PowerPoint Sunusu

Çevre ve Ekoloji
Canlı varlıkların hayati bağlarla bağlı oldukları ,
değişik şekillerde etkiledikleri ve etkilendikleri bu mekan
birimlerine yaşamam ortamı veya çevre denilmektedir.
Çevre
Canlı(Biyotik)
Cansız (Abiyotik)
Biyosfer(Canlı Küre): Bütün canlılar için en geniş anlamdaki çevre
Ekoloji ve Çevre Bilimi
• İnsan ve diğer canlı varlıklar ile bunların
canlı ve cansız çevreleri arasındaki ilişki
ve etkileşimleri, yaşamın devamını
sağlayan madde ve enerji döngülerini,
kendilerini yenileyebilen mekan birimleri
içinde, inceleyen bir bilim dalıdır.
Ekolojinin faydalandığı bilimler
ve ekolojik bilim dalları
• Biyoloji,meteoroloji, klimatoloji,jeoloji,
jeomorfoloji, hidroloji,sosyoloji,fizik,kimya,
sağlık bilimleri, matematik......
•Coğrafi ekoloji, tıbbı ekoloji, populasyon
ekolojisi, kentsel ekoloji, vejetasyon ekolojisi,
sistem ekolojisi, analitik ekoloji
Ekolojinin Kuralları ve İlkeleri
• Doğa bir bütündür
• Doğanın ve Doğadaki her şeyin bir sınırı
vardır.
• Doğada özdenetim vardır.
• Doğada çeşitlilik vardır.
• Doğada varolan bir şey yok olmaz
• Doğa kendisine yapılana tepki gösterir.
• Doğa en uygun çözümü bulur.
• Akdeniz’e yılda 650 bin ton petrol türevleri, 120 bin ton yağ, 60
bin ton deterjan, 100 bin ton civa, 38 bin ton kurşun, 21 bin ton
Çinko, 320 bin ton fosfor, 800 bin ton azot akmaktadır.
• 1950-1980 yılları arasında dünya ormanlarının %30 u yok
edilmiştir.
• Artvin Murgul-Göktaş Bakır Fabrikası 1951 yılında işletmeye
açılmış, bacalarından günde 245 ton kükürt dioksit gazı
çıkararak asit yağmurlarına neden olmuş buda orman kaybı ve
erozyona yol açmıştır.
• Kan kanseri hatalarının hayatta kalma oranları nı beşte birden
beşte dörde çıkaran ilacın yapımında kullanılan Catharanthus
roseus bitkisinin eczacılık ve tıptaki değeri anlaşıldığında
Madagaskar Adasında %90 ortadan kaldırılmıştır.
EKOLOJİDE TEMEL
KAVRAMLAR
• Organizasyon Basamakları:
Hücre-Doku-organ-organ sistemleri-organizmalarpopulasyonlar-kommuniteler-ekosistemlerbiyosfer-dünya-gezegenler-güneş sistemigalaksiler –evren
Birey Ekolojisi
Ekosistem
Niş
Flora
Populasyon Komunite
Biyosfer
Habitat
Biyotop
Fauna
• Birey (Organizmalar) Ekolojisi: Ekolojinin bir türe
ait birey yada bireylerin ortamlarıyla olan ilişkilerini
inceleyen bölümüdür.
• Populasyon. Belli sınırlar içinde yaşamakta olan
aynı türe ait bireyler topluluğudur.
• Komünite: Belirli bir alanda bulunan uyumlu
populasyonların oluşturduğu topluluktur.
• Ekosistem: Komünite, cansız (abiyotik) çevre ile
birlikte ekosistemi meydana getirir.
• Biyosfer: Litosfer ve hidrosferin üst kısımlarıyla
atmosferin belli bir yüksekliğe kadar olan alt kısmını
içine alan , canlılara yaşam ortamı sağlayan küredir.
• Habitat: Bir organizmanın habitatı, onun yaşadığı ya
da aranıldığı zaman bulunduğu yerdir. Habitat
canlının yaşadığı yerin adresidir.
• Niş: Habitat içindeki populasyona ait bireyin kendini ve
çevresini etkileyen yaşama biçimidir. Bir organizmanın
habitat içinde yaptığı iş (beslenme, üreme vb)
tanımlanabilir.
• Biyotop: Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için
uygun çevresel koşulara sahip coğrafik bölgedir.
Komünitenin yerleştiği yer olarak tanımlanabilir.
• Flora: Belli bir bölgeye uyum sağlamış ve bu bölgede
yaşamını sürdüren bitkilerin tamamını ifade eder.
• Fauna: Belli bir bölgeye uyum sağlamış ve bu bölgede
yaşamını sürdüren hayvanların tamamını ifade eder.
