MALİYET MUHASEBESİ DERS NOTU -9

KONU:GİDERLERİN 1.DAĞITIM
AMAÇ:GİDERLERİN GİDER
YERLERİNE DAĞITIMINI
YAPABİLMEK
SORULAR
GÜNCEL/NOT/ÖRNEK
1- GİDER YERİ
AÇISINDAN
GİDER” NE DEMEKTİR?
“ENDİREKT
2- ÖLÇÜMLEME YAPILAMAYAN
NE DEMEKTİR?
GİDERLER
CEVAPLAR
Kimi
giderler,
doğası
gereği
gider
yerleri
için
endirekt
niteliktedir.
Örneğin fabrika binasına ait giderler
(vergi,
sigorta,
amortisman,
kira,
dışarıdan sağlanan bakım-onarım v.b.)
fabrika içindeki tüm gider yerleri için
ortak giderdir.
Kimi giderler ise aslında gider yerleri
için direkt nitelikte oldukları halde,
ölçümleme
yapılamadığı
için
endirekt
gider niteliğini kazanırlar. Örneğin;
enerji
ve
su
tüketildikleri
gider
yerlerinin direkt giderleridir. Ancak her
bir gider yerinin enerji (su) giriş
noktasına bir sayaç takarak tüketimi
ölçmek, pek çok işletmeye gereksiz ya da
pahalı gelmektedir. Sayaç takılmayınca da
enerji ve su giderlerinin ait oldukları
gider yerlerine doğrudan yüklenebilme
olanağı kalmamaktadır.
Ortak
nitelikteki
giderlerin,
gider
yerlerine
dağıtımında
dağıtım
anahtarlarından yararlanılır.
Her
bir
gider
yerinin,
dağıtılacak
giderin
ne
kadarına
yol
açmış
olabileceğini dolaylı yoldan belirlemek
amacıyla
kullanılan
ölçüt
(kıstas)
anlamına gelir.
3- GİDER YERLERİ AÇISINDAN ENDİREKT
NİTELİKTE OLAN ORTAK GİDERLER
GİDER YERLERİNE NASIL DAĞITILIR?
4- DAĞITIM ANAHTARI NEDİR?
1
5- KULLANILABİLECEK
DAĞITIM
ANAHTARLARI ÖRNEKLERİ NELERDİR?
2
Örnek: Bir tekstil işletmesinde belirli bir dönemde meydana gelen direkt ve endirekt maliyet
giderleri ve gider yerleri aşağıda verilmiştir.
Esas üretim gider
yerleri
TOPLAM
Giderler
Örgü
Boya
Direkt İşçilik Gider. 3.000
1.500
1.000
DİMMG
4.000
2.000
1.200
Direkt Gider
7.000
3.500
2.200
Toplam
Elektrik Gideri
5.000
?
?
Makine Bakımları
4.000
?
?
Dağıtımlar
Alan (metre)
1.000
400
300
Makine sayısı (adet) 50
20
12
Gider Yeleri
Yardımcı üretim gider yerleri
Dikiş
300
500
Ütüleme Paketleme
200
200
100
800
400
?
?
150
8
100
?
?
?
?
100
6
50
4
Tabloda verilen giderlerin I. dağıtımını yaparken, elektirik gideri; alana göre ve amortisman
gideri; makine sayısına göre dağıtılacaktır.
3
Elektrik giderinin dağıtımı: Her metreye düşen elektrik
gideri payı = Toplam elektirik gideri / Toplam metre = 5.000
/ 1.000 = 5
Örgü bölümü = 400 x 5 = 2.000
Boya bölümü = 300 x 5 = 1.500
Dikiş bölümü = 150 x 5 = 750
Ütüleme bölümü = 100 x 5 = 500
Paketleme bölümü = 50 x 5 = 250
--------------------------------------Toplam = 5.000 TL
Makine bakımlarının dağıtımı: Her makineye düşen bakım
gideri payı = Toplam bakım gideri / Toplam makine sayısı =
4.000 / 50 = 80
Örgü bölümü = 20 x 80 = 1.600
Boya bölümü =12 x 80 = 960
Dikiş bölümü = 8 x 80 = 640
Ütüleme bölümü = 6 x 80 = 480
Paketleme bölümü = 4 x 80 = 320
---------------------------------------Toplam = 3.000 TL
Yaptığımız hesaplamaları tablomuza yerleştirerek gider dağıtım tablosunun I. dağıtımını yapalım:
Esas üretim gider yerleri
Gider Yeleri
TOPLAM
Giderler
Direkt İşçilik Gider. 3.000
DİMMG
4.000
Elektrik Gideri
5.000
Makine Bakımları 4.000
I. Dağıtım Toplamı 16.000
Örgü
1.500
2.000
2.000
1.600
7.100
Boya
1.000
1.200
1.500
960
4.660
Yardımcı üretim gider yerleri
Dikiş
300
500
750
640
2.190
Ütüleme Paketleme
200
200
500
480
1.380
100
250
320
670
Tablomuzun I. Dağıtım toplamı olan 16.000 TL nin hem dikey olarak hem de yatay olarak eşit olması gerekir. Toplam eşit değil ise yaptığımız dağıtım
hatalıdır.
4