5E METODUNA GÖRE HAZIRLANMIŞ DERS PLANI BÖLÜM 1

5E METODUNA GÖRE HAZIRLANMIŞ DERS PLANI
BÖLÜM 1
DERSİN ADI
Fen ve Teknoloji
SINIF
7. Sınıf
ÜNİTENİN ADI-NO
4. Ünite-Maddenin Yapısı ve Özellikleri
KONU
Atom modelleri
ÖNERİLEN SÜRE
40 Dakika
BÖLÜM 2
ÖĞRENCİ KAZANIMLARI
1- Öğrenciler atom modellerini, özelliklerini, benzerlik ve
farklılıklarını kavrar.
2- Atom modellerinin tarihsel gelişimini kavrar.
3- Bilimsel modellerin gözlenen olguları açıkladığı sürece ve
açıkladığı ölçekte geçerli olacağını, modellerin gerçeğe birebir
uyma iddiası ve gereği olmadığını fark eder.
FTTÇ-3: Bilimsel bilginin, yeni kanıtlar ortaya çıkması
FEN-TEKNOLOJİ-
durumunda nasıl değişip geliştiğine örnekler verir.
TOPLUM-ÇEVRE
FTTÇ-4: Bilimsel bilginin oluşturulmasında ve başkalarına
açıklamak amacıyla sunumunda modellerden yararlanmanın
yeri ve önemini bilir.
BSB-1: Nesneleri (cisim, varlık) ve olayları duyu organlarını
veya gözlem araç gereçlerini kullanarak gözlemler.
BSB-5: Nesneler veya olaylar arasındaki belirgin
benzerlikleri ve farklılıkları saptar.
BİLİMSEL SÜREÇ
BSB-8: Olmuş olayların sebepleri hakkında gözlemlere
BECERİLERİ
dayanarak açıklamalar yapar.
BSB-9: Gözlem, çıkarım veya deneylere dayanarak
geleceğe yönelik olası sonuçlar hakkında fikir öne sürer.
BSB-30: İşlenen verileri ve oluşturulan modeli yorumlar.
BSB-31: Elde edilen bulgulardan desen ve ilişkilere ulaşır.
TUTUM VE DEĞERLER
TD-1: Kendisine ve çevresine karşı ilgi ve merak duyar.
TD-2: Sorumluluklarını yerine getirmeye gayret eder.
TD-3: İş birliği yapar.
TD-4: Görevleri isteyerek ve gönüllü yapar.
BİLİMİN DOĞASI İLE
1- Bilimsel bilgi kesin değildir.
İLGİLİ KAZANIMLAR
2- Bilimsel bilgi değişebilir.
3- Bilimsel bilgi birikimlidir.
4- Bilim insanı geçmiş araştırmalardan etkilenir.
ÖĞRETME-ÖĞRENME
Buluş stratejisi, anlatım yöntemi, soru-cevap tekniği, rol
YÖNTEM VE TEKNİKLERİ yapma, yaratıcı drama.
KULLANILAN EĞİTİM
Pinpon topu, üzümlü kek, renkli kartonlarla yapılmış atom
TEKNOLOJİLERİ-ARAÇ
modelleri materyalleri.
VE GEREÇLER
KAYNAKÇA
* 7. Sınıf ders kitabı
BÖLÜM 3
GİRİŞ (ENGAGE)
Öğretmen öğrencilere selam verdikten sonra dünyanın şekli
nasıldır?. Bir zamanlar insanlar dünyanın düz olduğunu
sanıyorlarmış. Hep böyle inanmışlar ve bir gün biri çıkmış
dünya yuvarlaktır demiş. Tabi kimse ona inanmamış. Neden
ÖĞRETME-ÖĞRENME TEKNİKLERİ
inanmamışlar peki? Siz olsaydınız inanır mıydınız? Bu kişi
neden bunu araştırma gereği duymuş peki? Peki az önce
atomun yapısını gördük. Atomun yapısı hep böyle mi
biliniyordu yoksa atomun yapısı hakkında farklı görüşler var
mıydı? Mesele atomun dikdörtgen, kare olduğunu söyleyen
olmuş mudur?(TD 1) Gibi sorular sorarak öğrencilerin
atomun geçmişi hakkında düşünmeleri sağlanır. (kazanım
2) Ardından bugün atom modellerini öğreneceğiz, der.
