ETKİNLİK 6: MEZOPOTAMYA`DA KADIN OLMAK ÇALIŞMA

ETKİNLİK 6: MEZOPOTAMYA’DA KADIN OLMAK
Kaynak 1: Sümerli Ludingirra’nın annesine
mektubundan bir bölüm:
Eğer anamı tanımıyorsan, sana onun
özelliklerini vereyim:
Adı Şat-İştar’dır (?)….
Işıltılı bir kişi…
Güzel bir Tanrıça, hoş bir gelin,
Gençliğinden beri kutsanmıştır.
Enerjisiyle, kayınpederinin evini çekip çevirir.
Kocasının Tanrısına hizmet eden,
Kralların sözünü yabana atmayan biridir o.
(Kramer, Samuel N., Tarih Sümer’de Başlar, Kabalcı
Yayınları , 1999, s. 402)
Kaynak 2: Mezopotamya özdeyişlerinde kadın:
Bir kadına ya da çocuğa bakmayan kişinin/Burnuna yular
takılmamıştır.
Karım tapınakta/Anam ırmak kenarında/ Ben de burada
açlıktan ölüyorum.
Sevinçli bir yürek, gelin/Kederli bir yürek, güvey
Evde huzursuz bir kadın/Derde dert katar.
Çöl matarası insanın hayatıdır/Pabuç insanın gözüdür/
Karısı insanın geleceğidir/Oğul insanın sığınağıdır/ Kız
insanın kurtuluşudur/Gelin insanın baş belasıdır.
(Kramer, Samuel N., Tarih Sümer’de Başlar, Kabalcı
Yayınları , 1999, s. 154-157)
Kaynak 3: Hammurabi Kanunları’nda aile hukuku
128. Bir adam bir kadını karı olarak alır ancak aralarında herhangi bir ilişki söz konusu olmazsa, bu kadın o adamın karısı
olmaz.
129. Bir adamın karısı başka bir adam ile basılırsa (suçüstü halinde) her ikisi de bağlanır ve suya atılır ancak koca karısını,
kral da kölelerini affedebilir.
130. Bir kişi, henüz erkek olarak bilinmeyen, hâlâ babasının evinde yaşayan ve onunla uyuyan başka bir adamın karısına
(nişanlı ya da çocuk annesi) tecavüz ederse, bu adam öldürülür; ancak kadın masumdur.
133. Bir kimse savaşta esir alınırsa ve evinde geçimi sağlayacak şeyler olduğu halde karısı evini ve bahçesini terk edip
başka bir eve giderse, bahçesine bakmadığı ve başka bir eve gittiği için yasal olarak suçlu bulunur ve nehre atılır.
138. Bir adam kendisine çocuk vermeyen karısından ayrılmak isterse ona babasının evinden getirdiği çeyizi ve başlık
parasını verir ve ondan sonra onun gitmesine izin verir.
142. Bir kadın kocası ile kavga ederse ve ona “Benim için uygun biri değilsin” derse bu peşin hükmünün nedenlerini ileri
sürmek zorundadır. Eğer kadın suçsuzsa ve onun payına düşen bir hatası yoksa, buna karşılık kocası onu terk etmiş ve
ihmal etmişse, o zaman bu kadına hiçbir suç ithaf edilemez, çeyizini alır ve babasının evine geri döner.
143. Eğer kadın masum değilse ve buna rağmen kocasını terk etmiş, evine bakmamış ve kocasını ihmal etmişse bu kadın
suya atılır.
148. Bir adam bir kadın alır da kadın hastalığa yakalanırsa ve adam ikinci bir kadın almak isterse hastalığa yakalanan
karısını boşayamaz, bunun yerine onu inşa ettiği bir eve yerleştirir ve yaşadığı sürece ona yardım eder.
153. Bir kadın başka bir adamın hesabına her ikisinin eşlerini öldürürse, suça katılan çiftlerin her ikisi de kazığa
oturtulur.
(http://tr.wikisource.org/wiki/Hammurabi_Kanunlar%C4%B1 ve
www.algul.av.tr/hukuki_bilgiler_word/hammurabi_kanunlari.doc)
Kaynak 5: Babil’de aile
Kaynak 4: Asur mektubu
Puzur-Assur der ki, Nuşatum’a deyin:
Babam bana seninle evleneyim diye mektup
yazdı. Gelmene izin versin diye babana seninle
ilgili bir mektup ve hizmetkârlarımı yolladım.
