CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME ve GELİŞME

CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME
ve GELİŞME
www.fendosyasi.com
www.fendosyasi.com
HÜCRE




Canlıların en küçük yapı
birimine hücre denir.
Hücreye "göze" de denir.
Bitkisel ve hayvansal her
organizma, hücre adı
verilen yapı taşlarından
oluşur.
İnsanda 1014 adet hücre
bulunmaktadır.
www.fendosyasi.com
Mikroskopla
bakıldığında
hücrenin
yapısı,
keratin
(kırmızı) ve
DNA (yeşil)
HÜCRE ile İLGİLİ BİR HABER

ABD‘deki Colorado
Üniversitesi‘nde, yeni bir
elektron mikroskobuyla,
hücre dilimlerinin bugüne
kadarki en ayrıntılı
görüntüleri elde edildi.
3 milyon dolarlık
mikroskop sayesinde,
hücre dilimlerinin 140 ayrı
açıdan 3 boyutlu
görüntülerinin alınabildiği
açıklandı.
www.fendosyasi.com
ORGANEL

Organel:Sitoplazmada bulunan “elektron mikroskobu”nda
görülen, farklı sorumlulukları üstlenen yapılara verilen
addır.
www.fendosyasi.com
SİTOPLÂZMA

Sitoplazma:Hücre zarı ile
çekirdek arasında
bulunan yumurta akı
kıvamındaki sıvıdır.
Hücrenin yaşamsal
olaylarının gerçekleştiği
yerdir. sitoplazmanın
miktarı hücrenin
büyüklüğüne göre değişir.
www.fendosyasi.com
ORGANELLER

Mitokondri: Sosis veya
çomak biçimindedir.
Hücrenin enerji meydana
getirici üniteleridir.

Görevi: enerji üretir,
oksijenli solunum yapar.
www.fendosyasi.com
ORGANELLER

Ribozom: Endoplazmik
retikulum kanalcıkları
boyunca sıralanmış ve
sitoplazmada dağınık
olarak bulunan protein
sentezinin başladığı
yapılardır. Ribozom
yardımı ile sentezlenen
proteinler endoplazmik
retikulum aracılığı ile
hücre içi bölgelere veya
hücre dışına iletilir.
Görevi:protein
sentezlemek.
www.fendosyasi.com
ORGANELLER

Koful:Sitoplazmadan ince
bir zar ile ayrılır. Bu zar
gerek yapı, gerekse
geçirgenlik bakımından
sitoplazma zarına benzer.
Bitki hücrelerinde daha
büyük boyutlarda
görülürler.
www.fendosyasi.com
ORGANELLER

Sentrozom:Sadece
hayvan hücrelerinde
bulunur. Hücre bölünmesi
sırasında iğ ipliklerini
oluşturur.
www.fendosyasi.com
PLASTİTLER

Kloroplast:Fotosentezin
gerçekleştiği organeldir.çift
katmanlı zarla çevrilidir.
 Kromoplast:Bitkiye rengini
verir.Genç hücreleri
plastitlerinden oluşan ve
bitkiye farklı renkler
kazandıran plastit çeşididir.
 Lökoplast: Renksizdirler.
Bitkilerin ışık görmeyen
kısımlarında (kök, yumru
vb.) bulunurlar. Nişasta
depolarlar. Fotosentez
sonucu kloroplasta dönüşür
www.fendosyasi.com
ORGANELER

Endoplazmik
Retikulum:Hücrede; hücre zarı
ile çekirdek arasında madde
taşıyan, ince kanalcıklara
denir.1945 yılında PORTER
elektron mikroskobu ile yaptığı
çalışmalarda, hücre
sitoplazmasının dantel
şeklinde bir ağ manzarası
görünümünde olduğunu
saptamıştır. Bu ağ yapı
hücrenin ektoplazmasında
görülmediği için PORTER ve
arkadaşları buna Endoplazmik
retikulum (plazma içi ağı) adını
vermişlerdir.
www.fendosyasi.com
ORGANELLER

Golgi cisimciği: Granülsüz
endoplazmik retikuluma
benzer, yani üzerinde
ribozom bulunmaz. Golgi
aygıtı, salgı yapan
hücrelerde ve sinir
hücrelerinde iyi
gelişmiştir. Alyuvar ve
bakteri gibi hücrelerde
bulunmaz. Golgi aygıtı
lizozomların oluşmasında
da etkilidir.
www.fendosyasi.com
ORGANELLER

Lizozom:İçersinde genellikle
sindirimde kullanılan bazı
enzimler vardır. İlk olarak bir
farenin karaciğerinde
rastlanmıştır, daha sonra
alyuvarlar hariç diğer bütün
hayvan hücrelerinde,
özellikle vücut
savunmasında görev alan
akyuvarlarda ve de
makrofajların içerisinde
daha çok sayıda bulunduğu
gözlenmiştir. bitki
hücrelerinde mantarlarda ve
de mayalarda da benzeri
organellerin olduğu
saptanmıştır.
www.fendosyasi.com
FARKLILIKLAR




Hayvan ve bitki hücrelerinin arasındaki farklılıklar:
Bitki hücrelerinde plastitler vardır, hayvan hücrelerinde
yoktur.
Hayvan hücrelerinde sentrozom vardır, bitki
hücrelerinde yoktur.
Bitki hücreleri köşelidir, hayvan hücreleri ise ovale
yakındır.
www.fendosyasi.com
İNSANLARDA ÜREME




