Kan Fizyolojisi
advertisement
UYGULAMALI ÇALIŞMA KAN FİZYOLOJİSİ -1 2015-2016 KAN LENFOİD DİLİMİ DENEYLER VENÖZ KAN 1. PIHTILAŞMA VE (ANTİ-)KOAGÜLANLARIN ETKİSİ PIHTILAŞMA ZAMANININ TAYİNİ 2. KANDAN FİBRİN ELDESİ KAPİLER KAN 1. KANAMA ZAMANININ SAPTANMASI: DUKE YÖNTEMİ 2. KAN GRUPLARI 3. HEMATOKRİT SAPTANMASI 4. HEMOGLOBİN MİKTARININ SAPTANMASI (2X) 5. HESAPLANAN PARAMETRELER GENEL ÖNLEMLER • KENDİNİZİ VE ÇEVRENİZİ KORUYUN!!! • KANA “İNFEKSİYÖZ” MATERYAL OLARAK YAKLAŞIN (HIV-HBV ??)!!! VENÖZ KAN ALMA 2 STERİL İĞNE 1. İNJEKTÖR 2. VAKUMLU TÜP 1 ADAPTÖR VAKUMLU KAN ALMA TÜPLERİ KAPAK RENGİ ANTİKOAGÜLAN KIRMIZI YOK TURUNCU JELLİ (SST) MOR EDTA (Na,K) MAVİ Na-SİTRAT YEŞİL HEPARİN GRİ K-OKSALAT SİYAH Na-SİTRAT TURNİKE İLE VENÖZ KAN ALMA GEREKENLER: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. TURNİKE PAMUK (ALKOLLÜ) VAKUMLU TÜP İĞNE ADAPTÖR PAMUK (KURU) YARA BANDI KAPİLER KAN ALMA GEREKENLER: 1. LANSET 2. PAMUK (ALKOLLÜ) 3. PAMUK (KURU) KAPİLER TÜPE KAN ALMA HEPARİNLİ KAPİLER TÜP “KAPİLERİTE” İLE DOLAR PIHTILAŞMA VE (ANTİ-)KOAGÜLANLARIN ETKİSİ Tüplere maddeler (0,2 ml = 5 damla) konulur ve kan (1 ml) eklenir: 1. 2. 3. + Kan Sodyum (Na)-sitrat + Kan Heparin + Kan 4. Sodyum (Na)-sitrat + Kan • • Pıhtılaşma gözlenerek değerlendirilir. Yalnız kan olan tüpe göre pıhtılaşma süresindeki farklar gözlenir. + Kalsiyum (Ca) klorür PIHTILAŞMA ZAMANI (GENEL TEST) KOAGÜLASYON REAKSİYONU (KASKADI) İntrensek yol aPTZ Aktive parsiyel HMWK Kallikrein XII XI IX VIII Doku faktörü VII Ekstrensek yol PZ Protrombin zamanı tromboplastin zamanı V+X Trombin Fibrinojen Fibrin KANDAN FİBRİN ELDESİ Venöz kan örneği porselen yüzeyde “pıhtılaştırılırken” oluşan fibrin yapısı lifler halinde süpürge çöpünde gözlenir!! Fibrinin beyaz, şeffaf yapısı ve arasında sıkışan eritrositler ve pıhtı yorumlanır. SARI FİBRİN LİFLERİ KANAMA ZAMANININ TAYİNİ – Parmak ucundan lanset kesisi ile uygulanır. – Düzenli aralıkla (10 saniye) filtre kağıdı ile kan uzaklaştırılarak kanamanın durma süresi saptanır. • Duke Metodu (Normal değeri: 1 – 3 dakika) Kan grubu tayini Hematokrit (Hct) Eritrositlerin oluşturduğu hacmin, toplam kan hacmine oranı • ♂ %46 (40-54) • ♀ %42 (37-47) • Kanın santrifüjü ile tayin edilir • Hct anemi, kan kaybı polisitemi NORMAL vs. DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ HEMATOKRİT ÖLÇÜMÜ •2/3 – 3/4 oranında kan doldurulur •Tüpün kansız kısmındaki ucu ısıtılarak eritilerek kapatılır •Santrfüj edilerek şekilli elemanlar çöktürülür •Şekilli elemanların kan hacmine oranı ölçülür/hesaplanır HEMATOKRİT SANTRFÜJÜ Bir ucu kapatılan tüpler: 12000 g hızla 5 ‘ santrfüj edilir HEMATOKRİT CETVELİ HEMOGLOBİN ÖLÇÜMÜ: SAHLİ YÖNTEMİ Sahli tüpü 2 eksenli: 1- %gr (Sarı) 2- % (Kırmızı-kahverengi) Basamaklar: •Tüpün % ekseninde 10 çizgisine kadar 0.1 N HCl •20 mikrolitre kapiler kan Karıştırılır (Hemin klorür oluşumu gözlenir) •Sahli kolonu rengi ile kan karışımının rengi saf suyla eşitlenir “Sahli” cihazı Hemoglobin pipeti Tek çizgili (20 mikrolitre) Normal değer: Erkek 14-16 % gr Kadın 12-14 % gr HEMOGLOBİN ÖLÇÜMÜ: KOLORİMETRİK YÖNTEM 20 ml KAN DRABKIN ERİYİĞİ (5 ml) Oluşan “CYANMETHEMOGLOBIN” absorbansı 540 nm de ölçülür. ANEMİ (KANSIZLIK) NEDENLERİ •DÜŞÜK SAYIDA ERİTROSİT •AZ HEMOGLOBİN •HEMOGLOBİN ya da ERİTROSİTLERİN ETKİN OKSİJEN TAŞIYAMAMASI ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ MEAN CORPUSCULAR VOLUME Hct * 10 MCV femtoliter s (fL) Eritrosit (milyon) Normal değerler: 78-94 Mikrositik = Normalden küçük Normositik = Normal Makrositik = Normalden büyük (mm3 =fL) ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ MEAN CORPUSCULAR HEMOGLOBIN Hgb * 10 MCH picogram (pg) Eritrosit (milyon) Normal değer: 29 ± 2 picogram (pg) Normokromik Normalden az: Hipokrom Normalden fazla: Hiperkrom ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONU MEAN CORPUSCULAR HEMOGLOBIN CONCENTRATION Hgb * 100 MCHC Hct (%) Normal değer: 34 ± 2% Normokromik: Normal Hipokromik : Normalden az hemoglobin HACİM BİRİMLERİ kl l ml µl nl pl fl Litre (kilolitre) (litre) (mililitre) (mikrolitre) (nanolitre) (pikolitre) (femtolitre) m3 dm3 cm3 mm3 106 µm3 103 µm3 µm3 Metrik (metreküp) (desimetreküp) (santimetreküp) (milimetreküp) (milyon mikrometreküp) (bin mikrometreküp) (mikrometreküp - mikronküp) OTOMATİK CİHAZ RAPOR/ÇIKTI ÖRNEKLERİ (2 ayrı cihazdan) ANEMİ VAKA ÖRNEK 1 KISALTMA BİRİMİ ÖLÇÜLEN DEĞER ERİTROSİT SAYISI HEMOGLOBİN HEMATOKRİT RBC HGB HCT 106/mm3 g/dL % 4 9.81 30 4,5-5,5 11,5-16 38-45 ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONU ERİTROSİT DAĞILIM GENİŞLİĞİ MCV MCH MCHC RDW mm3 pg g/dL % 75.00 24.53 32.7 78-94 27-32 32 ±3 11-16 Mikrositer hipokrom anemi Örnek: Talasemi, demir eksikliği anemisi NORMAL DEĞER ANEMİ VAKA ÖRNEK 2 ERİTROSİT SAYISI HEMOGLOBİN HEMATOKRİT KISALTMA BİRİMİ ÖLÇÜLEN DEĞER RBC HGB HCT 106/mm3 g/dL % 4.1 12 35 4,5-5,5 11,5-16 38-45 mm3 pg g/dL % 100.00 29.27 34.3 78-94 27-32 32 ±3 11-16 ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ MCV ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ MCH ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONUMCHC ERİTROSİT DAĞILIM GENİŞLİĞİ RDW Makrositer normokrom anemi Örnek: Folik asit, B12 eksikliği NORMAL DEĞER ANEMİ VAKA ÖRNEK 3 ERİTROSİT SAYISI HEMOGLOBİN HEMATOKRİT KISALTMA BİRİMİ ÖLÇÜLEN DEĞER RBC HGB HCT 106/mm3 g/dL % 4,1 12,5 36 4,5-5,5 11,5-16 38-45 mm3 pg g/dL % 85,00 30,49 34,7 78-94 27-32 32 ±3 11-16 ORTALAMA ERİTROSİT HACMİ MCV ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİNİ MCH ORTALAMA ERİTROSİT HEMOGLOBİN KONSANTRASYONU MCHC ERİTROSİT DAĞILIM GENİŞLİĞİ RDW Normositer normokrom anemi Örnek: Kronik hastalık anemisi, akut kanama NORMAL DEĞER