KEŞFETME
Hangi konunun öğrenileceği söylendikten sonra Etkinlik-1’i
(EXPLORE)
yapmaları istenir. Bu etkinliğe göre öğrenciler atom
modellerini görür, aralarındaki farkları ya da benzerlikleri
ayıt etmeye çalışır.(BSB 1) Atomun tarihsel değişimini
keşfetmesi sağlanır.(kazanım 2)
AÇIKLAMA
Renkli kartonlarla hazırlanmış atom modellerinden
(EXPLAİN)
yararlanılarak ders anlatımına başlanır. İlk olarak pinpon
topu gösterilir ve Jhon Dalton’un “Maddenin en küçük yapı
taşı atomdur. Atom daha küçük maddeye parçalanmaz”
görüşü açıklanır. Ardından Jhon Joseph Thomson’un atom
modeli teorisi anlatılır. Buna göre; atom + (artı) ve – (eksi)
yüklerden meydana gelmektedir ve üzümlü kek gösterilerek
kekin + yüklü üzümlerin ise – yüklüğü olduğu gösterilir.
Ernest Rutherford’un ise atom içerisindeki çekirdeğin +
yüklü elektronların (-) onun etrafında gezegenlerin güneşin
etrafında döndüğü gibi döndüğünü ileri sürer. Devamında
Niels Bohr’un atom teorisi açıklanır. Bohr da Rutherford’ta
ek olarak elektronların çekirdeğin etrafında gelişi güzel değil
belli yörüngelerde dolaştıklarını söyler. Atom modellerine +
ve – yükün yanına nötr yükte ilave edilir ve Chadwick’in
atomda + ve – yüklerin yanında nötr (yüksüz)
parçacıklarında olduğunu ileri sürdüğü açıklanır. Son olarak
modern atom teorisinden bahsedilir. Modern atom teorisine
göre çekirdekte + ve nötr parçacıklar bulunur – yüklü
parçacıklar (elektronlar) ise çekirdeğin etrafında belirli
yörüngeleri izleyerek dolaşırlar. Şeklinde konu anlatılır ve
öğrencilerin atom modellerini görmeleri ve tanımaları
sağlanır. (kazanım 1-3) Modeller açıklanırken bilimin
değişebilir özelliği, birikimli oluşu ve bilimsel bilginin kesin
olmayışı hakkında bilgi verilir. Bilim insanlarının
çalışmalarını yaparken geçmişteki araştırmalardan da
etkilendiği belirtilir.( bilimin doğası 1-2-3-4) Etkinlik-1’den
faydalanarak somutlaştırılmaya çalışılır. Hazırlanan
materyallerin sadece temsili bir çizim olduğu öğrenciye
açıklanır.(FTTÇ 4)
DERİNLEŞTİRME
Etkinlik-2 yapılır. Bu etkinlik ile öğrencilerin konuyu
(ELABORETE)
pekiştirmeleri sağlanır.
DEĞERLENDİRME Değerlendirme-1 uygulanır. Böylece eğlenceli bir şekilde
(EVALUATE)
öğrencilerin konu hakkında öğrendikleri tespit edilmeye
çalışılır.
ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
ETKİNLİK-1
Öğretmen sınıfı 3 gruba ayırır.(TD 2-3-4) Pinpon topu, üzümlü kek, kartondan yapılmış
materyalleri gruplara dağıtır. Öğretmen gruplardan bu materyalleri incelemelerini, böyle atom
modelleri olup olmayacağını sorar.( BSB 30) Öğrencilerden alınan cevaplardan yola çıkarak bu
modeller arasındaki benzerlik ve farklılıkları söylemelerini ister.(BSB 5) Böyle atom modelleri
olsaydı elektron, proton ve nötronlar nasıl olurdu? Gibi sorularla öğrencilerin keşfetmesini
sağlar.
ETKİNLİK-2
Sınıftan gönüllü olarak 7 öğrenci seçilir. Öğrencilerden birisi spiker, biri muhabir, diğer 5i de
konuk olur. Konuklar; Dalton, Bohr, Rutherford, Thomson ve Chadwick’tir. Önceden hazırlanmış
olan senaryolar tahtadaki öğrencilere dağıtılır. Öğrenciler 5 dakika senaryoya, kendilerine düşen
sözlere çalışır. Çalışmadan sonra roller oynanır.
