YAŞLIDA İMMÜN SİSTEM ve ENFEKSİYON HAST.web

YAŞLIDA İMMÜN SİSTEM
ve
ENFEKSİYON HASTALIKLARI
Prof. Dr. TANJU BEĞER
CTF İç Hastalıkları ABD
Geriatri Bilim Dalı
İMMÜN SİSTEM
• Doğal (Nonspesifik) immünite:
Edinsel immün cevap gelişinceye kadar,
hızlı fakat tam olmayan koruma sağlar
Elemanları; makrofajlar, dendritik hc.,
doğal öldürücü hücreler ve kompleman
• Edinsel (adaptive) immünite:
Hücresel immünite
Humoral immünite
İmmünolojik bellek
Mukozal immünite
Hücresel İmmün Sistemin Görevleri
• Greft rejeksiyonu
• Virüsle enfekte hücrelerin öldürülmesi
• Mantar, intrasellüler parazit ve bakterilere
karşı koruma
• Otoimmüniteyi önleme
• Tümör büyümesini önleme
Humoral İmmün Sistemin Görevi
• Bakteri ve diğer enfeksiyon ajanlarına
karşı koruma sağlayan antikor üretmek
Monosit/Makrofaj Sisteminin Görevi
• Antikorla önceden opsonize olmuş veya
olmamış yabancı materyalin öldürülmesi
• Hümoral ve hücresel cevabı düzenlemek
İmmünolojik Bellek
• Önceden karşılaşılmış bir antijenle yeniden
karşılaşma  T ve B hücreleri içindeki
Bellek hücreleri  sekonder (anamnestik)
yanıt  affinitesi yüksek antikor sentezi
Mukozal İmmünite
MALT (mucosa-associated lymphoid tissue)
• B ve T lenfositlerden oluşan lenfoid foliküller ve
•
bunların üzerini örten M hücreleri nden oluşan
epitel dokusundan meydana gelir.
Bu foliküllerdeki B lenfositler IgA sentezler.
Hücresel immünitede meydana gelen
değişiklikler
Timik involüsyon:
• KI kaynaklı T hücre prekürsörlerinin olgunlaştığı
•
•
•
ve farklılaştığı yer timustur.
T hücreleri pozitif ve negatif seleksiyona uğrar.
Yaşlanmayla; timusun T hücre prekürsörlerinin
farklılaşmasını sağlama kapasitesi azalır
immatür T hücre oranı 
Timik hormon konsantrasyonu 
T lenfosit fonksiyonunda meydana
gelen değişiklikler
Kantitatif:
• ….
T lenfosit fonksiyonunda meydana
gelen değişiklikler (devam)
Kalitatif:
• ….
T lenfosit fonksiyonunda meydana
gelen değişiklikler (devam)
• Yaşlıların Tbc, influenza, v.zoster ile sensitize
olmuş lenfositlerinin bu antijenlere verdiği
proliferatif yanıt bozulmuştur (reaktivasyon Tbc)
• Yaşlıda süpresör T lenfositler daha az prolifere
olur  etkisi daha az  otoantikor oluşumu
daha fazladır.
B lenfosit fonksiyonunda meydana
gelen değişiklikler
• KI prekürsör hc.nin B hücrelerini
oluşturma kabiliyeti bozulur.
• T bağımlı antikor cevaplarında azalma
daha belirgindir.
• Spesifik antijene spesifik antikor üretme
kabiliyeti azalır immünizasyonda oluşan
antikor seviyeleri düşüktür.
B lenfosit fonksiyonunda meydana
gelen değişiklikler (devam)
• Ig’lerin toplam miktarı değişmez, dağılımı
değişir;
IgM , IgA ve IgG 
• Yaşlanmayla B lenfositler daha az
koruyucu antikor üretir (pnömokok ile
aşılanmadan sonra oluşan antikorların
opsonizazyon gücü daha azdır).
Otoimmün reaktivite
Otoantikor oluşumu  ,self tolersns 
• Kendisine karşı yüksek affinitesi olan antikor
•
•
reseptörleri eksprese eden B lenfositler yok
edilmekten kaçabilir, veya
Reseptörlerini yenilemede yetersiz olabilir, veya
Yaşa bağlı olaylarla (oksidasyon, glikasyon)
değişmiş veya anatomik sekestrasyondan
kurtulmuş kendi moleküllerine karşı immün
cevaptan kaynaklanabilir.
Mukozal immünitedeki değişiklikler
• Yaşın etkisi azdır.
• sIgA miktarı 
• IgA sekrete eden plazma hücreleri 
• Tükürüğün opsonik aktivitesi 
• Tonsil dokusundaki MALT folikülleri ile
ilişkili epitel yüzeyi 
İmmün yaşlanmanın klinik etkileri
Enfeksiyon Hastalıkları
•…
İmmün yaşlanmanın klinik etkileri
İmmünizasyona cevap
Aşılara karşı spesifik antikor cevabı azdır;
• Sağlıklı yaşlıların %30-40’da influenza
aşısından sonra koruyucu immünite
gelişmeyebilir.
• Pnömokok aşıları daha az efektiftir.
İmmün yaşlanmanın klinik etkileri
Kanser
•…
İmmün yaşlanmanın klinik etkileri
Monoklonal gamopati
•…
Yaşlıda Enfeksiyon Hastalığı Riskini
Artıran Faktörler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İmmün sistemin baskılanması
Doku ve organlardaki fonksiyonel ve yapısal değ.
Patogenezi farklı birden fazla hastalığın birlikteliği
Yetersiz beslenme
Sürekli ve çeşitli dozlarda ilaç kullanımı
Hastane ve bakım evinde kalma
Dirençli mikroorganizmalarla enfeksiyon
Psikolojik durum
Sosyo-ekonomik şartlar
Farklı organlardaki yapısal ve fonksiyonel
değişiklikler enfeksiyon riskini artırır.
• Bozulmuş öksürük refleksi, mukosilier klirenste
•
•
azalma, orofarenks kolonizasyonunda artma
solunum sis. enfeksiyonu
Böbreğin idrarı asidifiye etme kabiliyetinde
azalma, idrarın bakteriostatik özelliğinin azalması,
mesanenin tam boşalamaması Üriner enf
GİS’de yaşa bağlı değişiklikler (aklorhidri,
divertikül)  GİS enf
Patogenezi farklı hastalıklar
• Kapak hast.(sklerotik, yapay kapak, pace-maker
•
•
•
•
•
•
•
•
implantları)
Metabolik hast. (DM, gut)
Nörolojik hast. (SVA, parkinson, Alzheimer)
Kr. Respiratuar hast. (KOAH, bronşektazi)
Ürolojik hast. (BPH, sonda kullanımı)
Ortopedik hast. (protezler, artroskopi)
Deri hast. (bası yaraları, erizipel)
Safra ve böbrek taşları
Bakımsız dişler
•
•
•
Beslenme yetersizliği
Protein ve karbonhidrat alımındaki yetersizlik 
IL ve TNF yapımı 
Lipid eksikliği prostaglandinleri etkiler
E, C vitamini ve Zn eksikliği hücresel immünite
Fe eksikliğienfeksiyona direnci düşürür
•
•
•
Sürekli ilaç kullanımı
Sedatifler
Diüretik ve laksatifler
İmmunsüpresifler
•
Yaşlıda Sık Görülen Enfeksiyon
Hastalıkları
• Solunum sistemi enfeksiyonları
• Üriner enfeksiyonlar
• Gastrointestinal enfeksiyonlar
• Nozokomiyal enfeksiyonlar
Solunum Sistemindeki Değişiklikler
PNÖMONİ
• Etyoloji:
PNÖMONİ
• Etyoloji:
PNÖMONİ
• Patogenez
Mikroorganizmalar akciğere 4 yoldan ulaşabilir.
1) İnhalasyon (sık)
2) Aspirasyon (sık)
3) Direk inokülasyon
4) Hematojen yayılım
PNÖMONİ
• Pnömoniyi kolaylaştıran faktörler;
PNÖMONİ
• Semptom ve Bulgular:

PNÖMONİ
• Tanı:

• Tedavi:
PNÖMONİ
• Tedavi süresi:
TÜBERKÜLOZ
• Tbc yaşlı populasyonda % 28.6
• Predispozan faktörler;
Hücresel immünitede bozulma
Diabetes mellitus
Maliniteler
İmmunsupresif ilaç kullanımı
Gastrektomi
Tbc - Klinik ve Labaratuvar
Tbc -Tanı
Tbc -Tedavi
Üriner Sistemdeki Değişiklikler
• Kadında üretranın kısa olması, sifinkter
tonusunun azalması
• İdrarın bakteriostatik özelliğinin azalması
• Bakteriyel çoğalmayı kolaylaştıran
hastalıklar (DM, böbrek hast, taşlar)
• İdrar sondaları ve müdahalede kullanılan
enstrümanlar
Üriner Sistem Enfeksiyonları
Yaşlıda Menenjit
• Mortalite yüksektir (%53-79)
• Nedeni;
- eşlik eden kronik hast
- dirençli organizmalarla enfeksiyon
- tanıda gecikme
Enfeksiyonun alınış şekli
• Bakteriyemi: Pnömoni, idrar yolu
enfeksiyonu veya dekübitüs ülserleri
• Direkt inokülasyon: Kafa travması, beyin
cerrahisi
• Komşuluk yolu: sinüzit, otit
Etyoloji
Etyoloji
Klinik
• Ateş, baş ağrısı, meningial irritasyon bulguları,
•
•
•
•
•
bilinç bulanıklığı, konfüzyon bakteriyel menenjit
Kranyal sinir felçleri ve nörolojik bulgular %10-20
Epilepsi %30
Papil ödemi (başlangıçta <%1)
Sadece mental durum değişikliği (*)
Tbc menenjit kliniği siliktir. Subfebril ateş, baş
ağrısı, kişilik değişikliği şeklinde prodromal
bulgular 2-3 haftada meningial irritasyon
bulguları, kusma, konfüzyon, nörolojik bulgular
Tanı:
• BOS incelemesi
• Kültür
Tedavi:
Endokardit
Predispozan faktörler:
•…
Etyoloji
Klinik
• Tanı:
• Profilaksi:
Kalsifiye ve prostetik kapağı olanlara her
türlü müdahale öncesi antibiyotik
profilaksisi uygulanmalı
Tedavi
Yaşlıda Cerrahi Girişim Gerektiren
Enfeksiyon Hastalıkları
• Kolesistit ve kolanjit
• Osteomiyelit
• Divertikülit
• Apanisit
TEŞEKKÜRLER