Üreme nedir?
Üreme, çoğalma olarak da bilinir, bir canlının neslini devam
ettirmesi olayı. Büyüme ve gelişmesini tamamlayan her canlı
çoğalma yeteneğine sahip olur. Çoğalma yeteneğine sahip
canlılar kendilerine benzer bireyler oluştururlar ve bu sayede
nesillerin devamlılığı sağlanır.
İNSANLARDA ÜREME:
Yumurta çekirdeği ile spermin birleşmesi ile insanlarda üreme
gerçekleşir.
www.fendosyasi.com
ÜREME






ÜREME ORGANLARI:
Dişi üreme organı, yumurtadır.
Erkek üreme organı, spermdir.
Yumurta: Hareketsizdir, sperme göre büyüktür, hücre zarı,
çekirdek ve sitoplazmadan oluşur.
Sperm: Üç kısımdan oluşur,baş, orta kısım ve kuyruk.
Hareketlidir, yumurtaya göre küçüktür.
Embriyo: yumurta kanalında birleşerek gelişimine başlayan
yumurta ve sperm embriyoyu meydana getirir.
www.fendosyasi.com
İNSANLARDA DÖNEMLER






Bebeklik dönemi:
İhtiyaçlarını kendileri karşılayamazlar, ebeveynlerine v
büyüklerine ihtiyaç duyarlar,konuşamazlar,yürüyemezler...
Çocukluk dönemi:
Oyun oynamayı, çizgi film izlemeyi, masal ve hikâye dinlemeyi
severler...
Ergenlik dönemi:
Kendilerini daha çok olgun hissederler ve çevrelerindeki
insanlarında bunu anlamasını isterler. Arkadaşlarıyla gezmeye
bayılırılar,ruhsal ve bedensel değişimler geçirirler...
www.fendosyasi.com
İNSANLARDA DÖNEMLER




Yetişkinlik dönemi:
Ergenlikten çıkmışlardır. Olgunlardır,bir iş sahibidirler, evli
ve çocukludurlar...
Yaşlılık dönemi:
Çok zor hareket ederler, çabuk yorulurlar,her işlerini
kendileri göremezler, çevrelerindeki insanlara ihtiyaç
duyarlar...
www.fendosyasi.com
ÇİÇEKLERDE ÜREME,BÜYÜME ve
GELİŞME


Çiçek nasıldır,kaç bölüme
ayrılır?
Çiçekler 4 bölümden oluşur.
Dişi organ, erkek organ,taç
yaprak, taç yaprak. Çiçeğin
bütün kısımları çiçek
tablasının ortasına dairesel
olarak dizilmiştir.
www.fendosyasi.com
ÇİÇEK




Çanak yaprak: Çiçeğin yeşil kısmıdır,
fotosentez yapabilir ve çiçek tomurcuk
hâlindeyken onu korur.
Taç yaprak: Renkli, parlak, hoş kokulu
kısımdır. Kuş ve böcekleri yanına
çekerek tozlaşmaya yardımcı olur.
Erkek organ: Sapcık ve başcıkdan
oluşur.
Dişi organ: tepecik, dişicik borusu ve
yumurtalıktan oluşur. Çiçeğin orta
kısmında bulunur.
www.fendosyasi.com
ÜREME





Çiçekli bitkilerde üreme, polen ve yumurtanın birleşmesiyle
oluşur.
TOZLAŞMA:
Polenlerin, rüzgâr, kuş, böcek vb. Yardımıyla dişi üreme organının
tepesine gelmesine denir.
DÖLLENME:
Dişi organa gelen polenlerin, dişicik borusundan geçip,
yumurtalığa gelip yumurtayla birleşmesi olayına verilen addır.
www.fendosyasi.com
TOHUM, MEYVE








Döllenme ve tozlaşmadan sonra yumurtalık olgunlaşarak
meyveyi,tohum taslağı olgunlaşarak da tohumu oluşturur.
 .....................MEYVE ÇEŞİTLERİ........................
Basit meyveler,etli,sulu,derimsi kabukla örtülü meyvelerdir.
örnek: şeftali,vişne,kiraz...
Kuru basit meyveler,dışı yenilmeyen ama içi yarılınca yenen
meyvelerdir.
örnek: ceviz, fındık, badem, çekirdek...
Bileşik meyveler, bir sürü minik meyvenin bir araya gelmesiyle
oluşmuş meyvelerdir.
örnek: böğürtlen, ahududu...
Yalancı meyveler, çiçek tablasının ya da örtü yapraklarının bir
araya gelmesiyle oluşur.
www.fendosyasi.com
ÇİMLENME


Çimlenme,tohumun uygun sıcaklıkta, oksijenli ve nemli
olarak kök, gövde ve yaprak kısımlarını oluşturarak
yeni bir bitki meydana getirmesi olayıdır.
NOT: Çimlenme sırasında ışığa ihtiyaç duyulmaz.
www.fendosyasi.com
HAYVANLARDA ÜREME, BÜYÜME ve GELİŞME





1)DIŞ DÖLLENME: dış döllenme yapan canlılar çok fazla
yumurta ve sperm üretir. Birleşme organları bulunmaz çünkü,
döllenme dış ortamda gerçekleşir. Suda yaşamını sürdüren çoğu
hayvanda görülür.
örnek: kaplumbağa, balık...
2)İÇ DÖLLENME: genellikle karada yaşayan canlılarda görülür.
Az sayıda sperm ve yumurta üretilir. Döllenme iç ortamda
gerçekleşir.
örnek:fare, kedi, köpek...
NOT: KUŞ ve SÜRÜNGENLERDE DIŞ DÖLLENME,
MEMELİLERDE ise İÇ DÖLLENME OLUR.
www.fendosyasi.com