EYLEMSİZLİK HAŞLANMIŞ YUMURTA VE ÇİĞ

EYLEMSİZLİK
HAŞLANMIŞ YUMURTA VE ÇİĞ YUMURTAYI NASIL AYIRT EDERİZ?
Kazanımlar:
9.3.3.2. Maddenin eylemsizlik özelliğini açıklar.
a. Öğrencilerin günlük hayat örnekleri üzerinden eylemsizliği tartışmaları sağlanır.
Kavramlar:
Eylemsizlik: (Newton’un 1. Hareket kanunu) Bütün maddelerin ortak özelliği olan
eylemsizlik, maddenin hareket durumunu korumak istemesidir. Yani, bir cisme etki eden net
kuvvet sıfırsa, cismin hareket durumu neyse aynı şekilde devam eder. Duruyorsa durmaya
devam eder; sabit hızla hareket ediyorsa aynı sabit hızla hareket etmeye devam eder.
Kullanılan Malzemeler:
-
1 adet haşlanmış yumurta ve 1 adet çiğ yumurta
Prosedür
-
Yumurtalardan biri düz bir zemin üzerinde döndürülür.
-
Bir parmağın ucuyla yumurtanın üst yüzeyine dokunulur.
-
Yumurtanın durup durmadığı gözlenir.
-
İkinci yumurta içinde aynı prosedür uygulanır.
Öğrencilere Yönlendirilecek Sorular
-
Yumurtalardan hangisi çiğ hangisi pişmiş olabilir?
-
Yumurtalardan birinin anında durduğunu, diğerinin ise bir süre daha döndüğünü
gördük. Bunun nedeni ne olabilir?
-
Yumurtalardan birinin içinin sıvı olması birinin katı olmasının bu durumla bir ilişkisi
var mıdır?
-
Eylemsizlik nedir? Bu gösteri deneyinde nasıl bir işlevi vardır
Gösteri Deneyinin Bilimsel Açıklaması
Öncelikle dikkat etmemiz gereken kısım pişmiş yumurtanın içinin katı olması (katı kabukla
bir bütün gibi) çiğ yumurtanın ise içinin sıvı olması (katı kabuk ile iki ayrı madde gibi) Pişmiş
yumurtanın üzerine durdurmak için dokunduğumuzda yumurtayı bir anda durdurabiliyoruz.
Çünkü kabukla iç kısmı bir bütün gibi birlikte hareket etmek istiyorlar. Çiğ yumurta da ise
eylemsizlik devreye giriyor. Biz çiğ yumurtanın kabuğuna dokunduğumuzda iç kısmı dış
kabuğundan bağımsız hareket ettiği için yumurtanın içine etki eden net kuvvet sıfır olur ve
dönmeye devam etmek ister. Böylece yumurtayı dokunduktan sonra bir süre daha döndürür.
Öğrencilerde eylemsizlik kavramıyla ilgili oluşabilecek kavram yanılgıları
-
Sabit hızla giden cisimlere kuvvet etki eder.
-
Eylemsizlik cismin hareket durumuyla ilgilidir.
-
Hareket halindeki cisimlere etkiyen kuvvet kaldırıldığında cisim hızını azaltarak
duracaktır.
-
Eylemsizlik cisimleri hareket halinde tutan bir kuvvettir.
Günlük hayattan örnekler:
Araba fren yaptığında öne doğru istemsizce eğilmemiz; araba sağa dönerken sola, sola
dönerken sağa eğilmemiz