cDNA

cDNA (Komplementer DNA): RNA'dan DNA
sentezlenmesi ile meydana gelen DNA
CDNA terimi tamamlayıcı DNA anlamına gelir.
CDNA
mRNA
veya
haberci
RNA
şablonu
kullanılarak DNA üretimi demektir. CDNA Ters
transkriptaz
polimeraz
(Revers
transkriptaz)
ve
enzimleriyle
katalize
edilen
DNA
bir
reaksiyonla sentezlenir. cDNA genellikle ökaryotik
genlerin
prokaryotlarda
kullanılır.
Çoğu
klonlanması
hücrede
RNA
için
DNA'dan
sentezlenir. Her biri kullanılan farklı RNA türleri,
protein senteziyle ilgili özel fonksiyonları yerine
getirirler.
Ökaryotlardan
fonksiyonel
genlerin
prokaryotik hücrelere yerleştirilmesi, intronları
çıkarılmış
olan
mRNA'dan
DNA'nın
oluşturulmasını gerektirir. Moleküler biyologlar
bunu nasıl başarıyor? Ters transkriptaz enzimi
kullanılır. Ters transkriptaz, bazı virüs türleri
tarafından üretilir. Virüsler RNA içerir ve daha
fazla
virüs
üretmek
için
kullanılan
DNA
oluştururlar. Ters transkriptazın RNA'dan DNA
oluşturup prokaryotik genomlara yerleştirilmek
üzere
intron
içermeyen
ökaryotik
DNA'yı
meydana getirmede için kullanılmıştır.
View the animation below, then complete the quiz to test your knowledge of the concept.
Bilindiği
gibi
ökaryotik
genler
exon
içerirken
prokaryotik genler içermez. Exon: kodlayan intron
ise: kodlamayan dizi anlamına gelir.
Yukarıdaki şekilde de görüldüğü gibi intronlar kesilerek çıkarılır ve
ekzonlardan oluşan m RNA meydana gelir.
Görüldüğü
gibi
prokaryotik
DNA
intron
içermez.
Dolayısıyla
ökaryotik DNA da bulunan intronları uzaklaştırıp fonksiyonel bir
mRNA yapamazlar. Dolayısıyla ekaryotik DNA prokaryotik hücreye
doğrudan
klonlanamaz
ve
dolayısıyla
ökaryotik
protein
sentezleyemez. Bu yüzden ökaryotik DNA’yı prokaryotik hücrelere
klonlamadan
edilmesi
ve
önce Ökaryotik Ökaryotik olgun m RNA’nın izole
böylece
sentezlenmesi gerekir.
bu
m
RNA’dan
intronu
olmayan
DNA
Bunun için reverse transkriptaz enzimi kullanılarak saflaştırılmış
olgun ökaryotik
m RNA’nın çift zincirli DNA’ya dönüştürülmesi
gerekir. Bu şekilde meydana gelen DNA’ya komlementer DNA veya
cDNA adı verilir. Bu DNA bakteri hücresine klonlanabilir. Bu
işlemlerden
sonra
cDNA
olarak
klonlanmış
gen
BAKTERİ
TARAFINDAN transkripsiyonla olgun m RNA’ya dönüştürülür ve
arkasından translasyonla istenen protein sentezlenmiş olur.