Saglikta ve Hastalıkta Kardiyovasküler Uyum

Sağlıkta ve Hastalıkta
Kardiyovasküler Uyum
Dr. Müge Devrim-Üçok
Dersin öğrenim hedefleri:
Egzersiz, yükseğe çıkma, sıcaklık değişimi
gibi fizyolojik durumlarda ve
şok,
hipertansiyon ve kalp yetersizliği gibi
hastalık durumlarında kardiyovasküler
sistemdeki değişiklikleri açıklayabilmeli.
Dersteki konuların akışı
• Sağlıkta ve Hastalıkta Kardiyovasküler Uyum
- yerçekiminin etkisi, ortostatik hipotansiyon
egzersiz & sıcaklık değişimlerinin etkisi
- şok, hipertansiyon, kalp yetersizliği
Yerçekiminin etkisi
Ayakta duran (1.80 m) bir insanda yerçekimi nedeniyle;
Ortalama arteryel kan basıncı başta 55 mm Hg
kalp seviyesinde 100 mm Hg
ayaklarda 195 mm Hg dır.
Ortalama venöz kan basıncı başta –35 mm Hg
kalp seviyesinde 1 mm Hg
ayaklarda 105 mm Hg dır.
Her bir cm için 0.77
mmHg değişir.
Postüre Bağlı (Ortostatik) Hipotansiyon
Yatan kişi aniden ayağa kalkarsa 
yerçekiminin etkisiyle kan alt ekstremitelerde toplanır 
santral venöz basınç  
kalbin venöz dönüşü  
kalp debisi  
arteryel kan basıncı  
baroreseptör refleks yolu ile kan basıncı düzeltilir.
düzelmezse ortostatik hipotansiyon
Egzersiz
Nabız sayısı 
Kardiyoakseleratör merkezin uyarılması,
Kardiyoinhibitör merkezin inhibisyonu,
Böbreküstü bezinden adrenalin salınımının ,
Arteryel pH ve PO2  ile kimoreseptörlerin uyarılması,
Vücut sıcaklığının .
Atım Hacmi ve Kalp Debisi
 Sempatik tonus  kalpte (+) inotropik etki  atım hacmi 
 Kalp debisi 
 Çalışan kaslarda vazodilatasyona bağlı olarak total periferik
direnç 
- sempatik kolinerjik liflerin uyarılması
- vazodilatör metobolit birikimi
Sonuçta;
sistolik kan basıncı artarken,
diyastolik kan basıncı değişmez veya düşer.
İzotonik egzersiz
sırasındaki değişiklikler
Yükseklik
Yükseğe çıkıldığında parsiyel oksijen basıncının
azalması nedeniyle nabız sayısı artar.
4000 m üstü yüksekliklerde görülür.
Sıcaklık Değişimleri
Çevre sıcaklığı
yükseldiğinde
düştüğünde
Deri damarlarında:
vazodilatasyon
vazokonstriksiyon
Damar direnci:
düşer
yükselir
Kalp debisi:
artar
düşer
Kan basıncı:
yükselir
yükselebilir
ŞOK
Kalp debisinde rölatif veya mutlak yetersizlik ile
beraber olan “doku perfüzyon yetersizliğidir”.
Kalp debisindeki düşme
1. Hipovolemik şok: damar içi sıvı miktarının azalmasından.
hemoraji, yanma, kusma ve diare.
2. Vazojenik şok: vazodilatasyon ile damar sisteminin boyutları
genişlemiştir.
anafilaksihistamin salınırdilatasyon & permeabilite 
3. Kardiyojenik şok: kalbin yetersiz pompalaması sonucu.
miyokart enfarktüsü, kalp yetmezliği.
4. Obstrüktif şok: AC veya kalpteki obstrüksiyon sonucu.
Hipovolemik şok = “soğuk şok”
 Hipotansiyon
 Hızlı & zayıf nabız
 Soğuk & soluk bir deri
 Susama hissi
 Hızlı solunum
 Huzursuzluk veya aşırı durgunluk
Hemorajik şok
Kompansasyon mekanizmaları
 Kan hacmi ’ca  venöz dönüş 
 arteryel
baroreseptörler daha az gerilir  sempatik aktivite  
taşikardi ve vazokonstriksiyon oluşur.
 Venokonstriksiyon  kalbin dolum hacmini sağlamaya
yardımcı olur.
 Anemi, durgunluk (stagnant) hipoksisi ve asidoz
kimoreseptörleri
uyarır

hızlı
toraksın pompalayıcı etkisini arttırır.
solunum

Renin-anjiotensin-aldosteron
sistemi aktiflenir

Vazokonstriksiyon & Na+ ve
su tutulumu.
 Vazopressin salınır  su tutulumu.
 İnterstisyel sıvının kapilerlere hareketinde artış.
Hipertansiyon
Normal
HT öncesi durum
Hipertansiyon
120 mmHg 
120-140
140 ve 
Diyastolik 80 mmHg 
80-90
90 ve 
Sistolik
*** Diyabet, koroner kalp hastalığı vb. olanlarda kan
basıncının HT öncesi durum değerlerinde olması
hipertansiyon olarak kabul edilir.
I. %90’ı primer veya esansiyel hipertansiyondur.
- genetik faktörler
- Na+ dan zengin bir diyet
- psikolojik faktörler
II. Geri kalanı sekonder hipertansiyonlardır.
- renal arterlerde daralma  böbrek kan akımı 
 renin sekresyonu 
- endokrin hastalıklar: adrenalin sekresyonu
aldosteron, glukokortikoid  ile Na+ tutulması.
Hipertansiyonda;
Sol ventrikülün önündeki direnç 
kalp kasında hipertrofi oluşur.
kalbin O2 tüketimi 
miyokart enfarktüsü riski 
Damarlarda ateroskleroz sıklığı 
miyokart enfarktüsü, böbrek yetersizliği, inme,
kalp yetersizliği.
Kalp yetersizliği
Kalp işlevlerindeki yetersizlikten dolayı oluşan dolaşım
yetersizliğidir. Geriye-ileriye doğru yetersizlik:
 Kalp genişlemesi
 Kuvvetsizlik
 Ödem
 KC genişlemesi (hepatomegali)
 Dolaşım zamanının uzaması
 Dispne
 Boyun venlerinde dolgunluk
Tedavideki ana hedefler
Kalbin kasılma gücünün arttırılması: (+) inotropik ilaçlar
Afterload’un azaltılması: arterial vazodilatörler
Preload’un azaltılması: venodilatörler
Na+ birikiminin engellenmesi: diüretikler
Anjiotensin II seviyesinin azaltılması: ACE inhibitörleri