HİZMETE ÖZEL

HİZMETE ÖZEL Yazılardandır! Sadece Gümrük Personeli için bilgilendirme amaçlıdır.
HİZMETE ÖZEL
T.C.
BAŞBAKANLIK
Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü
Sayı
:B.02.1.GÜM.0.06.10.00-170.05.02
Konu :Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi
25.04.2012 / 02137 yazıda atıf yapılmıştır.
03.08.20009 / 16907
GÜMRÜK VE MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜNE
Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünden alınan 22.07.2009
tarihli ve 43081 sayılı yazıda, Van İli Çatak İlçesi Görentaş Köyü kırsalında ellerinde tül kepçelerle böcek
toplayan şüpheli kişilerin; İl Jandarma Komutanlığı tarafından yapılan incelemede tespit edildiği ve bahse
konu şahısların üzerinde siyanürlü kavanoz içinde ölü böcekler ve çeşitli böcek toplama malzemelerinin
bulunduğu, ölü böcek ve malzemelere Van Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’ne gönderilmek üzere el
konulduğundan bahisle Fransız uyruklu Michel CHRISTIAN ve Julıenne VALLAURI isimli bahse konu
şahısların Ülkemize turist olarak giriş yaptıkları, araştırma ve örnek toplama için herhangi bir izinlerinin
bulunmadığının tespit edildiği bildirilmektedir.
Söz konusu yazıda devamla, Ülkemizin taraf olduğu Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesinin, ülkelerin
doğal kaynakları üzerindeki egemenlik haklarını kullanabilmesi için uluslararası hukuk kurallarını ortaya
koyduğu belirtilerek aşağıdaki bilgilere yer verilmektedir.
Sözleşmesi’nin 3. maddesi “Devletler, kaynaklarını kendi çevre politikaları doğrultusunda kullanma
egemen hakkına sahiptirler.” hükmünü, 15. Maddesinin 1. bendi “Devletlerin kendi doğal kaynakları
üzerindeki egemen hakları dikkate alındığında, genetik kaynaklara erişime kayıt getirme yetkisi de ulusal
hükümetlere aittir ve ulusal mevzuata tabidir.” hükmünü, aynı maddenin 5. bendi “Genetik kaynaklara
erişim, bu kaynakları temin eden Akit Tarafça aksi kararlaştırılmadığı sürece, bu Tarafın önceden izninin
alınmasına tabidir.” hükmünü amirdir.
Türkiye’de araştırma yapmak isteyen yabancı araştırmacılar 4 Nisan 1988 tarihli ve 88/12839 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Türkiye’de İlmi Araştırma, İnceleme Yapmak ve Film
Çekmek İsteyen Yabancılar veya Yabancılar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basın-Yayın
Mensuplarının Tabi Olacakları Esaslar”a tabidir. Belirtilen Bakanlar Kurulu Kararının 2., 3. ve 7. maddeleri
6 Ekim 2003 tarih ve 2003/6270 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değiştirilerek, arkeolojik kazılar ve yüzey
araştırmaları dışındaki araştırma izinleri ilgili kurumun yetkisine verilmiştir. Dolayısıyla canlı doğal
kaynaklar ile ilgili araştırma izin başvuruları Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından sonuçlandırılmaktadır.
Bu izinler doğadan materyal ve örnek toplanmasını içermemektedir. Araştırmanın doğadan materyal
toplanmasını içermesi halinde canlı gruplarına göre farklı Kurumlar tarafından farklı düzenlemelere göre
işlem yapılması gerekmektedir.
Hayvan genetik kaynakları niteliğindeki materyallerin araştırılması ve doğadan toplanması
konusunda 15 Ağustos 1992 tarih ve 21316 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Hayvan
Gen Kaynaklarının Korunması Hakkında Yönetmelik” bulunmaktadır.
Bu türleri izinsiz toplayarak hayvan ve bitki türlerinin nesillerinin tehlikeye düşürülmesi ve bu
türlere zarar verilmesi söz konusu olacağından 2872 sayılı Çevre Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca 20 nci
maddesine göre idari para cezası ve Bakanlıkça yaban hayvanı türleri itibarıyla belirlenen tazminat bedelleri
üzerinden yetkili mahkemelerde dava açılarak doğada meydana gelen eksilme ve ekosistemdeki bozulma
nedeniyle meydana gelen zarar tazmin edilmektedir.
HİZMETE ÖZEL Yazılardandır! Sadece Gümrük Personeli için bilgilendirme amaçlıdır.
Bu doğrultuda, yukarıda adı geçen şahısların ve gelecekte başka şahısların ülkemizden koruma
altındaki flora ve fauna türlerinin canlı ya da ölü olarak yurt dışına çıkarma teşebbüslerine karşı hazırlıklı
olunması, söz konusu şahıslara ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılması, gerektiğinde Çevre ve Orman
Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünden yardım talep edilmesi ve yapılan işlem
konusunda bilgi verilmesi gerektiği ifade edilmektedir.
Bilgi edinilmesini ve yukarıda belirtilen şekilde işlem tesis edilmesi hususunda gereğini önemle rica
ederim.
Arif KÜMBÜL
Müsteşar a.
Genel Müdür V.
DAĞITIM:
Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüklerine