Karbonhidrat sayımı sunum

KARBONHİDRAT SAYIMI
Uzm.Dyt Ceren Yolaçan İşeri
Diyabet Tedavisi
Eğiti
Tı i Beslenme Tedavisi
Egzersiz
İlaç İ süli
HEDEF
HEDEF
İdeal
Hedef
Gebelik
HbA1c (%)
<6
<6,5
<6,5 (tercihen 6)
Açlık ve öğü
ö esi şekeri
70-100
70-120
60-90
Öğü so rası
(1.saat)
130
Öğü so rası
(2.saat)
120
<140 (tercihen 120)
140
120
UDK Diya et Ta ı ve Tedavi ‘eh eri
Lipidler
Total kolesterol (mg/dl)
<200
LDL-K (mg/dl)
<100
Trigliserid (mg/dl)
<150
HDL-K (mg/dl)
>40 erkekler için
<50 kadı lar için
Kan ası ı (mm/hg)
<140/90
Ka şekeri
Obezite
Kardiyovasküler hastalık
Hipertansiyon
Nefropati
Nöropati
Yemek yeme zevki sağla ak
Yaşa kalitesi i arttır ak
• Ka ıtlarla destekle iş sı ırla dır alar
• Olumlu mesajlar vermek
Diya eti Ö le
esi ve Tedavisi de Ka ıta Dayalı Besle
e Tedavisi ‘eh eri
ÖĞÜN PLANLANMA YÖNTEMLERI
• El ölçüleri
Tabak Modeli
El Porsiyon Modeli
Karbonhidrat Sayı ı
? g CHO
? g CHO
? g CHO
Çalış a
P0pulasyon Süre
UKPDS
1990 2000
Tip 2
Franz 1995
Beslenme tedavisi
A1c
3 ay- yıl
Enerji
%50 kh , %20 protein, %30 yağ
% 1,9
Tip 2
6 hafta
Kişiye özgü TBT
% 0,9
Gaetke 2006
Tip 2
3 ay
Kişiye özgü TBT
% 2,6
DAFNE
Tip 1
6 ay
Karbonhdirat sayı ı
%1
Saaman 2005
Tip 1
yıl
Kar o hidrat / İ süli ora ı
% 0,7
Lowe
Tip 1
Tip 2
12 ay
Kar o hidrat sayı ı
Kar o hidrat/İ süli ora ı
% 0,6
Huang 2010
Tip 2
aylık
takipler
Besle e eğiti i
Porsiyon kontrolü
% 0,7
American Diabetes Association Guide to Nutrition Therapy for Diabetes
Çalış a
P0pulasyon
Süre
Beslenme tedavisi
A1c
UKPDS
1990 2000
Tip 2
3 ay- yıl
Enerji
%50 kh , %20 protein, %30 yağ
% 1,9
Franz 1995
Tip 2
6 hafta
Kişiye özgü TBT
% 0,9
Gaetke 2006
Tip 2
3 ay
Kişiye özgü TBT
% 2,6
DAFNE
Tip 1
6 ay
Karbonhdirat sayı ı
%1
Saaman 2005
Tip 1
yıl
Kar o hidrat / İ süli ora ı
% 0,7
Lowe
Tip 1
Tip 2
12 ay
Kar o hidrat sayı ı
Kar o hidrat/İ süli ora ı
% 0,6
Huang 2010
Tip 2
aylık
takipler
Besle e eğiti i
Porsiyon kontrolü
% 0,7
American Diabetes Association Guide to Nutrition Therapy for Diabetes
Karbonhidrat sayımı nedir?
• Öğünlerde tüketilen karbonhidrat
miktarının hesaplaması
• Öğün öncesi kan şekeri ve karbonhidrat
miktarına uygun insülin dozunun
belirlenmesi
Besin seçiminde özgürlük
• Öğün öncesi kan şekeri
• Tüketilecek karbonhidrat miktarı
insülin dozunda
ayarlama
• Sık ölçümler yapılamıyor
• Diyabet ekibi ile yetersiz
iletişim
Yanlış uygulamalar
Hipo ve hiperglisemi
Yağ ve protein içeriğini hesaba katmayıp
sadece karbonhidratı saymak
Kilo artışı ve/veya sağlıksız beslenme
?
?
Karbonhidrat sayımı
1.Basamak (başlangıç düzeyi)
䇺Karbonhidrat sayma becerisinin kazandırılması䇻
2. Basamak (orta düzey)
䇺Yiyecek-kan şekeri- egzersiz ilişkisinin
belirlenmesi䇻
3. Basamak (ileri düzey)
䇺Tüketilen karbonhidratın, kullanılan insülin ile
eşleştirilmesi䇻
1-2 Basamak (Başla gıç Düzeyi)
•
•
•
•
Tip I Diyabetliler
Tip II Diyabetliler
Gestasyonel diyabetliler
Hızlı veya kısa etkili i süli a alogları
kullananlar
• İ süli po pası kullananlar
3. Basamak (İleri Düzey)
• Tip I Diyabetliler
• Hızlı veya kısa etkili i süli a alogları
• İnsülin po pası kulla a lar
1.BASAMAK
BAŞLANGIÇ DÜZEYİ
Başlangıç düzeyi
• Karbonhidrat nedir?
• Hangi besinler karbonhidrat içerir?
• Tüketilen karbonhidratların kan şekerine
etkisi nedir?
• Besinlerin tüketilen miktarında kaç gram
karbonhidrat vardır?
• Ana ve ara öğünlerde tüketilmesi gereken
karbonhidrat miktarının veya karbonhidrat
seçeneği sayısının belirlenmesi
• Karbonhidrat
• Protein
• Yağ
• Vitamin
• Mineral
• Su
Karbonhidrat
Karbonhidrat içeren besinler, içecekler
postprandial glukoz kontrolünün esas
belirleyicisi
Öğü pla ı geliştirilirke hedef
karbonhidrat iktarı elirle esi
Şeker
Nişasta
Posa
•
•
•
•
•
•
•
Şeker
Tam taneli tahıllar
Kuru baklagiller
Nişastalı sebzeler
Sebze
Meyve
Süt, süt ürünleri
(peynir hariç)
Tatlılar
Şekerli içecekler
Bira-şarap- likör
Şeker alkoller (-ol)
-oz
Özer E: Diyabetliler İçi Hayatı Kolaylaştır a Kılavuzu,
7
Besi lerdeki karbo hidrat iktarları ı
asıl hesapla ır?
• Karbonhidrat gra ı say ak
• Kar o hidrat seçe eği/porsiyo u say ak
Süt grubu
12 g (1 karb. seçe eği
Ekmek grubu
15 g (1 karb. seçe eği)
Meyve grubu
15 g (1 karb. seçe eği)
Sebze grubu (4 yk)
5g
Et grubu
0g
Yağ gru u
0g
A erika Diyabet Ce iyeti ve A erika Diyetisye ler Der eği tarafı da hazırla a Diyabetik Değişi
Listeleri de adapte
edil iştir.
Glise ik İ deks Gİ
50 g karbonhidrat içeren bir besinin referans
esi e kıyasla ka şekeri i yükselt e değeri
Glisemik Yük (GY)
Besinlerin ye ile
iktarı ı ka glukoz
düzeyine etkisi
GY=
Gİ × Sindirilebilir CHO
100
American Diabetes Association: Guide to Nutrition Therapy for Diabetes, USA 2012
Düşük Glisemik İndeks
• Beyaz ekmek yerine tam
tahıl ekmeği, tam buğday
ekmeği veya çok tahıllı
ekmek seçmek
• Kahvaltılık tahıl seçerken
yulaflı, çavdarlı ve lifli
olanları tercih etmek
• Tüketilen patates-pirinç
miktarını azaltmak,
kepekli makarna, bulgur
tercih etmek
Glisemik Yük
• Glisemik yükü fazla besinlerin yerine,
glisemik yükü düşük esi leri ter ih
etmek glisemik kontrolü iyileştirebilir
Diabetes Care January 2014 vol.37, supplement 1 s5-s13
Posa
• Glukoz emilimi
Kan şekeri
• Tokluk
Ağırlık yönetimi
•
•
•
•
GIS
25 g/gün kadı
38 g/gün erkek
14 g/1000 kcal
• Şeker veya sodyum veya yağ ilave edil iş
besinler yerine, vitamin, mineral, posadan
zengin meyve,sebze, tam taneli tahıllar,
kurubaklagiller ve düşük yağlı süt ürünlerini
tercih edilmesi tavsiye edilmeli
Diabetes Care January 2014 vol.37, supplement 1 s5-s13
Öğü de Tüketilmesi Gereken
Karbonhidrat Miktarı
•
•
•
•
•
•
Boy
Kilo
Yaş
Yeme alışka lıkları
Fiziksel aktivite
Diyabet hedefleri
•
•
•
•
Diya et ilaçları
Kan yağları
Genel durum
Birey fazla kilolu ise, hedeflenen
ağırlık
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
Ara Öğü
3 ara öğü yap ak zoru lu değil
Ana ve ara öğü sayısı/sıklığı
Alışka lıklar ve kan şekerleri
Besin Etiketleri
• 100 gra daki şeker, lif ve toplam
karbonhidrat, protein, yağ iktarı
• Tüketile ek
iktarı hesa ı
100 g
1 paket (50 g)
Enerji
130 kcal
65 kcal
Protein
2,5 g
1,25 g
Toplam Karbonhidrat
15,5 g
7,75 g
Posa
0
0
Şeker
2,5
1,25 g
Yağ
6,5
3,25 g
CHO (gram)
0-5
6-10
11-20
21-25
26-35
Seçenek sayısı
0
0.5
1
1.5
2
Diyabetli bireyler şekerli yiye ekler
veya tatlı tüketebilir i?
Karbo hidratları ke di araları da değiştir ek
şartıyla, tatlı da öğü ü ü bir parçası olabilir.
• İçerdiği yağ ve
• yüksek enerji
Özel günler ve küçük porsiyonlar
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
Diyabetik ürünler
• Karbonhidrat içerebilir !!!
• Enerji içer eye tatla dırı ılar:
• Asesulfam-k, aspartam, sakarin, sukraloz, stevia
• Enerji içere tatla dırı ılar:
• Şeker alkoller polyoller)
• (sorbitol, mannitol, maltitol, ksilitol)
Karbonhidrat sayı ı yaparke
utlaka hesa a
katıl alıdır.
Krause’s Food and Nutrition Care Process, USA 2012
Bir ürün ilk kez de e diği de, küçük
bir porsiyon tüketilmeli
ka şekeri e etkisi gözle le eli
Proteinler
• Vücudun temel yapı taşı
• İnsülin ihtiyacını değiştirmez
• Fazla tüketime bağlı ağırlık artışı
• 3 köfte kadar et/tavuk/ alık 0 g karbonhidrat
Baklagiller
Kuru Fasulye + Pilav
Yağlar
• Yağda eriyen vitaminlerin emilimi
• İnsülin ihtiyacını değiştirmez
• Fazla tüketimine bağlı ağırlık artışı
Light Ürünler
• Fazla tüketim
Günlük enerji
Kar o hidrat alı ı ı
Ka şekeri ayarı
Kilo kontrolü
Etiket kontrolü
• Yağ yeri e ekle e
addeler
kar o hidrat içeriği
• ka şekeri izde ekle eye artışlar
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
Alkol
Enerjisi yüksek
ağırlık artışı
• Hipoglisemi farkı dalığı ve tedavisi
• Sık ka şekeri ölçü ü
Alkol
• Yetişki kadı 1 birim
• Yetişki erkek 2 birim
• İnsülin
Geç
Hipoglisemi
• Aç kar ı a içki iç e ek,
• Alkolü ya ı da yeteri kadar kar o hidrat
tüketmek
Özer E: Diyabetliler İçi Hayatı Kolaylaştır a Kılavuzu, İsta bul,
7
• Karbonhidrat içeren içki için ira, şarap vb) ,
içkinin kar o hidrat iktarı ı hesapla alı ve
öğü de tüketilmesi gereken kar o hidrat iktarı
içinde değerle diril eli.