DEĞERLENDİRME-1
Etkinlik 2-‘nin devamı olarak spiker diğer muhabire döner. Muhabir gönüllü olarak öğrenciler
arasından seçilir. Muhabir halk arasındadır ve halka bu bilim insanları hakkında sorular sorar.
Öğrencilerden örnekler vererek cevaplamalarını ister.(FTTÇ 3)
ETKİNLİK-3
(Spiker kürsüye geçer, diğer öğrenciler sınıfın herhangi bir yerinde
bulunabilirler.)
Spiker: iyi akşamlar sayın seyirciler. Bugün önemli bir gün. Çünkü Ankara bugün önemli bilim
insanlarını ağırlıyor. Şu an orada yaşananları aktarmak için muhabir arkadaşımıza bağlanıyoruz.
Evet….. Ankara’da bilim günü. Neler oluyor? Bilim insanlarını yakından görebilme şansın hiç oldu
mu? Milletimizin merak ettiği soruları onlara sorabildin mi? Evet söz sende …..
Muhabir: iyi akşamlar ……… Ankara’da bugün gerçekten yoğun bir gün yaşanıyor. Ankara ağır
misafirlerini ağırlıyor bugün. Dünyanın bilim insanları bir arada. Herkes merak içerisinde onlarla
görüşmek istiyor ama maalesef onlarla görüşebilmek hiçte kolay değil. Ama biz sizin için onlarla kısa
bir görüşme ayarladık. İlk olarak Jhon Dalton bizimle..
Muhabir: Sayın Dalton ilk olarak atom hakkındaki çalışmaları siz başlattınız. Bunu araştırmak
nerden aklınıza geldi?
Dalton: Bir gün bir şeye bakarken bir şeyi en fazla ne kadar küçük parçalarına ayırabiliriz diye
düşündüm ve “Maddenin en küçük parçası nedir?” sorusu aklıma. Merak ettim ve araştırmaya
başladım.
Muhabir: Bulabildiniz mi peki? Bulduysanız adı nedir ve nasıl bir şeydir?
Dalton: Tüm maddeler atom adı verilen küçük parçacıklardan oluşur. Atom sert ve yoğun bir
maddedir.
Muhabir: Teşekkür ediyoruz sayın Dalton. Şimdi Jhon Joseph Thomson karşımızda. Sayın Thomson siz
Dalton’un atomunda ne gibi eksiklikler gördünüz ve atom konusunda ne gibi yenilikler getirdiniz?
Thomson: Dalton atomun bölünemeyeceğini söylerken ben atomun bölüne bileceğini ve içerisinde
daha küçük tanecikler olduğu keşfettim. Atomun içerisinde artı (+) ve eksi (-) yüklü parçacıklar
dağılmış bir vaziyette bulunur.
Muhabir: Peki biz bunu neye benzetebiliriz bir örnek verecek olursak.
Thomson: Immmm mesela üzümlü keke benzetebiliriz. Bu durumda kek artı (+) yüklü üzümler ise (-)
eksi yük olur. ( tahtaya çizerek de gösterebilir.)
Muhabir: Teşekkür ediyoruz sayın Thomson . Sıcak sıcak üzümlü kek modeli atomumuzla ilerliyoruz
veee o da ne? Karşımızda Ernest Rutherford. Nasılsınız efendim? Sizin atom hakkında söylemek
istediğiniz bir şeyler var mı?
Rutherford: İyiyim ve iyi görünüyorum değil mi?  bence atom içerisinde ki elektronlar yani eksi (-)
yüklü tanecikler artı yüklü(+) çekirdek etrafında gezegenlerin güneşin çevresinde döndüğü gibi
dönüyorlar.
Muhabir: Teşekkür ediyoruz sayın Rutherford. Sanırım Thomson’un öğrencisi olmasına rağmen
Rutherford ona pek katılmıyor. Burada her an herkesle karşılaşma ihtimalimiz var. Şimdi de
karşımızda Niels Bohr çıkıyor. Sayın Bohr, Rutherford’un atom hakkında dediklerine katılıyor
musunuz? Eklemek istediğiniz bir şeyler var mı?
Bohr: Bence atomun içerisindeki elektronlar çekirdek etrafında belirli yörüngeleri izlerler. Bana göre
atom, aynı yörüngede birçok gezegenin bulunduğu güneş sistemine benzer bir küre gibidir.
