Slayt 1 - Akdeniz Üniversitesi Akademik Bilgi Sistemi
advertisement
Acilde sıvı tedavisi ve kan transfüzyonu Akdeniz Üniversitesi Acil Tıp Dr.Mert AYDEMİR • Acil serviste transfüzyon sıklıkla akut kan kaybı ve dolaşımsal şok nedeniyle yapılıyor • Acil hekimleri transfüzyon pratiğiyle sık karşılaşır durumda • Endikasyon, uygulama ve olası riskler konusunda bilgi sahibi olunmalı Intravasküler volüm kaybının nedenleri • Hemorajik hipovolemi • Vasküler yaralanma • Gı kanama • Pelvik kırık • Solid organ yaralanmaları Transfüzyonun temel amacı • Kritik organ perfüzyonu için yeterli intravasküler volümü sağlamak. • Hücrelere yeterli oksijen taşınmasını sağlamak. • Koagülasyon dengesizliğini düzeltmek. Resusitasyon sıvıları • İzotonik kristaloid • normal serum fizyolojik • ringer laktat • ringer asetat • Kolloidler • albumin %5 ve %25 konsantrasyonları • taze donmuş plazma • Hipertonik solüsyonlar • hipertonik salin • Oksijen terapötik ajanları • hemoglobin-tabanlı oksijen taşıyıcıları • florokarbon-tabanlı oksijen taşıyıcıları Transfüze Edilebilen Kan Ürünleri • Eritrosit süspansüyonu • Trombosit süspansüyonu • Taze donmuş plazma • Kriyopresipitat • Diğer plazma ürünleri - İVİG - Albümin - Antitrombin Eritrosit Transfüzyonu • Erişkin kan volümü 75 ml/kg , 2.5 L/ m2 , 5 L • Akut kan kaybı replasmanında tam kan transfüzyonu ideal • Saklama sırasında trombosit ve faktörler inaktive olur • Tam kanın raf ömrü komponentlerden daha kısa • Bu nedenle kan komponentlere ayrılarak saklanır Eritrosit Transfüzyonu • Eritrosit süspansüyonu (RBC) 250 ml • % 50 – 80 hematokrit içerir • Tam kan plazmasının % 80 i uzaklaştırılır • Koruyucu solüsyon ; sitrat, fosfat, dekstroz • Besleyici solüsyon ; adenozin, glukoz, mannitol • Bir ünite % 3 hematokrit , hemoglobin 1 gr/dl • Temel transfüyon nedeni ; kanın oksijen taşıma kapasitesini arttırmak • Acil serviste transfüzyonun iki endikasyon ; - Akut kan kaybı - Derin anemi ve artmış oksijen ihtiyacı • Hb 10 gr/dl ve Htc % 30 • Herkes için geçerli kesin bir eşik belirlemek zor. Eritrosit Transfüzyonu – şok • Evre 2 ; % 15 – 30 kayıp taşikardi , huzursuzluk, anksiyete, nabız basıncında düşme • Evre 3 ; % 30 – 40 kayıp belirgin taşikardi, takipne, sistolik hipotansiyon, mental değişiklik • Evre 4 ; > %40 belirgin taşikardi, belirgin hipotansiyon • Akut hemorajide klinik ve semptomlar, Hb ve Htc düzeyinden daha iyi belirteçlerdir. • Hastanın kliniği ile transfüzyon kararı verilir. • Unstabil travma hastasının 2 L ( 40 ml/kg çocuk) İV bolus sıvı resüstasyonuna yanıtına bakılır. • Kanaması devam eden hastalarda transfüzyon eşiği daha düşük tutulmalı • Bir ünite RBC genelde 1- 2 saate verilir. • Unstabil hastalarda daha hızlı transfüzyon verilebilir • Uygun ısı koşullarında en fazla 4 saat içinde verilmelidir • Uygunsuz transfüzyona bağlı fatal durumların önüne geçebilmek için başlangıç infüzyon hızı ilk yarım saatte yavaş olmalı Trombosit Transfüzyonu • Trombositopeniye bağlı kanamalarda proflaktik veya terapötik olarak verilebilir. • Aferezle veya random olarak hazırlanabilir. • 300 - 600 milyar / 75 – 100 milyar trombosit içerir • Yaklaşık 50000 / mm3 arttırır, yanıt değişkendir • Ortalama ömürleri 3- 5 gün • Transfüzyon sonrası 1 – 24 saat içinde kontrol görülmeli • Transfüzyon endikasyonu iyi belirlenmeli ; İTP , hipoplazi • Plazma içerdikleri için grup spesifik tercih edilir. • Gerekli hallerde grup spesifik olmayan transfüzyonu yapılmaktadır. • Çocuklarda ve multiple transfüzyon yapılan hastalarda bu işlem yapılmamalıdır. • Grup spesifik olmayan trombositlerin ömrü kısalır • < 10 000 / mm3 asemptomatik hastalar ( İTP, TTP, HİT) • < 15 000 / mm3 minör kanamalı hastalar • < 20 000 / mm3 majör kanamalı hastalar • < 50 000 / mm3 invaziv girişim, cerrahi girişim, massif transfüzyon • < 100 000 / mm3 nörolojik veya kardiyak cerrahi • vWF, üremi ve hiperglobülinemide hematoloji ile konsülte edilmeli Taze Donmuş Plazma (TDP) Transfüzyonu • Plazmadan hücrelerin uzaklaştırılıp dondurulmasıyla oluşur • 200 – 250 ml hacimdedir 1 ünite faktör – 2 mg fibrinojen / ml içerir • Faktörleri hızlıca yerine koyar; DİC , KC yetmezliği, warfarin aşırıalımı, massif transfüzyon • Transfüzyon yanıtı PT, aPTT, İNR ile değerlendirilir. > 2 kat • TDP verilerek hastanın İNR değeri 1.2 – 1.3 ün altına düşürülemez • Anlamlı klinik yanıt için 4 ünite / 15 ml / kg dozunda verilmeli TDP Transfüyonu • Warfarin aşırı alımı • Çoklu faktör eksikliği olan hastada kanama • Spesifik faktörü bulunmayan kanamalı hasta • Aktif kanaması ve pıhtılaşma kusuru olan massif transfüzyon hastaları • Antitrombin eksikliği olan kanamalı hastalar • Herediter anjioödem hastaları Kriyopresipitat Transfüzyonu • Fibrinojen, F 8 ve vWF içeren çözünür olmayan protein fraksiyonu • Ayrıca az miktarda F 13 ve Fibronektin içerir • Fibrinojen < 100 mg/ dl kanamalı hastalar, KC S, DİC, Massif Tx • Disfibrinojemili hastalarda • Desmopressine yanıtsız vWF hastalarında • Genelde 10 ünite tek seferde , 1 ünite / 5 kg dozunda Massif Transfüzyon • 24 saatte 10 Ü veya 1 total kan volümünün transfüzyonu • Trombosit ve faktörlerin azalmasına bağlı koagülopati görülür • Aşırı TDP ve Trombosit verilmesi multiorgan yetmezliğine neden olabiliyor • Birçok hastahanede protokoller belirlenmiş • Bazı uzmanlar 1:1:1: oranını savunuyor • Trombosit < 50 000 mm3, İNR > 1.5 , Fibrinojen < 100 mg / dl • Hasta hipotermi ve hipokalsemiden korunmalı Kaynaklar • Tintinalli’s emergency medicine