• Gece tüketile alkol so rası,
• ka şekeri düş e eğili i de ise
• ara öğü atla a alı ve/veya ilave karbonhidrat
alı alı.
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
Glisemik kontrolü bozuk
Hipoglisemi riski yüksek
Kontrolsüz hiperlipidemi
Ağır hipoglisemi
Ketoz
Akut kardiyovasküler olay
Panktratit
Kara iğer yağla ası
Egzersiz
Kar o hidrat ihtiya ı
• Öncesi
• Sırası
• So rası sık ölçüm yapmak
Ka şekeri < 100 mg/dl
ilave karbonhidrat
Krause s Food and Nutrition Care Process, USA 2012
Beslenme gü lüğü asıl oluştur alı?
1 HAFTA BOYUNCA
Ana ve ara öğü lerde tüketilen tüm besinler,
Porsiyon ölçüleri,
Öğü saatleri kaydedilir.
Porsiyon ölçüleri e alışa a kadar ir
terazisi kullanabilir.
utfak
GÜNLÜK BESİN TÜKETİM FORMU
Tarih
Kahvaltı
Ara öğü
Öğle
Ara Öğü
Akşa
Ara öğü
Besin
Tükettiği
iktar Karbo hidrat iktarı
Karb. seçe eği/gra
Aktivite
Kan İ süli
Şekeri Dozu
Notlar
GÜNLÜK BESİN TÜKETİM FORMU
Tarih
Besin
02.05.2014
Kahvaltı
Beyaz peynir
Kaşar pey ir
08:30 Zeytin
Do ates -salatalık
Çavdar ek eği
Ara öğü
Elma
10:45
Öğle
Köfte
Bulgur pilavı
12:50 Yoğurt
Salata
Tükettiği
iktar Karbo hidrat iktarı
Karb. seçe eği/gra
Aktivite
1 dilim
1 dilim
8 tane
3 dilim
1 büyük boy
3 adet
4 ye ek kaşığı
1 kase
Kan İ süli
Şekeri Dozu
98
Notlar
3u
45 g
30 g
133
150
30
12
4u
124
Ara Öğü
1 saat yürüyüş
yemedim
Akşa
Do ates çorbası
Ispa ak piri çsiz
19:00 Yoğurt
Çavdar ek eği
Ara öğü
Süt
21:30
1 kase
4 ye ek kaşığı
1 kase
2 dilim
1 bardak
15
5
12
30
12
60
3
129
118
2.BASAMAK
ORTA DÜZEY
Beslenme günlüğünden yararlanarak yiyecekkan şekeri- egzersiz ilişkisi belirlenir
Besin tüketim kayıtları
Ka şekerleri takipleri
Renkli kalemler
Sabah 08:00
Şekersiz çay
2 kibrit kutusu beyaz peynir
3 ince dilim kepekli ekmek
Domates-Salatalık- biber
Kuşluk 10:30
1 porsiyon meyve
Öğle 13:00
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata, 1 kase yoğurt
2 ince dilim kepekli ekmek
1 porsiyon meyve
Ikindi 16:00
2 kibrit kutusu beyaz peynir + 3 kepekli grisini
Akşa
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
18:00
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata, 1 kase yoğurt
2 ince dilim kepekli ekmek
1 porsiyon meyve
Gece 23:00
1 su bardağı süt + 3 kepekli grisini
Sabah 08:00
Şekersiz çay
2 kibrit kutusu beyaz peynir
3 dilim kepekli ekmek
Domates-Salatalık- biber
Kuşluk 10:30
1 porsiyon meyve
Öğle 13:00
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata,
1 kase yoğurt
2 ince dilim kepekli ekmek
1 porsiyon meyve
Ikindi 16:00
2 kibrit kutusu beyaz peynir + 3 kepekli grisini
Akşa
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
18:00
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata,
1 kase yoğurt
2 dilim kepekli ekmek
1 porsiyon meyve
Gece 23:00
1 su bardağı süt +