Muhabir: Başka bir yaklaşım daha sayın izleyenler. Bohr’un yanından ayrılıyoruz ve başka bir bilim
insanı ile karşılaşabilmek için yavaş yavaş ilerliyoruz. Bir dakika sayın ….. (burada muhabire
seslenir.) sanırım Bohr, Rutherford ve Thomsan ileri sürdükleri atom modellerinde birbirinin
eksiklikleri yüzünden tartışmaya girmişler sanki.
Thomsan: sayın Rutherford sizin dediğinizle benim dediğim aynı şey aslında. Sizde sonuçta çekirdek +
yüklü elektronlar (- yüklü parçacıklar) onun etrafında dolaşıyor diyorsunuz bende kekim + yüklü
üzümlerimde çevresinde – yüklü diyorum.
Rutherford: dikkatinizi çekerim sayın Thomsan sizin üzümleriniz sabit yani hareket etmiyorlar benim
elektronlarım ise çekirdeğin etrafında dolaşıyorlar. Ayrıca sizin + yüklerinizde onlara karışmış
durumda benim + yüklerim çekirdek adını verdiğim atomun merkezinde toplanmışlar.
Thomsan: tamam olabilir olabilir. Ne var bunda? Sanki ben + ve – yükü bulmuş olmasaydım şuan bu
söylediklerini bulabilecektin? Hıh…
( Spiker hemen olaya bi yorum getirir.)
Spiker: bu yaşananlar bize gösteriyor ki bilim insanları birbirlerinin yaptıkları çalışmalardan
etkilenmişler.(bilimin doğası 4)
(Thomsan ve Rutherford birbirlerine arkasını dönerler ve yüzlerinde kızgın ve
düşünceli bir ifade vardır.Bohr ise her ikisine de alaycı bir ifade ile
bakmaktadır. Ardından oda kendini tutamaz ve fikrini beyan eder. )
Bohr: sanki iknizinde dediği doğruymuş gibi utanmadan tartışıyorsunuz bir de..
(Bohr’un bu dediklerine karşılık Thomsan ve Rutherford tam birlik olmuş cevap vereceklerken
muhabirin şaşkınlık dolu haykırışı duyulur.)
Muhabir: Aaaaaa aman Allah’ım oda ne? Şu gelen Chadwick mi? Hani şu İngiliz bilim insanı. Atomu
çekirdeğinde sadece artı (+) yüklü parçacıkların değil aynı zamanda (yüksüz) nötronlarında
bulunduğunu söyleyen..
( muhabir sorularını yöneltmek için koşar ama Chadwick sadece selem verip
geçmekle yetinir acele acele bir yere yetişecekmiş gibi hızlı hızlı yürür.)
Muhabir: Maalesef Chadwick’e yetişemedik.  Atom hakkında pek çok şey söyleyen oldu.. Peki
günümüzdeki gençlik atomu nasıl biliyor? (yakaladığı bir genç arkadaşa sorar) affedersiniz
affedersiniz.. atom hakkında neler biliyorsunuz acaba?
Bir genç : Atom çekirdekteki proton ve nötronlardan ve çekirdeğin etrafındaki katmanlarda dönen
elektronlardan oluşur. Elektronlar katmanlarda sabit bir yerde olmasalar da bulunabilecekleri yerler
bellidir.. bizim öğrendiğimize göre tabiki..(BSB 8-31)
Muhabir: teşekkür ediyoruz.. sayın ………. Bizim buradan aktarabileceklerimiz şimdilik bu kadar tekrar
söz sende…
Spiker: Biz teşekkür ediyoruz sayın ….. evet sayın seyirciler atom hakkında edindiğimiz bilgilere
bakarsak atom teorileri sürekli değişmiş. Sanırım son genç arkadaşımızın bize tarif ettiği atom
modelinin de ömrü pek uzun olmayacak. (kazanımlar 3 ve BSB 9) Peki biz bunları duyduk öğrendik
ama sokaktaki vatandaş atom hakkında ne biliyor? Atom ile ilgili, haberimize Türkiye’den ilginç
cevaplarla devam ediyoruz.(der ve başka bi muhabir arkadaşa yöneltir mikrofonu ve
öğrencilere sorular yöneltilir. Böylece doğaçlama ile öğrencilerin neler
öğrendikleri ölçülür) (FTTÇ 3)
www.fendersi.gen.tr
Fen Bilimleri Öğretmeni
www.fendersi.gen.tr
Okul Müdürü