Ekosistem
• Birbiriyle ilişkili canlı ve cansız öğelerden
oluşan ve öğeler arasındaki madde ve enerji
dolaşımı ile kendini besleyebilen ve
yenileyebilen fonksiyonel mekan birimidir.
• Ekosistemi oluşturan unsurlar:
– Canlı öğeler:
• Üreticiler(ototrof)
• Tüketiciler(heterotrof)
• Ayrıştırıcılar(saprofik)
– Cansız Öğeler
• İnorganik maddeler
• Organik maddeler
• Fiziksel Koşullar
BESİN ZİNCİRİ ve BESİN AĞI
•
KİMYASAL BAĞ ENERJİSİNİN BİKİ ÜZERİNDE BESLENEN OTÇUL
ORGANİZMALARDAN BAŞLAMAK ÜZERE, KENDİSİNDEN ÖNCEKİNİ
YEMEK VE KENDİNDEN SONRAKİ TARAFINDAN YENİLMEK SURETİ
İLE KADEMELİ OLARAK AKTARILMASIYLA OLUŞAN BESLENME
İLİŞKİSİNE
“BESİN ZİNCİRİ “DENİR.
Üç çeşit besin zinciri bulunmaktadır:
-Predatör Zincir: bitki tabanından başlar. Küçük organizmadan büyüğe doğru
devam eder.
Buğday-Çekirge-Kurbağa-Yılan-Atmaca
-Parazit Zincir: Büyük organizmadan küçük organizmaya devam eder.
İnsan(Konak)-Sivrisinek(İnsan için konakçı)-Plasmodium malaria (Sıtma etkeniSivrisinek üzerinde konakçı)
-Saprofit Zincir: Ölü maddeden organizmaya doğru gider.
Ölü fare-Sinek-Kurtçuk-Mantar ve bakteri
EKOLOJİK PİRAMİTLER
• Biyokütle(Ekosistemi oluşturan birey
sayısı) Piramitleri
• Enerji Piramitleri ve Enerji Akımı
– %10 yasası
Besin Piramidi
Enerji ve
canlı sayısı
artar
3. Derece
tüketiciler
Etçiller
(2. Derece tüketiciler
Otçullar
(1. Derece tüketiciler)
Üreticiler
Canlinın vücut
büyüklüğü artar
BİYOLOJİK BİRİKİM
• Bazı kirleticileri hava su ve toprakta düşük
miktarlarda bulunmalarına karşın , besin
zincirlerinin birbirini izleyen halkalarındaki
tüketicilere giderek artan yoğunlukta
olması olayına biyolojik birikim denir.
• Kirlilik Dışsatımı
• Sınırlayıcı Etken
• Dayanıklılık Sınırları
YAŞAM BİRLİKLERİ
• Birey-Populasyon-komunite-ekosistem-biyosfer
• Dünyada canlıların hayatlarını sürdürdükleri
alanların hepsine birden BİYOSFER denir.
• Her türün biyosfer içinde yaşadığı uygun
ortamlara o türün habitatı denir.
• Yaşama birliğindeki en belirgin türe “baskın tür
“denir.
• Yaşama birliğinde farklı türlerin birey sayıları ile
vücut büyüklükleri arasında ters orantı vardır.
POPULASYONLARIN
ÖZELLİKLERİ
Populasyonun Büyüklüğü:
populasyon
büyüklüğündeki
Değişme
A
(Doğumlar
+
=
İç göçler)
B
(Ölümler
+
Dış göçler)
C
•
•
•
•
B>C ise
Populasyon büyümekte
B=C ise populasyon dengede
B<C ise populasyon küçülmekte
Populasyonun Büyümesi genelde S tipi
büyüme şeklinde görülür.
• Populasyon yoğunluğu: Belli bir alan veya
hacimde bulunan birey sayısıdır.
KOMUNİTELER
• Belirli bir alanda yaşayan ve birbirleriyle
etkileşim içinde olan populasyonların meydana
getirdiği canlı topluluklarına komünite adı verilir.
• Ekoton: Koşulların birbirine zıt olduğu iki
komunite arasında her iki komüniteye ait türlerin
bulunduğu geçit bölgesine ekoton adı
verilir.(Bataklık)
• Suksesyon: Belli bir bölgedeki çeşitli türlerin
belirli bir zaman içerisinde birbirini izleyerek
çıkması olayına suksesyon adı verilir.
– Primer Suksesyon: Canlı varlıklardan yoksun alanda
ilk kez bazı biyolojik oluşumların ortaya çıkmasıdır.
– Sekonder suksesyon: Ekosistemin kısmı zarar