3 kepekli grisini
1 orta boy meyve
1 ince dilim ekmek
ye ek kaşığı baklagil
2- ye ek kaşığı akar a
2- ye ek kaşığı bulgur
su bardağı süt/yoğurt
…………………
12-15 g CHO içerir
Sabah 08:00
Şekersiz çay
3 CHO SEÇENEĞİ
2 kibrit kutusu beyaz peynir
3 CHO seçe eği
3 dilim kepekli ekmek
Domates-Salatalık- biber
Kuşluk 10:30
1 CHO SEÇENEĞİ
1 porsiyon meyve
1 CHO seçe eği
Öğle 13:00
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
6 CHO SEÇENEĞİ
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
2 CHO seçe eği
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata,
1 kase yoğurt
CHO seçe eği
2 CHO seçe eği
2 dilim kepekli ekmek
1 CHO seçe eği
1 porsiyon meyve
Ikindi 16:00
1 CHO SEÇENEĞİ
2 kibrit kutusu beyaz peynir + 3 kepekli grisini
Akşa
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
18:00
6 CHO SEÇENEĞİ
1 CHO seçe eği
2 CHO seçe eği
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata,
1 kase yoğurt
2 dilim kepekli ekmek
1 porsiyon meyve
Gece 23:00
CHO SEÇENEĞİ
1 su bardağı süt +
1 CHO seçe eği
2 CHO seçe eği
1 CHO seçe eği
3 kepekli grisini
2 CHO seçe eği
Sabah 08:00
Şekersiz çay
45 g CHO
2 kibrit kutusu beyaz peynir
45 gr CHO - 3 CHO seçe eği
3 dilim kepekli ekmek
Domates-Salatalık- biber
Kuşluk 10:30
15 g CHO
1 porsiyon meyve
15 gr CHO- 1 CHO seçe eği
Öğle 13:00
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
92 g CHO
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata,
gr CHO
1 kase yoğurt
gr CHO – 1 CHO seçe eği
30 gr CHO – 2 CHO seçe eği
2 dilim kepekli ekmek
15 gr CHO- 1 CHO seçe eği
1 porsiyon meyve
15 gr CHO- 1 CHO seçe eği
Ikindi 16:00
15 g CHO
2 dilim beyaz peynir + 3 kepekli grisini
Akşa
2 kepçe çorba veya 4 kaşık bulgur veya kepekli makarna
18:00
92 g CHO
30 gr CHO- 2 CHO seçe eği
2 köfte kadar et veya tavuk veya alık
4 yemek kaşığı sebze ye eği
Salata,
1 kase yoğurt
2 dilim kepekli ekmek
1 porsiyon meyve
Gece 23:00
27g CHO
30 gr CHO – 2 CHO seçe eği
1 su bardağı süt +
gr CHO
gr CHO- 1 CHO seçe eği
30 gr CHO- 2 CHO seçe eği
15 gr CHO- 1 CHO seçe eği
3 kepekli grisini
27 gr CHO- 2 CHO seçe eği
• Takip eden doktoru ile hedef kan şekerleri i
belirlemek
Öğü öncesi için 70-120 mg/dl
2. saat tokluk şekeri içi de <
g/dl
• Hedefe uygun olmayan kan şekerleri i renkli
kalemlerle işaretleyip ve sebebini belirlemek
Öğü
Tüketilmesi hedeflenen CHO
iktarı
Sabah 45 gr CHO / 3 karbonhidrat seçe eği
Ara
15 gr CHO / 1 karbonhidrat seçe eği
Öğle
92 gr CHO / 6 karbonhidrat seçe eği
Ara
15 gr CHO /1 karbonhidrat seçe eği
Akşa
m
92 gr CHO / 6 karbonhidrat seçe eği
Ara
15 gr CHO / 1 karbonhidrat seçe eği
Kan şekeri
102
134
167
139
97
125
116
Kan şekeri hedefle e değerleri üzeri de
seyrediyorsa
• İ süli dozunu arttır ak gereke ilir, doktoruna
da ış alı.