Senden mektubumu okur okumaz babandan
(izin) istemeni ve hizmetkârlarımla birlikte
buraya gelmeni istiyorum. Yalnızım, bana hizmet
edecek, masamı kuracak kimsem yok.
Hizmetkârlarımla birlikte gelmezsen
Vaşuşana’dan genç bir kızla evleneceğim. Dikkat
et. Sen ve hizmetkârlarım, gecikmeden gelin!
(Mieroop, Marc Van De, Antik Yakındoğu Tarihi,
Dost Kitabevi, 2006, s. 124)
Evlilikler ailenin büyükleri arasında ayarlanıyor,
anlaşıldığı kadarıyla gelinin annesi bu işte önemli
bir rol oynuyordu. Evlilik iki aşamada
gerçekleşiyordu. Çocuklar daha çok küçükken
ebeveynler onları birleştirmek için anlaşıyor,
anlaşma yazıya dökülüyor ve damat adayının
ebeveyni gelin adayının ebeveynine başlık parası
ödüyordu. İki sözlü kendi evlerinde kalıyor, diğerini
ziyaret etme hakkına sahip oluyordu. Evlenme
çağına geldikleri zaman ikinci aşamaya geçiliyordu.
Damat adayının ailesinin hazırladığı bir ziyafette bir
araya geliyorlardı. Bu şölende başını örtmesi şart
koşulan geline kutsal yağ sürülmesi ritüelin bir
parçasıydı. Gelin başörtüsünü bir daha hiç
çıkarmayacak, böylece evli bir kadın olduğunu
herkese göstermiş olacaktı. Neden sonra genç
kadın, taşınır ve taşınmaz mallardan olan
drahomasını alıp ailesinden ayrılıyor, kocasının
ailesinin evine gidiyordu.
Ele geçirilen belgeler tanrılara adanmış soylu
kızların varlığından söz ediyor; onlar manastır
benzeri yerlerde topluca yaşıyor, ticaretle
hatta toptancılıkla geçiniyorlardı. Tapınağa
adanmış olmak kızların evlenmelerini değilse
bile, en azından çocuk sahibi olmalarını
yasaklıyordu.
(Bottero, Jean, Kültürümüzün Şafağı Babil,
Yapı Kredi Yayınları, 2006, s. 80-82)
Kaynak 6: Yemek pişiren kadın
Ali, Daud, Macdonald, Fiona, Oakes, Lorna, Steele,
Philip, Great Civilizations of the East, Select Editions, s.
37
Kaynak 7: Dokumacı kadın
Kaynak 9: Asurlu kadın
Kaynak 10: Penceredeki kadın
(Asur)
Kaynak 11: Lagaş’ın yüksek sınıfından kadın
Kaynak 12: Ur Kraliçesi Shubad
Kaynak 13: Asurlu kadın
Kayak 14: Polos giyen kadın
ÇALIŞMA SORULARI
Yukarıdaki belgelerden yararlanarak:
1. Mezopotamya’da “kadının toplumdaki konumu”nu saptayarak maddeler haline yazınız.
2. Çağdaş demokratik toplumlarda yerleşik temel hak ve özgürlükler açısından Mezopotamya’da
kadının konumunu tartışınız.
Kaynaklar:
Ali, Daud, Macdonald, Fiona, Oakes, Lorna, Steele, Philip, Great Civilizations of the East, Select Editions, s. 37
Bottero, Jean, Kültürümüzün Şafağı Babil, Yapı Kredi Yayınları, 2006, s. 80-82
Kramer, Samuel N., Tarih Sümer’de Başlar, Kabalcı Yayınları , 1999, s.154-157, 402
Mieroop, Marc Van De, Antik Yakındoğu Tarihi, Dost Kitabevi, 2006, s. 124
http://tr.wikisource.org/wiki/Hammurabi_Kanunlar%C4%B1; erişim tarihi 21.08.2014
www.algul.av.tr/hukuki_bilgiler_word/hammurabi_kanunlari.doc