
M. flexor digitorum longus
M. flexor hallucis longus
M. tibialis posterior
Ayak Kasları