• Öğü de hedefle e de fazla kar o hidrat
tüket iş olabilir.
• Fiziksel aktivite azal ış olabilir.
• Stresli olabilir.
Practical Carbohydrate Counting. A How- to-Teach Guide for Health Professionals. American Diabetes Association. 2008
• Kan şekeri hedefle e değerleri altı da
seyrediyorsa;
• İ süli dozunu ayarlamak gerekebilir,
doktoru a da ışa ilir.
• A a veya ara öğü lerde eksik kar o hidrat
tüket iş olabilir.
• Öğü ü atla ış veya ge iktir iş olabilir.
Practical Carbohydrate Counting. A How- to-Teach Guide for Health Professionals. American Diabetes Association. 2008
Kar o hidrat sayı ı ileri düzeye e
zaman geçilebilir?
• İ süli po pası veya hızlı/kısa etkili i süli
kulla ıyor ise,
• Tükettiği karbonhidrat iktarı ı
hesaplayabiliyor ise,
• Ka şekeri, i süli , kar o hidrat ve egzersiz
ilişkisi i öğre diyse.
Krause s Food and Nutrition Care Process, USA 2012
3. BASAMAK
İLERİ DÜZEY
Tokluk ka şekeri
• Öğü e aşladıkta so raki ir-iki saat içinde
ölçüle ka şekeridir.
• Eğer . asa ağa geçildiyse, tokluk kan
şekerleri mutlaka ölçülmelidir.
• Karbonhidrat/insülin ora ı ı doğru
hesapla ıp-hesapla adığı ı ,
• Bolus i süli dozu u o öğü e uygu olupol adığı ı a la a ı tek yolu udur.
Bazal insülin:
• Yemek ye ediği iz saatlerde ve ge e oyu a ka
şekeri izi dengede tutmak için gereken insülin
• Hedef, sağlıklı pa kreası or al i süli salgısı ı taklit
etmektir.
Bolus insülin:
• Diyabetli bireyde, öğü de alı a kar o hidrata karşılık,
ir so raki öğü e kadar, ka şekeri i hedef aralığa
getirmek için ihtiyaç duyulan (hızlı/kısa etkili insülin
American Diabetes Association: Guide to Nutrition Therapy for Diabetes, USA 2012
Karbo hidrat/İ süli ora ı
Öğü de tüketile ek kar o hidrat iktarı a göre,
tokluk ka şekeri i yaklaşık olarak öğü ö esi
düzeylere döndürecek olan insülin iktarı
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
Örnek
Açlık kan şekeri: 100 mg/dl
Tokluk kan şekeri: 108
Kahvaltı:
1 su bardağı süt
2 kibrit kutusu peynir
8 zeytin
2 dilim salam
2 ince dilim çavdar ekmeği
½ domates, 2 sivri biber
Örnek
Açlık kan şekeri: 100 mg/dl
Tokluk kan şekeri: 108
Kahvaltı:
1 su bardağı süt
2 kibrit kutusu peynir
8 zeytin
2 dilim salam
2 ince dilim çavdar ekmeği
½ domates, 2 sivri biber
Örnek
Açlık kan şekeri: 100 mg/dl
Tokluk kan şekeri: 108
Kahvaltı:
1 su bardağı süt (1 kh seçeneği - 12 gr kh)
2 kibrit kutusu peynir
8 zeytin
2 dilim salam
2 ince dilim çavdar ekmeği (2 kh seçeneği- 30 gr kh)
½ domates, 2 sivri biber
Öğünde tüketilen karbonhidrat miktarı: 3 kh seçeneği - 42 gr
Örnek
Kahvaltıda tüketilen karbonhidrat miktarı: 42 g
3 ünite hızlı etkili insülin
Karbonhidrat / İnsülin oranı: 42/3 = 14
İ süli duyarlılık/düzelt e faktörü
• 1 ünite hızlı veya kısa etkili i süli i ka
şekeri de eyda a getirdiği düşüş
• Öğü ö esi hedefle e ka şekeri e
ulaşa il ek içi i süli duyarlılık faktörü ü
kullanabiliriz.
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
Örnek
• Öğün öncesi kan şekeri: 250 mg/dl
• Öğün öncesi hedeflenen kan şekeri: 100 mg/dl
• İnsülin duyarlılık faktörü: 50
• 250-100: 150 mg/dl
• 150 :50 = 3 ünite düzeltme bolusu
Hipoglisemi
Kan şekeri <70 mg/dl
15-20 g glukoz alı ı
(ay ı miktarda glukoz içeren meyve suyu/sofra şekeri)
15 dakika sonra kan glukozu kontrolü
Kan şekeri < 70 mg/dl ise tedavinin tekrarı
1 saat sonra tekrar kan glukozu kontrolü
Gerekirse ilave tedavi
Bir sonraki öğü
>30 dakika
15-20 g karbonhidrat içeren bir ara öğü
< 30 dakika
öğü öne çekilebilir
Diyabeti Ö le
esi ve Tedavisi de Ka ıta Dayalı Besle
e Tedavisi ‘ehberi
4
Öğü ö esi hipoglisemi varsa...
• İ süli
iktarı ı azaltıla ilir
• Karbonhidrat
iktarı ı arttıra ilir.
The Complete Guide to Carb Counting. American Diabetes Association. 2011
• Ör eği öğü ö esi ka şekeri: 60 mg/dl
İ süli duyarlılık faktörü :40 mg/dl
• Öğü ö esi hedef ka şekeri: 100 mg/dl
• Vücut ağırlığı ı kontrol etmeye çalışıyor,
insülin dozunu 1 ünite azaltabilir.
• Düşük veya ideal vü ut ağırlığı da ise, insülin
dozunda değişiklik yap ayıp öğü e g
karbonhidrat ilave edebilir.
•
•
•
•
Karbonhidrat/insülin oranı
Kişiden kişiye
Öğünden öğüne
Hafta içi- hafta sonu günlere
Fiziksel aktiviteye (az veya fazla olmasına
göre) değişir
•
•
•
•
•
Günlük insülin dozunda değişiklik
Vücut ağırlığında değişiklik
Egzersiz
Stres
Çalışma saatleri değişikliği
䇺Doktoruna, diyetisyenine, diyabet
hemşiresine danışmalı䇻
Sağlıklı beslenme herkes için ortaktır.
Karbonhidrat sayı ı, sade e kar o hidratları
hesapla arak tüketil esi pre si i e dayalı ir
öğü pla la a yö te i değildir.
Tek fark;
Kendini kendi izleme;
• Kan şekeri ölçümlerinin yapıl ası
• Kan şekeri ve yediklerinize uygun insulin
dozunun belirlenmesi gerekliliğidir.
9. DİYABET YA) KAMPI
21- 9 HA)İ‘AN KUŞTU‘ TATİL KÖYÜ
1 küçük elma
12 kiraz
1 ince dilim ekmek
ye ek kaşığı baklagil
2- ye ek kaşığı akar a
2- ye ek kaşığı bulgur
¼ simit
su bardağı süt/yoğurt
ye ek kaşığı bal
…………………
12-15 g CHO içerir
SABAH
1 dilim beyaz peynir
1 dilim kaşar peynir
4 zeytin
1 yemek kaşığı bal
½ simit
Domates-salatalık
ARA
1 büyük elma
SABAH
1 dilim beyaz peynir
1 dilim kaşar peynir
4 zeytin
1 yemek kaşığı bal
½ simit
Domates-salatalık
ARA
1 büyük elma
SABAH
1 dilim beyaz peynir
1 dilim kaşar peynir
4 zeytin
1 yemek kaşığı bal
½ simit
Domates-salatalık
45 g cho
ARA
1 büyük elma
30 g cho
ÖĞLE
3 köfte
Salata
1 kase yoğurt
1 ince dilim çavdar ek eği
12 kiraz
ARA
1 dilim beyaz peynir
1 dilim çavdar ek eği
ÖĞLE
3 köfte
Salata
1 kase yoğurt
1 ince dilim çavdar ek eği
12 kiraz
ARA
1 dilim beyaz peynir
1 dilim çavdar ek eği
ÖĞLE
3 köfte
Salata
1 kase yoğurt
1 ince dilim çavdar ek eği
12 kiraz
42 g cho
ARA
1 dilim beyaz peynir
1 dilim çavdar ek eği
15 g cho
AKŞAM
8 kaşık kuru fasulye
4-5 yemek kaşığı bulgur
Salata
2 ince dilim çavdar ek eği
ARA
1 su ardağı süt
1 küçük elma
AKŞAM
8 kaşık kuru fasulye
4-5 yemek kaşığı bulgur
Salata
2 ince dilim çavdar ek eği
ARA
1 su ardağı süt
1 küçük elma
AKŞAM
8 kaşık kuru fasulye
4-5 yemek kaşığı bulgur
Salata
2 ince dilim çavdar ek eği
90 g cho
ARA
1 su ardağı süt
1 küçük elma
27 g cho
Öğü
Hedef cho
Tüketilen CHO
Kan şekeri
Sabah
45 g cho
45 gr CHO / 3 karbonhidrat seçe eği
87
135
Ara
15 g cho
30 gr CHO / 2 karbonhidrat seçe eği
Öğle
60 g cho
42 gr CHO / 3 karbonhidrat seçe eği
170
140
Ara
30 g cho
15 gr CHO /1 karbonhidrat seçe eği
Akşa
75 g cho
90 gr CHO / 6 karbonhidrat seçe eği
64
139
Ara
30 g cho
27 gr CHO / 2 karbonhidrat seçe eği
Karbonhidrat/insülin: 15 /1
İ süli duyarlılık faktörü: 35
124
İ süli
Öğü
Hedef cho
Tüketilen CHO
Kan şekeri
İ süli
Sabah
45 g cho
45 gr CHO / 3 karbonhidrat seçe eği
87
135
3u
Ara
15 g cho
30 gr CHO / 2 karbonhidrat seçe eği
Öğle
60 g cho
42 gr CHO / 3 karbonhidrat seçe eği
170
140
2 + 3 =5 u
Ara
30 g cho
15 gr CHO /1 karbonhidrat seçe eği
Akşa
75 g cho
90 gr CHO / 6 karbonhidrat seçe eği
64
139
6 - 1 =5 u
Ara
30 g cho
27 gr CHO / 2 karbonhidrat seçe eği
Karbonhidrat/insülin: 15 /1
İ süli duyarlılık faktörü: 35
124
Hedef karbonhidrat: 70 g
Hedef karbonhidrat: 70 g
Hamburger
Orta boy patates
1 büyük ayran
Hamburger (30 g cho)
Küçük boy patates (26 g cho)
1 büyük ayran (12 g cho)
Toplam karbonhidrat : 68 g